Beethovens laatste symfonie met de Ode aan de vreugde van 1827 is een overbekend meesterwerk van de toen reeds volledig dove componist. Hij gebruikte in deze symfonie naast de muziekinstrumenten van een groot orkest ook de menselijke stemmen van koor en solisten. De tekst van de zangpartijen is van Friedrich Schiller die eerder in 1805 was overleden. De Ode van Schiller ging over de vreugde, broederlijkheid en het kindschap van God. Beethoven verdiepte in zijn muziek deze gedachten en laat de luisteraar van wanhoop (deel 1) de echte weg naar de vreugde zien. Otto Baensch verduidelijkt dit als volgt: De 9e symfonie leidt ons van wanhoop (deel 1) naar vreugde (deel 4). Twee pogingen om wanhoop te ontvluchten zijn alleen voorlopig en tevergeefs: overgave aan uiterlijke werkelijkheid en drukte (deel 2) en het binnengaan in het rijk van gevoelens (deel 3). De oplossing: de werkelijkheid in blij handelen ordenen. Aan het einde wordt een link naar youtube gegeven waar de gehele symfonie kan worden beluisterd.

1. Beethoven IX:
over
vreugde
en
God
CSR: Culture, Science and Religion Beethoven IX: over vreugde en God pagina 1 datum: 15 mei 2012

2. Ludwig van Beethoven 1770-1827
-- sinds 1818 volledig doof
-- had last van diepe
depressies
-- 9e symfonie 1824
met Ode an die Freude
van Schiller
-- in het volgende interpre-
tatie van Otto Baensch,
Aufbau und Sinn des Chorfinales
in Beethovens neunter Symphonie,
Berlin 1930
CSR: Culture, Science and Religion Beethoven IX: over vreugde en God pagina 2 datum: 15 mei 2012

3. Beethoven IX, deel I
comentaar Beethoven: Verzweiflung (wanhoop)
CSR: Culture, Science and Religion Beethoven IX: over vreugde en God pagina 3 datum: 15 mei 2012

4. Beethoven IX, deel II
comentaar Beethoven: nur etwas heiterer (Possenspiel)
alleen iets blijmoediger (klucht, farce, dwaze vertonig)
CSR: Culture, Science and Religion Beethoven IX: over vreugde en God pagina 4 datum: 15 mei 2012

5. Beethoven IX, deel III
comentaar Beethoven: zu zärtlich (weichlich), de Not der
Verzweiflung könne nur durch etwas Aufgewecktes
überwunden werden.
te teder (gevoelig), de nood van de wanhoop kan slechts
door iets levendig en energiek worden overwonnen.
CSR: Culture, Science and Religion Beethoven IX: over vreugde en God pagina 5 datum: 15 mei 2012

6. Otto Baensch over Beethoven IX
samenvatting Otto Baensch:
De 9e symfonie leidt ons van wanhoop (deel 1) naar
vreugde (deel 4);
Twee pogingen om wanhoop te ontvluchten zijn alleen
voorlopig en tevergeefs:
-- overgave aan uiterlijke werkelijkheid en drukte
(deel 2)
-- binnengaan in rijk van gevoelens
(deel 3)
oplossing: werkelijkheid in blij handelen ordenen
CSR: Culture, Science and Religion Beethoven IX: over vreugde en God pagina 6 datum: 15 mei 2012

7. Beethoven IX, deel IV
Twee “Schreckensfanfaren” (Wagner)
thema’s van voorgaande delen worden afgekeurd
O vrienden, niet deze klanken! Maar laten wij
aangenamere aanheffen, en vreugdevollere.
CSR: Culture, Science and Religion Beethoven IX: over vreugde en God pagina 7 datum: 15 mei 2012

8. Schiller: Ode an die Freude
Friedrich Schiller
1759 - 1805
1785: Ode an die Freude
CSR: Culture, Science and Religion Beethoven IX: over vreugde en God pagina 8 datum: 15 mei 2012

