1. JR SHIPPING ACTUEEL
NIEUWSBRIEF VAN JR SHIPPING BV, HARLINGEN - JAARGANG 8 - NR 15 - OKTOBER 2011
SPECIALE MARKTEDITIE
Meer vragen dan antwoorden
Het is weer ‘alle hens aan dek’ in de scheepvaartindustrie. Na een steuning bieden, maar er zitten grenzen aan de veerkracht. Of de
opmerkelijke opleving van vrijwel alle marktsegmenten, ingezet in de markt tegen deze tweede crisisgolf bestand is, valt niet te voorspellen.
tweede helft van 2010, nemen de activiteiten af en staan de tarieven Wel is duidelijk dat de financiële inspanningen van dit moment
dienovereenkomstig opnieuw onder druk. Met uitzondering van het ingrijpende gevolgen zullen hebben en dat er opnieuw maatregelen
Baltic Max segment, hebben alle capaciteitsklassen in de container- getroffen zullen moeten worden. In de aanloop naar 2012 gaat de
feedervaart te lijden onder deze terugslag. Wat aanvankelijk een scheepvaartindustrie wederom een cruciale fase in, waarbij het
tijdelijke hapering leek, veroorzaakt door de gebruikelijke, zij het iets uitstippelen van een min of meer stabiele koers meer vragen dan
vroeger ingetreden ‘zomerdip’, blijkt nu een structurele verslechtering. antwoorden oproept. In deze speciale editie van JR Shipping Actueel
En gezien de buitengewoon onzekere economische omstandigheden, maken we de balans op. Dat doen we met een:
waarbij een houdbare oplossing voor de eurocrisis nog ver weg lijkt,
zijn de marktperspectieven ronduit zorgelijk. Een aantal schepen van P Terugblik op de eerste turbulente crisisperiode
JR Shipping is hierdoor opnieuw in de gevarenzone beland, ondanks P Inventarisatie van de gevolgen van de huidige crisis op de
de adequate overbruggingsmaatregelen die de afgelopen twee jaar scheepvaartindustrie
getroffen zijn. De rederijgroep kan nog uit eigen middelen onder- P Kort overzicht van toekomstgerichte ondernemingsactiviteiten

2. 2
OvER JR SHIPPING
JR Shipping exploiteert een vloot van 23 moderne Chartering, één van de belangrijkste Nederlandse CV-beheeractiviteiten worden uitgevoerd door
containerschepen, variërend in capaciteit van 350 specialisten op de chartermarkt voor container- JR Ship Investments BV. Met als belangrijkste
tot 1.440 TEU, en 2 multipurpose schepen met een feeder schepen. Andere dochtermaatschappijen kenmerken: gedegen projecten met realistische
draagvermogen van 4.450 ton. De schepen varen van de rederij zijn: rendementsvooruitzichten, transparante informatie
onder Nederlandse vlag voor diverse klantrelaties. en maximale betrokkenheid bij de belangen van
De exploitatie wordt aangestuurd door een slag- P JR Ship Crew (bemanningszaken) investeerders. De afgelopen jaren is met de inzet
vaardige walorganisatie, gevestigd in Harlingen, P JR Ship Brokers & Consultants (scheeps- van scheeps-CV’s een vloot gefinancierd met een
onder directie van J.R. Arends en S.D. Schakelaar. ontwikkeling en makelaardij) investeringswaarde van ruim € 552 miljoen. De
Kenmerkend is dat de rederij alle kernactiviteiten P JR Ship Investments (emissie en CV-beheer) totale deelname van investeerders (vennootrelaties)
onder eigen regie uitvoert. JR Shipping biedt de P JR Ship Cruise (passagiersreizen) hierin bedraagt meer dan € 209 miljoen aan eigen
markt innovatieve schepen met een hoog prestatie- vermogen. Op dit moment geniet de rederij het
niveau en koppelt marktkennis aan expertise in JR Ship Investments vertrouwen van ruim 3.600 vennootrelaties. JR
scheepsontwerp, -techniek en -financiering. De Voor de financiering van bestaande of nieuw te Shipping beschouwt de duurzame tevredenheid
bevrachting van de schepen wordt uitgevoerd bouwen schepen initieert de rederij sinds 2002 van haar vennootrelaties als haar belangrijkste
door dochtermaatschappij Confeeder Shipping & eigen scheeps-CV projecten. De emissie- en ondernemingskapitaal.

