1. Tomasz Podgajniak
Wiceprezes Zarządu
Polska Izba Gospodarcza
Energii Odnawialnej
MIEJSCE ODNAWIALNYCH
ZRÓDEŁ ENERGII W POLITYCE
ENERGETYCZNEJ POLSKI
Scenariusz osiągania celów: przez własny
potencjał wytwórczy, czy z udziałem
transferu statystycznego
Warszawa, 27 marca 2014 r.

2. Polityka energetyczna Polski – pytania i wyzwania
• Jakie zasoby własne i ewentualnie zewnętrzne mogą zapewnić Polsce długofalowe
bezpieczeństwo energetyczne, przy jednoczesnym utrzymaniu stabilnego wzrostu i
konkurencyjności polskiej gospodarki na poziomie regionalnym i globalnym?
• Czy jest możliwa autarkia (suwerenność) energetyczna? To mrzonka, czy konieczność?
• Czy możemy mieć nadzieję na tanią, a przynajmniej nie droższą energię w przyszłości?
• Czy jest możliwe utrzymanie tempa wzrostu gospodarczego i jednoczesne ograniczanie
wzrostu zapotrzebowania na energię?
• Jeżeli tak, to jak to osiągnąć – rezerwy proste, efektywność, rozumna zmiana modeli
produkcji i konsumpcji, źródła energii jak najbliżej konsumentów, inne (jakie)?
• Jak uniknąć pułapek inwestycyjnych – dzisiejsze wybory mogą wzmacniać lub ograniczać
zdolność do elastycznej reakcji w przyszłości!
Kontekst zewnętrzny
• Węgiel, ropa, gaz i ich rola w zaspokajaniu globalnego popytu na energię
• Konkurencyjność energetyczna - kraje rozwinięte vs. kraje rozwijające się
• Energia, a środowisko – jakość życia vs. „bezpieczeństwo” energetyczne
• Energia jako narzędzie nacisku politycznego… Strategie uzyskiwania hegemonii
energetycznej naszych bliższych i dalszych sąsiadów

3. Energia – wybrane fakty
• W europejskim mixie energetycznym w 2012 r. wiodącą rolę odgrywała ropa
naftowa 35% konsumpcji, gaz ziemny 24%, energetyka jądrowa 14%, węgiel
17% i źródła odnawialne 10%;
• W Polsce były to odpowiednio: węgiel 56%, ropa naftowa 25%, gaz ziemny
12% i źródła odnawialne 7%;
• Uzależnienie UE27 od importu energii przekracza 54%, w Polsce zbliża się do
40%, w tym od dostaw z Rosji rzędu 30%
• Średnia konsumpcja energii pierwotnej per capita w UE27 wynosi ok. 3,6
toe/rok, w Polsce to ok. 2,6 toe/rok (w USA 7,3 toe/rok a w Chinach 1,8 toe/rok)
• Średnia konsumpcja energii elektrycznej per capita w UE27 to ok. 5,5 MWh,
w Polsce to ok. 3,2 MWh

4. Źródło: International Energy Agency, 2013
Tempo zmian globalnej konsumpcji energii
4
-
2 000
4 000
6 000
8 000
10 000
12 000
14 000
1971
1972
1973
1974
1975
1976
1977
1978
1979
1980
1981
1982
1983
1984
1985
1986
1987
1988
1989
1990
1991
1992
1993
1994
1995
1996
1997
1998
1999
2000
2001
2002
2003
2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
ZużycieenergiipierwotnejMldtoe
Globalne zmiany konsumpcji energii w latach 1971-2011 [mld toe]
Zużycie nergii pierwotnej w OECD Zużycie energii pierwotnej poza OECD
W OECD wzrost o 28,7%
W non-OECD wzrost o 115,9%
W skali globalnej w latach 1971-2011 wzrost o 69,4%

