1. Łukasz Tamkun
Cechy społeczeństwa informacyjnego
Społeczeństwo informacyjne to formacja społeczno-ekonomiczna, która dopiero się konstytuuje,
stymulowana przez rozwój technologii informacyjnych. Kierunki zmian w globalizującej się rzeczywistości
umożliwiają uchwycenie tendencji i prawidłowości w procesie formowania się społeczeństwa informacyjnego, a
tym samym pozwalają określić jego właściwości. Społeczeństwo informacyjne ma prowadzić do nowej jakości
pod względem gospodarki, administracji publicznej, pozyskiwania energii, pracy, nauki, organizacji
społeczeństwa oraz mediów.
Energia dotychczas była uzyskiwana głównie ze źródeł nieodnawialnych a jej pozyskiwanie następowało w
sposób scentralizowany, obecnie widać wyraźne zwrócenie się ku energii odnawialnej, która umożliwia
zdecentralizowany sposób jej produkcji. Obserwuje się proces indywidualizacji przekazu. Dokonuje się on
poprzez powstawanie specjalistycznych pism, telewizyjnych kanałów tematycznych, a w szczególności przez
internet, zapewniający dostęp do określonych informacji na żądanie.
Przewiduje się, że większość procesów produkcyjnych, usługowych, w tym dotyczących usług publicznych,
zostanie przeprojektowane w ten sposób, że konsument będzie w ich centrum i stanie się czynnikiem je
kształtującym. Usługi, które wiążą się z wykorzystaniem informacji, mogą być świadczone z dowolnego miejsca,
stąd przewiduje się w niedalekiej przyszłości rozwój telepracy oraz nauki na odległość. Dłuższy czas spędzony
na pracy w zaciszu domowym, spowoduje transformacje z modelu tradycyjnej rodziny nuklearnej, opartej na
męskiej głowie rodziny, w kierunku rodziny opartej na partnerstwie obojga płci.
Wprowadzenie
Sformułowanie społeczeństwo informacyjne „johoka shakai”, zostało najprawdopodobniej pierwszy raz
użyte w 1963 r. w artykule na temat ewolucyjnej teorii społeczeństwa opartego na przetwarzaniu informacji,
napisanego przez japońskiego autora Tadao Umesao1.
Nie ma jednej, powszechnie akceptowanej definicji społeczeństwa informacyjnego2. Wielu autorów
próbowało i nadal próbuje ująć to zjawisko w jedną spójną definicję. Pewne propozycje przedstawił H. Kubicek,
który definiuje to pojęcie jako „formację społeczno-gospodarczą, w której produktywne wykorzystanie zasobu
jakim jest informacja oraz intensywna pod względem wiedzy produkcja odgrywa dominującą rolę” lub
„społeczeństwo, w którym jednostki- jako konsumenci, czy też pracownicy intensywnie wykorzystują
informację”3. Natomiast T. Goban-Klas oraz P. Sienkiewicz ujmują ten termin jako „społeczeństwo, które nie
tylko posiada rozwinięte środki przetwarzania informacji i komunikowania, lecz środki te są podstawą tworzenia
dochodu narodowego i dostarczają źródła utrzymania większości społeczeństwa”4.
W dokumencie „ePolska - Plan działań na rzecz rozwoju społeczeństwa informacyjnego w Polsce na lata
2001-2006”, społeczeństwo informacyjne definiuje się jako „nowy system społeczeństwa kształtujący się w
krajach o wysokim stopniu rozwoju technologicznego, gdzie zarządzanie informacją, jej jakość, szybkość
przepływu są zasadniczymi czynnikami konkurencyjności zarówno w przemyśle, jak i usługach, a stopień
rozwoju wymaga stosowania nowych technik gromadzenia, przetwarzania, przekazywania i użytkowania
informacji”5. Natomiast w dokumencie opisującym projekt Wrota Polski, przygotowanym przez Komitet Badań
Naukowych, społeczeństwo informacyjne jest definiowane jako „społeczeństwo, w którym znacząca część
dochodu narodowego pochodzi ze sprzedaży usług uzyskiwania, przetwarzania, gromadzenia lub udostępniania
informacji lub znaczna część dochodu pochodzi ze sprzedaży towarów i usług, zawdzięczających przewagę
konkurencyjną efektywnym mechanizmom uzyskiwania, przetwarzania lub gromadzenia informacji oraz
komunikacji, a ponadto telekomunikacja i informatyka zwiększa komfort obywateli, świadcząc im szereg usług w
sposób efektywniejszy, czy wręcz świadcząc nowe usługi”6.