3. 3
TUSSEN KOERSvAST ONDERNEMEN EN vERANTWOORD SCHIPPEREN
Van de directie
Vanuit een sterk geloof in de herstelkracht van de ‘Zo snel als de crisis in 2008 toesloeg, met alle domineert de financiële markten en de wereld-
scheepvaartindustrie en de markt voor container- gevolgen van dien, zo snel heeft de wereldhandel economie. Eerdere groeicijfers worden in negatieve
feedervaart in het bijzonder, heeft onze rederij- zich in 2010 weten te herstellen’, staat te lezen in zin bijgesteld; sommige landen houden zelfs
groep zich de achterliggende jaren tot het uiterste ons jaarverslag over 2010. Met als vervolgzin: rekening met krimp. De eurocrisis, begonnen met
ingespannen om schepen in de vaart te houden en ‘Deze opwaartse trend lijkt in 2011 door te zetten’. de schuldenproblematiek in Griekenland, woekert
onnodig verlies van geïnvesteerd kapitaal te voor- Dit werd op dat moment bevestigd door alle voor- voort. Net als in 2008 dreigen er ook nu zelfs weer
komen. Mede dankzij het vertrouwen van onze aanstaande analisten binnen de scheepvaart- banken om te vallen en klinkt er vanuit
vennootrelaties, kon steeds op tijd worden industrie. Ook binnen onze vloot konden we deze verschillende hoeken een indringend pleidooi om
bijgesprongen als de liquiditeitspositie van de positieve trend bevestigen. De chartertarieven voor opnieuw miljarden in het Europese bankwezen te
diverse scheepsfondsen dat vereiste. Dit is gebeurd al onze schepen kenden van medio 2010 tot en pompen, naast de miljarden die nodig zijn om de
vanuit voorzichtige marktbeloften, waarin het besef met de eerste maanden van 2011 een opgaande zwakkere eurolanden op de been te houden. De
dat er nog een lange tijd te gaan zou zijn voor de lijn die eerdere verwachtingen overtrof, zeker voor malaise begint door te sijpelen naar de reële
markten ook maar enigszins in de buurt zouden wat betreft de grotere scheepsklassen. Wij konden economieën. De uiteindelijke gevolgen voor onze
komen van het niveau van voor 2008, altijd aan- tijdens de jaarlijkse vennotenvergaderingen van scheepvaartsector laten zich nog niet overzien,
wezig was en is uitgesproken. De perspectieven het afgelopen voorjaar zelfs melden dat het herstel maar duidelijk is dat structureel herstel steeds
van de scheepsfondsen die onze rederijgroep in beter verliep dan de rekenuitgangspunten die in de moeilijker wordt en meer tijd zal vergen.
beheer heeft, zijn dienovereenkomstig bijgesteld. reddingsplannen voor onze diverse schepen zijn
Niet de oorspronkelijke prognose is langer maat- gehanteerd. Bij het ter perse gaan van deze marktspecial van
gevend, maar de tot doel gestelde ‘eigen vermogen Actueel, lijken de activiteiten weer iets aan te
recovery ratio’, als berekend in de in 2010 Helaas moeten wij nu vaststellen dat zich een trend- trekken, maar de afhankelijkheid van de wereld-
gerealiseerde reddingsplannen. breuk heeft voorgedaan. Het marktsentiment politiek is zo groot en de snelheid waarmee goed
sloeg eind mei al enigszins om. De tariefstijgingen en slecht nieuws elkaar afwisselen zo duizeling-
In de loop van 2010 leken de voorzichtige markt- kwamen tot stilstand, schepen waarvan het wekkend, dat de situatie er ‘morgen’ alweer heel
beloften waardoor wij ons lieten leiden te worden contract afliep, bleken ineens moeilijk opnieuw anders kan uitzien. Het valt ons uitermate zwaar
bewaarheid. Na een dramatische periode, te verhuren. De indruk was dat de gebruikelijke om toe te geven, maar wij weten op dit moment
begonnen in 2008, was er toen weer voor het eerst ‘zomerdip’ eerder intrad dan in andere jaren. niet met solide argumenten aan te geven welke
aanleiding tot gematigd optimisme. Het markt- Tijdens de feitelijke zomerdip verslechterde de kant het uitgaat. Wij worden heen en weer
herstel, behoedzaam ingezet in de laatste fase van situatie, zodanig zelfs dat wij moesten accepteren geslingerd tussen koersvast ondernemen en
2009, met het Baltic Max segment als baken van dat een aantal schepen uit onze vloot stil kwam verantwoord schipperen, waarbij zelfs onze
hoop, zette begin 2010 door. Iets later dat jaar te liggen. Er was op dat moment nog geen hard intentie om verlies van geïnvesteerd vermogen te
konden we zelfs vaststellen dat het marktherstel te maken reden om aan te nemen dat de oorzaak voorkomen op losse schroeven komt te staan.
