Presentatie voor seminariereeks van het Interfacultair Centrum Agrarische Geschiedenis (ICAG, KU Leuven), 2015.

1. 2-10-2015 1
Mag het iets meer zijn?
Kleine kruidenierswinkels worden big business:
Delhaize Frères & Cie, 1867-1940.
Dr. Nelleke Teughels

2. Pag.
Boodschappen doen…
“Ik kom hier al van toen ik nog een klein meisje
was. […] Aan de hand van mijn moeder kwam ik
mee inkopen doen. Met de sluiting van de winkel
komt er een einde aan een jarenlange gewoonte.
[…] De vertrouwde gezichten, de hartelijkheid van
het personeel en de uitstekende service: zonde dat
we dat voortaan moeten missen.” (Carine, 35)
2-10-2015 2

3. Pag.
1870: sector in verandering
Stijgende koopkracht
→ hogere voedingsuitgaven
Eerste winkelketens in levensmiddelen:
Delhaize Frères & Cie
→ impact op dagelijkse routine van de
consument
2-10-2015 3

4. Pag.2-10-2015 4

5. Pag.
Het ‘systeem Delhaize’
2-10-2015 5
• Elk filiaal:
Maakt op uniforme manier reclame
heeft hetzelfde aanbod aan producten
verkoopt aan dezelfde prijzen
Filiaalwinkel
• Centrale opslagplaats levert aan filialen in
het hele land
• Eigen productie

6. Pag.
Markten
62-10-2015

7. Pag.
Wat vooraf ging…
72-10-2015

8. Pag.2-10-2015 8

9. Pag.
Voedingsdistributie rationaliseren
2-10-2015 9
Industriële massaproductie
→ stijgende competitie
→ kwaliteit en gewicht gegarandeerd
→ kruidenier verliest sleutelpositie
Groei loonarbeiders en middenklasse
→ grotere vraag naar consumptieartikelen

10. Pag.
“Succursales partout en Belgique”
2-10-2015 10
 Nationale spreiding ca. 1900
• 1875: 21 filialen
• 1884: 103 filialen
• 1900: 450 filialen
• 1914: 744 filialen
 1928: 50 verkooppunten in Congo

11. Pag.2-10-2015 11

12. Pag.
Productaanbod
122-10-2015

13. Pag.
Union fait force
13
Uit eigenbelang ten
dienste van de firma
⇒ gedetailleerde instructies
⇒ geen ruimte voor zelfstandige beslissingen
“Delhaize systeem” ~ taylorisme
2-10-2015

14. Pag.2-10-2015 14
Ca.1870-1918

15. Pag.2-10-2015 15

16. Pag.
Etalage als moderne cornucopia
2-10-2015 16

17. Pag.
Binnenin de winkel
2-10-2015 17

18. Pag.2-10-2015 18

19. Pag.2-10-2015 19
“Un œuvre de progrès social”
Geen uniforme filialen
→ buurtwinkels
→ ideologie
→ heterogeen publiek

20. Pag.
1919-1933
2-10-2015 20

21. Pag.2-10-2015 21

22. Pag.2-10-2015 22

23. Pag.2-10-2015 23

24. Pag.
Jacky gooit zijn charme in de strijd
2-10-2015 24

25. Pag.25
1934-1940
2-10-2015

26. Pag.
1934-1940
2-10-2015 26

27. Pag.2-10-2015 27
Conclusies
Heterogeen publiek
Conventionele genderrollen
Standaardisering en rationalisering
Introductie met consumptiemaatschappij
Modernisering van kleinhandel

28. Pag.2-10-2015 28
Dank u voor uw
aandacht!