Społeczeństwo informacyjne jako kolejny etap rozwoju cywilizacyjnego
1
http://users.uj.edu.pl/~usgoban/agh.html
2
http://www.bemowo.waw.pl/rozwoj/spoleczenstwo/definicje_pomiar.pdf
3
http://uni-bremen.de/ig/WS99-00/studienbrief/index.html
4
http://www.bemowo.waw.pl/rozwoj/spoleczenstwodefinicje_pomiar.pdf
5
http://europa.eu.int/idabc/servlets/Doc?id=22697
6
http://www.mnii.gov.pl/mein/_gAllery/12/120.pdf

2. Społeczeństwo informacyjne ma stać się nową formacją społeczno-ekonomiczną, która zgodnie z
nazewnictwem socjologicznym nastąpi po epoce industrialnej lub nawiązując do uwarunkowań ekonomicznych,
po formacji kapitalistycznej7. Społeczeństwo informacyjne ma prowadzić do nowej jakości pod względem
gospodarki, pracy, organizacji społeczeństwa, kultury i edukacji. Decydującym bodźcem dla rozwoju tego
społeczeństwa jest fakt, iż informacja staje się podstawowym czynnikiem produkcji, obok ziemi (surowców),
pracy i kapitału8.
Uproszczona charakterystyka rozwoju ludzkości pozwala na wyodrębnienie trzech faz zwanych „falami”.
Procesy te otrzymały taką nazwę ze względu na siłę i doniosłość ich oddziaływania oraz kształtowania
rzeczywistości. „Pierwsza fala” to proces nazywany rewolucją agrarną, „druga fala” to rewolucja przemysłowa,
a trzecia to rewolucja informacyjna. Podczas gdy społeczeństwo agrarne opierało się głównie na rolnictwie, w
społeczeństwie industrialnym siłę napędową przemian stanowił przemysł. Natomiast proces nazywany „trzecią
falą”, ma doprowadzić do powstania nowego ładu, w którym przewodnią siłą tworzącą stanie się informacja9.
Cechy odróżniające społeczeństwo informacyjne od poprzedzających formacji
Obecnie na podstawie obserwacji procesu przemian cywilizacyjnych, można zaobserwować pewne
prawidłowości, pozwalające nakreślić cechy charakterystyczne dla tego procesu, wskazujące na faktyczne
przemiany społeczno-ekonomiczne. Pozwolą one porównać odmienność epok agrarnej, industrialnej i epoki
informacji.
W społeczeństwie agrarnym produkcja energii odbywała się w sposób zdecentralizowany, w każdym
gospodarstwie domowym w miarę potrzeb wytwarzano energię na własny użytek. Nie była ona produkowana w
nadmiarze, tak aby zaspokajać potrzeby energetyczne innych domostw. Ponadto do pozyskiwania energii
korzystano z zasobów odnawialnych na przykład poprzez wykorzystywanie drewna do opału.
Dla epoki industrialnej charakterystyczny był scentralizowany sposób pozyskiwania energii, głównie ze
źródeł nieodnawialnych. Produkowano ją w jednym miejscu - elektrowni, wykorzystującej na przykład węgiel
kamienny, brunatny, koks, z której następnie była rozsyłana do domostw za pośrednictwem magistrali
przesyłowej, stanowiącej sieć łączącą elektrownię z odbiorcami.