5. Źródło: BP Energy Outlook, 2013
Tempo zmian globalnej konsumpcji energii
5
0,0
1000,0
2000,0
3000,0
4000,0
5000,0
6000,0
7000,0
8000,0
1990 1995 2000 2005 2010 2015 2020 2025 2030
Zmiany konsumpcji energii pierwotnej w skali świata w latach 1990-
2030
Unia Europejska WNP USA Chiny Reszta Świata

6. 0
1000
2000
3000
4000
5000
6000
7000
1965 1967 1969 1971 1973 1975 1977 1979 1981 1983 1985 1987 1989 1991 1993 1995 1997 1999 2001 2003 2005 2007 2009
Wydobycie ropy naftowej w Europie
(tys. baryłek dziennie)
Rumunia Włochy Dania Norwegia Zjednoczone Królestwo
Zasoby nieodnawialne – wydobycie ropy naftowej
UWAGA! Spośród 65 państw-najważniejszych producentów ropy, 54 już przekroczyły szczyt
wydobycia lub właśnie go osiągnęły
6
Pik (szczyt) wydobycia
mamy już dawno za sobą!
Problemy narastają!
Ceny ropy – w 1998 r. 11 $, a w 2013 r. już >100 $

7. Kontekst zewnętrzny
Od początku XX w globalne wykorzystanie energii wzrosło kilkunastokrotnie (!):
• Ten proces przyśpiesza - w ostatnim ćwierćwieczu gospodarka światowa zużyła tyle
energii pierwotnej, ile w ciągu poprzednich 160 lat!
• Największy udział w światowej podaży energii pierwotnej ma ciągle jeszcze ropa
naftowa (46% w 1973 roku, 33% w 2012 r).
• Rośnie rola węgla kamiennego i brunatnego (z 25% udziałem w 1973 r i 30% udziałem
w 2012 r) oraz gazu ziemnego (16% w 1973 r, 24% w 2012 r).
• Odnawialne źródła energii i hydroenergetyka mają ciągle zbyt mały udział (9%), ale już
dwukrotnie „przebiły” energetykę atomową (4,5%);
• W najbliższych 2 dekadach spodziewany jest wzrost globalnego zużycia energii rzędu
1,6% rocznie (w 2012 – 1,8%), co oznacza, że za 15 lat świat konsumować będzie o
30% więcej energii niż obecnie;
• W tej perspektywie, dzięki złożom niekonwencjonalnym, źródłom odnawialnym i
zwiększeniu efektywności, USA zbliżą się do energetycznej samowystarczalności,
podczas gdy Chiny i Indie staną się znaczącymi importerami energii;
Globalny konflikt o zasoby energetyczne wydaje się nieuchronny!
Wydarzenia za naszą wschodnią granicą mogą stanowić preludium globalnej zmiany
układu sił i „wojny o zasoby”

8. Co się dzieje w światowej energetyce?
U.S. Department Of Energy February 2011
Świat już nie dyskutuje, czy rozwijać OZE – robią to wszystkie wiodące gospodarki z
Chinami i USA na czele i to bynajmniej nie z powodu zagrożeń dla klimatu! Obecnie
dyskutuje się strategie rozwoju energetyki rozproszonej i magazynowania energii!

9. Niemiecki „Energiewende” realizują wszystkie opcje polityczne
Żródło: Enertrag, 2010
Uroczyste otwarcie
elektrowni hybrydowej
w Prenzlau z udziałem
Kanclerz Angeli Merkel

10. Zmienia się paradygmat energetyczny USA

11. • Może przywódcy światowych potęg gospodarczych ulegli zaczadzeniu
szaleństwem polityki klimatycznej?
• A może widzą trochę dalej i szykują się na ciężkie czasy, na perturbacje i
wstrząsy polityczno-gospodarcze, które nieuchronnie muszą nadejść, w
czasie których „broń energetyczna” będzie bezwzględnie wykorzystywana?
Czy oni wszyscy zwariowali?

12. (Fot. BAZ RATNER / REUTERS)
W początku marca 2014 r kwestie
te nabrały nowego, złowieszczego
znaczenia!

