1. บทที่ 1
เทคโนโลยีสารสนเทศ
1.1 บทบาทความสําคัญของเทคโนโลยีสารสนเทศ
การเปลี่ยนแปลงสังคมความเปนอยูของมนุษยเปนไปอยางรวดเร็ว กลาวกันวาไดเกิดการเปลี่ยนแปลงใน
ลักษณะ ที่เรียกวา การปฏิวติมาแลวสองครั้ง ครั้งแรกเกิดจากการที่มนุษยรูจักใชระบบชลประทาน เพื่อการเพาะปลูก
ั
สังคมความเปนอยูของมนุษยจึงเปลี่ยนจากการเรรอนมาเปนการตั้งหลักแหลง เพื่อทําการเกษตร ตอมาเมื่อประมาณ
รอยกวาปทแลว กอนสงครามโลกครั้งที่ 1 หลังจากที่เจมสวัตต (James Watt ) ประดิษฐเครื่องจักรไอน้ํามนุษยรจักนํา
ี่
ู
เอาเครื่องจักรมาชวยในอุตสาหกรรมการผลิต และชวยในการสรางยานพาหนะ เพื่องานคมนาคมขนสง
ผลที่
ตามมาทําใหเกิดการปฏิวัตทางอุตสาหกรรม สังคมความเปนอยูของมนุษยจึงเปลี่ยนจากสังคมเกษตรมาเปนสังคม
ิ
เมือง
สังคมสารสนเทศที่มีการนําเทคโนโลยีสารสนเทศมาใชงานในทุกวงการ
การปฏิวัติอุตสาหกรรมยุคแรก เริ่มจากการใชเครื่องจักรกลแทนการทํางานดวยมือ พลังงานที่ใชขับเคลื่อน
เครื่องจักรมาจากพลังงานน้ําพลังงานไอน้ํา และเปลี่ยนเปนพลังงานจากน้ํามันมีการขับเคลื่อนเครื่องยนตและมอเตอร
ไฟฟา
การปฏิวัติอุตสาหกรรมไดเกิดขึ้นอีก
โดยเปลียนแปลงระบบการทํางานจากการทีละขั้นตอนมาเปนการ
่
ทํางานระบบอัตโนมัติ การทํางานเหลานี้อาศัยระบบควบคุมดวยคอมพิวเตอรทั้งสิ้น
บทที่ 1 เทคโนโลยีสารสนเทศ
1

2. โรงงานประกอบรถยนตที่ใชแขนหุนยนต
มีผูกลาววาการปฏิวัติครั้งที่สามกําลังจะเกิดขึ้น โดยสิ่งที่เกิดใหมนี้ ไดแก การพัฒนาทางดานความคิด การ
ตัดสินใจ โดยอาศัยหลักการของคอมพิวเตอร ในอนาคตกลุมคนเพียงกลุมเดียวอาจทํางานทั้งหมดโดยอาศัยระบบ
คอมพิวเตอรควบคุม ทําการควบคุมหุนยนตคอมพิวเตอร และใหหนยนตควบคุมการทํางานของเครื่องจักรอีกตอหนึ่ง
ุ
ความเจริญกาวหนาทางอุตสาหกรรมเกือบทุกแขนงมีคอมพิวเตอรเขามาเกี่ยวของดวยเสมอ ระบบการผลิต สวนใหญ
ตองใชคอมพิวเตอรและอิเล็กทรอนิกสแทรกเขามาเกือบทุกกระบวนการ ตั้งแต การควบคุม การขนสงวัตถุดิบ
กระบวนการผลิต และการบรรจุหีบหอ
ในระดับประเทศประเทศไทยสั่งซื้อสินคาเทคโนโลยีระดับ สูงเปนปริมาณมาก ทําใหตองซื้อเทคนิควิธีการ
ตลอดจนเครื่อง มือเครื่องจักรเขามาในปริมาณมากไปดวย ขณะเดียวกันเรายัง ขาดบุคลากรที่จะพัฒนาเครื่องจักร
เครื่องมือเหลานั้น ใหมีประ สิทธิภาพ การสูญเสียเงินตราเนื่องจากสาเหตุนี้จึงเกิดขึ้นมิใชนอย หลายโรงงานยังไม
กลาใชเครื่องจักรที่ใชเทคโนโลยีใหม เพราะ หาบุคลากรใน การดําเนินการไดยาก แตในระยะหลังคาจางแรง งาน
สูงขึ้น และการแขงขัน ทางธุรกิจมีมากขึน จึงตกอยูในสภาวะ จํายอมที่ตองนําเครื่องมือเหลานั้นเขามา เนื่องจาก
้
เครื่องมือดังกลาว ใหผลผลิตที่ดีกวาของเดิมและทําใหราคาตนทุนการผลิตสินคาต่ํา ลงอีกดวย
ในยุควิกฤตการพลังงาน หลายประเทศพยายามลด การใชพลังงาน โรงงานพยายามหาทางควบคุมการใช
พลังงานใหมประสิทธิภาพสูงสุดเพื่อจะลดคาใชจายลง จึงมีการนําคอมพิวเตอรมาชวยควบคุม เชน ควบคุมการเดิน
ี
เครื่องใหเหมาะสม ควบคุมปริมาณการเผาไหมของ เครื่องจักรในกระบวนการผลิต ควบคุมการจัดภาระงาน ให
เหมาะสม รวมถึงการควบคุมสิ่งแวดลอมตางๆ ดวย
เมื่อคอมพิวเตอรเขามาเกี่ยวของกับการดําเนินชีวิตของมนุษยมากขึ้น ไดมีการพัฒนางานทางดานเทคโนโลยี
สารสนเทศขึ้น และในปจจุบันเทคโนโลยีสารสนเทศไดเขามามีบทบาทตอชีวิตประจําวันของมนุษยมากขึน สังเกต
้
ไดจากการนําคอมพิวเตอรสวนบุคคลมาใชในสํานักงาน การจัดทําระบบฐานขอมูลขนาดใหญ การใชอุปกรณอานวย
ํ
ความสะดวกที่ประกอบดวยชิ้นสวนอิเล็กทรอนิกส แสดงวาเทคโนโลยีสารสนเทศเพื่อการคํานวณและ เก็บขอมูลได
แพรไปทั่วทุกแหง เทคโนโลยีสารสนเทศมีบทบาทสําคัญตอการแขงขันดานธุรกิจและการขยายตัวของบริษัท สงผล
ตอการใหบริการขององคการและหนวยงาน และมีผลตอการประกอบกิจในแตละวัน
เทคโนโลยีสารสนเทศเริ่มใชงานในประเทศไทย เมื่อไมนานมานีเ้ อง โดยในป พ.ศ. 2507 มีการนํา
บทที่ 1 เทคโนโลยีสารสนเทศ
2

3. คอมพิวเตอรเขามาใชในประเทศไทยเปนครั้งแรก และในขณะนั้นเทคโนโลยีสารสนเทศยังไมแพรหลายนัก จะมี
เพียงการใชโทรศัพทเพื่อการติดตอสื่อสารและนําคอมพิวเตอรมาชวยประมวลผลขอมูล งานดานสารสนเทศอื่น ๆ
สวนใหญยังคงเปนงาน ภายในสํานักงานที่ยังไมมีอุปกรณและเครื่องมือดานเทคโนโลยีมาชวยงานเทาใดนัก
เมื่อมีการประดิษฐคิดคนอุปกรณชวยงานสารสนเทศ เชน เครื่องถายเอกสาร โทรสาร และ
ไมโครคอมพิวเตอร อาชีพของประชากรก็ปรับเปลี่ยนมาสูงานดานสารสนเทศมากขึน สํานักงานเปนแหลงที่มีการใช
้
เทคโนโลยีสารสนเทศมากทีสุด เชน การใชคอมพิวเตอรทําบัญชีเงินเดือนและบัญชีรายรับรายจาย การติดตอสื่อสาร
่
ภายในและภายนอกโดยโทรศัพทและ โทรสาร การจัดเตรียมเอกสารดวยการใชเครื่องถายเอกสารและคอมพิวเตอร
งานดานสารสนเทศมีแนวโนมขยายตัวทีคอนขางสดใส เพราะเทคโนโลยีดานนี้ไดรบการสงเสริมสนับสนุน
่
ั
อยางเต็มที่ มีการวิจัยและพัฒนาใหเกิดผลิตภัณฑใหม ออกมาตอบสนองความตองการของมนุษยอยูตลอดเวลา
การใชคอมพิวเตอรทางานในสํานักงาน
ํ
เทคโนโลยีที่ใชในระบบสารสนเทศที่กําลังไดรับความสนใจอยางมากในขณะนี้ คือ เทคโนโลยีสื่อประสม
ํ
(multimedia) ซึ่งรวมขอความ ภาพ เสียงและวิดีทัศนเขามาผสมกัน เทคโนโลยีนี้กาลังไดรับการพัฒนา ในอนาคต
เทคโนโลยีแบบสื่อประสม จะชวยเสริมและสนับสนุนงานดานสารสนเทศใหกาวหนาตอไป เปนที่คาดหมายวาอัตรา
การเติบโตของ ผูทํางานดาน เทคโนโลยีสารสนเทศจะมีมากขึ้น
แนวโนมของเทคโนโลยีสารสนเทศคอยๆ กลายมาเปนระบบรวม โดยใหคอมพิวเตอรระบบหนึ่งทํางาน
พรอมกันไดหลายๆ อยาง นอกจากใชประมวลผลขอมูลดานบัญชีแลว ยังใชงานจัดเตรียมเอกสารแทนเครื่องพิมพดีด
ใชรับสงขอความ หรือจดหมายกับคอมพิวเตอรที่อยูหางไกล ซึ่งอาจอยูคนละซีกโลกในลักษณะที่เรียกวา ไปรษณีย

