Litvanya ulke raporu_2013

LİTVANYA
ÜLKE RAPORU

Hazırlayan : Tolga TAYLAN

Ankara - December, 2012

LİTVANYA
Temel Sosyal ve Ekonomik Göstergeler
Temel Sosyal Göstergeler
Resmi Adı

Litvanya Cumhuriyeti

Nüfus

3,2 milyon (2011)

Büyüme Oranı

%5.9 (2011)

Dil

Litvanya

Din

%82,6 Ortodoks, %12,02 Müslüman, Diğer Hristiyan %1,2, Diğer %4.0

Yüz ölçümü

65.300 km 2

Başkent (nüfus)

Vilnius (554 bin)

Başlıca Kentler (nüfus)

Kaunas (337 bin), Klaipeda (178 bin), Siauliai (121 bin)

Yönetim Şekli

Parlamenter Demokrasi

Cumhurbaşkanı

Dalia Grybauskaite

Başbakan

Andrius Kubilius

Para Birimi

Litas LTL 2.48:US$1 (2011)

Kaynak:The Economist Intelligence Unit Lithuania Country Report June 2012

Temel Ekonomik Göstergeler
2007a
Nominal GDP (milyon dolar)
Reel Büyüme Oranı (%)

2008a

2009a

2010a

2011b

2012c

2013c

39,092

47,299

37,000

36,432

42,610

42,244

44,062

9.8

2.9

-14.8

1.4

5.9

2.4

2.8

12.1

3.7

-17.7

-4.9

6.1

3.5

3.7

Cari İşlemler Dengesi (milyar dolar)

-5,874

-6,231

-1,181

-1,684

-2,110

-2,540

-2,750

Kişi Başına GSYİH (dolar, PPP)

17.862

18.891

16.344

17.032

18.682

19.884

20.971

Özel Tüketim Harcamaları (% reel değişiklik)

İşsizlik Oranı (%, ort.)

4.3

5.8

13.7

17.8

15.4

15.7

15.4

Enflasyon Oranı (%, ort. )

5.7

10.9

4.5

1.3

4.1

3.2

2.7

Kredi Faiz Oranı (%, ort.)

6.9

8.4

8.4

6.0

5.8

5.8

5.5

2.52

2.36

2.48

2.60

2.48

2.65

2.68

LTL:US$ (ort.)
LTL:US$ (yıl sonu)
İhracat (fob, milyon dolar)
İthalat (fob, milyon dolar)
Dış Ticaret Dengesi (milyon dolar)

2.36

2.45

2.40

2.58

2.60

2.67

2.69

17,162

23,745

16,484

20,729

28,080

29,090

29,770

-23,036 -29,976 -17,665 -22,413 -30,190 -31,630 -32,520
-5,874

-6,231

-1,181

-1,684

-2,110

-2,540

-2,750

Bütçe Açığı (% GSYİH)

-1.0

-3.3

-9.4

-7.3

-5.5

-4.4

-3.9

Kamu Borçları (% GSYİH)

16.9

15.6

29.6

38.6

35.8

36.1

32.5

Kaynak:The Economist Intelligence Unit Lithuania Country Report June 2012
a:Gerçek
b:Tahmin
c:Öngörü

Genel Bilgiler
Coğrafi Konum
-, 2013

2 / 20

Yasal Uyarı : Kaynak gösterilmek kaydı ile alıntı yapılabilir. Dokümanın her hangi bir yöntemle çoğaltılması ve/veya basılı ya da elektronik her hangi bir
ortamda dağıtımı yasaktır.

Avrupa’nın kuzeydoğusunda yer alan Litvanya; kuzeyde Letonya, doğuda ve güneyde Beyaz Rusya,
güneybatıda Rusya ve Polonya, batıda da Baltık denizi ile çevrilidir. Litvanya, Batı Avrupa okyanus
iklimi ile doğunun kara iklimi arasındaki geçiş bölgesinde yer almaktadır. Hem Atlas Okyanusu’ndan
gelen nemli hava kütlelerinin hem de Avrasya’dan gelen soğuk hava kütlelerinin etkisi altındadır.
Ortalama sıcaklık Ocak ayında -5 derece, temmuz ayında ise 23 derecedir.
Siyasi ve İdari Yapı
Litvanya ideolojik olarak farklı koalisyonlar tarafından yönetilmiştir. Parti politikaları istikrarsız bir
yapıdadır. Açık ekonomi ve Avrupa tarzı dış politika üzerine geniş bir politik uyum mevcuttur.
İşbaşındaki koalisyona merkez-sağ kanattan Homeland Union-Litvanyalı Hıristiyan Demokratlar
(TS-LKD) öncülük etmektedir. Bu kanat iki küçük partiden Liberal Hareket (LS) ve Liberal ve Merkezi
Birlik (LCS)’den oluşmaktadır. Koalisyon 141 sandalyeden 71 sandalyeye sahiptir. İstikrarsız bir
ortaklık mevcut olup, vergi, eğitim ve sosyal politika reformları üzerine anlaşmazlıklar olmaktadır.
Avrupa bögesi krizinin belirsizliğe girmesinden dolayı, muhalefet partileri erken seçimin olmasını arzu
etmemektedir. 2012 nisan ve mayıs aylarında yapılan araştırmalara göre gelecek seçimde İşçi
Partisinin lider konumda olacağı tahmin edilmektedir.
Nüfus ve İşgücü Yapısı
1990 yılından beri Litvanya’nın nüfusu düşmekte olup, düşme eğiliminin devam edeceği
beklenmektedir. 2010 yılında ülke nüfusu 3.3. milyon olup, 2000 yılına göre nüfus 182.600 azalış
göstermiştir.
Litvanya toplumu nüfus düşerken aynı zamanda yaşlanmaktadır. 2000 yılında ortalama yaş 35.8 iken,
2010 yılında 39.3’e çıkmıştır. 2012 yılında 40.2 olacağı beklenmektedir.

Doğal Kaynaklar ve Çevre
Litvanya 12 milyon varil petrol rezervine sahip olup, günde 9.000 varil üretmektedir. Batı Litvanya’da
sondaj projeleri yapılmaktadır. Ham petrol tedarikini Rusya yapmaktadır. Klaipeda’da 120 milyon
dolarlık yenileme yatırımı yapılmış olup, petrol ürünleri ihraç kapasitesi yaklaşık 160.000 bbl/d’dir.
Litvanya’nın 263.000 bbl/d’lik Mazeiku rafinerisi Baltık bölgesinin tek rafinerisi olup, ülkenin en büyük
gelir kaynaklarından biridir.

Genel Ekonomik Durum
Ekonomik Yapı
2002 yılından beri Merkez Bankası Para Kurulu politikasını sürdürmeye devam etmekte olup, 1 Euro/
3.45 LTL Litas oranında sabitlenmiştir. 2016 yılından önce Euro’ya geçiş beklenmemektedir.Orta ve
uzun vadede uluslararası rekabet gücünü artırma amacı çerçevesinde yurtdışında çalışan Litvanyalı
vasıflı işçilerin ülkeye dönüşlerini teşvik etme, araştırma-geliştirmeye ve yüksek teknoloji yoğun
sektörlere yönelik yatırımların artırılması konularındaki önceliklere ağırlık verilmesi planlanmaktadır.
Tarım sektörü GSYİH’nın çok küçük bir bölümünü oluşturmakta olup, ülkedeki işgücünün %6.4’ünü
istihdam etmektedir. İmalat sektörünün GSYİH içindeki payı son yıllarda sürekli düşerek 2010 yılında
%14 olarak gerçekleşmiştir. İmalat sektörü işgücünün %16.3’ünü istihdam etmektedir. Tekstil,
mobilya, gıda, ilaç, kimya önemli sanayi kollarıdır. Tarım sektörü GSYİH’nın çok küçük bir bölümünü
oluşturmakta olup, ülkedeki işgücünün %6.4’ünü istihdam etmektedir. Et, sütçülük ve balık ürünleri
önemli ihraç ürünleridir.
GSYİH'nin Sektörlere Göre Dağılımı (%reel değişiklik)
2007
Tarım
Sanayi
Hizmetler

2008

2009

2010

2011b

13,1

3,0

1,5

-2,8

3,0

8,2

1,0

-21,1

3,5

8,0

10,4

4,0

-12,4

1,3

5,0

Kaynak:E.I.U
b:Tahmin

Ekonomi Politikaları
Hükümet kamu harcamalarını 2011 yılında emekli maaş artışlarını geciktirerek ve kamu sektörü
işçilerinin ücretlerini düşürerek daraltmaya çalışmıştır. Tedbirlerin ve güçlü ekonomik büyümenin
etkisiyle bütçe açığının GSYİH’ya oranı 2010 yılında %7.3 iken, 2011 yılında %5.5’e düşmüştür.
2012 bütçesiyle bütçe açığının GSYİH’ya oranının %3 olması hedeflenmektedir. Litvanya’nın AB uyum
Litvanya Ülke Raporu

3 / 20


programı çerçevesinde 2015’e kadar denkleştirilmiş bütçe hedefine ulaşmak amaçlanmaktadır. 2012
planı gelir ve harcamalarda kesintiler ile kamu sektörü ücretlerinde dondurmayı hedeflemektedir. 2012
planı aynı zamanda servet, karayolu ve kaynak kullanımı üzerine vergi konulmasını içermektedir.
2012’nin ilk çeyreğinde GSYİH ve gelir büyümesi önemli artış kaydetmiştir. Bununla beraber, ekonomik
büyümenin revize edilmiş resmi tahminin altında kalması muhtemeldir. 2012’de seçimin yapılacak
olması bütçe yönetimine politik kısıtlar yükleyebilecektir. Nisan ayında asgari ücretin 800 LTL’den (302
US$) 850 LTL’ye çıkarılması hedeflenmiştir. Ayrıca, Anayasa Mahkemesi’nin 2009 yılındaki kemer sıkma
tedbirlerinin bir parçası olarak yürürlüğe giren emekli maaşları kesintilerini yürürlükten kaldırma
kararınin mali konsalidasyonu bozabileceği öngörülmektedir. Bütçe açığının GSYİH’ya oranının 2012
yılında %4 olacağı tahmin edilmektedir.