zich positiever voltrok dan voorzien. Met het slagen hiervan gelegen was buiten het feit dat de zomer Dit neemt niet weg dat wij ons daar tot het uiterste
van de reddingsplannen, waarmee we directe altijd een afname van activiteiten op de charter- voor blijven inzetten, binnen de mogelijkheden
faillissementsdreigingen vooreerst wisten af te markt laat zien, die zich nu sterker manifesteerde die ons na de afgelopen crisisjaren en bij de
wenden, leek zich, in combinatie met het positieve doordat de marktomstandigheden nog bij lange huidige kwetsbare omstandigheden, beide
marktnieuws, een nieuwe ondernemingsfase aan na niet genormaliseerd zijn. Bij het aanbreken beschreven in deze speciale uitgave, gegund zijn.
te kondigen. Voor een aantal schepen bleef uiterste van de herfst moeten wij echter vaststellen dat de
oplettendheid geboden, maar voor het grootste huidige crisisomstandigheden opnieuw hun tol Jan Reier Arends
deel van de vloot lagen duidelijk betere exploitatie- lijken te eisen binnen de scheepvaartindustrie. Sander Schakelaar
perspectieven in het verschiet. De vooruitzichten zijn zorgelijk. Onzekerheid Directie rederijgroep JR Shipping BV

4. 4
vAN RECESSIE NAAR RECESSIE?
Na een korte opleving van de meeste scheepvaartmarkten, waaronder ook die voor de container- de vennootrelaties tot het bijstorten van kapitaal.
vaart, stelt de wereldwijde economische onzekerheid die begin dit jaar opnieuw toesloeg, de Daarmee kon het eerste noodfonds worden
eerder binnen de scheepvaartindustrie geuite positievere toekomstverwachtingen opnieuw gerealiseerd, JR Vloot Support CV. Vanaf juli 2009
zwaar op de proef. De berichtgeving kende een toenemende mineurstemming. De toch al lage konden ‘schepen in nood’ werkkapitaal lenen uit dit
tarieven staan opnieuw onder druk, schepen vinden steeds moeilijker emplooi. Ook de vloot fonds en daardoor ‘in de vaart’ blijven. De kou was
van JR Shipping ondervindt de gevolgen van het uiterst wisselvallige klimaat, waarin de uit de lucht, maar toen al waarschuwde de rederij
werkelijkheid van vandaag morgen achterhaald kan zijn. Het is in deze omstandigheden buiten- in haar jaarverslag dat vervolgmaatregelen niet uit
gewoon moeilijk ondernemen. Na twee extreem turbulente jaren, waarin een zware wissel is konden blijven, vanuit de veronderstelling dat de
getrokken op de financiële veerkracht van de rederijgroep die schepen met opeenvolgende markt pas per eind 2011 zou normaliseren.