อิเล็กทรอนิกส สําหรับเครื่องถายเอกสาร นอกจากจะใชถายสําเนาเอกสารตามปกติแลว อาจเพิ่มขีด ความสามารถ
ใหใชงานเปนเครื่องพิมพ หรือรับสงโทรสารไดอีกดวย
การพัฒนาทางเทคโนโลยีสารสนเทศเปนไปอยางรวดเร็ว ทั้งดานฮารดแวร (hardware) ซอฟตแวร
(software) ดานขอมูลและการติดตอสื่อสาร ผูใชจึงตองปรับตัวยอมรับและเรียนรู เทคโนโลยีใหมที่เกิดขึ้นอยูเสมอ
โดยเฉพาะขอมูลและ การติดตอสื่อสาร (communication) ซึ่งเปนหัวใจสําคัญของ การดําเนินธุรกิจ หากการ
ดําเนินงานธุรกิจใชขอมูลซึ่งมีการบันทึกใสกระดาษและเก็บรวบรวมใส แฟมการเรียกคนและสรุปผลขอมูลยอมทํา
ไดชา และเกิดความผิดพลาดไดงายกวา การประมวล ผลขอมูลดวยเครืองคอมพิวเตอร เทคโนโลยีสารสนเทศจะชวย
่
บทที่ 1 เทคโนโลยีสารสนเทศ
3

4. ใหทํางานไดงาย สะดวก รวดเร็ว และถูกตองขึ้น และที่สาคัญชวยใหสามารถตัดสินใจดําเนินงานไดเร็ว

ํ
1.2 ขอบเขตของเทคโนโลยีสารสนเทศ
คําวา เทคโนโลยี หมายถึง การประยุกตเอาความรูทางดานวิทยาศาสตร ความจริงเกี่ยวกับธรรมชาติและ
สิ่งแวดลอม มาทําใหเกิดประโยชนตอมวลมนุษย เทคโนโลยีจึงเปนวิธีการในการสรางมูลคาเพิ่มของสิ่งตางๆ ใหเกิด
ประโยชนมากยิ่งขึ้น เชน ทรายหรือซิลิกอน (silikon) เปนสารแรที่พบเห็นทัวไปตามชายหาด หากนํามาสกัดดวย
่
ุ
่
เทคนิควิธีการสรางเปน ชิป (chip) จะทําใหสารแรซิลิกอนนั้นมีคณคา และมูลคาเพิมขึ้นไดอีกมาก
ชิป
สําหรับสารสนเทศ หมายถึง ขอมูลที่เปนเรื่องเกี่ยวของกับ ความจริงของคน สัตว สิ่งของ ทั้งที่เปนรูปธรรม
และนามธรรม ที่ไดรับการจัดเก็บรวบรวม ประมวลผล เรียกคน และสื่อสารระหวางกัน นํามาใชใหเกิด ประโยชนได
ซึ่งนักเรียนจะไดเรียนเพิ่มเติมตอไป
เทคโนโลยีสารสนเทศ (IT : Information Technology) หมายถึง การนําวิทยาการที่กาวหนาทางดาน
คอมพิวเตอรและ การสื่อสารมาสรางมูลคาเพิ่มใหกับสารสนเทศ ทําใหสารสนเทศ มีประโยชนและใชงานได
กวางขวางมากขึ้น เทคโนโลยีสารสนเทศ รวมถึงการใชเทคโนโลยีดานตางๆ ในการรวบรวม จัดเก็บ ใชงาน สงตอ
หรือสื่อสารระหวางกัน เทคโนโลยีสารสนเทศเกียวของ โดยตรงกับเครื่องมือเครื่องใชในการจัดการสารสนเทศ
่
ไดแก เครื่องคอมพิวเตอรและอุปกรณรอบขาง ขั้นตอนวิธีการดําเนิน การซึ่งเกี่ยวของกับซอฟตแวร เกี่ยวของกับตัว
ขอมูล บุคลากร และกรรมวิธีการดําเนินงานเพื่อใหขอมูลเกิดประโยชนสูงสุด
เทคโนโลยีสารสนเทศจึงเปนเทคโนโลยีทครอบคลุมเรื่องเกี่ยวกับการประมวลผล ขอมูล ซึ่งไดแกการใช
ี่
เทคโนโลยีคอมพิวเตอร การติดตอสื่อสารระหวางกันดวยความรวดเร็วการจัดการขอมูล รวมถึงวิธีการที่จะใชขอมูล

ใหเกิดประโยชนสูงสุด
1.3 ความกาวหนาของเทคโนโลยี
ในภาวะสังคมปจจุบัน หลายสิ่งหลายอยางที่เกิดขึ้นรอบตัวเปนตัวชีบอกวา ประเทศไทยกําลังกาวสูยุค
้
สารสนเทศ
ดังจะเห็นไดจากวงการศึกษาสนใจใหความรูดานคอมพิวเตอรและสงเสริมการนําเทคโนโลยี
คอมพิวเตอรมาประยุกตงานตางๆ มากขึ้น การบริหารธุรกิจของบริษทหางรานตางๆ ตลอดจนหนวยงานของรัฐบาล
ั
และรัฐวิสาหกิจมีการพัฒนาระบบสารสนเทศเพื่อใชในองคการดวยการเก็บขอมูล ประมวลผลและวิเคราะหขอมูล
บทที่ 1 เทคโนโลยีสารสนเทศ
4

