Recommended
More Related Content
Similar to Kultura jako system komunikacja międzykulturowa Konstancja Tanjga
Similar to Kultura jako system komunikacja międzykulturowa Konstancja Tanjga (20)
Kultura jako system komunikacja międzykulturowa Konstancja Tanjga
- 2. 2 CZYM JEST KULTURA? Kultura, czyli cywilizacja, jest to złożona całość, która obejmuje wiedzę, wierzenia, sztukę, moralność, prawa, obyczaje oraz inne zdolności i nawyki nabyte przez ludzi jako członków społeczeństwa. Edward Taylor “ ”
- 3. 3 CZYM JEST KULTURA? Kultura jest trochę jak wrzucenie Alca- Seltzera do szklanki wody – nie widzisz go, ale w jakiś sposób coś robi. Hans M. Enzensberger “ ”
- 4. 4 sposoby komunikacji zachowania wartości normy KULTURA JAKO SYSTEM Nie każdy podziela te same wartości czy zachowuje się zgodnie z przyjętymi normami, ale każdy je rozpoznaje jako charakterystyczne dla swojej grupy. KULTURA JAKO SYSTEM
- 6. 6
- 7. 7 WYMIARY GEERTA HOFSTEDE WYMIARY KULTURY HIERARCHICZNOŚĆ –kultury, w których dystans dzielący rządzących jest duży i różnice pozycji społecznych są bardzo słabo akcentowane;
- 8. 8 WYMIARY GEERTA HOFSTEDE WYMIARY KULTURY KOLEKTYWIZM – INDYWIDUALIZM – kultury ceniące prymat jednostki nad grupą i takie, gdzie ważniejsza od jednostki jest grupa społeczna;
- 9. 9 WYMIARY GEERTA HOFSTEDE WYMIARY KULTURY UNIKANIE NIEPEWNOŚCI (skłonność do ryzyka) – sprowadza się do tego, na ile poszczególne kultury tolerują niepewność i niejasność w zakresie oczekiwań i przyszłych stanów rzeczy;
- 10. 10 WYMIARY GEERTA HOFSTEDE WYMIARY KULTURY KOBIECOŚĆ – MĘSKOŚĆ – jest to wymiar ilustrujący stosunki między kobietami i mężczyznami ze względu na ujęcie ich ról społecznych i płciowych i przypisywane im znaczenie.
- 11. 11 WYMIARY SHALOMA SCHWARTZA WYMIARY KULTURY Prace Schwartza nad psychologicznymi wymiarami kultury przyniosły inne ciekawe rozróżnienie. Wyłonione przez niego wymiary kulturowe to:
- 12. 12 POZORY MYLĄ…
- 13. 13 ZJAWISKA NA STYKU KULTUR ZJAWISKA NA STYKU KULTUR Wzajemne stereotypy i uprzedzenia
- 14. 14 ZJAWISKA NA STYKU KULTUR ZJAWISKA NA STYKU KULTUR Obawy, oczekiwania i nieporozumienia
- 15. 15 ZJAWISKA NA STYKU KULTUR ZJAWISKA NA STYKU KULTUR Bariera językowa i nieznajomość kodu kulturowego
- 17. 17 CZYM JEST KULTURA? Na podstawie http://www.dpjw.org/ zu beziehen kultura rozumiana jest jako system orientacji typowy dla danego społeczeństwa, organizacji czy pewnej grupy. Kultura pełni funkcję systemu reguł i znaczeń. Jest różnorodna Buduje tożsamość Jest dynamiczna
- 18. 18 Postawy i metody, które wywarły wpływ na rozwój edukacji międzykulturowej: Wymiany międzynarodowe Trening międzykulturowy Różnorodność Wielokulturowe sąsiedztwo Przeciwdziałanie rasizmowi i dyskryminacji Edukacja nt. pokoju i praw człowieka Edukacja nt. tolerancji i demokracji
- 19. 19 WYMIANY MIĘDZYNARODOWE MIĘDZYKULTUROWE UCZENIE SIĘ CELE: zniesienie barier wobec innych kultur, umożliwienie kontaktu, komunikacji i zrozumienia, rozwijanie kompetencji międzykulturowych. METODY: uczenie się międzykulturowe w ramach międzynarodowych spotkań, wymian i działań (krótko- i długoterminowych), edukacja poza formalna.
