In filosofie worden vaak beelden of paradigma's gebruikt om abstracte gedachten te verduidelijken. Een van de meest bekende is bij voorbeeld de grot van Plato. In deze presentatie worden drie beelden gebruikt een gevoel te krijgen voor de klassieke metafysica van Aristoteles en Thomas van Aquino. Reeds Aristoteles gebruikte het beeld van de klei en de pottenbakker om het hylemorfisme te introduceren, de leer van materie en vorm. Een moderne variant is het koppel hardware en software, waar het bij de software juist om de informatie gaat, net als bij de vorm in het hylemorfisme. Ongeveer 40 jaar geleden introduceerde Conway zijn game of life. Hiermee legde hij een relatie tussen het creatieve brein dat met enkele eenvoudige regels complexe patronen in de virtuele wereld kon genereren en laten evolueren. Is onze echte wereld, de realiteit, misschien niet ook het resultaat van een creatief verstand?

1. CSR: Culture, Science and Religion Metafysica in drie beelden Leidenhoven College 28 juni 2012 pagina 1

2. de drie beelden (paradigma)
1) Conway’s game of life
relatie verstand met (virtuele) realiteit
2) software - hardware
Aristoteles: materie-vorm
3) klei in hand van
pottenbakker
beeld gebruikt door Aristoteles voor
analyse van verandering
Rembrandt van Rijn,
Aristoteles
CSR: Culture, Science and Religion Metafysica in drie beelden Leidenhoven College 28 juni 2012 pagina 2

3. Game of Life (Conway 1970) I
Game of life: Cellular Automaton
Rules
1. Any live cell with fewer than two live
neighbours dies, as if by loneliness.
2. Any live cell with more than three live
neighbours dies, as if by overcrowding.
3. Any live cell with two or three live
neighbours lives, unchanged, to the next
generation.
4. Any dead cell with exactly three live
neighbours comes to life.
/
Gosper Glider Gun
CSR: Culture, Science and Religion Metafysica in drie beelden Leidenhoven College 28 juni 2012 pagina 3

4. Game of Life (Conway 1970) II
mens (intelligentie) stelt spelregels op
spelregels zijn opdrachten in programma
op scherm: ontstaan van patronen:
groei
uitdoving
statisch random start
dynamisch
verstand van een mens
→spelregels
→objecten van virtuele realiteit op scherm
er is iemand (intelligent wezen)
→spelregels
→objecten van realiteit na 815 generaties:
stabiele patronen
CSR: Culture, Science and Religion Metafysica in drie beelden Leidenhoven College 28 juni 2012 pagina 4

5. software-hardware
software - hardware
software is altijd in een hardware
device geïmplementeerd,
voorbeeld: programma file op memory-stick
op CD
op harddisk
op ponskaart
als code op papier geschreven
hardware, die ingeschakeld is, heeft altijd een zekere informatie, i.e.
software
voorbeeld: tv scherm film
teletekst
'sneeuw' als alleen ruis als input
In de taal van Aristoteles: informatie, de vorm, moet altijd
geïmplementeerd zijn in een soort hardware, het materiaal, anders is
het niet reëel, maar alleen virtueel, virtual reality
CSR: Culture, Science and Religion Metafysica in drie beelden Leidenhoven College 28 juni 2012 pagina 5

6. ontwerper → ontwerp → realiteit
ontwerper, architect:
heeft voorwerp in hoofd
ontwerp
ontwerper of architect zet zijn idee
om in software, die hij in virtuele
realiteit kan bekijken op scherm
het gerealiseerd gebouw
bouwvakker of constructeur
realiseert dit;
deze creëert niet het materiaal:
gebruikt bestaande dingen om tot
huis of ding te komen.
CSR: Culture, Science and Religion Metafysica in drie beelden Leidenhoven College 28 juni 2012 pagina 6

7. analyse van verandering bij Aristoteles
analogie met klei
vormloze klei → gezicht → vormloze klei → vaas
klei: op zich onbepaald: materie (hyle)
gezicht, vaas: iets dat bepaalt: vorm (morphe)
→ Hylemorfisme
verandering:
voorwerp I bestaat uit materie en vorm I
vorm van I vergaat, vorm II komt hiervoor in plaats
voorwerp II bestaat nu uit materie en vorm II
CSR: Culture, Science and Religion Metafysica in drie beelden Leidenhoven College 28 juni 2012 pagina 7

8. waar komt de vorm vandaan?
gezicht in klei:
van kunstenaar of pottenbakker, intelligent wezen
wie geeft vorm aan pottenbakker of kunstenaar?
eerste oorzaak
uiteindelijk moet een eerste intelligent wezen zijn
alleen informatie: alleen intelligentie, eerste beweger
CSR: Culture, Science and Religion Metafysica in drie beelden Leidenhoven College 28 juni 2012 pagina 8

9. Uitgangspunten van de metafysica I
Metafysica is de wetenschap van het zijnde als zodanig
veronderstelling (en empirisch gegeven):
realiteit is kenbaar
Aristoteles: scepticisme is tegenstrijdig met zichzelf
principe van niet tegenspraak:
het is onmogelijk voor iets tegelijk te zijn en niet te zijn
in dezelfde betekenis en in hetzelfde subject
principe van causaliteit
Datgene wat tot zijn komt of wordt bewogen, komt tot
het zijn of is bewogen door een andere.
CSR: Culture, Science and Religion Metafysica in drie beelden Leidenhoven College 28 juni 2012 pagina 9

10. Uitgangspunten van de metafysica II
Er is een zijn nodig, dat niet
door zijn wezen wordt
beperkt.
Dit wezen wordt God
genoemd:
het wezen van God is het
zijn: geen samenstelling van
zijn en wezen.
Jahwe: Ik ben die er is.
Exodus 3,14
CSR: Culture, Science and Religion Metafysica in drie beelden Leidenhoven College 28 juni 2012 pagina 10