Međunarodno savetovanje "Šumsko inženjerstvo Jugoistočne Evrope - stanje i izazovi", 28-30. oktobar 2015, Goč, Srbija

1. Dane MARČETA, Vladimir PETKOVIĆ
Goč, 28. oktobar, 2015
Istraživanje različitih tehnologija sječe u
završnim sječama u plantažama četinara

2. UVOD
- U Republici Srpskoj primjena visokomehanizovanih sredstava u
iskorišćavanju šuma još uvijek je u povoju.
- Okolnosti koje vladaju u šumarstvu RS:
• Dominantno prebirni sistem gazdovanja
• Raznosvrsni terenski uslovi
• Nedovoljna otvorenost šuma
• Relativno niska cijena radne snage

3. CILJ ISTRAŽIVANJA
• Analiza dvije tehnologije u provodjenju čiste sječe u plantažama
četinara
1.sječa na klasičan način, motornom testerom,
2.sječa harvesterom.

4. Objekat i metod rada
Istraživanje na području preduzeća „INCEL-INDUSTRIJSKE PLANTAŽE“
u odjeljenju br. 9, Radna jedinica „Kunova“.
Mješovita sastojina crnog i bijelog bora starosti oko 40 godina.

5. Dvije parcele, jedna za sječu harvesterom, druga za sječu motornom
testerom.
Parcela za sječu harvesterom
530 stabala
površina 1,08 ha
Parcela za sječu motornom testerom
98 stabala
površina 0,20 ha
Teren je istočne ekspozicije, jednoličnog nagiba 8-10%. Terenski podaci su
prikupljani u ljetnom periodu, po sunčanom vremenu bez padavina. Temperatura
vazduha je iznosila od 26-31 °C.

6. Studij vremena i rada
Deblovni metod

7. Sredstva rada
FMG LOKOMO 990 - harvester Dimenzije
Masa 13 t
Dužina 700 cm
Maksimalna privlačna
snaga
11t
Maksimalna brzina 30 km/h
Motor
Perkins 1006-6 T
Maksimalna izlazna
snaga
114KW (155KS) / 2200 o/min SAE
Tip Dohvat
Max. potezni
moment
Okretni
moment
FMG 184 101 10 m 155 kNm 30 kNm
Tehničke specifikacije harvestera
Hidraulična ruka
ÖSA 762 - jednozahvatna harvesterska glava
Maksimalni sječivi prečnik 500 mm
Maksimalan prečnik kresanja 480 mm
Maksimalan otvor kliješta 620 mm
Brzina kresanja 0-5 m/s
Pomjerni potisak valjaka 23 kN
Harvesterska glava
Husqvarna 372 XP – motorna testera – 2 radnika

8. Prelaz +
manipulacija
32%
Sječa +
obrada
38%Slaganje
0%
Opravdani
prekidi
9%
Neopravdani
prekidi
21%
5 10 15 20 25 30 35 40 45
D 1,3 (cm)
0
20
40
60
80
100
120
140
160
180
brojstabala
Debljinska struktura uzorka
0,0 0,2 0,4 0,6 0,8 1,0 1,2 1,4 1,6 1,8
V (m3
)
0
20
40
60
80
100
120
140
160
brojstabala
Zapreminska struktura uzorka
Rezultati – sječa harvesterom
min
Ukupno vrijeme 1204,80
Prelaz + manipulacija 381,93
Sječa + obrada 453,75
Slaganje 5,95
Opravdani prekidi 111,48
Neopravdani prekidi 251,40
26,63 cm

9. Analiza utrošenih vremena - harvester
prelaz+manipulacija
0 1 2 3 4 5 6 7 8
min
0
50
100
150
200
250
300
350
400
450
brojstabala
sjeca+obrada crni i bijeli bor
0,0 0,5 1,0 1,5 2,0 2,5 3,0 3,5 4,0 4,5
min
0
50
100
150
200
250
brojstabala
Struktura vremena „sječa+obrada“Struktura vremena „prelaz+manipulacija“
Slaganje kao samostalna radna operacija se pojavljivalo samo u pojedinačnim slučajevima.
Varijabla
N Sredina
min
Suma Minimum Maximum
slaganje (min) 11 0,54 5,95 0,25 1,30