5. แลวนําผลลัพธมาชวยในการวางแผนและตัดสินใจ
ระยะเริ่มแรกที่มนุษยไดคิดคนประดิษฐคอมพิวเตอรที่มลักษณะเปนเครื่องคํานวณอิเล็กทรอนิกส
ี
คอมพิวเตอรไดถูกใชทํางานดานการคํานวณทางวิทยาศาสตรเปนสวนใหญแลวจึงนํามาใชเก็บรวบรวมและ
ประมวลผลขอมูลทางดานธุรกิจในเวลาตอมา ระยะแรกนี้เรียกวาระยะการประมวลผลขอมูล (data processing age)
ขอมูลที่ไดมาจะตองผานการประมวลผลใหไดเปนสารสนเทศกอน จึงนําไปใชใหเกิดประโยชน วิธีการ
ประมวลผลขอมูลจะเริ่มตั้งแตการรวบรวมจัดเก็บขอมูล
เมื่อไดขอมูลแลวตองไดรับการตรวจสอบความถูกตอง
แบงกลุมจัดประเภทของขอมูล เชน ขอมูลตัวอักษรซึ่งเปนชื่อหรือขอความก็อาจตองมีการเรียงลําดับ และขอมูล
ตัวเลขก็อาจตองมีการคํานวณ
จากนั้นจึงทําสรุปไดเปนสารสนเทศออกมา
ถาขอมูลที่นํามาประมวลผลมีจํานวนมากจนเกินความสามารถของมนุษยทจะทําไดในเวลาอันสัน ก็จําเปนจะตอง
ี่
้
นําคอมพิวเตอรมาชวยเก็บและประมวลผล เมื่อขอมูลอยูภายในคอมพิวเตอร การแกไขหรือเรียกคนสามารถทําไดงาย
และสะดวก ขณะเดียวกันการทําสําเนาและการแจกจายขอมูล ก็สามารถดําเนินการไดทันที
งานที่เกิดขึนจากการประมวลผลขอมูลมักเก็บในลักษณะแฟมขอมูล ตัวอยางเชน การทําบัญชีเงินเดือนของ
้
พนักงานในบริษัท ขอมูลเงินเดือนของพนักงานทีเ่ ก็บในคอมพิวเตอรจะรวมกันเปนแฟมขอมูลที่ประกอบดวยชื่อ
พนักงาน เงินเดือน และขอมูลสําคัญอื่น โปรแกรมคอมพิวเตอรจะเรียกแฟมเงินเดือนมาประมวลผลและสรุปผลรวม
ยอดขั้นตอนการทํางานจะตองทําพรอมกันทีเดียวทั้งแฟมขอมูล ที่เรียกวา การประมวลผลแบบกลุม (batch
processing)
แตเนื่องจากระบบงานที่เกิดขึ้นภายในองคการคอนขางซับซอน เชน รายไดของพนักงานทีไดรับในแตละ
่
เดือน อาจไมไดมาจากอัตราเงินเดือนประจําเทานั้น แตอาจมีคา นายหนาจากการขายสินคาดวย ในลักษณะนี้
แฟมขอมูลการขาย จะสัมพันธกับแฟมขอมูลเงินเดือน และสัมพันธกบแฟมขอมูลอื่นๆ เชน คาสวัสดิการ การหัก
ั
เงินเดือนเปนคาใชจายตางๆ ระบบขอมูลจะกลายเปนระบบที่มีแฟมขอมูลหลายแฟมเชื่อมสัมพันธกัน และโปรแกรม
คอมพิวเตอรเรียกแฟมขอมูลเหลานั้นมาจัดการใหเปนไปตามที่ตองการ ระบบนี้เรียกวา ระบบฐานขอมูล (database
system)
การจัดการขอมูลที่เปนฐานขอมูล จะเปนระบบสารสนเทศที่มีประโยชนซึ่งนําไปชวยงานดานตางๆ อยาง
ไดผล ระบบขอมูลที่สรางเพื่อใชในบริษัทจะเปนระบบฐานขอมูลของ กิจกรรมที่เกิดขึ้น เพื่อแสดงสารสนเทศที่เปน
จริงของบริษัท สามารถนําขอเท็จจริงนั้นไปวิเคราะหและนําผลลัพธไปประกอบการตัดสินใจของผูบริหาร เพื่อการ
วางแผนและกําหนดนโยบายการจัดการตาง ๆ
ในปจจุบนการนําคอมพิวเตอรไปใชงาน ของประเทศตางๆ ทั่วโลก อยูที่การใชสารสนเทศเปนสวนใหญ
ั
แนวโนมของระบบ จัดการขอมูลของยุคนี้ เริ่มเปลี่ยนจากระบบ งานการประมวลผลแบบกลุมมาเปนระบบ
ตอบสนองทันที ที่เรียกวา การประมวลผล แบบเชื่อมตรง (online processing) เชน การฝากถอนเงินของธนาคาร
ตางๆ ผานเครื่องรับ – จายเงินอัตโนมัติ (Automatic Teller Machine: ATM)
ขณะที่ประเทศตางๆ ยังอยูในยุคของ การประมวลผลสารสนเทศในบางประเทศ เชน สหรัฐอเมริกาและ

ญี่ปุน ไดพฒนาเขาสูการประมวลผลฐานความรู (knowledge base processing) โดยใหคอมพิวเตอรใชงาย รูจัก
ั
บทที่ 1 เทคโนโลยีสารสนเทศ
5

6. ตอบสนอง กับผูใช และสามารถแกปญหาที่ตองอาศัย การตัดสินใจระดับสูงดวยการเก็บสะสมฐาน ความรูไวใน
คอมพิวเตอร และมีโครงสราง การใหเหตุผล เพื่อนําความรูมาชวยแกปญหาที่สลับซับซอน

การประมวลผลฐานความรูเปนการ ประยุกตหลักวิชาดานปญญาประดิษฐ (Artificial Intelligence : AI) ที่
รวบรวมศาสตรหลายแขนง คือ คอมพิวเตอร จิตวิทยา ปรัชญา และภาษาศาสตร เขาดวยกัน ตัวอยาง ชิ้นงานไดแก
หุนยนต และระบบผูเชี่ยวชาญ (expert system) ปจจุบนมีซอฟตแวรที่เปนระบบผูเชี่ยวชาญ ชวยในการวินิจฉัยโรค
ั
ตาง ๆการสํารวจ ทรัพยากรธรรมชาติและการอนุมัติใหกูยืมเงิน
1.4 ประโยชนที่ไดจากเทคโนโลยี
ชีวิตความเปนอยูในปจจุบันเกี่ยวของกับสารสนเทศตางๆ มากมาย การอยูรวมกันเปนสังคมทําใหมนุษยตอง
สื่อสารถึงกัน ตองติดตอและทํางานหลายสิงหลายอยางรวมกันสมองของเราตองจดจําสิ่งตางๆ ไวมากมาย ตองจดจํา
่
รายชื่อผูที่เราเกี่ยวของดวย จดจําขอมูลตางๆ ไวใชประโยชนในภายหลัง สังคมจึงตองการความเปนระบบที่มีรูปแบบ
ชัดเจน เชน การกําหนดเลขที่บาน ถนน อําเภอ จังหวัด ทําใหสามารถติดตอสงจดหมายถึงกันได ที่อยูเปนสารสนเทศ
อยางหนึ่งทีใชงานกัน
่
เพื่อใหสารสนเทศที่เกี่ยวของกับมนุษยเปนระบบมากขึ้น จึงมีการจัดการสารสนเทศ เหลานั้นในลักษณะเชิง
ระบบ เชน ระบบทะเบียนราษฎร มีการใชเลขประจําตัวประชาชน ซึ่งประกอบดวยเลขรหัส 13 ตัว แตละตัวจะมี
ความหมายเพือใชในการตรวจสอบ
่
การเขารับการตรวจรักษาในโรงพยาบาลก็ตองมีการลงทะเบียน การสรางเวชระเบียน ระบบเสียภาษีก็มีการ
สรางรหัสประจําตัวผูเสียภาษี นอกจากนี้มการจดทะเบียนรถยนต ทะเบียนการคา ทะเบียนโรงงาน ฯลฯ
ี
การใชสารสนเทศเกี่ยวของกับทุกคน การเรียนรูเกียวกับเทคโนโลยีสารสนเทศจึงมีความจําเปน ปจจุบันเรา
่
ซื้อสินคาดวยบัตรเครดิต เบิกเงินดวยบัตรเอทีเอ็ม โอนยายขอมูลในลักษณะอิเล็กทรอนิกส
เทคโนโลยีสารสนเทศจึงเปนเทคโนโลยีแหงศตวรรษนี้ ที่ใชในการจัดเก็บรวบรวม ขอมูล ขอมูลจํานวนมาก
ไดรับการบันทึกไวในสื่อกลางที่สามารถนํากลับมาใชได เชน อยูในแถบบันทึก แผนบันทึก แผนซีดีรอม ดังจะเห็น
เอกสารหรือหนังสือ บรรจุในแผนซีดีรอม หนังสือทั้งตูอาจเก็บในแผนซีดีรอมเพียงแผนเดียว
การสื่อสารขอมูลที่เห็นเดนชัดขณะนี้ และมีบทบาทมากอยางหนึ่ง คือ ไปรษณียอิเล็กทรอนิกส หรือการสง
ขอความถึงกันผานเครือขายคอมพิวเตอร กลาวคือ ผูใชนั่งอยูหนาจอคอมพิวเตอร พิมพขอความเปนจดหมายหรือ

เอกสาร พิมพเลขที่อยูของไปรษณียอิเล็กทรอนิกสของผูรับและสงผานเครือขายคอมพิวเตอร ผูรับก็สามารถเปด
คอมพิวเตอรของผูรับ เพื่อคนหาจดหมายไดและสามารถตอบโตกลับไดทันที
บทที่ 1 เทคโนโลยีสารสนเทศ
6

7. จอภาพแสดงการสงไปรษณียอิเล็กทรอนิกส

เทคโนโลยีสารสนเทศที่เกี่ยวของกับชีวตประจําวันเปนสิ่งที่ตองเรียนรู เปนเรื่องที่รวมไปถึงการรวบรวม
ิ
ขอมูล การจัดเก็บขอมูล การจัดการขอมูลและการประมวลผลขอมูล ขอมูลที่จัดเก็บ ตองตรวจสอบเพื่อความถูกตอง
จัดรูปแบบเพือใหอยูในรูปแบบที่ประมวลผลได เชน การเก็บนามบัตรของเพื่อนหรือบุคคลที่มีการติดตอซึ่งมีจํานวน
่

