1. Literatuur op de Zuidas met René Smit 31 maart 2011
Donderdagavond, half acht. De Zuidas staat voor de vijfde keer in het teken van de
literatuur. De vloer is dit maal aan René Smit. Deze VU-man, ‘Balkenende-man’,
homo economicus en wat al niet meer gaat met Elsbeth Etty in gesprek over het
boek Misdaad en Straf (1866) van Dukje niet ostojevski.
Zo op het eerste gezicht is de link tussen René Smit en Misdaad en Straf niet
duidelijk. Etty zoekt het verband in de christelijke achtergrond van Smit en het
moralisme van de roman, Smit bestempelend als ‘Balkenende-man’. Echter, de
verklaring schuilt in Smits pubertijd en zijn onwil piano te spelen: omdat zijn
pianolerares Russisch studeerde, vulde hij zijn lessen met het bespreken van
Russische literatuur. Later, tijdens zijn studie economie, waarbij de nadruk lag op het
kapitalisme, bleef de Sovjet-Unie hem boeien met haar communistische systeem.
Toch zat Etty niet op het verkeerde pad met de koppeling tussen het christendom en
het moralisme. Het gedachte-experiment van de hoofdpersoon – de vraag of een
moord zonder wroeging mogelijk is – leidt uiteindelijk ook naar een gesprek over
normen en waarden, over een 'code of conduct', de normen en waarden waarnaar
op de VU met elkaar wordt omgegaan. Over hoe bepaalde waarden levend kunnen
worden gehouden en hoe het goede kan overheersen, is iets waar René Smit zich
graag mee bezighoudt.
René Smit is als lezer opzoek naar een boodschap. Dat is duidelijk te merken tijdens
het gesprek: de gevoelens die het verhaal bij hem oproepen, spelen een
ondergeschikte rol. Volgens Smit houdt goede literatuur de lezer een spiegelbeeld
voor. Dit beeld kan de ongelukkige nihilist Raskolnikov zijn maar ook de eindeloze
tobber Oblomov uit het gelijknamige boek van Gontsjarov.
Verslag: Dagmar Blokker, studente Geschiedenis VU en lid van studentenvereniging
Merlijn