10. Analiza zavisnosti vremena - harvester
10 15 20 25 30 35 40 45
D 1,3(cm)
0
1
2
3
4
5
6
7
8
prelaz+manipulacija(min)
y= 0,1058*exp(0,0752*x) R2
=0,52
10 15 20 25 30 35 40 45
D1,3 (cm)
0,0
0,5
1,0
1,5
2,0
2,5
3,0
3,5
4,0
4,5
sjeca+obrada(min)

11. Norma izrade - harvester
10 15 20 25 30 35 40 45
D 1,3 (cm)
0
5
10
15
20
25
30
35
40
45
m3
/h

12. Rezultati rada – sječa motornom testerom
Prelaz
11%
Smjer +
priprema
5% Sječa +
obaranje
7%
Odsjecanje
brade +
kresanje
34%
Krojenje
1%
Opravdani
prekidi
4%
Neopravdani
prekidi
38%
10 15 20 25 30 35 40 45 50
D 1,3 (cm)
0
5
10
15
20
25
30
35
brojastabala
Struktura prečnika uzorka
0,0 0,2 0,4 0,6 0,8 1,0 1,2 1,4 1,6
V (m3
)
0
5
10
15
20
25
30
35
brojstabala
Zapreminska struktura uzorka
min
Ukupno vrijeme 681,62
Prelaz 75,95
Smjer + priprema 36,18
Sječa + obaranje 46,48
Odsjecanje brade + kresanje 228,65
Krojenje 6,42
Opravdani prekidi 27
Neopravdani prekidi 261
27,54 cm

13. Analiza utrošenih vremena – motorna testera
prelaz
0,0 0,2 0,4 0,6 0,8 1,0 1,2 1,4 1,6 1,8
min/stablo
0
5
10
15
20
25
30brojstabala
Struktura vremena „prelaz“
smjer i priprema
0,0 0,2 0,4 0,6 0,8 1,0 1,2
min/stablo
0
5
10
15
20
25
30
35
40
brojstabala
Struktura vremena „smjer+priprema“
0,0 0,2 0,4 0,6 0,8 1,0 1,2 1,4 1,6 1,8
min/stablo
0
5
10
15
20
25
30
35
40
brojstabala
Struktura vremena „sječa+obaranje“
0 1 2 3 4 5
min/stablo
0
5
10
15
20
25
30
35
40
45
50
brojstabala
Struktura vremena „odsjecanje brade + kresanje“

14. Analiza zavisnosti vremena – motorna testera
y = -0,041+0,0191*x R2
=0,37
10 15 20 25 30 35 40 45 50
D 1,3 (cm)
0,0
0,2
0,4
0,6
0,8
1,0
1,2
1,4
sjeca+obaranje(min)
Zavisnost vremena „sječa+obaranje“ od prečnika
y = -0,7776+0,1165*x R2
=0,55
10 15 20 25 30 35 40 45 50
D 1,3 (cm)
0
1
2
3
4
5
6
odsjecanjebradeikresanje(min)
Zavisnost vremena „odsjecanje brade+kresanje“ od prečnika

15. Norma izrade – motorna testera
10 15 20 25 30 35 40 45 50
D 1,3 (cm)
0
2
4
6
8
10
12
14
16
18
20
22
m3
/h

16. Troškovi
Troškovi harvestera
Trošak eur/h
62,91
Troškovi motorne testere
Trošak eur/h
10,40
0
5
10
15
20
25
0.00 10.00 20.00 30.00 40.00 50.00 60.00
t(eur/m3)
U (m3/h)
Series1
Series2

17. - Učinci ostvareni sječom motornom testerom su visoki a posljedica
su neuspostavljanja šumskog reda i izmjenjivosti sjekača.
- Niska cijena radne snage gdje su plate višestruko niže nego
evropske, a troškovi harvestera su na nivou evropskih uzrok su
nekonkurentnosti harvestera.
- Produženjem radnog vremena harvestera uvodjenjem dodatnih
smjena smanjivao bi se udio fiksnih troškova i on bi postajao
konkurentniji.
Zaključci