Ekonomik Performans
2011 yılında reel gayrisafi yurtiçi hasıla %5.9 oranında büyümüştür. Özel tüketim ve yatırım da 2011
yılında tırmanışa geçmiştir. Ekim-Aralık 2011 döneminde reel GSYİH %4.4 oranında büyüme
göstermişken, 2012 yılının ilk çeyreğinde GSYİH %3.9 oranında artış göstermiştir. Sanayi ve ihracat
büyümesinin asıl kaynağı uluslararası petrol fiyatlarının artışına bağlı olarak petrol gelirlerindeki artış ile
açıklanmaktadır. Diğer sektörler için dış ticaret büyümesi baskı altına alınmış olup, dış talep zayıfladığı
için ekonomik büyümenin yurtiçi talebe bağlı olacağı beklenmektedir. Artan istihdamla beraber özel
harcamalar desteklenmiş olup, inşaat sektöründe fırsatlar olacağı tahmin edilmektedir.
Ekonomide Geleceğe Yönelik Beklentiler
2012 Nisan ayında yurtiçi talep zayıflamış olup, perakende sektörü durgunluk içine girmiş, ithalat
büyümesi ivme kaybetmiştir. Yavaşlayan yurtiçi ve yurtdışı talep firmaların yatırımını engelleyici
olmuştur. 2012’nin ilk çeyreğindeki güçlü performanstan dolayı GSYİH büyümesinin 2012 yılında %2.4
olacağı öngörülmektedir. 2012-16 döneminde büyüme oranının ortalama %3 olacağı beklenmektedir.
2009-2010 periyodunda dış dengesizliğin büyük oranda düzeltilmesinden sonra, cari işlem 2011 yılında
açık vermiştir. Ekonomi daha güçlü gelişirken ticaret açığının genişlemesi ile yatırım gelirlerinin
çıkışında artış baş göstermiştir. Avrupa krizinden dolayı mal ihracatının baskı altına alınmasına rağmen,
yurtiçi talebin daralması beklenmektedir. 2012’de durgunluk olmasına rağmen, işçi gelirleri girişi
Avrupa ülkelerindeki ekonomik çöküşten etkilenmekte, cari transfer dengesi fazlalık vermektedir. Cari
işlem açığının 2016’ya kadar GSYİH’nın %3’ü civarında olacağı beklenmektedir.

Enflasyon
Yıllık ortalama tüketici fiyatları enflasyon oranı 2010 yılında %1.3 iken, gıda ve enerji gibi yüksek global
mal fiyatları ve yurtiçi talebin güçlenmesinden dolayı 2011 yılında %4.1 oranına yükselmiştir. 2012
yılında fiyat büyümesi ilk çeyrekte yavaşlamış olup, gıda fiyatı büyümesindeki ani düşüşten dolayı
enflasyon oranı mayıs ayında yıllık %2.5 oranında gerçekleşmiştir. Yine de yüksek akaryakıt maliyetleri
ilk 5 ayda hizmet fiyatları büyümesini hızlı oranlarda artırmıştır. Fiyat büyümesi yavaşlamasının
beklenmesine rağmen, enflasyon oranının 2012-13’de %3’ün altına düşeceği öngörülmemektedir.
Ekonomik büyümedeki ve global mal fiyatlarındaki yükselişle beraber, enflasyon oranının 2014-16’da
yavaşça artacağı beklenmektedir. Ortalama yıllık enflasyon oranının 2012-16’da %3’ün üzerinde
olacağı öngörülmektedir.
Enflasyon İstatistikleri (Ort. %)
2011

2012b

2013b

2014b

2015b

2016b

3,4

2,9

2,7

3,3

3,3

3,2

Kaynak:E.I.U
b:Öngörü

Sektörler
Tarım ve Hayvancılık
Tarım sektörü GSYİH’nın çok küçük bir bölümünü oluşturmakta olup, ülkedeki işgücünün %6.4’ünü
istihdam etmektedir. Et, sütçülük ve balık ürünleri önemli ihraç ürünleridir.
AB fonlarının tarım sektörünü yeniden yapılandırma çalışmalarında kullanılacağı beklenmektedir.

Sanayi
İmalat sektörünün GSYİH içindeki payı son yıllarda sürekli düşerek 2010 yılında %14 olarak
gerçekleşmiştir.
-, 2013

4 / 20


İmalat sektörü işgücünün %16.3’ünü istihdam etmektedir. Tekstil, mobilya, gıda, ilaç, kimya önemli
sanayi kollarıdır. Litvanya 12 milyon varil petrol rezervine sahip olup, günde 9.000 varil üretmektedir.
Batı Litvanya’da sondaj projeleri yapılmaktadır. Klaipeda’da 120 milyon dolarlık yenileme yatırımı
yapılmış olup, petrol ürünleri ihraç kapasitesi yaklaşık 160.000 bbl/d’dir.
Litvanya’nın 263.000 bbl/d’lik Mazeiku rafinerisi Baltık bölgesinin tek rafinerisi olup, ülkenin en büyük
gelir kaynaklarından biridir.
Orta ve uzun vadede uluslararası rekabet gücünü artırma amacı çerçevesinde yurtdışında çalışan
Litvanyalı vasıflı işçilerin ülkeye dönüşlerini teşvik etme, araştırma-geliştirmeye ve yüksek teknoloji
yoğun sektörlere yönelik yatırımların artırılması konularındaki önceliklere ağırlık verilmesi
planlanmaktadır.

Doğrudan Yabancı Yatırımlar
Doğrudan Yabancı Yatırımların Görünümü
2008 yılında ülkeye gelen yabancı sermaye en fazla emlak yatırımı yapmıştır. 2009 yılında yabancı
sermayenin kesilmesiyle ve krizin olumsuz etkileriyle beraber ülke ekonomisi %14.8 oranında
daralmıştır.
2010 yılında Litvanya’ya yapılan net yabancı doğrudan yatırım miktarı 666 milyon dolardır.
2011 yılında yatırımın 1 milyar doları aşacağı, 2012 yılında 600 milyon dolar, 2013 yılında 700 milyon
dolar civarında olacağı tahmin edilmektedir.
Doğrudan Yabancı Yatırımların Görünümü (Milyon $)
2007
Net yabancı doğrudan yatırım
Yabancı doğrudan yatırım stoku
Yabancı doğrudan yatırım stoku (% GSYİH)

2008

2009

1,409

1,638

-185

2010 2011b 2012c 2013c 2014c
666

1,070

600

700

900

15,063 13,072 13,987 13,614 14,884 15,784 16,784 18,034
38.5

27.6

37.8

37.3

34.9

37.5

38.2

39.4

Kaynak:E.I.U
b:Tahmin
c:Öngörü

Dış Ticaret
Genel Durum
Trademap verilerine göre Litvanya'nın ihracatı 2010 yılında 20.8 milyar dolar iken, %35 artışla 2011
yılında 28.1 milyar dolara yükselmiştir. İhracatında en yüksek paya sahip ürünler petrol yağları ve
bitümenli minerallerden elde edilen yağlar (ham yağlar hariç), binek otomobilleri, mobilya, mineral
veya kimyasal gübrelerdir.
Yine Trademap verilerine göre Litvanya'nın ithalatı 2011 yılında 31.4 milyar dolar olarak
gerçekleşmiştir. Petrol yağları ve bitümenli minerallerden elde edilen yağlar (ham), petrol gazları, binek
otomobiller, petrol yağları ve bitümenli minerallerden elde edilen yağlar (ham yağ hariç), ilaçlar
ithalatta en önemli ürünlerdir.
Ülkenin Dış Ticareti
Dış Ticaret Göstergeleri (Milyon Dolar)
2007

2008

2009

2010

2011b

2012c

2013c

İhracat (fob, milyon dolar)

17.162

23.745

16.484

20.729

28.080

29.090

29.770

İthalat (fob, milyon dolar)

-23.036

-29.976

-17.665

-22.413

-30.190

-31.630

-32.520

Dış Ticaret Hacmi (fob, milyon dolar)