มาก เราอาจหากลองพลาสติกมาใสนามบัตร มีการจัดเรียงนามบัตรตามอักษรของชื่อ สรางดัชนีการเรียกคนเพื่อให
หยิบคนไดงาย แตเมื่อคอมพิวเตอรเขามามีบทบาท ทําใหมีการเปลียนรูปแบบของการจัดเก็บในลักษณะบัตรมาเปน
่
การจัดเก็บขอมูลไวในแผนบันทึก โดยมีระบบการจัดเก็บและประมวลผลลักษณะเดียวกับที่กลาว เมื่อตองการ
เพิ่มเติมปรับปรุงขอมูลหรือเรียกคนก็นําแผนบันทึกนันมาใสในคอมพิวเตอรทําการเรียกคน แลวแสดงผลบนจอภาพ
้
หรือพิมพออกทางเครื่องพิมพ
การใชโปรแกรมไมโครซอฟตแอกเซสเก็บขอมูล
การจัดการขอมูลดวยคอมพิวเตอรทําไดสะดวก
บทที่ 1 เทคโนโลยีสารสนเทศ
คอมพิวเตอรจึงเปนที่นิยมสําหรับการจัดการขอมูลในยุค
7

8. ปจจุบัน ขณะเดียวกันคอมพิวเตอรมีราคาลดลงและมีขีดความสามารถเพิ่มขึ้น จึงเชื่อแนวาบทบาทของการจัดการ
ขอมูลในชีวิตประจําวันจะเพิ่มมากขึ้นตอไป
โครงสรางและรูปแบบของขอมูลที่ประมวลผลดวยคอมพิวเตอร เปนโครงสรางที่จะตองมีรูปแบบชัดเจน
และแนนอน การจัดการขอมูลจึงตองมีการกําหนดกฏเกณฑเฉพาะ เชน การกําหนดรหัสเพื่อใชในการจําแนกขอมูล
รหัสจึงมีความสําคัญ เพราะคอมพิวเตอรสามารถจําแนกขอมูลดวยรหัสไดงาย ลองนึกดูวาหากมีขอมูลจํานวนมาก
แลวใหคอมพิวเตอรคนหาโดยคนหาตั้งแตหนาแรกเปนตนไป การดําเนินการเชนนี้ กวาจะคนพบอาจไมทันตอความ
ตองการ การดําเนินการเกียวกับขอมูลจึงตองมีการกําหนดเลขรหัส เชน เลขประจําตัวประชาชน รหัสเลขทะเบียน
่
คนไข ทะเบียนรถยนต เลขประจําตัวนักเรียน เปนตน การจัดการในลักษณะนี้จงตองมีการสรางระบบเพื่อความ
ึ
เหมาะสมกับการทํางานของคอมพิวเตอรเปนสําคัญ
นอกจากเรื่องความเร็วและความแมนยําของการประมวลผลขอมูลดวยคอมพิวเตอรแลว การคัดลอกและการ
แจกจายขอมูลไปยังผูใชก็ทําไดสะดวก เนื่องจากขอมูลที่เก็บใน รูปแบบอิเล็กทรอนิกสสามารถเปลี่ยนถายระหวาง
ตัวกลางไดงาย เชน การสําเนาขอมูลระหวางแผนบันทึกขอมูลสามารถทําเสร็จไดในเวลารวดเร็ว

ดวยความกาวหนาและการเปลี่ยนแปลงโครงสรางสังคมในยุคของสารสนเทศ
การปรับตัวของสังคมจึง
เกิดขึ้น ประเทศที่เจริญแลวประชากรสวนใหญจะอยูกบเครื่องจักรเครื่องมือตางๆ ที่เกี่ยวของกับสารสนเทศ มี
ั
เครือขายการใหบริการใหมๆ เพิ่มขึ้นหลายอยาง ขณะที่เราอยูบาน อาจใชโทรทัศนติดตอเขาระบบเครือขาย
อินเทอรเน็ต (internet) เพื่อขอเรียกดูราคาสินคา ขอดูขาวเกียวกับดินฟาอากาศ ขาวความเคลื่อนไหวเกียวกับการเมือง
่
่
อัตรา แลกเปลี่ยนเงินตรา นอกจากนี้ยังมีระบบการสั่งซื้อของผานทางเครือขายคอมพิวเตอร แมบานใชคอมพิวเตอร

สวนตัวที่บานตอเชื่อมผานเครือขายสายโทรศัพทไปยังหางสรรพสินคา เพื่อเปดดูรายการสินคาและราคา แมบาน
สามารถสั่งซื้อไดเมื่อตองการ
1.5 เทคโนโลยีกับแนวโนมโลก
เทคโนโลยีสารสนเทศ ทําใหสังคมเปลี่ยนจากสังคมอุตสาหกรรมมาเปนสังคม สารสนเทศ สภาพของสังคม
โลกไดเปลี่ยนแปลงมาแลวสองครั้ง จากสังคมความเปนอยู แบบเรรอนมาเปนสังคมเกษตรที่รูจกกับการเพาะปลูก
ั
และสรางผลิตผลทางการเกษตรทําใหมี การสรางบานเรือนเปนหลักแหลง ตอมามีความจําเปนตองผลิตสินคาใหได
ปริมาณมากและ ตนทุนถูก จึงตองหันมาผลิตแบบอุตสาหกรรม ทําใหสภาพความเปนอยูของมนุษยเปลี่ยนแปลงมา
เปนสังคมเมือง มีการรวมกลุมอยูอาศัยเปนเมือง มีอุตสาหกรรมเปนฐานการผลิต สังคม อุตสาหกรรมไดดําเนินการ
มาจนถึงปจจุบัน และกําลังจะเปลี่ยนแปลงเขาสูสังคมสารสนเทศปจจุบันคอมพิวเตอรและระบบสื่อสารมีบทบาท
มากขึ้น มีการใชเครือขาย เชน อินเทอรเน็ตเชื่อมโยงการทํางานตาง ๆ การดําเนินธุรกิจใชสารสนเทศอยางกวางขวาง
เกิดคําใหมวา ไซเบอรสเปซ (Cyberspace) มีการดําเนินกิจกรรมตาง ๆ ในไซเบอรสเปซ เชน การพูดคุย การซื้อสินคา
และบริการ การทํางานผานทางเครือขายคอมพิวเตอรทําใหเกิดสภาพทีเ่ สมือนจริงมากมาย เชนหองสมุดเสมือนจริง
หองเรียนเสมือนจริง ที่ทํางานเสมือนจริง ฯลฯ
บทที่ 1 เทคโนโลยีสารสนเทศ
8

9. เทคโนโลยีสารสนเทศ เปนเทคโนโลยีแบบสุนทรียสัมผัสและตอบสนองตาม ความตองการ ปจจุบันการใช
เทคโนโลยีเปนแบบบังคับ เชน การดูโทรทัศน การฟงวิทยุ เมื่อเราเปดเครื่องรับโทรทัศน เราไมสามารถเลือกตาม
ความตองการได ถาสถานีสงสัญญาณใดมา เราก็จะตองชม ดังนั้นเมื่อเปดวิทยุจะมีเสียงดังขึ้นทันที หากไมพอใจก็ทํา
ไดเพียงเลือกสถานีใหมแนวโนมจากนีไปจะมีการเปลียนแปลงในลักษณะที่เรียกวาออนดีมานด (on demand) เราจะมี
้
่
ทีวีออนดีมานด (TV on demand) มีวิทยุแบบตามความตองการ เชน เมื่อตองการชมภาพยนตรเรืองใดก็เลือกชม และ
่
ดูไดตั้งแตตนรายการ
หากจะศึกษาหรือเรียนรูก็มการศึกษาออนดีมานด (education on demand) คือสามารถเลือกเรียนตามตองการ
ี
ได การตอบสนองตามความตองการ เปนหนทางที่เปนไปได เพราะเทคโนโลยีมีพัฒนาการที่กาวหนาจนสามารถนํา
ระบบสื่อสารมาตอบสนองตามความตองการของมนุษยได
เทคโนโลยีสารสนเทศทําใหเกิดสภาพทางการทํางานแบบทุกสถานที่ และทุกเวลา เมื่อ การสื่อสารแบบสอง
ทางกาวหนาและแพรหลายขึน การโตตอบผานเครือขายทําใหเสมือนมี ปฏิสัมพันธไดจริง เรามีระบบประชุมทางวีดิ
้
ทัศน ระบบประชุมบนเครือขาย มีระบบการศึกษาบนเครือขาย มีระบบการคาบนเครือขาย ลักษณะของการดําเนิน
ธุรกิจเหลานี้ทาใหขยายขอบเขตการทํางาน หรือดําเนินกิจกรรมไปทุกหนทุกแหง และดําเนินการไดตลอด 24 ชั่วโมง
ํ
เชน ระบบเอทีเอ็ม ทําใหมีการเบิกจายไดเกือบตลอดเวลา และกระจายไปใกลตวผูรับบริการมากขึ้น แตดวย
ั
เทคโนโลยีที่กาวหนายิ่งขึ้น การบริการจะกระจายมากยิ่งขึ้นจนถึงทีบาน ในอนาคตสังคมการทํางานจะกระจายจน