- 20. 20 TRENING MIĘDZYKULTUROWY MIĘDZYKULTUROWE UCZENIE SIĘ CELE: rozwijanie kompetencji międzykulturowych przez uwrażliwianie na różnice kulturowe i umożliwienie przezwyciężania różnic międzykulturowych. METODY: szkolenie ogólnokulturowe a szkolenie dotyczące konkretnej kultury, metody dydaktyczne a uczenie się przez doświadczenie.
- 21. 21 TRENING RÓŻNORODNOŚCI MIĘDZYKULTUROWE UCZENIE SIĘ CELE: na poziomie „zasobów ludzkich”: wspieranie pracowników w radzeniu sobie z istniejącą różnorodnością, na poziomie zespołu i organizacji: stworzenie struktur dla budowania i wzmacniania nowej kultury korporacyjnej. METODY: rozwój indywidualny, budowanie zespołu, rozwój organizacji przez trening i coaching
- 22. 22 SĄSIEDZTWO MIĘDZYKULTUROWE MIĘDZYKULTUROWE UCZENIE SIĘ CELE: umacnianie mniejszości, wspieranie migrantów w procesie akulturacyjnym i integracyjnym. METODY: antydyskryminacja, antyrasizm, różnorodność kulturowa itd, praca socjalna.
- 23. 23 PRZECIWDZIAŁANIE DYSKRYMINACJI I RASIZMOWI MIĘDZYKULTUROWE UCZENIE SIĘ CELE: walka z dyskryminacją poprzez: - umocnienie członków kultury mniejszościowej, - świadomość i konfrontacja członków kultury większości z mechanizmami dyskryminacji. analiza i krytyka społeczno- politycznych relacji władzy. METODY: antydyskryminacja, antyrasizm, rożnorodność kulturowa itd.
- 24. 24 EDUKACJA NA TEMAT PRAW CZŁOWIEKA I POKOJU MIĘDZYKULTUROWE UCZENIE SIĘ CELE: promowanie świadomości i zrozumienia zagadnień praw człowieka (w celu rozpoznania naruszeń tych praw), rozwijanie umiejętności i umożliwianie działań koniecznych do ochrony praw człowieka, rozwijanie postaw respektowania praw człowieka. METODY: zarządzanie konfliktami lub przekształcanie konfliktów, niestosowanie przemocy, demokratyczne podejmowanie decyzji, edukacja o prawa człowieka.
- 25. 25 EDUKACJA NA TEMAT DEMOKRACJI I TOLERANCJI MIĘDZYKULTUROWE UCZENIE SIĘ CELE: rozwijanie umiejętności komunikacyjnych, zmiana perspektywy, rozwiązywanie konfliktów w sposób konstruktywny i demokratyczny.
Editor's Notes
- Kultura jest pojęciem szerokim i wieloznacznym. Zapewne każdy z nas interpretuje ten termin na wiele sposobów, w zależności od kontekstu, skojarzeń czy własnych doświadczeń. Poszczególne dziedziny naukowe definiują kulturę pod kątem własnej specyfiki. Biorąc pod uwagę fakt, że tematem tej publikacji jest edukacja międzykulturowa, koncepcje tu zamieszczone ujmują kulturę w perspektywie psychologii międzykulturowej. Warto w tym miejscu zaznaczyć, że inna kultura nie zawsze oznacza inny kraj, a „międzykulturowy” nie musi koniecznie być „międzynarodowy”. Często z odmienną kulturą spotykamy się tuż za rogiem – dla wielu z nas inną kulturą mogą być dzieci czy osoby starsze, osoby niepełnosprawne lub przedstawiciele subkultur młodzieżowych, na przykład hip-hopowcy.
