Konstytucja parlamentaryzm

2. 11 LISTOPADA 1918
• 10 LISTOPADA DO POLSKI WRÓCIŁ Z WIĘZIENIA W MAGDEBURGU JÓZEF PIŁSUDSKI
•11 LISTOPADAPIŁSUDSKI OBEJMUJE NACZELNE DOWÓDZTWO NAD SIŁAMI ZBROJNYMI - TO
WYDARZENIE UZNAJE SIĘ ZA ODZYSKANIE NIEPODLEGŁOŚCI PRZEZ POLSKĘ PO 123 LATACH
NIEWOLI.
• KRÓLESTWO POLSKIE PRZEISTOCZYŁO SIĘ FORMALNIE W REPUBLIKĘ POLSKĄ, ZACZĄTEK
II RZECZYPOSPOLITEJ
• 16 LISTOPADA PIŁSUDSKI WYSTOSOWAŁ DEPESZĘ DO PAŃSTW ENTENTY, W KTÓREJ INFORMOWAŁ O
POWSTANIU NIEPODLEGŁEGO PAŃSTWA POLSKIEGO OBEJMUJĄCEGO WSZYSTKIE WYZWOLONE ZIEMIE
POLSKI.

3. PARLAMENT
KONSTYTUCJA

4. PARLAMENT II RP
•WYBORY PARLAMENTARNE ZDĄŻYŁY SIĘ ODBYĆ SZEŚCIOKROTNIE:
•W ROKU 1919, 1922, 1928, 1930, 1935 i 1938
•POLKI UZYSKAŁY PRAWA WYBORCZE 28 LISTOPADA 1918

5. POCZĄTKI PARLAMENTARYZMU W II RP
• PIERWSZĄ ORDYNACJĘ WYBORCZĄ PRZYJĘTO 22 LISTOPADA 1918
• PRAWO WYBORCZE PRZYJĘTO W SZCZEGÓLNYM, PROWIZORYCZNYM TRYBIE – KONIECZNYM WOBEC BRAKU
PARLAMENTU.
• WYBORY MIAŁY BYĆ :
• POWSZECHNE (TAKŻE Z UDZIAŁEM KOBIET – WÓWCZAS ABSOLUTNA NOWOŚĆ),
• RÓWNE,
• TAJNE,
• BEZPOŚREDNIE
• PROPORCJONALNE.

6. SEJM USTAWODAWCZY
• PIERWSZE WYBORY DO SEJMU USTAWODAWCZEGO ODBYŁY
SIĘ 26 STYCZNIA 1919 ZA POŚREDNICTWEM DEKRETÓW
WYDANYCH PRZEZ TYMCZASOWEGO NACZELNIKA PAŃSTWA
JÓZEFA PIŁSUDSKIEGO
• WYBRANO JEDNOIZBOWY SEJM USTAWODAWCZY, (tzw.
KONSTYTUCYJNY)

7. PIERWSZE POSŁANKI W SEJMIE II RP
1. ANNA PIASECKA
2. FRANCISZKA WILCZKOWIAKOWA
3. ZOFIA SOKOLNICKA
4. GABRIELA BALICKA-IWANOWSKA
5. IRENA KOSMOWSKA
6. JADWIGA DZIUBIŃSKA
7. ZOFIA MORACZEWSKA
8. JUSTYNA BUDZIŃSKA-TYLICKA

8. MAŁA KONSTYTUCJA
Z 20 LUTEGO 1919 ROKU
•KONSTYTUCJA PRZEJŚCIOWA UCHWALONA PRZEZ SEJM USTAWODAWCZY
•NAJWYŻSZĄ WŁADZĘ W PAŃSTWIE STANOWIŁ SEJM USTAWODAWCZY,
A WYKONAWCZĄ NACZELNIK PAŃSTWA ORAZ RADA MINISTRÓW
•NA JEJ MOCY NACZELNIKIEM PAŃSTWA ZOSTAŁ JÓZEF PIŁSUDSKI, JEGO ROLĄ BYŁO
POWOŁANIE RZĄDU

9. PIERWSZA KONSTYTUCJA W II RP
KONSTYTUCJA MARCOWA
• UCHWALONA 17 MARCA 1921 ROKU
• USTANOWIŁA PARLAMENTARNY MODEL RZĄDÓW
• PODPORZĄDKOWYWAŁA PARLAMENTOWI RADĘ MINISTRÓW
• POZBAWIAŁA PREZYDENTA REALNYCH UPRAWNIEŃ
• POTWIERDZIŁA ONA ZRÓWNANIE PRAW KOBIET I MĘŻCZYZN
• PRZEWIDYWAŁA DWUIZBOWY PARLAMENT: SEJM I SENAT, WYBIERANE NA
PIĘCIOLETNIĄ KADENCJĘ.
• NOWE ORDYNACJE WYBORCZE ZAKŁADAŁY WYBÓR 444 POSŁÓW
i 111 SENATORÓW