Obecnie widać wyraźne zwrócenie się ku energii odnawialnej. Powracające kryzysy energetyczne, co
pewien cykliczny okres powodują wysokie ceny surowców takich jak ropa naftowa, gaz ziemny. Są one
bodźcem stymulującym powstanie takich rozwiązań jak na przykład silniki hybrydowe, które łączą różny sposób
produkcji energii, wykorzystując energię kinetyczną oraz tradycyjne paliwo kopalne. Silniki te stosuje się na
przykład w samochodach marki Toyota10, Lexus11, Honda12. Podobnie w coraz większym stopniu
wykorzystywane są biopaliwa, co sprzyja ochronie środowiska. Ponadto produkcja energii dla odbiorców
indywidualnych, obecnie bardzo scentralizowana, przejdzie proces decentralizacji wraz z upowszechnieniem
odnawialnych sposobów jej produkcji, na przykład poprzez wykorzystanie promieni słonecznych lub energii
geotermalnej (co jest możliwe również w Polsce). Obecnie energia słoneczna znajduje zastosowanie w
ogrzewaniu niektórych domostw za pomocą baterii słonecznych, jednak efektywne wytwarzanie tego rodzaju
energii uzależnione jest od konstrukcji budynku. Mimo zauważalnych tendencji do wytwarzania energii w
zdecentralizowany sposób, nadal powstają elektrownie, wykorzystujące jednak już tylko odnawialne źródła
energii. Za przykład posłużyć może Australia, w której planuje się budowę elektrowni słonecznej, zwanej
„Wieżą Słońca”13. Ze względu na to, że w społeczeństwie informacyjnym zmierza się do jak najszerszego
wytwarzania energii z zasobów odnawialnych, widoczne jest dążenie do ograniczania korzystania z energii
produkowanej przez elektrownie wykorzystujące nieodnawialne źródła, na rzecz pozyskiwania jej między
innymi przy użyciu energii geotermalnej. Najlepszym przykładem wykorzystania możliwości, jakie daje cieplna
energia wnętrza ziemi jest Islandia, na której energia ta wykorzystywana jest nie tylko do wytwarzania energii
elektrycznej, ale również w dużej mierze do ogrzewania znacznej liczby domostw, a zimą także do
podgrzewania niektórych chodników. Mimo, iż w Polsce znajdują się znaczne zasoby ciepła ziemi, pozwalające
wytwarzać energię ze źródeł odnawialnych na szeroką skalę, są one wykorzystywane w niewielkim stopniu,
głównie na Podhalu.
W społeczeństwie agrarnym przekaz informacji był w dużej mierze ograniczony i zarezerwowany głównie
dla elit społecznych, takich jak właściciele ziemscy, książęta i królowie. Informacje były przekazywane w
sposób zindywidualizowany, często ustnie. Dla przeciętnej osoby żyjącej w realiach społeczeństwa agrarnego,
wiedza o świecie kończyła się na znajomości miejsca zamieszkania wraz z najbliższymi okolicami. Tradycyjne
7
Tadeusiewicz R.: „Czy e-administracja może być narzędziem formowania społeczeństwa informacyjnego?”.
eAdministracja nr 01/2005.
8
http://europa.eu.int/idabc/servlets/Doc?id=22693
9
Toffler A.: „The Third Wave”. Bantam Books, Toronto, 1981.