่
งานบางงานอาจนั่งทําที่บานหรือที่ใดก็ไดและเวลาใดก็ได
เทคโนโลยีสารสนเทศทําใหระบบเศรษฐกิจเปลี่ยนจากระบบแหงชาติไปเปนเศรษฐกิจโลก ความเกี่ยวโยง
ของเครือขายสารสนเทศทําใหเกิดสังคมโลกาภิวัฒน (globalization) ระบบเศรษฐกิจซึ่งแตเดิมมีขอบเขตจํากัด
ภายในประเทศ ก็กระจายเปนเศรษฐกิจโลก ทั่วโลกจะมีกระแสการหมุนเวียนแลกเปลี่ยนสินคาและบริการอยาง
่ ้
กวางขวางและรวดเร็ว เทคโนโลยี สารสนเทศมีสวนเอื้ออํานวยใหการดําเนินการมีขอบเขตกวางขวางมากยิงขึน
ระบบเศรษฐกิจของโลกจึงผูกพันกับทุกประเทศ และเชื่อมโยงกันแนบแนนขึ้น
เทคโนโลยีสารสนเทศทําใหองคกรมีลักษณะผูกพัน หนวยงานภายในเปนแบบ เครือขายมากขึ้น แตเดิมการ
จัดองคกรมีการวางเปนลําดับขั้น มีสายการบังคับบัญชาจากบนลงลาง แตเมือการสื่อสารแบบสองทางและการ
่
บทที่ 1 เทคโนโลยีสารสนเทศ
9

10. กระจายขาวสารดีขึ้น มีการใชเครือขายคอมพิวเตอรในองคกรผูกพันกันเปนกลุมงาน มีการเพิ่มคุณคาขององคกรดวย
เทคโนโลยีสารสนเทศ การจัดโครงสรางขององคกรจึงปรับเปลี่ยนจากเดิม และมีแนวโนมทีจะสรางองคกรเปน
่
เครือขายที่มีลักษณะการบังคับบัญชาแบบแนวราบมากขึน หนวยธุรกิจจะมีขนาดเล็กลง และเชื่อมโยงกันกับหนวย
้
ธุรกิจอื่นเปนเครือขาย สถานะภาพขององคกรจึงตองแปรเปลี่ยนไปตามกระแสของเทคโนโลยี เพราะการดําเนิน
ธุรกิจตองใชระบบสื่อสารที่มีความรวดเร็วเทากับแสง กอใหเกิดการแลกเปลี่ยนขอมูลไดงายและรวดเร็ว
เทคโนโลยีสารสนเทศกอใหเกิดการวางแผนการดําเนินการระยะยาวขึน อีกทั้งยังทําใหวิถการตัดสินใจ หรือ
้
ี
เลือกทางเลือกไดละเอียดขึ้น แตเดิมการตัดสินปญหาอาจมีหนทางใหเลือกไดนอย เชน มีคําตอบเพียง ใช หรือ ไมใช
แตดวยขอมูลขาวสารที่สนับสนุนการตัดสินใจ ทําใหวถีความคิดในการตัดสินปญหาเปลี่ยนไป ผูตัดสินใจมีทางเลือก

ิ
ไดมากขึ้น มีความละเอียดออนในการตัดสินปญหาไดดขึ้น
ี
เทคโนโลยีสารสนเทศ เปนเทคโนโลยีเดียวที่มีบทบาททีในทุกวงการ ดังนั้นจึงมีผลตอ การเปลี่ยนแปลงทาง
่
สังคม เศรษฐกิจ และการเมืองไดอยางมาก ลองนึกดูวาขณะนีเ้ ราสามารถ ชมขาว ชมรายการโทรทัศนที่สงกระจาย
ผานดาวเทียมของประเทศตาง ๆ ไดทั่วโลก เราสามารถรับรูขาวสารไดทันที เราใชเครือขายอินเทอรเน็ตในการ
สื่อสารระหวางกัน และติดตอกับคนไดทวโลก จึงเปนทีแนชัดวาแนวโนมการเปลี่ยนแปลงทางวัฒนธรรม เศรษฐกิจ
ั่
่
สังคม และการเมืองจึงมีลักษณะเปนสังคมโลกมากขึ้น
1.6 ระบบสารสนเทศ
จากความสําคัญของสารสนเทศ และการหาหนทางที่จะใชเทคโนโลยีในการจัดการ สารสนเทศ ใน พ.ศ.
2538 รัฐบาลไทยไดประกาศอยางเปนทางการใหเปนปแหงเทคโนโลยี สารสนเทศไทย รัฐบาลไดเห็นความสําคัญ
ของระบบขอมูล ที่มีเทคโนโลยีทางดานคอมพิวเตอร และระบบสื่อสารเปนตัวนํา และจะมีบทบาทสําคัญในการ
พัฒนาและผลักดันใหเกิดการใชทรัพยากรของประเทศอยางมีประสิทธิภาพสูงสุด ทั้งในดานทรัพยากรมนุษย วัสดุ
อุปกรณ และเวลา รัฐบาลไดลงทุนใหกับโครงการพื้นฐานทางดานเทคโนโลยีสารสนเทศเปนจํานวนมาก เชน การ
ขยายระบบโทรศัพท การขยายเครือขายสื่อสาร
การสรางระบบฐานขอมูล ทะเบียนราษฎร การสรางระบบการจัดเก็บภาษี และระบบศุลกากรดวยคอมพิวเตอร
ไมเพียงแตประเทศไทยเทานั้นที่ใหความสําคัญเรื่องเทคโนโลยีสารสนเทศ หลายประเทศทั่วโลกก็ให
ความสําคัญเชนกัน แตละประเทศไดลงทุนทางดานนี้เปนจํานวนมาก ทั้งนี้เพราะขอมูลเปนกลไกสําคัญในเชิงรุก เพื่อ
พัฒนาประเทศใหสามารถแขงขันในระดับสากลได อีกทั้งยังเพิ่มคุณภาพชีวิต กระจายความเจริญสูชนบท และสราง
ความเสมอภาคในสังคม
สังคมความเปนอยูและการทํางานของมนุษยมีการรวมกลุมเปนประเทศ การจัดองคกรเปนหนวยงานของ
รัฐบาลและเอกชน และภายในองคกรก็มการแบงยอยลงเปนกลุม เปนแผนก เปนหนวยงาน ภายในหนวยงานยอยก็มี
ี
ระดับบุคคล
เมื่อพิจารณาระบบสารสนเทศที่เกี่ยวของในองคกรพอที่จะแบงการจัดการสารสนเทศขององคการไดตาม
จํานวนคนที่เกียวของ ตามรูปแบบการรวมกลุมขององคกรได 3 ระดับ คือ ระบบสารสนเทศระดับบุคคล ระดับ
่
บทที่ 1 เทคโนโลยีสารสนเทศ
10

11. สารสนเทศระดับกลุม และระบบสารสนเทศระดับองคกร
1.6.1 ระบบสารสนเทศระดับบุคคล
ระบบสารสนเทศระดับบุคคล คือ ระบบที่เสริมประสิทธิภาพและเพิ่มผลงานใหแตละบุคคลในหนาที่ที่
รับผิดชอบ ปจจุบันคอมพิวเตอรสวนบุคคลมีขนาดเล็กลง ราคาถูก แตมีความสามารถในการประมวลผลดวย
ความเร็วสูงขึน ประกอบกับมีโปรแกรมสําเร็จที่ทําใหผูใชสามารถใชงานไดงาย กวางขวางและคุมคามากขึ้น เชน
้

ซอฟตแวรประมวลผลคํา(word processor) ซอฟตแวรนาเสนอ(presentation) ซอฟตแวรกราฟก (graphic)
ํ
ซอฟตแวรการทําสิ่งพิมพ (desktop publishing) ซอฟตแวรตารางทํางาน(spread sheet) ซอฟตแวรจดการฐานขอมูล
ั
(database management และซอฟตแวรบริหารโครงงาน(project management) เปนตน และชุดโปรแกรมที่ไดรบ
ั
ความนิยมในปจจุบัน เปนโปรแกรมที่ไดรวบรวมโปรแกรมประมวลคํา โปรแกรมนําเสนอ โปรแกรมตารางทํางาน
โปรแกรมจัดการฐานขอมูล รวมเปนชุดเขาไวดวยกัน