13. Dlaczego nowoczesne gospodarki ‘wracają’ do OZE?
 Energia – pole do globalnej konkurencji między gospodarkami.
 Rewolucja naukowo-techniczna.
 Bezpieczeństwo energetyczne.
 Nowoczesne technologie - „koło zamachowe” napędzające gospodarkę.
 Perspektywicznie tańsza i „własna” energia.

14. A co z tą Polską….??????

15. Dzisiejszy miks elektroenergetyczny
Węgiel kamienny
i brunatny
Biomasa współspalanie
i duża energetyka wodna
OZE rozproszone
i gaz ziemny
Większość niezależnych od oligopolu ekspertów twierdzi, że taki model energetyczny nie
może się utrzymać nawet w średniookresowym horyzoncie. Potwierdza to historia rozwoju
wiodących gospodarek światowych, w tym także Chin
7%
6%
87%

16. Polskie dylematy energetyczne
Przebudowywać konsekwentnie, według długofalowego planu,
krajowy mix energetyczny,
stopniowo odchodząc od wykorzystania
krajowego węgla i importu paliw kopalnych, jako podstawy systemowej ,
na rzecz rozwoju energetyki alternatywnej,
w tym energetyki odnawialnej i prosumenckiej oraz nowych technologii
Czy też
uznając unijną politykę energetyczno-klimatyczną
za objaw przejściowego szaleństwa, które musi minąć,
realizować jak najmniejszym kosztem (a nawet tylko pozornie)
cele „narzucone” przez Unię,
przygotowując się na triumfalny powrót węgla, jako podstawy
bezpieczeństwa energetycznego kraju i być może Europy?

17. Błędne diagnozy i manipulacje
Odnawialne źródła energii działają poza wolnym rynkiem, nie mają żadnych obowiązków, a
korzystają z nieuzasadnionych (sic!) przywilejów (instrumentów wsparcia). Są niestabilne i drogie, a
ponadto generują ogromne koszty bilansowania. Ponieważ jednocześnie mają niskie koszty
zmienne, to „dewastują” rynek, „wypierają” z niego źródła tradycyjne, obniżają hurtowe ceny energii,
przez co inwestycje w konwencjonalne źródła nie mogą być realizowane, bo się nie opłacają.
• Te powtarzane przez szefów państwowych spółek energetycznych i już prawie wszystkich
przedstawicieli rządu tezy nie mają wiele wspólnego z rzeczywistością!
• Prawie 70% mocy zaliczanych do OZE (współspalanie i tzw. stara woda) to źródła w rękach oligopolu
energetycznego – konsumują one ponad 80% wsparcia!
• Koszty bilansowania OZE nie przekraczają kilka złotych/MWh, czyli stanowią około 0,3% wartości
rynkowej energii sprzedawanej na polskim rynku;
• Źródła nowe, nie należące do spółek SP generują około 5-6% wolumenu energii trafiającej na rynek –
taka ilość nie ma żadnego wpływu na ceny hurtowe!
• Budowa nowych elektrowni konwencjonalnych nie opłaca się, gdyż koszt wytwarzania energii wynosiłby
ok. 260-280 zł/MWh (przy obecnej cenie węgla i bez kosztów zakupu uprawnień do emisji CO2), a w
przypadku energetyki nuklearnej co najmniej 330 zł/MWh
• średnia cena energii na rynku konkurencyjnym kształtowała się w 2013 r. na poziomie 196 zł/MWh,
około 6 zł mniej niż w analogicznym okresie roku ubiegłego, mimo iż w sektorze OZE pojawiło się
dodatkowe 1300 MW mocy.