10
http://www.toyota.co.jp/en/tech/environment/ths2/index.html
11
http://www.lexus.com/hybriddrive
12
http://corporate.honda.com/environment/hybridization.aspx?id=hybridization_systems
13
http://www.enviromission.com.au/solar-mission-project/solar-mission.htm

3. media takie jak prasa, radio, telewizja pojawiły się dopiero w epoce industrialnej. Były one przygotowywane dla
masowego odbiorcy, za ich pomocą przekazywano zestandaryzowaną treść. Zjawisko to zostało określone
terminem mass media. Obecnie, w dobie społeczeństwa informacyjnego tracą one na znaczeniu. Obserwuje się
proces indywidualizacji przekazu. Dokonuje się on między innymi poprzez powstawanie specjalistycznych pism,
charakteryzujących się niskim nakładem i wąską grupą odbiorców, do których należą na przykład Honda Tuning
Magazine14 i produkcję telewizyjnych kanałów tematycznych, takich jak Extreme15. Szczególną rolę w procesie
indywidualizacji przekazu odgrywa internet, który jest interaktywnym medium zapewniającym dostęp do
określonych informacji na żądanie. Pozostałe media wykorzystując możliwości jakie daje internet oferują swoje
odpowiedniki wyłącznie w formie elektronicznej. Przykładem czasopisma, które występuje jedynie w formie
elektronicznej i jest dostępne na stronie internetowej jest magazyn Inkluz16. Podobnie w przypadku telewizji,
istnieją obecnie kanały nadawane jedynie za pośrednictwem internetu, takie jak WPtv17. Siłą internetowej
telewizji jest jej interakcyjność, która umożliwia widzom wpływanie na emitowaną treść. Próby wprowadzenia
interakcyjności występują obecnie również w przypadku tradycyjnych kanałów telewizyjnych, na przykład kanał
4FunTV umożliwia przesyłanie komunikatów uczestników, które są na żywo prezentowane podczas emisji.
Natomiast kanał TVNGra polega całkowicie na interakcji z widzem. Coraz bardziej popularne stają się również
radia internetowe, nadawane nawet dla kilkunastu odbiorców. Przykładowym serwisem agregującym informacje
w formie bazy danych o aktualnie nadających rozgłośniach jest Shoutcast 18. Poza tym internet umożliwia
świadczenie usług, które polegają na udostępnianie treści na żądanie odbiorcy. Muzyka, czy też video na żądanie
są obecnie wprowadzane do powszechnego użytku. W przypadku materiałów chronionych prawem autorskim,
dostęp do tego typu usług często jest oparty na abonamencie lub możliwy za niewielką opłatą, a rozpoczęcie
świadczenia usługi jest natychmiastowe lub z rozpoczyna się z chwilą uiszczeniu opłaty. Za przykład usługi
video na żądanie może posłużyć VoD na platformie „n”19 lub videostrada tp20. Istnieją również
wyspecjalizowane platformy, udostępniające nieodpłatnie materiały video na żądanie, za zgodą ich autorów21.
Należą do nich między innymi YouTube22 i Google Video23. Usługę muzyki na żądanie świadczą takie serwisy
jak iTunes24, Napster25.
Ogromne zmiany zaszły również w sferze wytwarzania dóbr. Społeczeństwo agrarne utrzymywało się w
większości z uprawy ziemi. Produkowano przede wszystkim na własne potrzeby, rzadko kiedy z myślą o
sprzedaży plonów. Produkcja odbywała się głównie w oparciu o własną pracę. W epoce industrialnej nastąpiła
standaryzacja produkcji, która przyjęła masowy charakter. Cel ten został osiągnięty w wyniku usprawnienia
procesu wytwarzania dóbr przez zastosowanie maszyn, automatów. Obecnie największą popularnością cieszy się
koncept ograniczonej standaryzacji, gdyż ostatecznie produkt zostaje w końcowej fazie produkcji dostosowany
do lokalnych potrzeb. Dzieje się tak między innymi w przypadku produkcji samochodów osobowych, które
dostosowywane są do rynków europejskiego, japońskiego i amerykańskiego. Natomiast na poziomie
poszczególnych krajów ograniczona standaryzacja widoczna jest na przykład w produkcji proszków do prania na
rynek polski i niemiecki. Proszki tej samej marki mają różną jakość, mimo jednakowej ceny. Wkrótce takie
rozwiązanie również stanie się archaiczne. Zauważyć można tendencję, zgodnie z którą procesy produkcji i
świadczenia usług zostaną w przyszłości przeprojektowane w ten sposób, że konsument będzie w ich centrum i
stanie się czynnikiem je kształtującym26. Wówczas zarówno produkcja, jak i świadczenie usług będą mogły być
dopasowywane do indywidualnych potrzeb konsumentów. Współcześnie podejmuje się próby wprowadzenia tej
idei. Konsument za pomocą specjalnego oprogramowania dostępnego na stronie internetowej producenta
samochodów marek na przykład Toyota27, Lexus28 oraz Honda29 może dopasować samochód do swoich
preferencji i potrzeb dobierając wyposażenie, kolor i inne parametry pojazdu. Podobnie dzieje się z
14
http://www.hondatuningmagazine.com
15
http://www.extremesport.pl
16
http://www.inkluz.pl
17
http://wptv.wp.pl
18
http://shoutcast.com
19
Pająk A.: „Telewizja z dysku”. Chip nr 02/2007.