reddingsplannen in de vaart heeft weten te houden, lijkt opnieuw een periode aangebroken,
waarin het steeds waarschijnlijker wordt dat een aantal schepen alsnog in de gevarenzone Eerste marktherstel rechtvaardigt
terechtkomt. Op dit moment heerst er binnen de scheepvaartindustrie, met de malaise als gevolg tweede reddingsronde
van de kredietcrisis nog zo vers in het geheugen, vooral een ‘déjà vu’ gevoel en verbijstering In haar jaarverslag over 2010 kon JR Shipping
over de onmacht om de wereldeconomie weer fatsoenlijk op de rails te krijgen. vaststellen dat de markt rond eind 2009 over haar
dieptepunt heen was. De tarieven lagen begin 2010
De kredietcrisis - het eerste drama voor de scheepvaartindustrie nog op een onwerkbaar niveau, maar aan de vrije
Tot 2008 kent de markt voor containerfeeder schepen een reeks van jaren met indrukwekkende val was in elk geval een halt toegeroepen. De
groeicijfers. Rederijgroep JR Shipping anticipeert hierop met passende vlootuitbreidingen. De zogeheten ‘natuurlijke weerstandgrenzen’ leken
laatste nieuwbouwinitiatieven zijn gericht op een vooraanstaande positie in het dan perspectief- bereikt. Dit kwam nog niet direct tot uiting in
rijke Baltic Max segment. In de loop van 2008 slaat het klimaat radicaal om als gevolg van de betere tarieven, maar wel nam het aantal markt-
kredietcrisis. Een terugblik. activiteiten toe. De eerste tariefverbeteringen
kondigden zich medio 2009 aan, met het Baltic
Eind 2008 werd duidelijk dat de scheepvaart- slechte situatie zicht voort. Waar eerst nog voor- Max segment als trendsetter. Eind 2010 lagen de
industrie in extreem zwaar weer terechtkwam. De zichtig sprake was van ‘verminderde groei’ in het tarieven voor de Baltic Max feeders zelfs 65%
onrust op de financiële markten, begonnen in 2007, wereldwijde containeraanbod, voorspelden de hoger dan in dezelfde periode in 2009. Andere
als gevolg van het hypothekendebacle in de VS, analisten begin 2009 een krimp van bijna 10%. segmenten, vooral de grotere ijsklassefeeders,
leidde in de loop van 2008 tot de nooit eerder En ze kregen het gelijk aan hun zijde. De tarieven volgden. Mede gesteund door deze ontwikkeling
vertoonde kredietcrisis. Deze sloeg als snel over op kwamen in een vrije val terecht om medio 2009 die aanleiding gaf tot enig ‘voorzichtig optimisme’,
de reële economie. Ondanks tal van overheids- op een historisch dieptepunt te belanden. heeft JR Shipping begin 2010 activiteiten in gang
maatregelen, waarvoor nu de prijs wordt betaald, gezet voor de eerder aangekondigde vervolg-
gleed de wereldeconomie tamelijk snel in een ‘Uit de wind’ maatregelen. In deze fase is gekozen voor een
recessie. Rederijgroep JR Shipping schreef over die Met uitzondering van een aantal schepen dat nog individuele benadering per schip, omdat de
werkelijkheid in haar jaarverslag Anno Nu 2009: kon profiteren van langlopende chartercontracten, uitgangspunten voor de diverse schepen intussen
‘Wat de exacte schade van de crisis is, laat zich nog koerste de exploitatie van de meeste schepen sterk verschilden. Er is een dringend beroep
niet overzien. Maar de feiten liegen er niet om: de binnen de vloot van JR Shipping af op rode cijfers. gedaan op vennootrelaties en tot het uiterste
wereld heeft de zwaarste recessie uit de naoorlogse Het eerste schip dat als gevolg van omzetderving onderhandeld met banken. Het bijeenbrengen
geschiedenis doorgemaakt, de wereldeconomie is uit de wind moest worden gehouden, was het van het vereiste kapitaal verliep moeizaam. De
in ernstige mate ontwricht en het gaat nog vele m.s. Echo, geëxploiteerd binnen JR Vlootfonds IV, eerste signalen over de Griekse schuldencrisis
jaren duren voor er sprake zal zijn van volledig samen met de Eclips. Dankzij een adequaat deden het verloop geen goed. Het streefkapitaal
herstel.’ uitgevoerd reddingsplan bleef de Echo in deze fase werd niet gehaald, maar door extra inspanningen
buiten de gevarenzone. Kort daarna moesten de van de banken en de rederijgroep zelf, kon in juni
Zeer slechte marktomstandigheden rederij en haar vennootrelaties extra kapitaal 2010 worden vastgesteld dat de reële faillissements-
In ditzelfde verslag kon al wel worden vastgesteld genereren om de nog maar recent opgeleverde dreigingen voor de meeste scheepsfondsen in
dat de invloed van de recessie op de scheepvaart- Baltic Max feederschepen (Emotion, Empire en principe waren afgewend. Eén belangrijke voor-
industrie dramatisch was. Op vrijwel alle scheep- Elysee) te ondersteunen. In die fase, begin 2009, waarde - een voorwaarde helaas waarop de rederij
vaartmarkten gingen de tarieven zwaar onderuit. waren er nauwelijks activiteiten in dit nieuwe zelf geen invloed kon en kan uitoefenen - moest
De markt voor containervaart kreeg het extra hard marktsegment. Opmerkelijk is dat het Baltic Max nog worden ingevuld: continuering van het
te verduren. Door het cyclische karakter van de segment begin 2010 als eerste herstel begon te herstel van de wereldeconomie.