- Jedną z najbardziej znanych definicji kultury jest ta stworzona w XIX wieku przez antropologa Edwarda Taylora: „Kultura, czyli cywilizacja, jest to złożona całość, która obejmuje wiedzę, wierzenia, sztukę, moralność, prawa, obyczaje oraz inne zdolności i nawyki nabyte przez ludzi jako członków społeczeństwa”.
- Jedną z najbardziej znanych defi nicji kultury jest ta stworzona w XIX wieku przez antropologa Edwarda Taylora: „Kultura, czyli cywilizacja, jest to złożona całość, ktora obejmuje wiedzę, wierzenia, sztukę, moralność, prawa, obyczaje oraz inne zdolności i nawyki nabyte przez ludzi jako członkow społeczeństwa”.
- W psychologii międzykulturowej kultura rozumiana jest jako system wartości, norm i zachowań charakterystycznych dla poszczegolnych grup i narodow.
- Koncepcja ta ukazuje kulturę poprzez tworzące ją elementy. Wierzchołek gory lodowej stanowią elementy wyraźnie widoczne, a pod powierzchnią wody, czyli w świadomości, znajdują się elementy ukryte. Powyżej poziomu wody można zobaczyć niewielki wycinek całości gory lodowej, jej ogrom pozostaje niewidoczny na pierwszy rzut oka. Aby poznać całą gorę lodową, trzeba dokonać wysiłku – zanurkować pod powierzchnię. Z tej koncepcji kultury wynika, że elementy widoczne są jedynie odzwierciedleniem tych niewidocznych. Obserwując kulturę jako gorę lodową, możemy jedynie odpowiedzieć sobie na pytania: Co? Co widzę, co się dzieje, co oni robią, co jedzą, co mają na sobie, co mowią itd. Aby odkryć ogrom ukrytych informacji na temat kultury, trzeba świadomie do tego dążyć, intencjonalnie to odkrywać, szukać, sprawdzać, dopytywać. Dlaczego? Dlaczego to jest dla nich ważne, dlaczego postępują tak, a nie inaczej, dlaczego pragną, cenią, poszukują czegoś innego niż my?
- Czym kultury rożnią się miedzy sobą? Istnieje kilka bardzo interesujących opracowań dotyczących podziału kultur. Pierwsze, empiryczne rozwiązanie psychologicznych wymiarow kultur przedstawił holenderski socjolog Hofstede. Szeregując kultury, posłużył się on następującymi wymiarami: HIERARCHICZNOŚĆ - rozrożnia kultury, w ktorych dystans dzielący rządzących jest duży i takie, gdzie rożnice pozycji społecznych są bardzo słabo akcentowane;
- KOLEKTYWIZM – INDYWIDUALIZM – wymiar ten jest odpowiedzią na dylemat: jak uregulować stosunki między jednostką a grupą. Z tego podziału wyłaniają się kultury ceniące prymat jednostki nad grupą i takie, gdzie ważniejsza od jednostki jest grupa społeczna;
- UNIKANIE NIEPEWNOŚCI – sprowadza się do tego, na ile poszczególne kultury tolerują niepewność i niejasność w zakresie oczekiwań i przyszłych stanów rzeczy;
- KOBIECOŚĆ – MĘSKOŚĆ – jest to wymiar ilustrujący stosunki między kobietami i mężczyznami ze względu na ujęcie ich ról społecznych i płciowych i przypisywane im znaczenie.