ขอมูลที่ชวยใหการทํางานของบุคลากรดีขึ้นนั้น ตองขึ้นอยูกับหนาที่รบผิดชอบของแตละคนตางกันไป
ั
ตัวอยางเชน พนักงานขายควรมีขอมูลเกี่ยวกับลูกคาเปนอยางดี ซึ่งจะทําใหติดตอซื้อขายไดผลเลิศ บริษัทควรมีการ
เตรียมอุปกรณคอมพิวเตอรไวใหพนักงานขายไดใชในการจัดเก็บขอมูลลูกคา เชน ชื่อ ที่อยู และความสนใจในตัว
สินคา หรือขอมูลอื่นๆ ที่จะสนับสนุนการขาย พรอมกับระบบที่จะชวยพนักงานแตละคนในการเรียกคนหาขอมูล
ตามเงื่อนไขเพือวางแผน จัดการ และควบคุมการทํางานของตัวเองได เชนระบบวิเคราะหขอมูลการขาย เปนตน
่
1.6.2 ระบบสารสนแทศระดับกลุม
ระบบสารสนเทศระดับกลุม คือ ระบบสารสนเทศที่ชวยเสริมการทํางานของกลุมบุคคล ที่มีเปาหมายการ
ทํางานรวมกันใหมีประสิทธิภาพมากขึน
้
บทที่ 1 เทคโนโลยีสารสนเทศ
11

12. ตัวอยางของการใชระบบสารสนเทศเพื่อสนับสนุนงานของแผนก คําวาการทํางานเปนกลุม (workgroup) ใน
ที่นี้หมายถึง กลุมบุคคลจํานวน 2 คนขึ้นไปที่รวมกันทํางานเพื่อใหบรรลุเปาหมายเดียวกัน โดยทั่วไปบุคลากรในกลุม
เดียวกันจะรูจกกันและทํางานรวมกัน เปาหมายหลักของการทํางานเปนกลุมคือ การเตรียมสภาวะแวดลอมที่จะ
ั
เอื้ออํานวยประโยชนใน การทํางานรวมกันเปนกลุมไดอยางมีประสิทธิภาพ และชวยเหลือเกื้อกูลซึ่งกันและกัน โดย
ทําใหเปาหมายของธุรกิจดําเนินไปไดอยางมีประสิทธิผล
แนวทางหลักก็คือการทําใหเกิดการใชทรัพยากรรวมกันโดยเฉพาะขอมูลและอุปกรณเทคโนโลยีพื้นฐาน
การนําเอาคอมพิวเตอรสวนบุคคลมาเชื่อมตอกันดวยเครือขายทองถิ่น (Local Area Network : LAN) ทําใหมีการ
เชื่อมโยงและใชทรัพยากรของคอมพิวเตอรรวมกัน เชน เครื่องพิมพรวมกัน ขอมูลที่ใชรวมกันในแผนกจะบรรจุไว
ในระบบคอมพิวเตอรที่มีหนาที่ควบคุมการจัดเก็บแฟมขอมูลกลางที่เรียกวาเครื่องบริการแฟม (file server) ถามีการ
แกไขขอมูลในฐานขอมูลกลางนี้โดยผูใชคนใดคนหนึ่ง ผูใชคนอื่นที่อยูบนเครือขายคอมพิวเตอรนก็จะไดรับขอมูลที่
ี้
ผานการแกไขแลวนั้นเชนกัน
การประยุกตใชงานคอมพิวเตอรในลักษณะของการทํางานเปนกลุม สามารถใชกับงานตางๆ ได ตัวอยาง
ระบบบริการลูกคา หรือการเสนอขายสินคาผานทางสื่อโทรศัพท พนักงานในทีมงานอาจจะมีอยูหลายคนและใช
เครือขายคอมพิวเตอรในการเก็บขอมูลกลางของลูกคารวมกัน กลาวคือ มีขอมูลเพียงชุดเดียวที่พนักงานทุกคนจะ
เขาถึงได ถามีการเปลี่ยนแปลงหรือเพิ่มเติม พนักงานในกลุมจะตองรับรูดวย เชนลูกคาโทรศัพทมาถามคําถามหรือ
ขอคําปรึกษาเกี่ยวกับสินคา พนักงานอาจจะชวยเตือนความจําเมื่อถึงเวลาตองโทรศัพทกลับไปหาลูกคา แมพนักงาน
ที่รับโทรศัพทครั้งที่แลวจะไมอยู แตพนักงานที่ทํางานอยูสามารถเรียก ขอมูลจากระบบคอมพิวเตอร แลวโทรกลับไป

ตามนัดหมาย ทําใหธุรกิจดําเนินตอไปไดโดยไมหยุดชะงัก เปนตน อันจะเปนการเพิมคุณภาพการบริการ หรือเปนกล
่
ยุทธที่ชวยทางดาน การขาย
ระบบสารสนเทศของกลุมหรือแผนกยังมีแนวทางอื่นๆ ในการสนับสนุนการบริหารงานและการปฏิบัติงาน
เชน การสื่อสารดวยระบบไปรษณียอเิ ล็กทรอนิกส การประชุมผานเครือขาย ซึ่งอาจจะประชุมปรึกษาหารือกันได
โดยอยูตางสถานที่กัน การจัดทําระบบแผงขาว (Bulletin Board System : BBS) ของแผนกการประชุมทางไกล การ
ชวยกันเขียนเอกสาร ตํารา หรือรายงานรวมกันผานเครือขายคอมพิวเตอร การทําตารางทํางานของกลุม ระบบ
สนับสนุนการตัดสินใจของกลุม ระบบจัดการฐานขอมูล ระบบการไหลเวียนอัตโนมัติของเอกสาร ระบบการจัดการ
บทที่ 1 เทคโนโลยีสารสนเทศ
12

13. เก็บขอความ ระบบการจัดตารางเวลาของกลุม ระบบการบริหารโครงการของกลุม ระบบการใชแฟมขอความรวมกัน
ของกลุม และระบบประมวลผลภาพเอกสาร เปนตน
1.6.3 ระบบสารสนเทศระดับองคกร
ระบบสารสนเทศระดับองคกรคือ ระบบสารสนเทศที่สนับสนุนการดําเนินงานขององคกรในภาพรวม
ระบบในลักษณะนี้จะเกียวของกับการปฏิบัติงานรวมกันของหลายแผนก โดยการใชขอมูลที่เกี่ยวของ รวมกันดวยวิธี
่
สงผานถึงกันจากแผนกหนึ่งขามไปอีกแผนกหนึ่ง ระบบสารสนเทศดังกลาวนี้สามารถสนับสนุน งานในระดับผู
ปฏิบัติการและสนับสนุนการตัดสินใจ เนืองจากสามารถใหขอมูลจากแผนกตาง ๆ ทีเ่ กี่ยวของ มาประกอบการ
่
ตัดสินใจ โดยอาจนําขอมูลมาแสดงในรูปแบบสรุป หรือในแบบฟอรมทีตองการ บอยครั้งที่ การบริหารงานใน
่
ระดับสูงจําเปนตองใชขอมูลรวมกันจากหลายแผนกเพือประกอบการตัดสินใจ
่
ระบบการประสานงานเพื่อการสรางรายไดใหกับธุรกิจการคา ตัวอยางระบบ สารสนเทศระดับองคการใน
ธุรกิจที่เกี่ยวของกับการขายสินคา โดยมีฝายตาง ๆ ที่เกียวของในองคการหลาย ฝาย เชน ฝายการขาย ฝายสินคาคง
่
คลัง ฝายพัสดุ และฝายการเงิน แตละฝายอาจจะมีระบบขอมูลหรือคอมพิวเตอร ที่สนับสนุนการปฏิบัติการ และยังมี
ระบบการสื่อสารหรือเครือขายคอมพิวเตอรเพื่อการเชื่อมโยงคอมพิวเตอร ระหวางฝายได เพื่อใหเกิดการแลกเปลี่ยน
ขอมูลไปตามสายการเชื่อมโยง
เนื่องจากจุดประสงคของการทําธุรกิจก็เพือสรางผลกําไรใหกับบริษัท ถามีการแลกเปลี่ยนขอมูลระหวางฝาย
่
อยางมีประสิทธิภาพแลว ยอมทําใหเกิดการขาย สินคา และการตามเก็บเงินไดอยางรวดเร็ว เชน ทันที่ที่ฝายการขาย
ตกลงขายสินคากับลูกคา จะมีการปอนขอมูลการขายสินคาลงในระบบคอมพิวเตอร ฝายอื่นที่เกียวของจะไดรับขอมูล
่
การขายนี้ และสามารถปฏิบัติหนาที่ของตัวเองไดอยางตอเนื่องทันที เชน ฝายสินคาคงคลังจัดตรวจสอบเตรียมใบเบิก
สินคาเพื่อสงใหฝายพัสดุไดทันที ฝายการเงินตรวจสอบความถูกตองของการขายสินคาแลวดําเนินการทําใบสงสินคา
และดูแลเรื่องระบบลูกหนี้โดยอัตโนมัติ และสุดทายฝายพัสดุดําเนินการจัดสงสินคาไปใหลูกคาแลว ก็จะดําเนินการ
ติดตามการคางชําระจากลูกหนี้ตอไป
บทที่ 1 เทคโนโลยีสารสนเทศ
13