40.198

53.721

34.149

43.142

58.270

60.720

62.290

Dış Ticaret Dengesi (milyon dolar)

-5.874

-6.231

-1.181

-1.684

-2.110

-2.540

-2.750

Kaynak:E.I.U
b:Tahmin
c:Öngörü


5 / 20


İhracatında Başlıca Ürünler
İhraç Ettiği Başlıca Ürünler (Milyon Dolar)
GTİP ÜRÜNLER
_

TOPLAM

2710 Petrol yağları ve bitümenli minerallerden elde edilen yağlar
(ham yağlar hariç)

2007

2008

2009

2010

2011

17.162 23.770 16.496 20.814 28.154
1.989

5.424

3.210

4.518

6.696

8703 Binek otomobilleri

816

814

530

649

1.076

9403 Mobilya ve parçaları

635

700

615

678

845

3102 Mineral veya kimyasal gübreler

466

756

353

384

795

3907 Poliasetaller

621

572

475

640

763

3105 Azot, fosfor, nitrojen karışımları

381

760

356

405

552

9999 Belirtilmeyen mallar

169

259

282

323

532

3004 İlaçlar

127

174

232

271

333

406 Peynir ve lor

257

334

262

275

328

2402 Tütün, purolar

209

158

170

217

319

3923 Plastik ambalaj malzemeleri

276

295

236

248

312

9401 Oturmaya mahsus mobilyalar

196

201

180

226

294

1001 Buğday ve mahlut

121

345

267

266

257

7204 Dökme demirin, demir veya çeliğin döküntü ve hurdaları

173

226

99

169

255

8528 TV alıcıları

184

174

193

269

240

4418 Bina, inşaat için marangozluk aletleri

135

153

133

169

208

2309 Hayvan yemi

203

218

210

205

200

8708 Motorlu taşıtlar yedek parçaları

133

149

87

126

195

8704 Kamyonlar

190

216

77

145

188

8716 Taşıtlar için römorklar

127

176

60

130

184

2007

2008

2009

2010

2011

Kaynak:Trademap

İthalatında Başlıca Ürünler
İthal Ettiği Başlıca Ürünler (Milyon Dolar)
GTİP ÜRÜN
_

TOPLAM

(ham)

24.445 31.295 18.341 23.378 31.469
2.343

6.704

3.936

5.566

7.638

756

1.338

821

1.047

1.530

1.867

1.733

568

746

1.138

9999 Belirtilmeyen mallar

298

509

388

535

977

(ham yağ hariç)
3004 Tedavide veya korunmada kullanılmak üzere karışık olan veya
olmayan ürünlerden oluşan ilaçlar

747

429

246

443

790

548

659

668

648

759

2917 Polikarboksilik asitler

453

410

340

436

558

42

80

32

354

513

8701 Traktörler

584

485

126

264

484

8517 Telefon cihazları

313

255

170

244

291

8471 Otomatik bilgi işlem makinaları

305

275

142

201

273

2510 Kalsiyum

104

385

166

185

271

8528 TV alıcıları

270

243

166

221

245

8716 Taşıtlar için römorklar, yarı römorklar

341

271

57

131

244

2905 Akrilik alkol

179

175

117

190

241

2711 Petrol gazları
8703 Binek otomobilleri

2716 Elektrik enerjisi

-, 2013

6 / 20


8708 Motorlu taşıt yedek parçaları

230

102

92

127

185

393

51

213

181

84

86

122

170

214

8544 Kablo

223

41

2204 Üzüm şarabı

170

481

8704 Kamyonlar

132

57

3105 Azot, fosfor, potasyum karışımı

243

198

75

116

148

Kaynak:Trademap

Başlıca Ülkeler İtibarı ile Dış Ticareti
Başlıca Ülkeler İtibarı ile İhracat (Milyon Dolar)
ÜLKELER
TOPLAM

2007

2008

2009

2010

2011

17.162

23.770

16.496

20.814

28.154

Rusya

2.580

3.800

2.189

3.240

4.653

Letonya

2.211

2.751

1.659

1.988

2.873

Almanya

1.798

1.701

1.598

2.046

2.611

Polonya

1.075

1.376

1.193

1.606

1.963

Estonya

998

1.360

1.160

1.051

1.867

Hollanda

511

807

840

1.151

1.778

Belarus

690

1.060

779

1.089

1.461

İngiltere

782

1.115

725

1.019

1.165

Fransa

626

1.156

522

689

1.155

İsveç

652

805

595

742

1.001

Ukrayna

469

776

497

748

930

ABD

440

761

488

599

730

Danimarka

697

1.114

627

625

594

Norveç

394

498

411

478

568

İtalya

390

378

330

398

504

Kazakistan

332

269

283

313

447

Finlandiya

229

325

271

288

376

İspanya

241

391

273

212

341

Belçika

289

389

282

324

321

Kanada

76

297

86

354

319

2007

2008

2009

2010

2011

Kaynak:Trademap

Başlıca Ülkeler İtibarı ile İthalat (Milyon Dolar)
ÜLKELER
TOPLAM

24.445

31.295

18.341

23.378

31.469

Rusya

4.401

9.406

5.482

7.637

10.345

Almanya

3.663

3.703

2.076

2.553

3.058

Polonya

2.598

3.122

1.828

2.065

2.888

Letonya

1.340

1.624

1.177

1.461

2.086

Hollanda

1.045

1.098

740

1.028

1.552

İsveç

916

931

497

763

1.038

İtalya

976

1.108

708

764

994

Belçika

707

753

544

756

987

Estonya

875

908

481

668

881

Belarus

484

532

305

397

775

Fransa

856

891

458

602

768

Finlandiya

684

653

343

414

644


7 / 20


Çin

685

794

452

570

628

Danimarka

669

669

405

398

515

İngiltere

688

590

302

371

489

Çek Cum.

383

463

342

332

398

Amerika

539

545

204

241

370

İspanya

412

448

274

281

333

Ukrayna

338

439

174

231

311

Macaristan

231

259

188

187

236

Kaynak:Trademap

Dış Ticaret Politikası ve Vergiler
Dış Ticaret Politikası
2012 bütçe dengesi GSYİH’nın %3’ünü hedeflemektedir. AB yakınsama programına göre bütçe açığının
GSYİH’ye oranının 2013’de %2, 2014’de %1, 2015 yılında da sıfır olması amaçlanmaktadır. 2012 bütçe
tedbirleri içinde kamu sektörü ücretlerinin 2011 seviyelerine düşürülmesi, cari kamu harcamalarında
%4, yatırım harcamalarında %2 azalma planı yer almaktadır. Gelir artırıcı tedbirler olarak karayolu
vergisini, doğal kaynaklar vergisini artırma düşünülmektedir.
Litvanya 2004 Mayıs’ında hem Nato hem de AB üyesi olmuştur. Litvanya AB ticaret politikalarını
uygulamakta olup ithalatında “Ortak Gümrük Tarifesi” geçerlidir. Ülkede halen gümrük vergisi ve kota
seviyeleri, gümrük vergilerinin askıya alınması, üçüncü ülkelere tanınan tercihli rejimler ve
anti-damping vergi uygulamaları, yani tüm ticaret politikası tedbirleri AB seviyesinde
kararlaştırılmaktadır.
AB üyeliğinin ardından Türkiye-AB gümrük birliğinin bir tarafı haline gelen Litvanya ile Türkiye arasında
gümrük birliği kapsamında sanayi ürünlerinin ticaretinde gümrük vergisi alınmamaktadır. Tarım
ürünleri için AB’nin Türk tarım ürünlerine uyguladığı tercihli vergi oranları uygulanmaktadır. Avrupa
Toplulukları Birleştirilmiş Gümrük Tarifesi’ne (TARIC) göre gümrük vergileriyle ilgili detaylı bilgiye
http://ec.europa.eu/taxation_customs/dds/tarhome_en.htm adresinden ulaşmak mümkündür.

