• Espresio plastikoeta bisualean material
asko erabil daiteke, eta teknika
gehiago oraindik.
• Materialen artean batzuk marrazteko,
margotzeko… izango dira, beste
batzuk inguruko gauzak hobeto
ikusten laguntzeko, marrazki eta
pinturak hobeto gordetzeko…
3.
• Kolore hautsabeste material batekin
nahasteko moduaren arabera, hau
erabilgarria izan dadin, prozedura
ezberdinak haurkitzen ditugu: koloretako
arkatzak, grafitozko arkatzak,argizariak,
tenperak, tintak, akuarela, oleoa…
• Prozedurak erabiltzeko moduak teknikak
izango dira.
4.
Grafitozko arkatzak
• Barruko mina grafitozkoa da, mineral
beltz bigun samarra eta zerbait
distiratsua (buztin finarekin eta urarekin
nahastuta landu ohi da; buztinak
finkatzen, itsasten laguntzen du, buztin
gehiago dutenak gogorragoak izanik)
• Mina egurrez inguratuta,
portaminetan… ala berezkoan erabil
daitezke.
• Minak finagoak ala lodiagoak (zorroztu
behar izaten direnak) izan daitezke.
5.
• Mina bigunagoaala gogorragoa izan daiteke; ezagutzeko
arkatzek letra eta zenbaki bat eramaten dute:
sailkapena letra zenbakia
bigunak B 1etik 10era
gogorrak H 1etik 10era
erdibigunak HB
Zenbakia zenbat eta altuagoa izan orduan eta bigunagoa edo
gogorragoa izango da. Egin nahi den irudiaren arabera, arkatz
bat edo bestea erabiltzea komeni da.
• Gogorrekin marraztean marra ez da hain iluna izaten. Minak
luzaroago irauten du zorroztuta. Marra finak egiten dituzte eta
prezisio hadiko marrazkiak egiteko (marrazketa teknikoa…) oso
egokiak dira.
• Bigunek marra ilun eta lodiagoa egiten dute; egokiagoa izan
daiteke difuminatuak, itzaleztatzeak… irudikatzeko (bolumena…).
Mina azkarrago bukatzen da.
7.
Ikatz ziriak
• Egur ikaztuaz osatzen dira ikatz ziriak.
• Euskarriak erliebea badu hobeto
itsasten da gainazalean.
• Ikatz ziri oleotsuak linazi olioa
bezalako landare-olioa izaten dute.
Ez dute hainbeste hauts soltatzen.
• Marraztea amaitu ostean fijatzailea
aplikatu daiteke (itsatsi) marrazkia
babesteko (emultsio akrilikoa
lainoztatuz…), grafitozko arkatzekin,
tizekin, crayonekin, pastelekin…
bezala.
10.
Sangina, sepia, bistre,kreta…
arkatzak, tizak, crayonak
• Beltz, zuri, sepia, bistre, sanguina …
koloreko barratxo konprimituak aurki
ditzakegu sangina teknika zeritzona
hedatuz.
• Kolorezko paperaren gainean zuriak argi
puntuak , tonu argiak sortzen ditu;
beltzak ilunak, gune ilunak.
• Tonu erdi ilunaren ala ertainaren
gainean (grisa, marroia, urdina…)
marrazteak lana aurrezten du, tarteko
tonuei dagokionez. Difuminatuekin
tonuen arteko trantsizioak leuntzen dira.
11.
• Sanguina oxidoezosatutako kolore
gorriskarengatik nabarmentzen da.
• Sepia marroi beroa izango da eta bistrea
berriz marroi hotzagoa.
• Askotan konbinaturik agertzen dira
(sanguina eta sepia kartulina gainean…)
Pastelak
• Gomarekin edo erretxinarekin
aglutinatutako kolore hautsez
osatzen da.
• Gogorrak, erdi gogorrak edo
bigunak izan daitezke.
• Fijatzaileak garrantzitsuak dira
marrazkia kontserbatzeko.
Batzuetan kristal bat ezarriz ere
babestu ohi dira.
• Pastel oleotsuak ere badaude
(argizarien tankerako emaitza
sortzen da hauekin).
17.
Argizariak
• Kolore hautsa bildu eta eransteko
argizaria (gogorragoa ala
bigunagoa) duten margoak dira.
• Gogorrak, bigunak eta erdi bigunak
daude (gogorrak barra finagoetan
fabrikatu ohi dira; bigunak aldiz
lodiagoetan)
• Gogorrekin marra nahiko finak lor
daitezke (xehetasunentzat egokia);
bigunagoekin lodiagoak (alboka
hartuz are lodiagoak; ehundurak
sortzeko, hutsune handiak betetzeko
interesgarria izan daiteke).
18.
• Argizazi bigunekinkolore ilunak bigunagoak dira oraindik
argiak baino. Argiaren gainean iluna emateko arazorik ez
badago ere, alderantziz egitea zailagoa da. Margotzerakoan
zein kolorerekin hasi erabakitzerakoan kontutan hartzea
komeni da.
• Kolore nahasketei dagokionez, hauek zona berean igurtziz eta
mugituz lortu ahal izango dira.
• Ezabatzerakoan, ezabagomarekn baino errazagoa da lehenik
aihotz batekin arraspatzea, argizaria kentzeko, eta ondoren
ezabagoma erabiltzea hobeto garbitzeko.
• Hotza egiten duenean argizari bigunekin lan egitea zailagoa
da; ona da horrelakoetan esku artean, bero-iturri baten
ondoan … berotzea edo euskarri epelaren gainean aritzea.