markt, stonden de tarieven al enigszins onder druk vertonen en dat de tariefverbetering progressiever
bij het toeslaan van de crisis, als gevolg van over- verliep dan alle andere segmenten waarin JR
capaciteit. Dit was echter niets vergeleken met wat Shipping actief is. Ook nu, bij de nieuwe tarief-
er vervolgens gebeurde. De markt voor container- terugval waar sinds enige tijd weer sprake van is,
feeders ging een zeer slechte fase in. De gevolgen blijkt het Baltic Max segment een positieve
zijn intussen genoegzaam bekend. Voor schepen uitzondering te zijn.
waarvan chartercontracten afliepen, was tegen het
einde van 2008 slechts met de grootst mogelijke Met de vroege reddingsoperatie van het m.s. Echo
moeite nieuwe emplooi te vinden. Voor het eerst als concept, heeft JR Shipping vervolgens de kaders
moesten rederijen hun toevlucht nemen tot het neergezet voor een groter, vlootbreed reddingsplan.
‘opleggen’ van schepen om de doorlopende kosten De rederij berekende het dreigende liquiditeits-
tot een minimum te beperken. Voor schepen die tekort voor de vloot over 2009 en 2010 op € 8
nog wel konden worden verhuurd, kwamen de miljoen. Om dit tekort op te vangen en daarmee
tarieven uit op 50 tot zelfs 75% onder het meer- in principe onnodige faillissementen van scheeps-
jarig gemiddelde. Begin 2009 zette deze extreem fondsen te voorkomen, is een beroep gedaan op

5. 5
DE MARKT ANNO NU Kwetsbaar en onvoorspelbaar
De kredietcrisis en daaropvolgende wereld- Chartertarieven over de eerste vijf maanden van 2011 in €/dagS
wijde recessie hebben regelrecht geleid tot
een waar drama in de scheepvaartindustrie. Schip Capaciteit Tarief januari Tarief februari Tarief maart Tarief april Tarief mei
Na een korte periode van opleving, waarin de Energizer 750 TEU 4.000 4.000 4.500 4.500 6.000
chartertarieven voor containerfeeder schepen Elite 1008 TEU 4.825 4.825 7.300 7.300 7.300
zich zelfs beter ontwikkelden dan de Evidence 1050 TEU 4.900 4.900 4.900 4.900 7.950
berekeningen die de grondslag vormen voor Elysee 1400 TEU 7.500 7.500 7.500 7.500 10.200
de doelstellingen die zijn geformuleerd in de Emotion 1440 TEU 7.250 7.250 7.200 9.200 9.200
diverse reddingsplannen, lijken nu alle nieuwe
zorgen over de reële economie uit te monden Genoemde bedragen zijn de bruto dagopbrengsten
in een ernstige verstoring van de markt. Het
klimaat is kwetsbaar, de uitkomst is onvoor- Deze tabel, gepubliceerd in JR Shipping Anno Nu 2010, geeft goed weer dat het marktherstel van begin 2011
spelbaar. De stand van zaken in de aanloop vooral gunstig uitpakt voor de grotere scheepsklassen. De in deze tabel opgenomen schepen - Energizer, Elite,
naar 2012. Evidence, Elysee en Emotion - zijn representatief voor deze klassen.