18. Inne mity, inne fakty
Mity: System wsparcia OZE jest główną przyczyną wzrostu cen energii
elektrycznej. Rząd musi zmienić zasady wsparcia tak aby osiągnięcie
celów „narzuconych” przez Unię Europejską kosztowało jak najmniej
Fakty:
W rzeczywistości w okresie od 2005 r. kiedy zaczął funkcjonować system wsparcia dla inwestycji
w odnawialne źródła energii do 2012 r. ceny energii elektrycznej dla odbiorców końcowych
wzrosły o prawie 150 %.
Impuls cenowy z tytułu rosnących kosztów systemu wsparcia nie przekroczył w tym okresie 25%
ceny bazowej (z 2005 r)!
Skumulowana maksymalna wartość wydanych w tym okresie zielonych certyfikatów wyniosła 17
mld zł, z czego PONAD 80%, za energię ze współspalania i z dużych elektrowni wodnych, trafiło
do spółek Skarbu Państwa (inwestycje w OZE rzędu 2 mld zł)
Sektor wiatrowy zainwestował w tym samym okresie blisko 18 mld zł, otrzymując łącznie
w okresie 7 lat (!) wsparcie rzędu 3 mld zł

19. Szacunkowe rzeczywiste przychody wytwórców ze sprzedaży zielonych certyfikatów wyniosły w
latach 2005-2012 ok. 14,5-15 mld zł.
Głównymi beneficjentami były grupy skonsolidowane (spółki oligopolu energetycznego zarządzane
przez Skarb Państwa), do których trafiło ok. 80% całego wolumenu wydanych certyfikatów
(wartościowo jeszcze więcej)! Te co najmniej 12 mld zł przychodów nie przełożyło się na adekwatny
rozwój nowych mocy.
Źródło: PIGEO na podstawie danych URE
52 mln
MWh
Główni beneficjenci systemu
Elektrownie na
biogaz
3%
Elektrownie na
biomasę
8%
Fotovoltaika
0%
Elektrownie
wiatrowe
19%
Elektrownie wodne
27%
Współspalanie
43%
Wolumen wydanych
certyfikatów 61,6 TWh

20. Skutki rozwoju OZE dla rynku energii
• Funkcjonowanie OZE wpływa dziś przede wszystkim na ceny energii na rynku
bilansującym ze względu na gwarancję odbioru - 99% podmiotów OZE sprzedaje
energię spółkom oligopolu na podstawie umów długoterminowych, albo korzysta z
przywileju sprzedaży po cenie urzędowej;
• Dziś jest to nieco ponad 200 zł/MWh, a więc powyżej kosztów zmiennych w
istniejących elektrowniach konwencjonalnych i powyżej cen hurtowych;
• Nawet gdyby moc zainstalowana wiatraków wzrosła do 8 tys. MW (dziś 3,4 tys. MW),
to ich udział w produkcji energii brutto w Polsce nie przekroczyłby 13%;
• „Wypchnęłoby” to ostatecznie z rynku kilka starych bloków o najwyższych kosztach
wytwarzania, które dotychczas uruchomiano tylko w szczytach zapotrzebowania;
• Uruchomiony we wrześniu 2011 r blok 858 MW w Elektrowni Bełchatów produkuje o
ponad 50% więcej energii niż cały sektor wiatrowy w 2012 r. i ma najniższe w Polsce
koszty zmienne – efekt „kanibalizmu sektorowego” miał tu znacznie większy wymiar
• Budowa bloku nadkrytycznego 1035 MW w Kozienicach (nie mówiąc już o
rozpoczętej właśnie rozbudowie Elektrowni Opole o kolejne 2000 MW), kryzys w
sektorze węglowym jeszcze bardziej pogłębi – elektrownia jądrowa dopełni dzieła…

21. Jaki jest i mógłby być rzeczywisty koszt systemu wsparcia OZE?
Źródło: PIGEO na podstawie TGE, ARE, URE oraz rachunku za energię w G11
Maksymalny możliwy z powodu OZE 3 gr / kWh (30 zł/MWh)
Rzeczywisty przy cenie certyfikatów
z kontraktów długoterminowych i z giełdy 2,2-2,5 gr / kWh (25 zł/MWh)
Szacowany koszt zielonych certyfikatów,
gdyby nie wspierać współspalania, 0,7 gr / kWh (7 zł / MWh)
dużych bloków na biomasę,
dużej zamortyzowanej energetyki wodnej:
Koszt za 2012 r. przy ówczesnej cenie certyfikatów odniesiony do całkowitego zużycia netto
1% rachunku !