• Argizariz eginiko lanak barniz bereziarekin babestu daitezke
margoa mugitu ez dadin edo beroarekin ala kontaktuarekin
galdu ez daitezen. Bestela, argizaria oso gutxi zahartzen
denez, prozedura honekin eginiko lanak ongi gordetzen dira.
22.
Koloretako arkatzak
• Kolorezko mina hautsezko kolorez
osatuta dago, argizari eta
erretxinarekin edo kolarekin
nahastuta. Azken hauek bigunagoak
dira (difuminatzeko egokiak).
• Tonu gardenak eskeintzen dituzte;
paper zuriaren ala argiaren gainean
erabiltzea egokiagoa izan ohi da.
• Grafitozko arkatzetan bezala, mina
bigunak ala gogorrak daude, baina
kasu honetan ez dago halako
diferentziarik.
23.
• Arkatzak modudesberdinetara erabili daitezke:
marra finak eta oso definituak egiteko (xehetasun
guztiz finak irudikatuz) ala lodiagoak egiteko
(itzaleztatze zabalak…), arkatza etzanda erabiliz
egindako marra lodiez adibidez.
• Koloretako arkatzekin egindako marrazkia ez dago
itsatsi beharrik; sedazko… paperarekin babestea,
karpetan kontuz gordetzea… nahikoa litzateke.
27.
Tintak
• Kolore hautsa uretan diluituta osatzen dira.
• Lumak, pintzelak , zotzak, kainabera ebakiak
… erabiltzen dira hauekin. Hauekin marra
finagoak ala lodiagoak irudikatu ahal izango
dira.
• Ur askorekin dilui daitezke (aguada,
urkolorea).
• Batzuk lehortu ondoren ez dira diluitzen (tinta
ezabaezinak)
• Izaera gardena dute; koloreak bata
bestearen gainean ezar daitezke, beladurak
osatuz.
31.
Errotulkiak
• Normalean, feldroa (fieltro)
bezalako material porotsua izaten
dute puntan eta bertatik tinta
iragazten da (bestelako puntak
izan ditzakete, porotsuak ez
direnak). Punta hauek finagoak ala
lodiagoak izan daitezke.
• Tinta hau disolbagarria izan daiteke
ala ez (ezabaezina).
• Errotulkiekin marra ala planoen
bidez marraz daiteke efektu
desberdinak lortuz.
35.
Akuarelak
• Pigmentuak goma arabiar gomarekin
aglutinatuz lortzen dira akuarelak.
• Ezaugarri aipagarrienetakoa gardentasuna
da, koloreak gainjartzean beladurak sortuz.
• Euskarriaren zuritasunak sortzen ditu argi
guneak; kolore geruzak gainjarriz doazen
bezala, kolore tonua ilunagotzen doa.
• Urarekin disolbagarriak dira, lehortu
ondoren ere; ura gehituz edo kenduz,
pintzel, esponja, trapu, paperezko zapiez
kolorea alda daiteke.
39.
Tenperak, guatxe
• Kolore hautsa uretan disolba
daitekeen kola batekin nahastuz
lortzen dira (akuarela bezala, baina
opakoa izanik, gardena beharrean)
• Lehortu ondoren kolore mate
atsegina hartzen dute, nahiz eta
kolore ilunak ahul samarrak
geratzen diren (batzuetan pintura
opakotzeko pigmentu zuria izaten
baitute)
• Uretan diluituta edo lodiago erabil
daitezke (azpiko kolorea estaliz)
43.
Kolaia
• Frantzesetik dator hitza:
collage (kolaz erantsitakoa)
• Paper puskak edo beste
material batzuk euskarri
(papera, egurra,
kartoia…)baten gainean
itsastean datza, osotasun
bateratu bat sortuz.
• Testurekin (ehundurekin)
zerikusi handia du.
44.
• Papera eskuzmoztuta (urratutako papera) edota guraizeekin
moztuta erabili daiteke.
• Paper urratuak (eskuekin moztutako edo urratutako papera)
ertz irregularrak izan ohi ditu, gai batzuetarako egokiak
gertatuz.
• Paper moztuak, guraizeekin edo cutter-ekin moztuak, ertz
erregularragoak izaten ditu,; mozketa zehatza izan ohi da.
• Paperak kolore bakarrekoak ala kolore askotakoak izan
daitezke, leuna ala zimurtu edo tolestua, laua ala ehundurak
dituena...
• Askotan beste prozedurekin nahastuta aurkitzen dugu kolaia,
teknika mistoa duten lanetan alegia.
• Garrantzitsua da konposizioa hasi aurretik ideia bat izatea eta
ordena bati jarraitzea, lehenik zer itsatsi, nola jarraitu …
jakiteko, batez ere gainjarketak egiten direnean.
47.
Estanpazioa
• Zerbait estanpatzean datza;
euskarriaren kontra presioa eginez
motibo bat estanpatuta uztea.
• Pinturaz bustitako edozein gauza
estanpatu daiteke eta estanpa
bat edo bi bakarrik egiteko balio
duenean monotipoa deitzen zaio.
• Beste batzuetan estanpatzen duen
matrizeak edo zigiluak egitura
iraunkorragoa du, estanpazio
berdin ugari lortu ahal izateko.
48.
• Estanpazioa aspalditikerabili du
gizakiak; Aintzinako
Mesopotamian buztinezko
plantxatan estanpatzen ziren
zigiluak erabiliz, harrizko edo
metalezko zigiluen estanpazioa
argizari edo erretxinaren
gainean, metalaren eta
egurraren gaineko grabatua…
• Estanpazioaren ezaugarrietako
bat origiala errepikatu ahal
izatea da (monotipoa ez
denean).
• Matrizearen irudia lortu nahi
denaren alderantzizkoa izango
da, ispiluan ikusten den bezala.