Tarife Dışı Engeller
Litvanya’da Avrupa Birliği’ne üyelik tarihi olan 2004 yılından bu yana dış ticarete ilişkin olarak AB
mevzuatı uygulanmaya başlanmıştır. Dolayısıyla, ilgili AB mevzuatının gerektirdiği belgelere sahip olan
ülkemiz ürünlerine yönelik, genel veya sektörel bir tarife dışı engel uygulanmamaktadır. Ayrıca,
Litvanya’nın ithalatında münferit bir kısıtlamaya gitmesi bu aşamada söz konusu değildir. Anti-damping
ve anti sübvansiyon tedbirleri AB düzeyinde ve AB Komisyonu kararları çerçevesinde uygulanmaktadır.
Ürün Standartları ile İlgili Uygulamalar
Litvanya, ithal ürünlerde AB teknik mevzuatını uygulamaktadır. Söz konusu mevzuat, ürünlerin AB
pazarına girişte tüketici sağlığı ve güvenliği ile çevrenin korunmasına ilişkin uyulması gereken
zorunlulukları kapsamaktadır. Ürünlerin teknik mevzuata uygunluğu ithalat aşamasında kontrol
edilebileceği gibi piyasa gözetimi yoluyla da denetlenebilmektedir.
Bu bölümde yer alan CE işareti, HACCP ve REACH uygulamaları hem AB içinde üretilen hem de AB’ye
ithal edilen ürünleri kapsayan zorunlu sertifikasyon uygulamalarıdır. Bu suretle tarife dışı engellerden
veya uygulanması zorunlu olmayan standartlardan farklı bir durum arz etmektedirler.
AB mevzuatı gereğince birçok makine, ekipman, elektrikli alet, oyuncak vb. ürünün Litvanya’ya (veya
herhangi bir AB ülkesine) ihracatı için üzerinde CE işareti bulunması zorunludur. AB ülkelerinde üretilen
ürünlerin CE işaretli olarak piyasaya sunulmasından üretici sorumludur. AB pazarına ithal edilen ürünler
içinse bu sorumluluğu ithalatçı yerine getirmek zorundadır. Bir başka deyişle, ithalatçı ithal ettiği
ürünlerin AB normlarına uygun olduğunu garanti etmek zorundadır. Ancak bu yasal zorunluluk
uygulamada kaçınılmaz olarak üçüncü ülke üreticilerine yüklenmektedir. Başka bir deyişle, eğer ürün
CE işareti taşımıyor ise AB’deki ithalatçı bu zorunluluğu yerine getiremeyeceğinden söz konusu ürünü
ithal etmeyecektir.
Gıda ürünleri için HACCP (Kritik Kontrol Noktalarında Tehlike Analizi Sistemi) zorunluluğu
bulunmaktadır.
AB genelinde gıdalarla ilgili genel prensiplerin ve temel düzenlemelerin çerçevesini belirleyen EC
178/2002 sayılı düzenleme ile Gıda Yasası uygulanmaktadır. 2002 yılı içerisinde yürürlüğe giren bu
düzenlemeyle, aynı zamanda, AB Gıda Güvenliği Otoritesi kurulmuş ve gıda güvenliği konusundaki
uygulanması zorunlu prosedürler belirlenmiştir. Düzenleme genel olarak Genel Gıda Yasası olarak
-, 2013

8 / 20


bilinmekte olup, gıdaların izlenebilirliği konusunda da düzenlemeleri içermektedir (Madde 18). Genel
Gıda Yasası’nın belirlediği ana başlıklar Ocak 2005 tarihinde uygulamaya girmiştir.
AB genelinde pazara sunulan taze meyve ve sebze ürünlerinin kalite ve etiketlemelerine ilişkin
pazarlama standartları Ortak Tarım Politikası çerçevesinde çıkartılan EC 2200/96 sayılı kararname ile
28 Ekim 1996 tarihinde belirlenmiştir. Bu yasayla öngörülen standartlara sahip olmayan ürünler pazara
sunulamamakta ve pazardan kaldırılmaktadır. AB pazarlama standart düzenlemeleri çerçevesinde kalite
standartları belirlenmiş diğer ürünler arasında taze ve soğutulmuş balık (EC 2406/1996), yumurta (EC
1028/2006), zeytinyağı (EC 1019/2002) ile birlikte sert kabuklu meyveler arasında kabuklu fındık (EC
1284/2002) ve kabuklu ceviz bulunmaktadır.
1 Haziran 2007 tarihinde yürürlüğe giren REACH (Registration, Evaluation, Authorization and
Restriction of CHemicals), kimyasalların kaydı, değerlendirilmesi, izni ve kısıtlanmasını öngören yeni bir
AB düzenlemesidir. Zorunlu bir uygulama olan REACH, bir dizi AB Yönetmelik ve Tüzüğünü kapsamakta
ve onları tek bir sistem altında toplamaktadır. Söz konusu mevzuata göre AB pazarına kimyasal
madde, müstahzar veya bunları içeren eşya ihracatı yapmak isteyen firmalar REACH mevzuatına
tabiidir. REACH hakkında detaylı bilgiye http://reach.immib.org.tr adresinden ulaşılabilir.

Türkiye ile Ticaret
Genel Durum
Türkiye-Litvanya Dış Ticaret Değerleri (Milyon Dolar)
2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2011(Ocak-Ekim)

2012
(Ocak-Ekim)

İhracat

33

54

86

123

149

167

236

231

151

208

274

217

214

İthalat

78

110

136

174

159

145

122

199

81

119

148

123

193

Hacim

111

164

222

296

308

313

358

430

233

327

422

340

406

Denge

-45

-57

-50

-51

-10

22

115

33

70

89

126

94

21

Kaynak:TUİK

Türkiye'nin Litvanya'ya İhracatında Başlıca Ürünler (Milyon Dolar)
GTİP ÜRÜNLER
_