20
http://www.tp.pl/prt/pl/klienci_ind/internet/tel_dom/videostrada_tp
21
Frąckiewicz R.: “Internetowa telewizja”. Chip nr 04/2007.
22
http://www.youtube.com
23
http://video.google.pl
24
http://itunes.com
25
http://www.napster.com
26
Chabetek M.: „Makro- i mikroekonomiczne aspekty wsparcie logistycznego”. Wydawnictwo Uniwersytetu
Gdańskiego, Gdańsk, 2002.
27
http://www.toyota.com/byt/pub/init.do?zip_code=&series_id=
28
http://www.lexus.com/lexusConfigApp/pub/setStartOptions.do
29
http://automobiles.honda.com/tools/buildandprice/models.asp

4. wykorzystaniem serwisu koszulki.onet.pl, gdzie konsument ma możliwość zaprojektowania dostosowanej do
swoich potrzeb estetycznych koszulki, czapki, bielizny i innych akcesoriów. Obecnie istnieje również możliwość
tworzenia i drukowania dowolnych obiektów trójwymiarowych za pomocą drukarek 3D 30. W ten sposób
konsument otrzyma narzędzie, za pomocą którego będzie mógł samodzielnie produkować kolorowe przedmioty
o jednolitej strukturze materiału.
Wraz ze wzrostem popularności internetu, który pozwala na nieskrępowaną i szybką wymianę informacji,
pojawiła się możliwość jego gospodarczego wykorzystania. W krótkim okresie czasu zrodził się handel
elektroniczny, elektroniczne usługi finansowe, marketing internetowy, które stały się podwalinami dla
gospodarki elektronicznej. W społeczeństwie informacyjnym gospodarka ta będzie z upływem czasu przybierała
na znaczeniu. Przedsiębiorstwa prowadzą działalność gospodarczą z wykorzystaniem internetu w dwojaki
sposób. Większość podmiotów gospodarczych wspomaga tradycyjną działalność poprzez aktywną obecność w
internecie. Inne natomiast działają wyłącznie z wykorzystaniem tego medium, zaliczają się do nich takie
potentaty rynkowe jak eBay31, czy Allegro32.
Tradycyjnie zarówno w społeczeństwie agrarnym jak i industrialnym można wyodrębnić nierównorzędne
relacje między podmiotami występującymi w gospodarce. Istnieje umowny podział na usługodawcę i
usługobiorcę. Podobne relacje można zauważyć także obecnie. W ten sposób funkcjonują między innymi strony
www, które stanowią podstawowe narzędzie prowadzenia działalności gospodarczej. Komuter-klient występuje
o wykonanie danej usługi, a komputer-serwer usługę udostępnia i wykonuje. Niniejszy model klienta-
usługobiorcy i serwera-usługodawcy zostanie w dużej mierze zastąpiony przez relacje typu peer-to-peer, czyli
takie, gdzie usługodawca jest jednocześnie usługobiorcą i odwrotnie.
Szerszy dostęp do informacji za pomocą różnych narzędzi i kanałów komunikacyjnych oferujących
wyspecjalizowaną treść, spowoduje wzrost samodzielności konsumenta w rozwiązywaniu problemów
dotyczących wielu produktów i usług. Ponadto wzrost wiedzy oraz umiejętności sprawi, że wiele usług będzie
mogło być wykonywanych przez konsumenta samodzielnie, tym samym stanie się on usługodawcą dla samego
siebie.