14. หัวใจสําคัญของระบบสารสนเทศในระดับองคกร คือ ระบบเครือขายคอมพิวเตอรภายในองคกรที่จะตอง
เชื่อมโยงระบบคอมพิวเตอรของแตละแผนกเขาดวยกัน เพื่อใหเกิด การใชขอมูลรวมกัน นอกจากนียังสามารถใช
้
ทรัพยากรรวมกันไดดวย ในเชิงเทคนิคระบบสารสนเทศระดับ องคกรอาจจะมีระบบคอมพิวเตอรที่ดแลแฟมขอมูล มี
ู
การเชื่อมโยงคอมพิวเตอรหลายระบบเขาดวยกันเปนเครือขายแลน หรืออาจจะมีเครือขายคอมพิวเตอรในระดับกลุม
อยูแลว จึงเชื่อมโยงเครือขายยอยเหลานั้นเขาดวยกัน กลายเปนเครือขายของ เครือขายคอมพิวเตอร ในกรณีที่มีจํานวน
ผูใชในองคกรมาก เครื่องมือพื้นฐานอีกประการหนึ่งของระบบขอมูลก็คือ ระบบจัดการฐานขอมูล ซึ่งเปนโปรแกรม
สําคัญในการดูแลระบบ ฐานขอมูล
1.7 องคประกอบของระบบสารสนเทศ
องคประกอบของระบบสารสนเทศซึ่งเปนระบบสนับสนุนการบริหารงาน การจัดการ และการปฏิบัติการของ
บุคคล ไมวาจะเปนระดับบุคคล ระดับกลุมหรือระดับองคการไมใชมีเพียงเครื่องคอมพิวเตอรเทานั้น แตยังมี
องคประกอบอื่น ๆ ที่เกี่ยวของกับความสําเร็จของระบบอีกรวมเปน 5 องคประกอบ ซึ่งจะขาดองคประกอบใดไมได
คือ ฮารดแวร ซอฟตแวร ขอมูล บุคลากร และขั้นตอนการปฏิบัติงาน
1.7.1 ฮารดแวร
ฮารดแวรเปนองคประกอบสําคัญของระบบสารสนเทศ หมายถึง เครื่องคอมพิวเตอร อุปกรณรอบขาง เชน
เครื่องพิมพ เครื่องกราดตรวจ รวมทั้งอุปกรณสื่อสารสําหรับเชื่อมโยงคอมพิวเตอรเขาเปนเครือขาย
1.7.2 ซอฟตแวร
ซอฟตแวร หรื อโปรแกรมคอมพิวเตอร เปนองคประกอบที่สําคัญประการที่สอง ซึ่งก็คือลําดับขั้นตอนของ
คําสั่งที่จะสั่งงานใหฮารดแวรทํางาน เพื่อประมวลผลขอมูลใหไดผลลัพธตามความตองการ ของการใชงาน ใน
ปจจุบันมีซอฟตแวรควบคุมระบบงาน ซอฟตแวรสําเร็จ ทําใหการใชงานคอมพิวเตอรในระดับ บุคคลเปนไปอยาง
กวางขวาง และสงเสริมการทํางานของกลุมมากขึ้น สวนงานในระดับองคกร สวนใหญมักจะมี การพัฒนาระบบตาม
ความตองการโดยการวาจางบริษัทที่รับพัฒนาซอฟแวร หรือโดยนักคอมพิวเตอรที่อยูในฝาย คอมพิวเตอรขององคกร
เปนตน
1.7.3 ขอมูล
ขอมูล เปนองคประกอบที่สําคัญอีกประการหนึ่งของระบบ สารสนเทศ เปนตัวชี้ความสําเร็จหรือความ
ลมเหลวของระบบได เนื่องจากตองมีการเก็บขอมูลจากแหลงกําเนิด ขอมูลจะตองมีความถูกตองและทันสมัย มีการ
กลั่นกรองและตรวจสอบแลวเทานันจึงจะมีประโยชน โดยเฉพาะอยางยิ่งเมื่อใชงานในระดับกลุมหรือระดับองคกร
้
ขอมูลตองมีโครงสรางใน การจัดเก็บที่เปนระบบระเบียบเพื่อการสืบคนที่รวดเร็วมีประสิทธิภาพ
1.7.4 บุคลากร
บุคลากรในระดับผูใช ผูบริหาร ผูพัฒนาระบบ นักวิเคราะหระบบ และนักเขียนโปรแกรม เปนองคประกอบ
สําคัญในความสําเร็จของระบบสารสนเทศ บุคลากรมีความรูความสามารถทางคอมพิวเตอรมากเทาใด โอกาสที่จะใช
งานระบบสารสนเทศและระบบคอม พิวเตอรไดเต็มศักยภาพและคุมคายิ่งมากขึ้นเทานั้น โดยเฉพาะระบบ
บทที่ 1 เทคโนโลยีสารสนเทศ
14

15. สารสนเทศในระดับบุคคลซึ่งเครื่อง คอมพิวเตอรมีขีดความสามารถมากขึ้น ทําใหผูใชมีโอกาสพัฒนาความสามารถ
ของตนเองและพัฒนาระบบงาน ไดเองตามความตองการ สําหรับระบบสารสนเทศ ในระดับกลุมและองคการ ที่มี
ความซับซอนมากอาจจะตอง ใชบุคลากรในสาขาคอมพิวเตอรโดยตรงมาพัฒนาและดูแลระบบงาน
1.7.5 ขั้นตอนการปฏิบัตงาน
ิ
ขั้นตอนการปฏิบัติงานที่ชัดเจนของผูใชหรือของบุคลากร ที่เกี่ยวของก็เปนเรื่องสําคัญอีกประการหนึ่ง เมื่อ
ไดพัฒนาระบบงานแลวจําเปนตองปฏิบัติงานตามลําดับขั้นตอน ในขณะใชงานก็จําเปนตองคํานึงถึงลําดับขั้นตอน
การปฏิบัติของคนและความสัมพันธกับเครื่อง ทั้งในกรณีปกติและกรณีฉุกเฉิน เชน ขั้นตอนการบันทึกขอมูล
ขั้นตอนการประมวลผล ขั้นตอนปฏิบัติเมื่อเครื่อง ชํารุดหรือขอมูลสูญหาย และขั้นตอนการทําสําเนาขอมูลสํารอง
เพื่อความปลอดภัย เปนตน สิ่งเหลานี้จะตองมีการ ซักซอม มีการเตรียมการ และการทําเอกสารคูมอการใชงานที่
ื
ชัดเจน
1.8 ตัวอยางการใชเทคโนโลยีสารสนเทศ
1.8.1 ระบบเอทีเอ็ม
ระบบเอทีเอ็ม (Automatic Teller Machine : ATM) เปนระบบที่อํานวยความสะดวกสบายอยางมากใหแก
ผูใชบริการธนาคาร และเปนตัวอยางเทคโนโลยีระบบสารสนเทศที่ไดรับการนํามาใชเปนกลยุทธในการแขงขันทาง
ธุรกิจ โดยในปพ.ศ. 2520 เปนปที่มีการใชเอทีเอ็มเครื่องแรกของโลก ธนาคารซิตี้แบงคในเมือง นิวยอรกเริ่ม
ใหบริการฝากและถอนเงินโดยอัตโนมัตแกลูกคา ซึ่งสามารถใหบริการไดตลอด 24 ชั่วโมง รวมวันเสารอาทิตยดวย
ิ
ในขณะที่ธนาคารอื่น ๆ ที่ตั้งอยูใกล ๆ บนถนนสายเดียวกันใหบริการลูกคาในเวลาปกติเทานั้น คือ เฉพาะจันทรถึง
ศุกร เวลา 8.00 - 14.00 น. หลังจากบายสองโมงก็หมดโอกาสไดรับบริการฝากถอนเงินแลว เมื่อวิเคราะหมุมมองใน
การแขงขันของธนาคารในการใหบริการลูกคา กลาวไดวา ระบบเอทีเอ็มของ ธนาคารซิตี้แบงคเปนบริการใหมททํา