2009 2010 2011

TOPLAM

151

208

274

7113 KIYMETLİ METALLER VE KAPLAMALARINDAN MÜCEVHERCİ EŞYASI

29

65

88

6002 DİĞER ÖRME MENSUCAT

14

17

18

4

10

16

10

16

8708 87.01-87.05 POZİSYONLARDAKİ TAŞITLARIN AKSAM VE PARÇALARI
5701 DÜĞÜMLÜ,SARMALI HALILAR,YER KAPLAMALARI

_

5801 KADİFE,PELÜŞ VE HALKALI-TIRTIL MENSUCAT

4

6

10

8702 TOPLU HALDE YOLCU TAŞIMAĞA MAHSUS MOTORLU TAŞITLAR

2

12

5

5407 SENTETİK İPLİK,MONOFİL,ŞERİTLERLE DOKUMALAR

6

3

4

2401 YAPRAK TÜTÜN;TÜTÜN DÖKÜNTÜLERİ

7

6

4

5515 DİĞER DEVAMSIZ SENTETİK LİFLERDEN DOKUMALAR

3

3

4

2710 PETROL VE BİTÜMENLİ MİNERALLERDEN ÜRETİLEN-HAM HARİÇ-YAĞLAR

4

4

4

0813 MEYVALAR-KURUTULMUŞ,KURUTULMUŞ MEYVA KARIŞIMLARI

2

2

3

8516 ELEKTRİKLİ SU ISITICILARI,ELEKTROTERMİK CİHAZLAR (ŞOFBENLER)

2

2

3

8450 ÇAMAŞIR YIKAMA MAKİNALARI

1

2

2

5209 DOKUMA %85 < PAMUKLU 200G/M2 DEN FAZLA

1

1

2

0805 TURUNÇGİLLER (TAZE,KURUTULMUŞ)

1

2

2

2008 TARİFENİN BAŞKA YERİNDE BULUNMAYAN MEYVA,SEBZE KONSERVELERİ

1

1

2

6110 KAZAKLAR,SÜVETERLER,HIRKALAR,YELEKLER VB.EŞYA-ÖRÜLMÜŞ

0

0

2

6204 KADIN,KIZ ÇOCUKLARINA AİT TAKIM ELBİSE,CEKET,ELBİSE,ETEK VB

1

1

2

1704 ŞEKER MAMULLERİ (BEYAZ ÇİKOLATA DAHİL),KAKAOSUZ

1

1

2

8528 TELEVİZYON ALICILARI (KOMBİNE OLSUN OLMASIN)

1

1

2

Kaynak:TUİK


9 / 20


Türkiye'nin Litvanya'dan İthalatında Başlıca Ürünler (Milyon Dolar)
GTİP ÜRÜN
_

2009 2010 2011
81

119

148

7204 DEMİR-ÇELİK DÖKÜNTÜ VE HURDALARI,BUNLARIN KÜLÇELERİ

TOPLAM

34

54

62

1001 BUĞDAY,ÇAVDARLA KARIŞIK BUĞDAY

28

17

39

3

9

0102 CANLI SIĞIRLAR

_

2710 PETROL VE BİTÜMENLİ MİNERALLERDEN ÜRETİLEN-HAM HARİÇ-YAĞLAR

_

_

8

9403 DİĞER MOBİLYALAR,BUNLARIN AKSAM VE PARÇALARI

5

6

6

2703 TURB-DÖKÜNTÜLERİ DAHİL-AGLOMERE OLSUN OLMASIN

2

3

4

6807 ASFALTTAN VE BENZERİ MADDELERDEN EŞYA(PETROL,TAŞKÖMÜRÜ ZİFTİ)

0

2

2

5403 SUNİ LİFLERDEN İPLİKLER (DİKİŞ HARİÇ)-PERAKENDEYE HAZIR DEĞİL

0

1

1

4418 BİNA,İNŞAAT İÇİN MARANGOZLUK,DOĞRAMA MAMULLERİ

0

1

1

6115 KÜLOTLU ÇORAPLAR,KISA-UZUN KONÇLU ÇORAPLAR,SOKETLER-ÖRÜLMÜŞ

0

2

1

9405 DİĞER AYDINLATMA CİHAZLARI,LAMBALAR,IŞIKLI TABELA,PLAKA VB

1

1

1

5

1

1

1

0

1

0201 SIĞIR ETLERİ (TAZE,SOĞUTULMUŞ)

_

3822 LABORATUVARLARDA,TEŞHİSTE KULLANILAN KARMA REAKTİFLER
5402 SENTETİK LİF İPLİĞİ (DİKİŞ İPLİĞİ HARİÇ)-PERAKENDE DEĞİL

0
_

7308 DEMİR-ÇELİKTEN İNŞAAT VE AKSAMI

0

0

1

8526 RADAR CİHAZLARI;HAVA,DENİZ TRAFİĞİNE YARDIMCI,RADYO-KONTROL

1

1

1

9401 OTURMAYA MAHSUS MOBİLYALAR,AKSAM VE PARÇALARI

1

0

0

5408 SUNİ İPLİKLERDEN DOKUMALAR

1

1

0

8536 GERİLİMİ 1000 VOLTU GEÇMEYEN ELEKTRİK DEVRESİ TECHİZATI

0

0

0

5911 TEKNİK İŞLER İÇİN DOKUMAYA ELVERİŞLİ MADDELERDEN DİĞER EŞYA

0

0

0

Kaynak:TUİK

Türkiye-Litvanya Yatırım İlişkileri
2004 yılında Litvanya’nın AB üyeliği ve Türkiye ile AB arasındaki gümrük birliğine dahil olması, ikili
ticarette gümrük vergilerinin sıfırlanması, sahip olduğu yasal düzenlemeler, görece düşük üretim
maliyetleri Litvanya’yı Türk yatırımcılar için cazip kılmaktadır.
Litvanya’da Türk ortaklı yaklaşık 50 firma faaliyet göstermektedir. Türk müteahhitleri 1972-2010 arası
Litvanya’da 3 proje üstlenmiş olup, toplam proje bedeli yaklaşık 178.6 milyon dolardır.
Litvanya’daki en büyük Türk şirketi olan müteahhitlik firması Kayı İnşaat Litvanya’nın başkenti
Vilnius’da Alman Ece Grubu’na ait 100 milyon euro’luk 180 bin metrekare kapalı alana sahip Ozas
alışveriş merkezi inşaatına 2007 yılında başlayarak Baltıklar’ın en büyük projesine imza atılmış olup,
inşaat 2 yılda tamamlanmıştır.

Pazar ile İlgili Bilgiler
Dağıtım Kanalları
Litvanya’da bir yabancı firmanın yerli bir dağıtımcı, acente veya distribütör ile ilişkiyi düzenleyen
herhangi bir yasal uygulama bulunmamaktadır. Uygulamalar tamamıyla karşılıklı yapılan sözleşmeye
göre yürütülmektedir. Litvanya, AB’ne katıldıktan sonra, bu konuda da tamamıyla AB uygulamaları
geçerlidir.
Pazardaki en yaygın uygulama sadece Litvanya için değil de tüm Baltık bölgesini (Letonya, Estonya,
Litvanya) kapsayacak şekilde bir acente veya distribütör ile çalışmaktır.
Pazarda franchising uygulamalarının popülaritesi giderek artmaktadır.
Dağıtım kanalları dahilinde toptancı, franchising ve acenta gibi yollarla pazara girişi hedefleyen
firmalar, yaptıkları anlaşmaların AB Mevzuatı ve üye ülke ulusal mevzuatı ile uyumlu olduğunu
kanıtlamak zorundadır. Buna göre Avrupa konseyi 86/653/EEC sayılı direktifi doğrultusunda serbest
çalışan acentelerin temsilcilik şartları ile ilgili hükümlere uyma zorunluluğu bulunmaktadır. Konu ile ilgili
ayrıntılı bilgiye aşağıda belirtilen linklerden ulaşılabilir.
http://eur-lex.europa.eu/LexUriServ/LexUriServ.do?uri=CELEX:31986L0653:EN:HTML

-, 2013

10 / 20


Reklam ve Promosyon
Doğru acenteyi bulmak ve onu en uygun şekilde desteklemek pazarda başarı elde edebilmek için en
önemli faktördür. Firmalar, satışlarını etkin tanıtım ve reklam kampanyaları ile artırabilirler. En uygun
kampanya stratejilerinin tespitinde, şüphesiz acenteler önemli rol oynamaktadırlar.
Ticaret özellikle uluslararası fuarlara katılım, sadece Litvanya pazarı için değil, aynı zamanda Baltık
ülkelerine yönelik göreceli olarak daha az maliyetli bir tanıtım yöntemidir.
Litvanya’nın çok küçük bir pazar olmasına bağlı olarak, her sektörde karar alıcıların sınırlı sayıda olması
nedeniyle, bu kişileri hedefleyen seminerler, basın duyuruları ve medya kampanyaları etkin bir diğer
yöntemdir.

Ambalaj, Paketleme ve Etiketleme
Etiketleme düzenlemeleri AB ile uyumlu hale getirilmiştir. Etiketlemeler ile ilgili düzenlemeler ürünün
gereksinimleri ve kullanım amaçlarına göre değişmektedir. Ambalajlardaki etiketler ve talimatlar
Litvanyaca olmalıdır. Litvanya’da ambalajın etiketinde genel olarak, ambalajın üretildiği malzemenin
tipi, yeniden kullanım yahut geri dönüşüm durumuna ait bilgiler yer alacaktır. Ambalajlarda, ürünün
ismi, üreticinin bilgileri, ithalatçı ve bazı durumlarda ürünün kullanım bilgileri de yer almalıdır. Detay
bilgilere aşağıdaki ilgili web sitelerinden ulaşılabilir.
http://europa.eu.int/comm/trade/issues/respectrules/tdi_enlarg/exporters.htm
http://ec.europa.eu/youreurope/business/countries/latvia/index_en.htm

Genel Değerlendirme ve Öngörüler
2004 yılında Litvanya’nın AB üyeliği ve Türkiye ile AB arasındaki gümrük birliğine dahil olması, ikili
ticarette gümrük vergilerinin sıfırlanması, sahip olduğu yasal düzenlemeler, görece düşük üretim
maliyetleri Litvanya’yı Türk yatırımcılar için cazip kılmaktadır.
Günümüzde firmaların sınır aşımı çalışma eğilimleri göz önünde bulundurulduğunda Litvanya devletinin
Rusya ve diğer komşu ülkeler ile çalışma istekleri ile birlikte Türkiye-Litvanya ilişkileri için önemli
fırsatlar olduğu söylenebilir. Nitekim Litvanya’nın komşuları ile daha yakın ilişkiler kurma eğiliminde
olacağı öngörülmektedir. Öte yandan önümüzdeki dönemde Litvanya İskandinav ülkeleri, Almanya ile
AB’nin yeni komşuları arasında bir köprü görevi üstlenmeyi planlamaktadır.
Türkiye ve Litvanya arasındaki ticareti düzenleyen ve teşvik eden anlaşmalar imzalanmış olmasına
karşın ülkeler arasındaki ticaret varolan potansiyelin çok altındadır. Türkiye’nin 2011 yılında
Litvanya’nın ithalatındaki payı yaklaşık %0.4’dür. Bununla beraber ticaret hacmi son yıllarda artış
göstermektedir. Türkiye’nin Litvanya’ya ihracatı 2007 yılında 236 milyon dolar iken 2008 yılında 231
milyon dolara düşmüş, 2009 yılında ise mali krizin etkisiyle %35 oranında azalarak 151 milyon dolara
düşmüştür. 2010 yılında ise krizin etkilerinin hafiflemesiyle %38 oranında artış göstererek 208 milyon
dolar değerine ulaşmıştır. 2011 yılında ise %32 artış oranı ile 274 milyon dolar olmuştur.
Litvanya’nın Türkiye’den olan ithalatında mücevherat, motorlu taşıt parçaları, halılar, kumaş, toplu
halde yolcu taşımaya mahsus motorlu taşıtlar, tütün, petrol yağları, kuru meyveler, elektrikli su
ısıtıcıları, çamaşır yıkama makinaları, turunçgiller, konserve meyve sebze, hazır giyim, buzdolapları ve
dondurucular, takım tezgahları, kürkten giyim eşyası, lastikler, sekerli ve çikolatalı mamuller,
demir-çelik sobalar, izole tel- kablo ağırlıklı ürünlerdir.
Litvanya’nın Türkiye’ye ihracatında ise demir çelik döküntü ve hurdaları, buğday ve mahlut, canlı sığır,
ham olmayan petrol yağları, mobilya ve aksam, parçaları, asfalttan/benzeri maddeden eşya, suni liften
iplikler ilk sıradadır.
Türkiye ile Litvanya arasında başta gıda, telekomünikasyon, yüksek teknolojiler, metal, tekstil, kimya
ve lojistik sektörleri olmak üzere işbirliği yapılabilecek pek çok alan bulunmaktadır.
Litvanya bir çok ürün grubunda net ithalatçı konumundadır. Litvanya pazarına girmeyi düşünen
firmalarımız açısından mücevherat, kumaş, hazır giyim, ev tekstili, otomotiv yan sanayi, beyaz eşya,
inşaat malzemeleri, gıda, turunçgiller önemli sektörler olarak öne çıkmaktadır.
Litvanya’nın karşı karşıya kaldığı en önemli sorunların başında “nüfus azalması ve yaşlanması”
gelmektedir. Yaşlı nüfus için hayatı kolaylaştıracak ve sağlığını koruyacak yaşlı dostu ürünlerin
(kullanıcının genel sağlık durumunu takip eden akıllı sensörlere sahip tekstil ürünleri, ev içi ekipman,
dekorasyon ürünleri, ilaç, doğal-sağlıklı yaşam temalı gıda ürünleri gibi) potansiyel arz edebileceği
düşünülmektedir. Ayrıca, nüfus yaşlanmasıyla beraber potansiyel arz edecek diğer bazı sektörler de,
evde bakım hizmeti sektörü ve bakım evlerine olan talebin artmasıyla birlikte müteahhitlik ve ev
tekstili sektörleri olabilecektir.
Litvanya pazarındaki potansiyelimizin daha iyi değerlendirilebilmesi amacıyla ülkemiz tanıtımının daha
etkin olarak yapılmasına, Litvanya’ya kaliteli mal ihracatının teşvik edilmesine gayret gösterilmelidir.
Başta ihtisas fuarları olmak üzere fuarlara katılımın da arttırılması önemlidir.