22. Zmiany cen energii dla odbiorców końcowych
Szacowany wzrost przychodów sektora energetycznego z tytułu wzrostu cen energii
w okresie 2006-2012 wyniósł ok. 65 mld zł. To również nie przełożyło się na nowe
inwestycje, a przede wszystkim na równie szybki i skorelowany wzrost płac
0
500
1000
1500
2000
2500
3000
3500
4000
4500
5000
0
50
100
150
200
250
300
350
400
450
2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012
Lata
Mediana płac
w energetyce [PLN]
Cena PLN/MWh Zmiany cen energii elektrycznej
w zł/MWh i mediany płac w elektroenergetyce
Mały i średni biznes
Gospodarstwa domowe
Największe firmy
Mediana płac w
elektroenergetyce

23. Problemy branży OZE – konsekwencje dla całej gospodarki
• Opóźnienie we wdrożeniu do prawa krajowego najważniejszej dla OZE
Dyrektywy 2009/28/WE (już o ponad trzy lata !)
• Próby wyeliminowania energetyki wiatrowej na drodze legislacyjnej, zmiany
podatkowe i poprzez obstrukcję administracyjną
• Próby zdławienia małej energetyki wodnej
• Nieklarowny przekaz co do kierunków rozwoju i roli energetyki prosumenckiej
Kolejna branża traci zaufanie do Państwa –
rośnie niepewność wszystkich inwestorów
Inwestorzy niepubliczni, zwłaszcza zagraniczni
tracą zainteresowanie sektorem energii
Problemy z finansowaniem
inwestycji OZE – rosnąca obawa banków o już
udzielone kredyty
Maleją szanse na stworzenie
krajowego przemysłu OZE
Rosnące ryzyko konfliktu z Komisją Europejską, w tym wystąpienia
problemów z alokacją środków w nadchodzącej perspektywie
finansowej !

24. Jaki zatem powinien być przyszły miks energetyczny?
Gwałtowny rozwój technologii nakazuje inwestować w projekty
 o krótkim procesie inwestycyjnym
 łatwe do zastąpienia następnymi generacjami
Analogicznie do przemian, które mają miejsce w sektorze IT oraz
telekomunikacji.

25. Racjonalny i możliwy scenariusz rozwoju energetyki
 Kontrolowany rozwój odnawialnych źródeł energii, w tym energetyki
prosumenckiej
 Bodźce dla rozwoju energetyki biogazowej
 Promocja rozproszonych obiektów małej i średniej mocy na gaz
ziemny i biomasę (kogeneracja: energia elektryczna i ciepło
jednocześnie)
 Węgiel kamienny i brunatny jako technologie pomostowe (jeszcze
przez 25-30 lat)
 Systemowa energetyka gazowa jako technologia wspierająca
 Rozwój metod i systemów magazynowania energii
 Zwiększenie elastyczności bilansowania rynku energii dzięki DSM/DSR
 Energetyka jądrowa (?)
 Zmniejszenie uzależnienia od importu ropy – biopaliwa i wodór

26. Zadania dla poszczególnych sektorów oze
• Energetyka prosumencka – redukcja zapotrzebowania na nieodnawialne
nośniki energii po stronie sektora gospodarstw domowych (ciepło, energia
elektryczna), łagodzenie pików sieciowych, odciążenie sieci, docelowo
znaczący udział w zasilaniu sieci;
• Sektor biogazowy – zasilanie sieci lokalnej, poprawa pewności dostaw
energii, redukcja strat na przesyle, docelowo: elastyczna gazowa rezerwa
sieciowa, baza do produkcji biopaliw na masową skalę;
• Średnioskalowa energetyka wiatrowa i fotowoltaika – zasilanie sieci
lokalnych i krajowej, poważna redukcja zapotrzebowania na nośniki
nieodnawialne, docelowo: czynnik stabilizujący (zmniejszający) ceny,
główne źródło zasilania magazynów energii;
• Sektor biomasowy i energetyka wodna – sterowalne źródła energii
elektrycznej i cieplnej (biomasa w kogeneracji) o znaczeniu lokalnym