Wyraźnie widocznej transformacji na przestrzeni dziejów, od epoki agrarnej do informacyjnej, uległ także
pieniądz. Początkowo miał on postać kruszca. W epoce agrarnej pieniądz oprócz pełnienia tradycyjnej funkcji
miernika wartości, sam był wykonany z wartościowego materiału. Monety bito między innymi z platyny, złota,
srebra, i miedzi. Z upływem czasu pieniądz zatracał swoje powiązanie z kruszcem, aż do osiągnięcia formy
symbolicznej w postaci banknotów (biletów) i bilonu w epoce industrialnej. Obecnie, na progu społeczeństwa
informacyjnego, pieniądz staje się wyłącznie informacją. Jest on niezależny od nośnika materialnego, dostępny
na żądanie i precyzyjny.
Społeczeństwo informacyjne przyniesie również zmiany w sposobie wykonywania pracy. Do tej pory
bowiem była ona oparta na sile mięśni w epoce agrarnej, zastępowanej później przez maszyny w erze
przemysłowej. Obecnie coraz mniej miejsc pracy, możliwych do poddania procesowi algorytmizacji dostępnych
jest dla siły roboczej. Można przypuszczać, że praca człowieka będzie stopniowo coraz bardziej zastępowana
przez odpowiednio zaprogramowane maszyny wykonujące zautomatyzowane procesy. Z drugiej strony jednak,
wzrasta popyt na zawody, w których wymagana jest umiejętność twórczego myślenia. Zgodnie z obecnym
stanem wiedzy, procesy twórcze mogą być jedynie wspomagane przez sztuczną inteligencję, ale nie przez nią
zastąpione. Zmieniło się również podejście do nauki. Podczas gdy w epoce agrarnej panował analfabetyzm i
nauka dostępna była tylko dla elit społecznych, a większości społeczeństwa wystarczały podstawowe
umiejętności przekazywane z pokolenia na pokolenia, to w epoce industrialnej dostrzegano potrzebę edukacji.
Stawiano na wyuczenie konkretnego zawodu, który wykonywano przez całe życie. W dobie społeczeństwa
informacyjnego natomiast wskazuje się na potrzebę nauki i doskonalenia zdobytych umiejętności przez całe
życie.
Rozwój infrastruktury sieciowej, łączącej różne urządzenia, pozwala na swobodny przepływ informacji.
Zatem usługi, które wiążą się z wykorzystaniem informacji, mogą być świadczone z dowolnego miejsca, stąd
przewiduje się w niedalekiej przyszłości rozwój telepracy oraz nauki na odległość. W związku z tym codzienne
migracje ludności do zakładów pracy mogą zmniejszyć swoją intensywność.
Dłuższy czas spędzony na pracy w zaciszu domowym, spowoduje transformację z modelu tradycyjnej
rodziny nuklearnej, opartej na męskiej głowie rodziny, w kierunku rodziny opartej na partnerstwie obojga płci.
Telepraca będzie mogła być wykonywana przy współdziałaniu wszystkich członków rodziny, a nauka będzie
mogła odbywać się w zaciszu domowym, co pozytywnie wpłynie na więzi rodzinne. „Ośmiogodzinny” model
pracy będzie wykorzystywany coraz rzadziej.
Rozwój społeczeństwa informacyjnego jest motorem dla przemian we współczesnej administracji
publicznej, w której nastąpi reengineering procesów, mający na celu usprawnienie świadczenia usług
30
http://www.contex.com/3dprint/default.htm
31
http://ebay.com
32
http://allegro.pl

5. publicznych33. Obywatele i przedsiębiorcy uzyskają możliwość obsługi przez instytucje administracji publicznej
drogą elektroniczną. Coraz więcej spraw administracyjnych w różnych dziedzinach będzie rozstrzyganych
online. Będzie postępowała dysproporcja czasowa i jakościowa między sprawą załatwianą elektronicznie i w
sposób tradycyjny, co spowoduje, że więcej osób przekona się do usług publicznych oferowanych za
pośrednictwem internetu.