11 / 20


Tarım ve Gıda Ürünleri İhraç Potansiyelimiz

-, 2013

12 / 20


Sektör

Yaş Meyve
Sebze

GTİP

Potansiyel
Ürün

0805 Turunçgiller

Gıda
müstahzarları

2106 Gıda
müstahzarları

Şekerli ve
Çikolatalı
Mamuller

Çikolata ve
kakao içeren
1806 diğer gıda
müstahzarları

Ülkenin Türkiye'nin Türkiye'nin
Türkiye'nin
Ülkenin
Türkiye'nin Türkiye'nin
Toplam
Ülkeye
Toplam
Dünya
Ülkeye
Toplam
Ülkenin Türkiye'ye
Ülkeye
Ülkeye
Ülke İthalatında İlk
İthalatı
İhracatı
İhracatı
İthalatında İhracatındaki İthalatındaki
ve Rakip Ülkelere
İhracatı
İhracatı
5 Ülke ve Pazar
2011
2011
2011
Ülkenin
Değişim
Değişim
Uyguladığı
2011 Aylık 2012 Aylık
Payları (%)
(milyon
(milyon
(milyon
Payı 2011
2010-2011
2010-2011
Gümrük Oranları
Veriler*
Veriler*
dolar)
dolar)
dolar)
(%)
(%)

106

89

86

2

0

1

1.065

401

434

0,8

0,3

0,4

38

171

1

4

26

19

1,1

Hollanda:50,
İspanya:18,
0,3 İtalya:7, Fas:6,
Mısır:3

0,2

Almanya:32,
Polonya:16,
0,2 Letonya:8,
İngiltere:6,
Danimarka:5

0,9

Polonya:25,
Almanya:21,
0,8 Belçika:13,
Letonya:9,
Ukrayna:4

Tütün

Yaprak tütün
2401 ve tütün
döküntüleri

77

4

369

0,6

-26

19

4,1

Bisküvi

Ekmek,
1905 pasta, kek,
bisküvi

50

0

622

0,2

-22

23

0,2

Şekerli ve
Çikolatalı
Mamuller

Kakao
içermeyen
1704 şeker
mamulleri

32

2

329

0,4

66

10

1,3

Konserve
MeyveSebze

Meyve
2008 konserveleri

20

2

695

0,2

141

19

1,2

Türkiye, Fas,
Mısır:0- AB dışı
ülkelere +kg
başına
ürünün fiyatına
göre ek vergi
uygulanmaktadır
Türkiye:0-+kg
başına ürünün
niteliğine göre
değişen oranlarda
ek vergi
Türkiye,
Ukrayna:0-içeriğe
göre değişen
oranlarda vergi

Türkiye,
Malawi:0,
ABD:24,
Brezilya,
ABD:10-18.40
8,0 Brezilya:19,
Türkiye:11,
değişen oranlarda
Malawi:9, Belçika:9 vergi (spesifik
olarak min.ve
max. aralığında)
Letonya:30,
Türkiye:0+un ve
Polonya:27,
şeker oranına
0,3 Estonya:10,
göre değişen
İtalya:7, Çek
oranlarda vergi
Cum:4
Türkiye,
Polonya.21,
Ukrayna:0-+kg
Almanya:12,
başına ürünün
1,5 Ukrayna:11,
niteliğine göre ek
Letonya:10,
vergi
İtalya:6
uygulanmaktadır
Türkiye:13,
Polonya:12,
1,9 Macaristan:12,
Tayland:12,
Letonya:5
Hollanda:45,

Türkiye,
Tayland:0-+kg
başına ek vergi
uygulanmaktadır

Yasal Uyarı : Kaynak gösterilmek kaydı ile alıntı yapılabilir. Dokümanın her hangi bir yöntemle çoğaltılması ve/veya basılı ya da elektronik her hangi bir ortamda dağıtımı yasaktır.

13 / 20

Macaristan:14,
0,1 Almanya:10,
Türkiye:0
Letonya:7,
Estonya:7
Türkiye:39,
Türkiye, Şili:0,
Yenilen Meyveler 0813 Meyveler
8
3
379
0,4
47
21
1,9
1,5 Şili:27,
Arjantin,
(kurutulmuş)
Arjantin:11, Çin:6, Çin:0-6.10
Almanya:4
Polonya:30,
Türkiye:0-AB dışı
Almanya:24,
Konserve
Sebze
ülkelere +kg
2001 turşuları
7
1
184
0,4
-8
23
0,4
0,4 Türkiye:10,
Meyve Sebze
başına ek vergi
Macaristan:9,
uygulanmaktadır
Letonya:9
Moldova:28,
Ukrayna:16,
Ayçiçeği
Moldova,
Yağlı Tohumlar 1206 tohumu
6
0
81
0,2
22
37
0,1
0,1 Bulgaristan:16,
Ukrayna, Çin:0
Macaristan:10,
Çin:7
Kaynak : Tablonun hazırlanmasında Türkiye'ye ilişkin rakamlarda TUİK, diğer ülkelere ilişkin istatistik rakamlarında UN-ITC TradeMap, gümrük vergisi konusunda AB ülkeleri için TARIC diğer ülkeler için kendi
gümrük idarelerinin verileri kullanılmıştır.
Baharat

Zencefil,
0910 safran

10

0

63

0,5

-20

21

0,1

* Veriler 8 aylıktır.

-, 2013

14 / 20

Yaş Meyve Sebze
Litvanyalılar evlerinde yiyecekleri hazırlayıp, pişirmekten büyük zevk almaktadır. Alışveriş alışkanlıkları
içinde bakliyattan, ete kadar farklı malzemeleri satın almak yer almaktadır. Hayat tarzları
ambalajlanmış gıda ve hazır gıdaya yönelik talebi güçlü biçimde uyarmıştır.
Büyük alışveriş merkezlerinin açılışından beri aileler hafta sonları alışveriş yapmaya ağırlık vermiştir.
Litvanya’da perakende ağı iyi gelişmiş olup, en yakın süpermarkete olan mesafe uzak değildir. Gıda
perakendecileri rahatlıkla müşteriye ulaşabilmektedir. Litvanyalılar kalite, ürün çeşitliliği ve fiyata gore
mağaza seçmektedir. Tüm büyük zincirler düşük fiyatlı ürün sunan kendi zincirlerine sahiptir.
Litvanya’da faaliyet gösteren belli başlı perakende zincirleri Maxima, IKI, Norfa ve Rimi’dir.
Litvanya’da sağlık ve çevreye yönelik endişelerin artması ekolojik ürünlere olan talebi uyarmıştır.
Müşterilerin gıda ürünlerini doğrudan çiftçilerden satın almalarına imkan sağlayan pazar yerleri giderek
popular olmaktadır. Süpermarketlerin bir bölümü olarak faaliyet gösteren uzmanlaşmış mağazalar
müşterilere yerel üretilmiş gıda ve içecek temin etmektedir. Gıda mağazaları ve süpermarketler gıda
ve alkollü olmayan içecek satışında en önemli rolü oynamaktadır. Gıda ürünlerinin internet
pazarlamacılığı yaygın bir kanal olmayıp, sadece bir kaç firma ekolojik ürün satmaktadır.
Litvanyalılar yaş meyve ve sebze bilhassa patates tüketimine ağırlık vermektedir. Ambalajlanmış ve
yarı işlenmiş gıdalar da giderek popüler olmaktadır. Ekonomik kriz esnasında ambalajlanmış ürünlerin
tedariki önem kazanmıştır. Litvanyalılar ambalajlanmış et ve balık tüketimini hızlandırmışlardır.
Ambalajlı ürünlere olan talebin giderek artacağı öngörülmektedir.
Litvanya 2011 yılında 106 milyon dolarlık turunçgil ithalatı yapmıştır. Türkiye ise ilgili üründe
Litvanya’ya 2 milyon dolarlık ihracat yapmıştır. Litvanya’nın 2011 yılında turunçgil ithalatında Holanda
%50 payla ilk sıradadır. Hollanda’yı İspanya, İtalya, Fas ve Mısır takip etmektedir. Türkiye ise 10.
sırada olup, payı %1’dir.