10. WYBORY PARLAMENTARNE
5 LISTOPADA 1922 R
•W MIARĘ STABILNA SYTUACJA PAŃSTWA POZWOLIŁA NA GŁOSOWANIE W
CAŁYM KRAJU.
•GŁOSOWAŁO 68 % WYBORCÓW –NISKA FREKWENCJA (JAK WÓWCZAS
UWAŻANO)
• STAŁOŚĆ ZARÓWNO PODSTAW PRAWNYCH, JAK I SYTUACJI POLITYCZNEJ OKAZAŁA SIĘ ZŁUDNA.
• WYBORY TE OKAZAŁY SIĘ OSTATNIMI W OKRESIE MIĘDZYWOJENNYM SPEŁNIAJĄCYMI WSZELKIE
STANDARDY DEMOKRATYCZNE.

11. 1. Prezydent II RP Gabriel Narutowicz
14-16 grudnia 1922

12. JÓZEF PIŁSUDSKI
• POLSKI DZIAŁACZ SPOŁECZNY I NIEPODLEGŁOŚCIOWY, ŻOŁNIERZ, POLITYK
• NACZELNY WÓDZ ARMII POLSKIEJ
• PIERWSZY MARSZAŁEK POLSKI (1920)
• DWUKROTNY PREMIER POLSKI (1926–1928 I 1930)
https://www.youtube.com/watch?v=kY7776PqKsQ
Przemówienie Piłsudskiego

13. PRZEWRÓT MAJOWY W 1926 ROKU
• 12 MAJA 1926 R. MARSZAŁEK PIŁSUDSKI DOKONAŁ PRZEWROTU, ZDOBYWAJĄC ZBROJNIE WŁADZĘ DLA
SWEGO OBOZU.
• RZĄDZĄCY OBÓZ SANACYJNY ZMIENIŁ KONSTYTUCJĘ (NOWELA SIERPNIOWA Z 1926 R.):
• ZWIĘKSZAŁA UPRAWNIENIA PREZYDENTA, M.IN. DAJĄC MU PRAWO DO WYDAWANIA ROZPORZĄDZEŃ Z MOCĄ
USTAWY, Z CZEGO CHĘTNIE KORZYSTANO.
• WŁADZA CZYNNIE WYKORZYSTYWAŁA SWE WPŁYWY DO OSŁABIENIA POLITYCZNEJ KONKURENCJI,
• 31 MAJA 1926 R. ZGROMADZENIE NARODOWE WYBRAŁO NA URZĄD PREZYDENTA RP JÓZEFA
PIŁSUDSKIEGO, NIE PRZYJĄŁ ON JEDNAK URZĘDU.

14. WYBORY PARLAMENTARNE W 1928
• GŁOSOWAŁO 78,3% (DO SEJMU) I 63,9 %(DO SENATU) UPRAWNIONYCH
• SYTUACJA POLITYCZNA W POLSCE :
• OGROMNA POPULARNOŚĆ MARSZAŁKA PIŁSUDSKIEGO,
• GŁOSZONO HASŁA PROPAŃSTWOWE
• BRUTALNE NACISKI APARATU PAŃSTWOWEGO
• POCZUCIE BEZNADZIEJNOŚCI STAWIANIA OPORU
• POSEŁ ZWIĄZKU LUDOWO-NARODOWEGO JERZY ZDZIECHOWSKI OKREŚLIŁ ÓWCZESNĄ WŁADZĘ „RZĄD, KTÓRY
DOSZEDŁ DO WŁADZY NA SKUTEK PRÓBY SIŁ PRZEZ MOST, NIE UPADA NA SKUTEK PRÓBY SIŁ PRZEZ DRZWI”

15. WYBORY PARLAMENTARNE W 1930 ROKU
• SYTUACJA POLITYCZNA:
• 30 SIERPNIA 1930 R. PREZYDENT, KORZYSTAJĄC Z UPRAWNIEŃ NADANYCH MU W NOWELI KONSTYTUCYJNEJ,
ROZWIĄZAŁ PARLAMENT ZE WZGLĘDU NA JEGO NIEZDOLNOŚĆ DO UCHWALENIA NOWEJ USTAWY ZASADNICZEJ
• WYBORY POPRZEDZIŁY, W NOCY Z 9 NA 10 WRZEŚNIA 1930 R. ARESZTOWANIA BEZ NAKAZU SĄDOWEGO CZOŁOWYCH
POLITYKÓW I BYŁYCH POSŁÓW, W TYM WINCENTEGO WITOSA; WOJCIECHA KORFANTEGO,
A PÓŹNIEJ ARESZTOWANO BLISKO 5 TYS. INNYCH DZIAŁACZY OPOZYCJI I OSADZONO W BRZEŚCIU NAD BUGIEM
• WYBORY NAZWANE „BRZESKIMI” 16 (DO SEJMU) I 23 (DO SENATU) LISTOPADA 1930:
• W WIELU MIEJSCOWOŚCIACH ZARZĄDZONO GŁOSOWANIE JAWNE.
• UNIEWAŻNIONO BLISKO 500 TYS. GŁOSÓW (GŁÓWNIE W CENTRALNEJ POLSCE)
• PARLAMENT WYBRANY W TAKICH OKOLICZNOŚCIACH STRACIŁ NA ZNACZENIU