27. Efekty realizacji takiego scenariusza
 Utrzymanie konkurencyjnych cen energii elektrycznej i ciepła.
 Otwarcie frontu inwestycyjnego z udziałem milionów obywateli i ich
kapitałów (efekt mnożnikowy).
 Rozwój nowych dziedzin gospodarki (przemysł OZE, magazyny energii,
zarządzanie popytem i podażą itp.) w skali makro i lokalnej.
 Ochrona istniejących i utworzenie wielu tysięcy trwałych miejsc pracy.
 Zdecydowana poprawa w rozwoju budownictwa mieszkaniowego i
przemysłach otaczających ten sektor.
 Rozwój rolnictwa energetycznego i stabilizacja ekonomiczna
mieszkańców wsi – program rozwoju BIOGAZOWNI.

28. Efekty
 Wybudowanie oraz zainstalowanie do 2030 roku 25 tys. MW w zróżnicowanych
źródłach wytwarzania energii elektrycznej oraz całkowita modernizacja
krajowych sieci elektroenergetycznych.
 Wpompowanie do gospodarki ok 150 mld złotych w okresie 16-17 lat powinno
wpłynąć bardzo pozytywnie na:
 poziom PKB
 wzrost popytu inwestycyjnego
 ochronę istniejących i tworzenie nowych miejsc pracy.
 Docelowy mix energetyczny w podsektorze OZE powinien być tak
skonstruowany, żeby koszty wytwarzania w nim energii były jak najniższe, a
uzależnienie od importu nośników energii zerowe.

29. Wyzwania
• Konieczność usunięcia zbędnych nadregulacji;
• „Cywilna kontrola” nad monopolem energetycznym;
• Konieczność zmiany polityki taryfowej – taryfa dynamiczna dla elastycznych
i sterowalnych źródeł OZE;
• Wprowadzenie rzeczywistych i efektywnych instrumentów DSM/DSR;
• Rewizja systemu opłat sieciowych;

30. Strategia rządu- złośliwe streszczenie
• Jak najmniejszym kosztem osiągnąć cele narzucone przez „wrogie”
instytucje międzynarodowe
• Gdy to „szaleństwo” minie wycofać się z jakiegokolwiek wsparcia i rozwijać
państwową energetykę konwencjonalną opartą o zasoby krajowe (węgiel,
może atom, a może jak Bóg da, to gaz z łupków)
• W międzyczasie zniechęcić krajowych i zagranicznych inwestorów z sektora
prywatnego do jakichkolwiek działań
Jest to polityka reaktywna, a nie proaktywna …. Doprowadzi do sytuacji, w
której aby spełnić zobowiązania z pakietu klimatyczno-energetycznego
będziemy musieli pokrywać koszty tzw. transferów statystycznych

31. Bariery, których przełamanie wyzwoli przedsiębiorczość w
sektorze energetyki
Strategia:
Perspektywiczna, elastyczna polityka energetyczna i
racjonalna koncepcja systemowa
Prawo, subsydia i podatki:
stabilne i przemyślane mechanizmy
Technologie
Finanse
Zachęćmy obywateli do inwestycji w energetykę

32. Dziękuję za uwagę i zapraszam do dyskusji
Polska Izba Gospodarcza Energii Odnawialnej
ul. Gotarda 9, 02-683 Warszawa
Tel. +48 22 548 49 99, Fax +48 22 548 49 00
pigeo@pigeo.pl www.pigeo.org.pl