Sanayi Ürünleri ve Hizmetler İhraç Potansiyelimiz


15 / 20


Sektör

Ülkenin Türkiye'nin Türkiye'nin
Türkiye'nin
Ülkenin
Türkiye'nin Türkiye'nin
Toplam
Ülkeye
Toplam
Dünya
Ülkeye
Toplam
Ülkeye
Ülkeye
İthalatı
İhracatı
İhracatı
İthalatında İhracatındaki İthalatındaki
GTİP Potansiyel Ürün
İhracatı
İhracatı
2011
2011
2011
Ülkenin
Değişim
Değişim
2011 Aylık 2012 Aylık
(milyon
(milyon
(milyon
Payı 2011
2010-2011
2010-2011
Veriler*
Veriler*
dolar)
dolar)
dolar)
(%)
(%)

Otomotiv
Ana ve Yan
Sanayi

Oto yedek
8708 parçaları

223

16

3.371

0,1

68

31

10,1

8,4

Ambalaj
Malzemeleri

Plastiklerden
diğer plakalar,
3920 levhalar, filmler,
folye ve şeritler

107

2

734

0,2

176

26

1,0

0,7

Beyaz Eşya

Buzdolapları,
8418 dondurucular

73

2

1.811

0,2

-21

36

1,1

1,2

Elektrikli
Makineler ve
Kablolar

8516 Elektrikli su
ısıtıcıları

68

3

856

0,2

14

27

1,6

1,9

Demir Çelik

Demir veya
7216 alaşımsız
çelikten profiller

60

1

1.291

0,4

#SAYI/0!

53

0,9

Kumaş

Sentetik iplik,
5407 monofil

36

4

836

0,2

32

15

2,8

4,6

Kumaş

Kadife, peluş,
5801 halkalı mensucat

26

10

268

1,1

76

53

4,9

5,5

21

4

211

0,7

4

8

2,1

2,3

21

2

748

0,1

7

3

1,0

1,0

Sentetik
devamsız
Elyaf ve İplik 5515 liflerden diğer
dokunmuş
mensucat

Beyaz Eşya

Çamaşır Yıkama
8450 Makinaları

Ülke
İthalatında İlk
5 Ülke ve
Pazar Payları
(%)

Almanya:27,
Polonya:12,
İtalya:6,
Çin:5,
Belçika:5
Almanya:23,
Polonya:19,
İsveç:7,
İtalya:5,
Belçika:5
Almanya:17,
Polonya:13,
Fransa:12,
Letonya:8,
İtalya:7
Polonya:25,
Almanya:14,
İsveç:10,
Çin:8, İtalya:8
Polonya:45,
Almanya:16,
Estonya:11,
Letonya:8,
Ukrayna:6
İngiltere:16,
Almanya:12,
İtalya:9,
Türkiye:8,
Belçika:7
Türkiye:42,
Çin:11,
Almanya:9,
Estonya:7,
Polonya:6
Almanya:22,
Türkiye:18,
İngiltere:12,
Çin:10,
Portekiz:9
Polonya:37,
Letonya:19,
İsveç:14,

Ülkenin Türkiye'ye ve
Rakip Ülkelere
Uyguladığı Gümrük
Oranları

AB, Türkiye:0,
Çin:3-4.50

AB, Türkiye:0

AB, Türkiye:0

AB, Türkiye:0,
Çin:2.70-antidamping
vergisi (farklı
oranlarda)
AB, Türkiye:,
Ukrayna:0

AB, Türkiye:0

AB, Türkiye:0, Çin:8

AB, Türkiye:0, Çin:8

AB, Türkiye:0

-, 2013

16 / 20

Makinaları
Demir veya
çelikten ısıtması
elektrikli
Isıtma,
Soğutma ve 7322 olmayan
merkezi
Havalandırma
ısıtmaya
mahsus
radyatörler

Türkiye:11,
İtalya:4

17

0

448

0,5

-77

12

0,2

Almanya:20,
Polonya:19,
0,3 Belçika:12,
Fransa:9,
Türkiye:9

AB, Türkiye:0

Türkiye:39,
Letonya:16,
8702 Otobüsler
16
5
1.044
0,1
-60
42
4,5
1,4 Almanya:15,
AB, Türkiye:0
Hollanda:9,
Estonya:7
Almanya:17,
Türkiye:15,
Pamuklu
AB, Türkiye:0,
Elyaf ve İplik 5209 mensucat
15
2
560
0,2
80
16
1,2
0,5 Özbekistan:9, Özbekistan:6.40
Fransa:9,
İsveç:8
Almanya:19,
Alüminyum
Alüminyum
İsveç:17,
İnşaat
7604 çubuk ve
39
1
629
0,3
-4
54
0,4
0,4 Polonya:15,
AB, Türkiye:0
Malzemeleri
profiller
İtalya:7,
İngiltere:6
Kıymetli
Türkiye:41,
metaller ve
Polonya:12,
Altın
AB, Türkiye, İsrail:0,
7113 kaplamalarından
9
88
1.950
0,0
35
-12
54,9
35,4 Danimarka:11, Tayland:2.50-4.00
Mücevherat
mücevherci
İsrail:8,
eşyası
Tayland:7
Kürkten giyim
Türkiye:52,
eşyası ve
İtalya:21,
AB, Türkiye:0, Çin:
Hazır Giyim
4303 aksesuarı ve
4
2
185
0,2
-9
27
0,1
0,2 Çin:12,
3.70-serbest giriş izni
kürkten diğer
Yunanistan:7, ve kısıtlamalar
eşya
Almanya:4
Letonya:62,
Polonya:6,
Elektronik
8528 TV alıcı cihazları
245
2
1.868
0,2
75
11
0,9
2,3 Slovakya:6,
AB, Türkiye:0
Almanya:4,
Çek Cum:4
Kaynak : Tablonun hazırlanmasında Türkiye'ye ilişkin rakamlarda TUİK, diğer ülkelere ilişkin istatistik rakamlarında UN-ITC TradeMap, gümrük vergisi konusunda AB ülkeleri için TARIC diğer ülkeler için kendi
gümrük idarelerinin verileri kullanılmıştır.
Otomotiv
Ana ve Yan
Sanayi

* Veriler 8 aylıktır.