- Są one ulokowane w porządku koncentrycznym, tak iż typy sąsiadujące ze sobą są skorelowane dodatnio, zaś przeciwległe pozostają w relacjach konfliktowych i są skorelowane ujemnie. Wynika z tego, że konserwatyzm (interpretowany jako kolektywizm) jest bliski hierarchiczności, zaś zdecydowanie przeciwstawny obu rodzajom autonomii. Schwartz dokonał porównania wyodrębnionych przez siebie typów wartości z czterema wymiarami Hofstede. Istotne korelacje pojawiły się w przypadku indywidualizmu i autonomii, a także między męskością i mistrzostwem. Oznacza to, że kultury akcentujące wartości męskie, zwierają także elementy silnej motywacji osiągnięć. Wśród 38 krajów, obecnych w puli badanych przez Schwartza, czołowe pozycje na skali wartości mistrzostwa zajmują kultury Dalekiego Wschodu, a szczególnie Chiny.
- „Pozory mylą” – to powiedzenie znane jest prawie każdemu z nas. Często w codziennym życiu mamy tendencję do oceniania innych „na pierwszy rzut oka” przez pryzmat własnych przekonań, doświadczeń czy oczekiwań. Z jednej strony bardzo ułatwia nam to funkcjonowanie w świecie, z drugiej – stanowi zagrożenie pojawienia się uprzedzeń, a nawet dyskryminacji. Jak zatem zminimalizować ryzyko błędnej interpretacji? Pomocna może okazać się świadomość procesów i zjawisk występujących na styku kultur.
- Stereotypy uruchamiają się w naszym umyśle automatycznie. Stanowią uproszczony, zgeneralizowany obraz grupy ludzi, której przypisujemy pewne cechy psychologiczne. Mechanizm powstawania i funkcjonowania stereotypów sprawia, że są one niezwykle trudne do zmiany i bardzo łatwe do uruchomienia. Kontakty międzykulturowe są z pewnością bardzo narażone na działanie stereotypów, ale jednocześnie tworzą dobre warunki do ich przełamywania. Same stereotypy nie są jeszcze niebezpieczne, jednak fakt, że zaraz po nich mogą się uruchomić w naszym umyśle uprzedzenia, a z nich dyskryminacja – nakazuje mieć stereotypy pod kontrolą. Oznacza to, że należy być świadomym mechanizmu ich powstawania i funkcjonowania oraz ich konsekwencji, a także mieć wgląd w treść swoich własnych przekonań na temat przedstawicieli innych kultur. Posługiwanie się i uleganie stereotypom przyczynia się w znacznym stopniu do utrudnienia lub nawet uniemożliwienia skutecznej komunikacji międzykulturowej. Warto pamiętać także o tym, że kiedy my posługujemy się stereotypami w kontakcie z innymi ludźmi, oni także odbierają nas i nasze zachowanie poprzez pryzmat wyobrażeń i stereotypów.
- Nawiązując kontakt międzykulturowy, wnosimy do niego cały swój bagaż uwarunkowań kulturowych, norm, wartości, schematów zachowań. Proces socjalizacji i enkulturacji jest nieuświadomiony, lecz oddziałuje na nas niezwykle silnie. Sprawia on, że oczekujemy od drugiej osoby znajomości i poszanowania naszych norm i wartości, a kiedy spotykają się one z niezrozumieniem i brakiem szacunku, jesteśmy rozczarowani kontaktem i zniechęceni do dalszej znajomości.
- Znajomość języków obcych jest pierwszym krokiem w porozumiewaniu się z przedstawicielami innych krajów i innych kultur. Pozwala na poruszanie się po płaszczyźnie porozumienia werbalnego. Jednak na styku kultur komunikacja niewerbalna i kontekstowa ma jeszcze większe znaczenie. W zależności od uznawanych wartości i powielanych skryptów kulturowych każdy komunikat może mieć inne znaczenie. Bariery językowe i odczuwany brak spójności w sferze werbalnej i niewerbalnej komunikatu są bardzo częstymi przyczynami nieporozumień i konfliktów między przedstawicielami odmiennych kręgów kulturowych.