ี่
ใหลูกคาไดรับความสะดวกสบาย และคลองตัว ไดดึงดูดลูกคาจากธนาคาร อื่นมาเปนลูกคาของตัวเอง และเพิ่มสวน
แบงการตลาดขึ้นมาเกือบสามเทาตัวในชวงเวลาประมาณ 6 เดือน กอนที่ธนาคารคูแขงจะไหวตัวทัน และหันมา
บทที่ 1 เทคโนโลยีสารสนเทศ
15

16. ใหบริการเอทีเอ็มบาง
การนําเอาเทคโนโลยีเอทีเอ็มเขามาใชกอนเปนรายแรก สรางความไดเปรียบเชิงธุรกิจเหนือคูแขงเกิดขึ้นซ้ํา

แลวซ้ําอีกในเมืองใหญทั่วโลก ไมวาจะเปนซิดนีย โตเกียว ปารีส และรวมทั้งกรุงเทพฯดวย กลาวคือ ธนาคารใดใน
เมืองเหลานั้นที่ประยุกตใชเทคโนโลยีเอทีเอ็มไดกอนและใหบริการที่เหนือกวา ก็สามารถดึงสวนแบงการตลาดไดสูง
มากเหนือคูแขง เนื่องจากไดใชระบบคอมพิวเตอรมาเปนกลยุทธการแขงขันในแงการปรับปรุงการบริการแกลูกคา

เชน ปรากฏการณที่ธนาคารไทยพาณิชยนําระบบคอมพิวเตอรแบบเชื่อมตรงมาบริการการใช เอทีเอ็ม และประสบ
ความสําเร็จไดกอนจึงมีโอกาสดึงสวนแบงการตลาดไดสง
ู
เทคโนโลยีที่อยูเบื้องหลังความสําเร็จของระบบเอทีเอ็ม ก็คือ ระบบคอมพิวเตอร ที่รวบรวมขอมูลบัญชีเงิน
ฝากของลูกคาธนาคารไวในฐานขอมูล กับเทคโนโลยีสื่อสารขอมูล ทําใหสามารถเชื่อมโยงระบบคอมพิวเตอร
ออกไปทั่วเมือง ทั่วประเทศ หรือทั่วโลกได ผูใชบัตรเอทีเอ็มสามารถเบิกเงินจากธนาคารไดจากตูเอทีเอ็มที่ติดตั้งอยู
ทั่วไป ทุกครั้งที่ลูกคาใชบัตรเอทีเอ็มจากตูเอทีเอ็มจะมีการสื่อสารขอมูลไปยังฐานขอมูลกลางที่สํานักงานใหญของ
ธนาคารที่เก็บขอมูล ยอดเงินฝากและรายการฝากถอนเงินของลูกคา ฐานขอมูลนี้จึงมีลักษณะสําคัญที่เรียกวาเปน
ฐานขอมูลกลาง ในความหมายที่วา ลูกคามีบัญชีเงินฝากในธนาคารแหง นั้น ๆ จะมีขอมูลอยูที่ฐานขอมูลกลางเพียง
ชุดเดียว และดวยระบบการสื่อสารขอมูลในลักษณะเครือขายคอมพิวเตอร ทําใหเขาถึงขอมูลไดจากระยะไกล
นอกจากนี้คอมพิวเตอรยังชวยจัดการประมวลผลรายการเปลี่ยนแปลงตาง ๆ เชน การฝาก การโอน และการถอน ที่
เกิดขึ้นโดยอัตโนมัติ
เทคโนโลยีฐานขอมูลกลางทําใหสามารถเก็บขอมูลตางๆ ไวเพียงชุดเดียว ไมจําเปนตองสําเนาหลายชุด
สามารถเรียกใชและแกไขไดจากระยะไกล และเมื่อมีการแกไขแลวทุกคนที่เขามาใชขอมูลในภายหลังก็จะไดรับ
ขอมูลที่ทันสมัย การประมวลผลอัตโนมัติดวยเครื่องคอมพิวเตอร และเทคโนโลยีการสื่อสารขอมูลในระบบเครือขาย
นี้ เปนตัวอยางที่แสดงใหเห็นความสําคัญของระบบเทคโนโลยีสารสนเทศ ที่สามารถนํามาประยุกตในงานตางๆ ที่
เปนประโยชนตอองคการและธุรกิจไดอกมากมาย
ี
1.8.2 การลงทะเบียนเรียน
การลงทะเบียนเรียนในมหาวิทยาลัยแหงหนึ่ง นักศึกษาแตละคนสามารถเลือกเรียนวิชาที่สนใจได แตตอง
เปนวิชาทีกําหนดไวในหลักสูตร การลงทะเบียนแตละวิชามีขอจํากัดคือ จํานวนนักศึกษาแตละหองมีจํานวนจํากัด
่
ดังนั้นการลงทะเบียนเรียนจึงตองอาศัยขอมูลจากการประมวลผลแบบเชื่อมตรง เพื่อใหสามารถตรวจสอบการ
ลงทะเบียนไดทันทีวา มีวิชาอะไรเปดสอนบาง วิชาใดมีผสมัครเรียนเต็มแลว ถาเต็มแลว สามารถเปลี่ยนกลุม หรือ
ู
วิชาอื่นใดแทนไดบาง
บทที่ 1 เทคโนโลยีสารสนเทศ
16

17. ขั้นตอนของการลงทะเบียนเรียนของนักศึกษาของมหาวิทยาลัยแหงหนึ่ง มีดังนี้
1. นักศึกษานํารายวิชาที่ตนเองสนใจจะเรียน ปรึกษากับอาจารยที่ปรึกษา เพื่อขอความเห็นชอบจากอาจารยที่
ปรึกษา จึงนําไปลงทะเบียนเรียนได
2. นักศึกษานําเอกสารการลงทะเบียนที่มีลายมือชื่ออาจารยที่ปรึกษา มาพบกับเจาหนาที่ลงทะเบียน เจาหนาที่
ลงทะเบียนปอนขอมูลเขาคอมพิวเตอร โปรแกรมคอมพิวเตอรจะทําการตรวจสอบวิชาที่บันทึกแตละวิชวา
ติดขัดขอกําหนดใดหรือไม เชน มีผูลงทะเบียนวิชานั้นเต็มแลว ไมสามารถลงทะเบียนได ตองใหนักศึกษา
เปลี่ยนกลุมเรียน หรือหากตองการลงทะเบียนวิชาใหม ก็ตองกลับไปขอความเห็นชอบจากอาจารยที่ปรึกษา
อีกครั้ง
3. โปรแกรมพิมพรายการที่นกศึกษาลงทะเบียนทั้งหมด พรอมทั้งคิดคาใชจายที่ นักศึกษาตองจายเปน
ั
คาลงทะเบียนเรียน
4. นักศึกษาจายเงินและรับเอกสารใบเสร็จที่พมพดวยคอมพิวเตอร
ิ
5. เมื่อลงทะเบียนเสร็จเรียบรอยแลว จะมีขอมูลในฐานขอมูลที่บงบอกไดวา แตละวิชามีนกศึกษาผูใด
ั
ลงทะเบียนเรียนบาง นักศึกษาลงทะเบียนรวมทั้งสิ้นกีคน พรอมทั้งพิมพรายงานการลงทะเบียนเรียนของ
่
นักศึกษาในแตละรายวิชา แจงใหอาจารยผสอนวิชานั้นๆ ทราบ
ู
6. ในกรณีที่นักศึกษาตองการเพิ่ม ถอนการลงทะเบียนในภายหลัง ซึ่งอยูในระยะเวลาที่อนุญาต นักศึกษา
สามารถดําเนินการโดยขออนุญาตการเพิ่มหรือถอนจากอาจารยที่ปรึกษา และอาจารยประจําวิชา แลวนํา
เอกสารมาใหเจาหนาที่ปอนรหัสวิชาที่เพิ่มหรือถอน โปรแกรมจะตรวจสอบกับฐานขอมูล และพิมพรายการ
ทางดานการเงิน
พรอมทั้งปรับปรุงฐานขอมูลใหถูกตองอยูเสมอขอมูลในระบบการลงทะเบียนของ
สถานศึกษา มีการเปลี่ยนแปลงและทําใหทันสมัยอยูตลอดเวลา สามารถเรียกใชหรือตรวจสอบขอมูลได
ทันที ขอมูลเหลานี้จะนําไปใชประโยชนในการจัดการศึกษาตางๆ เชน การจัดตารางสอน การจัดหองสอบ
การปรับปรุงขอมูลคะแนน รวมถึงการรายงานผลตางๆ
บทที่ 1 เทคโนโลยีสารสนเทศ
17