17 / 20

Beyaz Eşya
Litvanyalı tüketiciler geniş çeşitlilikte ürüne hitap edildiği için perakende outletlerden veya alışveriş
merkezlerinden alışveriş yapmayı tercih etmektedir. Kırsal alanda yerleşik olanlar bile mobilya,
elektrikli ev aletleri için en yakın şehre gitmeyi tercih etmektedir. Özellikle elektronikte uzmanlaşan
perakende mağazalar tüketiciye daha geniş çeşitlilikte ürün sunmakta, fiyat, kalite ve görünüm
açısından karşılaştırma imkanı sağlamaktadır. Hanehalkı gelirine bağlı olarak Litvanyalı tüketiciler ucuz
ve düşük kaliteli ürünlerden, moda olan prestijli ürünlere kadar geniş bir araştırma yapmaktadır.
Litvanyalılar ev kiralama yerine ev sahibi olmayı tercih etmektedir. Bu da dayanıklı ev aletleri
sektörünün gelişimini olumlu yönde etkilemektedir.
Teknolojik gelişim elektrikli ev aletlerinde fiyat düşüşünü etkilemiştir. Hemen hemen her hanehalkının
beyaz eşya satın almaya gücü yetmektedir. Hanehalklarının sahip olduğu dayanıklı ev aletleri aile
ihtiyaçlarına bağlı olmaktadır. Yaşam standartlarındaki artış mikrodalga fırınlar gibi mutfak aletlerinde
talebi artırmıştır. Mikrodalga fırına sahip olan hanehalkı sayısının 2020 yılına kadar toplam hanehalkı
sayısının %90.4’üne ulaşacağı öngörülmektedir.
Ekonomik çöküş Litvanyalıların satın alma alışkanlıklarında belirleyici olmaktadır.
Litvanya’nın 2011 yılında buzdolapları ve dondurucu ithalatı 73 milyon dolar olarak gerçekleşmiştir.
Litvanya’nın buzdolabı ithalatında ilk sırada olan Almanya’nın payı %17’dir. Almanya’yı Polonya,
Fransa, Letonya ve İtalya takip etmektedir. Türkiye’nin payı ise %2’dir.
Litvanya’nın 2011 yılı çamaşır yıkama makinaları ithalatı 21 milyon dolar değerindedir. Litvanya’nın
çamaşır yıkama makinaları ithalatında Polonya, Letonya, İsveç ve Türkiye önemli ülkelerdir.
Polonya’nın payı %37 iken, Türkiye’nin payı %11’dir.
Hazır Giyim
Litvanyalı farklı tüketici grupları en son moda eğilimlerini takip etmektedir. Moda eğilimlerindeki
farklılık kentlerde yerleşik tüketicilerle kırsal kesimde yaşayan tüketiciler arasında göze çarpmaktadır.
Kırsal kesimde yaşayanlar giyim ihtiyaçlarını pazarlardan ucuz ve moda olmayan ürünleri alarak
karşılamaktadır. Küçük kasabalarda yeni moda eğilimlerini takip eden uzmanlaşmış giyim mağazaları
mevcut değildir. Diğer taraftan kentlerdeki tüketiciler en son moda eğilimlerini takip etmekte, yeni
giysileri uzmanlaşmış mağazalardan tedarik etmektedir. Mevsimlik sezonlarda popüler olan renk ve
stiller önem kazanmaktadır.
Ekonomik krizin de etkisiyle hazır giyim ürünleri zorunlu mal olarak düşünülmediğinden tüketiciler
giyim harcamalarını önemli miktarda azaltma yoluna gitmişlerdir. Genç ve yaşlı nesiller arasında giyim
tarzı farklılık göstermektedir. Okul ve üniversite öğrencileri forma giymek zorunda değildir. Gençler
ünlülerin ve medya kanallarının yönlendirmesiyle moda eğilimlerini takip etmektedir. Gençlerin giyimi
çok küçük detaylar ve aksesuarlardan oluşmakta ve gençler kişiliklerini ifade edebilmek için renkli,
farklı kumaşları tercih etmektedir. Yaşlı nesiller ise klasik dikişle işlenmiş pastel veya tutucu renkleri
içeren kumaşları kullanmaktadır. Genç nesilde marka bağımlılığı yüksek derecededir. Doğumgünü,
yıldönümü, nişan, yeni yıl kutlaması gibi özel günlerde giyim tarzlarındaki farklılıklar kaybolmaktadır.
Özel günlere yönelik giysiler hemen hemen her Litvanyalı tüketicinin gardrobunda bulunmaktadır.
Ekonomik kriz giyim mağazalarının yapısını biçimlendirmiştir. En büyük etki moda giysilerin satışının
yapıldığı büyük şehirlerde gözlenmiştir. Çoğu giyim mağazası kapanmıştır. Müşteriler pazarlar ile
beraber indirim yapan outlet mağazalarını tercih etmeye başlamıştır.Litvanya’da yeni outlet mağazaları
faaliyete geçmeye başlamıştır. Bu mağazalar önceki sezondan olan markalı giyim ürünlerini düşük
fiyattan satmaktadır. Litvanyalı tüketicilerin %51’i giyim ürünlerini pazarlardan, %40’ı süpermarket ve
mağazalardan, %31’i ikinci el ürün satan mağazalardan tedarik etmektedir. Uzmanlaşmış mağazalar ve
süpermarketler 15-34 yaş arasındaki genç bireyler arasında popülerdir. Hanehalklarından düşük
kullanılabilir gelire sahip kadınlar ise giyim ürünlerini ikinci el mağazalardan almayı tercih etmektedir.
Mücevherat, lüks malların satışı genelde tatil zamanlarından önce hediye olarak sunulduğu için artış
göstermektedir. Litvanyalı tüketiciler bu tip lüks malları uzmanlaşmış outletlerden almayı tercih
etmektedir. Uygun fiyat ve yüksek kalite başlıca alım kriteridir.
Türk hazır giyim ürünlerinin Litvanya’da pazarlanma potansiyeli yüksektir. Litvanya’nın kürkten giyim
eşyası ve aksesuarı ithalatı 2011 yılında 4 milyon dolar olarak gerçekleşmiştir. Litvanya’nın ilgili üründe
ithalatında Türkiye %52 payla 1. sıradadır. Türkiye’yi İtalya, Çin, Yunanistan ve Almanya takip
etmektedir.

Kumaş
Türkiye’nin Litvanya’ya kumaş ihracatı yüksek değerlerde seyretmektedir. Litvanya’nın 2011 yılı
sentetik iplik, monofil ithalatında İngiltere %16 payla 1. sıradadır. İngiltere’yi Almanya, İtalya ve
Türkiye takip etmektedir. Türkiye’nin ithalattaki payı %8’dir.
Litvanya’nın kadife, peluş, halkalı mensucat ithalatı ise 2011 yılında 26 milyon dolar olarak
gerçekleşmiştir. Litvanya’nın ilgili ürün ithalatında Türkiye %42 payla 1. sıradadır. Türkiye’yi Çin,
Almanya ve Estonya takip etmektedir.

Otomotiv Ana ve Yan Sanayi

19 / 20


Litvanya’da 1.7 milyon binek otomobili kaydı mevcut olup, kayıtlı binek otomobillerinin %85’den fazlası
10 yaşından büyüktür. Kayıtlı binek otomobillerinin ortalama yaşı 14’dür.
En popüler kullanılmış otomobiller Almanya, Fransa ve İtalya’dan tedarik edilmektedir. Sıfır
otomobillerde ise Alman, Japon ve Fransız otomobilleri tercih edilmektedir. Litvanyalılar genelde 4
veya 5 kapılı sedanları ya da hatchback tipi otomobilleri tercih etmektedir. Litvanya’da satılan
otomobillerin yarısı benzinli yarısı dizeldir.
Binek otomobil sahipleri Litvanya’da ücret ödemeksizin iyi gelişmiş karayolu ağından faydalanmaktadır.
Karayolu geçiş harçları sadece ticari taşıt sahipleri veya sürücülerinden alınmakta olup, özel
şahıslardan alınmamaktadır. Halk ulaşımında en popüler vasıtalar otobüs ve taksidir. Yüksek fiyatlara
rağmen, demiryolu sisteminin gelişmemiş olmasından dolayı tüketici tercihi karayolu ulaşımından
yanadır. Sadece büyük şehirler demiryolu sistemiyle bağlanmıştır. Bununla beraber 2016 yılında
demiryolu altyapı inşaatının tamamlanacak olması nedeniyle Litvanya ve Avrupa ülkeleri arasında daha
iyi bir bağlantının kurulacağı tahmin edilmektedir.
Litvanya’da otobüs hizmetleri önemli sayıda güzergah içermesine rağmen yüksek kullanılabilir gelir
dilimine sahip vatandaşlar arasında popüler değildir. Hizmet kalitesinin gelişmiş olmasına rağmen, son
birkaç yılda bilet fiyatları oldukça artmıştır. Petrol ve dizel yakıt fiyatlarının da artmasından dolayı
otobüs hizmetlerinin ekonomik olmadığı düşünülmektedir. Esnek güzergahların olduğu şehirlerde
mini-otobüsler giderek popüler olmaktadır.
Litvanya’nın 2011 yılında otobüs ithalatı 16 milyon dolar olarak gerçekleşmiştir. Türkiye Litvanya’ya
yine aynı yıl 5 milyon dolarlık otobüs ihracatı yapmıştır. Litvanya’nın 2011 yılında otobüs ithal ettiği
ülkelerin başında %39 payla Türkiye gelmektedir. Türkiye’yi Letonya, Almanya, Hollanda ve Estonya
takip etmektedir.
Litvanya’nın yaşlı araç parkı oto yan sanayine yönelik talebi de uyarmaktadır. Hanehalklarının
%71.5’unun 2020 yılının sonuna kadar bir binek otomobiline sahip olacağı öngörülmektedir. Bununla
beraber yabancı ülkelerden tedarik edilen kullanılmış otomobillerin karayolunda ağırlıklı seyredeceği
beklenmektedir. Yaşlı otomobillerin yüksek kullanımına bağlı olarak lastik, akümülatör, batarya ve
farklı yedek parçalara olan talebin artacağı öngörülmektedir.
Litvanya’nın 2011 yılında oto yedek parçaları ithalatı 223 milyon dolar olarak gerçekleşmiştir. İthalatta
1. sırada olan Almanya’nın payı %27’dir. Almanya’yı Polonya, İtalya, Çin ve Belçika takip etmektedir.
Türkiye 14. sırada olup, Litvanya’nın oto yedek parçaları ithalatındaki payı %2’dir. Türk oto yan
sanayinin yüksek kapasitesi, geniş ürün yelpazesi, yüksek üretim standartlarıyla bu otomobillere
yönelik yedek parçaları ihraç potansiyeli yüksektir.
Acenta, ithalatçı ve dağıtıcılar ticari kanalıyla Litvanya pazarına girmek tercih edilmektedir. Litvanya
pazarındaki oto yan sanayi ürünleri dağıtımı deneyimli, otomotiv bakım ve servis hizmetleri sunan
merkezlerle, otomobil satıcıları ve diğer servis istasyonları ile çok iyi ilişkileri olan doğrudan temsilci,
acente veya distribütörler tarafından yapılmaktadır. Acente ve distribütörler doğrudan son kullanıcıya
(tüketiciye) satış yapmaktadırlar.

Litvanya - Düzenlenen Önemli Fuarlar

-, 2013

20 / 20


Litvanya ulke raporu_2013

Recommended

Recommended

More Related Content

What's hot

What's hot (18)

Similar to Litvanya ulke raporu_2013

Similar to Litvanya ulke raporu_2013 (17)

More from UlkeRaporlari2013

More from UlkeRaporlari2013 (20)

Litvanya ulke raporu_2013