9. Schiller: Ode an die Freude I
Freude, schöner Götterfunken, Vreugde, schitterende godenvonk, dochter
Tochter aus Elysium! uit Elysium!
Wir betreten feuertrunken, Wij betreden met vurige hartstocht, hemels
Himmlische, dein Heiligtum! wezen, jouw heiligdom!
Deine Zauber binden wieder, was Jouw toverkrachten verbinden weer wat
die Mode streng geteilt, gewoonte strikt verdeeld heeft,
Alle Menschen werden Brüder, wo Alle mensen worden broeders waar jouw
dein sanfter Flügel weilt. zachte vleugel zich welft.
Wem der große Wurf gelungen, Wie geslaagd is in de grote onderneming
eines Freundes Freund zu sein, om een vriend vriendschap te bewijzen,
Wer ein holdes Weib errungen, Wie een lieve vrouw veroverd heeft, laat
mische seinen Jubel ein! die zijn gejuich mede laten opgaan!
Ja, wer auch nur eine Seele sein Ja, wie ook maar één sterveling de zijne
nennt auf dem Erdenrund! kan noemen op de aardbol!
Und wer’s nie gekonnt, der stehle En wie dat nooit gekund heeft, laat die
weinend sich aus diesem Bund! stilletjes wenend verdwijnen uit dit
samenzijn!
Vertaling: © Hansa Krijgsman
CSR: Culture, Science and Religion Beethoven IX: over vreugde en God pagina 9 datum: 15 mei 2012

10. Schiller: Ode an die Freude II
Freude trinken alle Wesen an den Met vreugde laven alle schepsels zich aan
Brüsten der Natur, de borst van de natuur,
Alle Guten, alle Bösen folgen ihrer Alle goeden en alle slechten volgen in haar
Rosenspur. spoor van rozen
Küsse gab sie uns und Reben, Kussen gaf zij ons en wijn, een vriend die
einen Freund geprüft im Tod; trouw bleef tot in de dood
Wollust ward dem Wurm gegeben, Lustbeleving is de worm gegeven en de
und der Cherub steht vor Gott Cherub staat voor God.
Froh, wie seine Sonnen fliegen Verheugd, zoals zijn zonnen zweven door
durch des Himmels prächt’gen het prachtige ontwerp van de hemel,
Plan,
laufet, Brüder, eure Bahn, freudig, doorloop zo, broeders, jullie pad;
wie ein Held zum Siegen, laufet, vreugdevol, zoals een held op weg naar de
Brüder, eure Bahn. overwinning, doorloop zo, broeders, jullie
pad.
Vertaling: © Hansa Krijgsman
CSR: Culture, Science and Religion Beethoven IX: over vreugde en God pagina 10 datum: 15 mei 2012

11. Schiller: Ode an die Freude III
Seid umschlungen, Millionen! Laat je omarmen, miljoenen! Deze kus aan
Diesen Kuß der ganzen Welt! de hele wereld!
Brüder! Überm Sternenzelt muß ein Broeders! Boven het sterrenuitspansel
lieber Vater wohnen. moet een lieve vader wonen.
Ihr stürzt nieder, Millionen? Ahnest Vallen jullie neer miljoenen? Voel je de
du den Schöpfer, Welt? schepper, wereld?
Such’ihn überm Sternenzelt! Über Zoek hem boven het sterrenuitspansel!
Sternen muß er wohnen. Boven de sterren moet hij wonen.
CSR: Culture, Science and Religion Beethoven IX: over vreugde en God pagina 11 datum: 15 mei 2012

12. De h. Paulus over kinderen van God
Rom 8, 14 vv
[14] Allen die door de Geest van
God worden geleid, zijn
kinderen van God. [15] U hebt
de Geest niet ontvangen om
opnieuw als slaven in angst te
leven, u hebt de Geest
ontvangen om Gods kinderen
te zijn, en om hem te kunnen
aanroepen met ‘Abba,
Vader’. [17] ….. Samen met
Christus zijn wij erfgenamen:
wij moeten delen in zijn lijden
om met hem te kunnen delen in
Gods luister. El Greco, de heilige Paulus
CSR: Culture, Science and Religion Beethoven IX: over vreugde en God pagina 12 datum: 15 mei 2012

13. De h. Jozefmaría over bron van vreugde
De Voor 61
- Tevreden? - Die vraag stemde
me tot nadenken.
Er zijn nog geen woorden ge-
vonden om alles uit te drukken
wat je voelt - in je hart en in je
wil - als je beseft dat je een
kind van God bent.
CSR: Culture, Science and Religion Beethoven IX: over vreugde en God pagina 13 datum: 15 mei 2012

14. ten slotte
De presentatie werd op 15 mei 2012 gehouden in
Leidenhoven College in Amsterdam
door Alfred Driessen
Links:
De complete 9e symfonie op youtube:
Deze en andere presentaties zijn te vinden op
slideshare:
CSR: Culture, Science and Religion Beethoven IX: over vreugde en God pagina 14 datum: 15 mei 2012