Zakończenie
Mimo, iż analiza rozwoju ludzkości w podziale na społeczeństwo agrarne, industrialne i informacyjne
wydaje się uproszczona, to pozwala ona na uchwycenie pewnych istotnych prawidłowości. Są one trudne do
zaobserwowania, gdyż rozwój poszczególnych obszarów ziemskich jest niejednorodny. Nadal na świecie
występują rejony, które z łatwością można przyporządkować do społeczeństwa agrarnego. Mimo swej
ułomności, opis w tak uproszczonej formie pozwala na określenie kierunków zmian, jakie zachodzą w
otaczającej rzeczywistości, a w szczególności na wgląd w cechy, które prawdopodobnie będzie posiadać
formacja nazwana społeczeństwem informacyjnym. W świetle powyższych rozważań nasuwa się wniosek, iż
obecnie w skali globalnej występują pewne cechy właściwe dla społeczeństwa informacyjnego oraz właściwe
dla społeczeństwa industrialnego. Zatem można zaryzykować twierdzenie, że ludzkość znajduje się na progu
społeczeństwa informacyjnego.
Literatura
1. Chabetek M.: „Makro- i mikroekonomiczne aspekty wsparcie logistycznego”. Wydawnictwo Uniwersytetu
Gdańskiego, Gdańsk, 2002.
2. Frąckiewicz R.: “Internetowa telewizja”. Chip nr 04/2007.
3. http://allegro.pl
4. http://automobiles.honda.com/tools/buildandprice/models.asp
5. http://corporate.honda.com/environment/hybridization.aspx?id=hybridization_systems
6. http://ebay.com
7. http://europa.eu.int/idabc/servlets/Doc?id=22693
8. http://europa.eu.int/idabc/servlets/Doc?id=22697
9. http://itunes.com
10. http://shoutcast.com
11.http://uni-bremen.de/ig/WS99-00/studienbrief/index.html
12.http://users.uj.edu.pl/~usgoban/agh.html
13. http://video.google.pl
14. http://wptv.wp.pl
15. http://www.bemowo.waw.pl/rozwoj/spoleczenstwo/definicje_pomiar.pdf
16. http://www.contex.com/3dprint/default.htm
17. http://www.enviromission.com.au/solar-mission-project/solar-mission.htm
18. http://www.extremesport.pl
19. http://www.hondatuningmagazine.com
20. http://www.inkluz.pl
21. http://www.lexus.com/hybriddrive
22. http://www.lexus.com/lexusConfigApp/pub/setStartOptions.do
23. http://www.mnii.gov.pl/mein/_gAllery/12/120.pdf
24. http://www.napster.com
25.http://www.toyota.co.jp/en/tech/environment/ths2/index.html
26. http://www.toyota.com/byt/pub/init.do?zip_code=&series_id=
27. http://www.tp.pl/prt/pl/klienci_ind/internet/tel_dom/videostrada_tp
28. http://www.youtube.com
29. Leoński Z.: „Nauka administracji”. C. H. Beck, Warszawa, 2004.
30.Pająk A.: „Telewizja z dysku”. Chip nr 02/2007.
31.Tadeusiewicz R.: „Czy e-administracja może być narzędziem formowania społeczeństwa
informacyjnego?”. eAdministracja nr 01/2005.
32.Toffler A.: „The Third Wave”. Bantam Books, Toronto, 1981.
Summary
33
Leoński Z.: „Nauka administracji”. C. H. Beck, Warszawa, 2004.

6. Characteristics of Information Society
Information society is a developing social and economic system driven by information technologies. The
process of forming information society is a transition period. The globalizing reality enables to observe certain
patterns that may yield glimpses into its characteristics. The information society is expected to bring new quality
in the fields of economy, public administration, energy production, work, learning, media and society
organization.
Energy so far has been produced mainly from non-renewable resources in a centralized manner. Nowadays
production from renewable energy sources is more frequent, enabling its decentralized production. Moreover a
process of individualization of information transmission may be observed, mainly due to the internet, providing
access to information on demand.
It is expected that most processes involving production and services, including public sector, will be subject
to reengineering. The consumer will become the main factor that will influence these changes. The provision of
services that involve information processing are not place dependent, thus telework and e-learning is expected to
flourish. More time spent working and learning at home will transform families from traditional nuclear model,
where head of the family is the father, to partnership model.