16. Były prezydent Stanisław Wojciechowski w kolejce do
lokalu wyborczego w Warszawie 23 listopada 1930 r.

17. KONSTYTUCJA KWIETNIOWA
• 23 KWIETNIA 1935 R. PREZYDENT IGNACY MOŚCICKI
PODPISAŁ NOWĄ KONSTYTUCJĘ
• ZMIENIAŁA ONA ZUPEŁNIE ZASADY ORGANIZACJI PAŃSTWA,
ODCHODZĄC OD KLASYCZNEJ PARLAMENTARNEJ DEMOKRACJI
KU SWOISTEJ FORMIE AUTORYTARYZMU
• KONCENTROWAŁA NAJWAŻNIEJSZE UPRAWNIENIA W RĘKACH
PREZYDENTA
• PREZYDENT POWOŁYWAŁ PREMIERA ORAZ MÓGŁ ROZWIĄZAĆ
PARLAMENT
• PREZYDENT POSIADAŁ MOŻLIWOŚĆ POWOŁANIA SWOJEGO
NASTĘPCY NA CZAS WOJNY CO POZWALAŁO UTRZYMAĆ
CIĄGŁOŚĆ WŁADZY

18. GŁÓWNI PREMIERZY POLSKI
• JÓZEF PIŁSUDSKI
• IGNACY JAN PADEREWSKI
• WINCENTY WITOS
• WŁADYSŁAW GRABSKI
• KAZIMIERZ BARTEL
• KAZIMIERZ ŚWITALSKI
• ALEKSANDER PRYSTOR
• FELICJAN SŁAWOJ SKŁADKOWSKI

19. Demonstracja antyrządowa w Krakowie
wiosną 1936 r.

20. PREZYDENCI POLSKI W MIĘDZYWOJNIU
•GABRIEL NARUTOWICZ (OD 14 GRUDNIA, ZAMORDOWANY 2 DNI PÓŹNIEJ)
•MACIEJ RATAJ (16-20 GRUDNIA 1922 ORAZ 15 MAJA- 4 CZERWCA 1926)
•STANISŁAW WOJCIECHOWSKI ( 20 GRUDNIA 1922- 14 MAJA 1926)
•IGNACY MOŚCICKI (4 CZERWCA 1926-30 WRZEŚNIA 1939)

21. PRAWA KOBIET
• ZNIESIONO PRZEPISY PRAWA NAKAZUJĄCE ŻONIE POSŁUSZEŃSTWO WOBEC
MĘŻA
• PRAWO DO BEZPŁATNEJ NAUKI
• POLKI JAKO JEDNE Z PIERWSZYCH KOBIET UZYSKAŁY PRAWA WYBORCZE
(BIERNE I CZYNNE) 28 LISTOPADA 1918
• W 1925 UCHWALONO ZAPIS MÓWIĄCY, ŻE NIE WOLNO ZATRUDNIAĆ KOBIET DO
PRACY W WARUNKACH NIEBEZPIECZNYCH
• W LUTYM 1929 W PARYŻU ODBYŁ SIĘ MIĘDZYNARODOWY ZJAZD KOBIET
PRAWNIKÓW

22. WYBORY PARLAMENTARNE W 1938 R.
•6 LISTOPADA 1938 R. PRZY URNACH ZJAWIŁO SIĘ 67,1 PROC. WYBORCÓW.
•SYTUACJA POLITYCZNA:
•RZĄDZĄCYM NIE UDAŁO SIĘ, MIMO STARAŃ, POZYSKAĆ DO WSPÓŁPRACY OPOZYCJI
•SYTUACJA MIĘDZYNARODOWA ZMIERZAŁA JUŻ DO WOJNY
•3 WRZEŚNIA 1939 R., W HUKU DZIAŁ I BOMB, PREZYDENT IGNACY MOŚCICKI
ZAMKNĄŁ OSTATNIĄ SESJĘ PARLAMENTU II RP.

23. 1918 - 2018

24. PREZENTACJĘ PRZYGOTOWALI I PRZEDSTAWILI:
• UCZNIOWIE KLASY IIIB GIMNAZJUM:
• SZYMCZAK HUBERT
• JANUS MAKSYMILIAN
• MIECZNIK KAROLINA
• BORKOWSKA ALEKSANDRA
• ZACZEK ZOFIA
• KUJAWOWICZ PATRYK
• POD KIERUNKIEM WYCHOWAWCY - JOLANTY JANUSZEWICZ