Bij alle gerealiseerde reddingsplannen is JR Shipping containerschepen ter wereld met een capaciteit € 4.900 tot € 7.950,-. Koploper was de Emotion,
steeds uitgegaan van een sterk geloof in de herstel- van 18.000 TEU. in het Baltic Max segment, die begin 2011 al een
kracht van de scheepvaartindustrie in haar In 2009 stopte de vrije val van de chartertarieven. relatief goed tarief realiseerde van € 7.250,- per
totaliteit en de markt voor containerfeeder schepen De grens aan de ‘natuurlijke weerstand’ was bereikt. dag en waarvoor in maart 2011 een contract voor
in het bijzonder. Zoals hiervoor beschreven, zette Zoals blijkt uit deze grafiek uit JR Shipping Anno twaalf maanden kon worden afgesloten tegen een
het eerste herstel eind 2009 in met een toename Nu 2010, gebaseerd op cijfers van Confeeder dagtarief van € 9.200,-.
van de activiteiten en een trend naar charter- Shipping & Chartering, krabbelden de tarieven
contracten met een langere duur. De tarieven begin 2010 weer voorzichtig omhoog. Medio 2010 De verwachtingen voor het tariefherstel, zoals
begonnen begin 2010 te herstellen - eerst die van de voltrok het marktherstel zich zelfs iets beter dan onder meer becijferd in de exploitatiebegrotingen
Baltic Max schepen, vervolgens die van de grotere voorspeld, met het Baltic Max segment als snelste die de grondslag vormen voor de diverse vervolg-
schepen met ijsklasse. De andere segmenten groeier. reddingsplannen voor de individuele schepen die
volgden. Medio 2010 kon worden vastgesteld dat JR Shipping exploiteert, konden begin 2011 iets
het herstel beter verliep dan eerdere markt- Hoopvolle tariefontwikkeling 2011 naar boven worden bijgesteld. Daar kon als
verwachtingen, een tendens die in 2011 doorzette. Ook de vloot van JR Shipping profiteerde de gunstige omstandigheid bij op worden geteld, dat
Er klonken steeds meer positieve signalen. Op de eerste maanden van 2011 van de opwaartse tarief- de markt voor containerfeeder schepen langzaam
markt voor intercontinentaal varende container- ontwikkeling. Vooral de hogere capaciteitsklassen maar zeker beter in balans raakt. Was er voor het
schepen, de markt waarvan feederschepen uit- deden het steeds beter. Voor de Energizer (750 uitbreken van de kredietcrisis sprake van een zekere
eindelijk afhankelijk is, maakte de Deense multi- TEU) konden dagtarieven worden afgesloten van overcapaciteit, in de toekomst zal er eerder sprake
national Maersk, één van de belangrijkste partijen € 4.000,- tot € 4.500, waar deze klasse medio 2009 zijn van krapte. Tijdens de crisis zijn namelijk
in het containertransport, begin 2011 een record- nog slechts € 2.200,- tot € 2.500,- aan dagopbrengst relatief veel schepen uitgeweken naar andere
investering wereldkundig. Dit betrof de bestelling genereerde. Het tarief van m.s. Elite (1008 TEU) markten en voor verschroting uit de vaart
van tien zogeheten ‘Triple-E’ schepen, met een liep in vijf maanden tijd op van € 4.825,- tot genomen, terwijl er als gevolg van de crisis
optie op nog eens twintig van deze grootste € 7.300,-; dat van de Evidence (1050 TEU) van nauwelijks schepen in aanbouw zijn. Overigens
dient hierbij te worden opgemerkt dat de markt
Tariefontwikkeling containerfeeder schepen van januari 2006 tot eind december 2010 in €/dag voor containerfeeder schepen het historisch
gemiddelde niveau nog lang niet had bereikt toen
deze eerste positieve geluiden klonken en dat er
alleen daadwerkelijk van een te krap capaciteits-
aanbod sprake kan zijn als de wereldeconomie
allereerst volledig herstelt en in de toekomst, na
2013, weer echt gaat aantrekken.
Nieuwe fase van serieuze zorgen
Het derde kwartaal van 2011 geeft alle aanleiding
om daar serieus bezorgd over te zijn. De schulden-
crisis in Europa en Griekenland in het bijzonder,
de voor onmogelijke gehouden afwaardering van
de kredietwaardigheid van de VS, de dreigende
‘besmetting’ van andere zwakkere eurolanden, de
toenemende onmacht van de politiek, de
ongekende volatiliteit van de financiële markten,
het zijn allemaal factoren die het vertrouwen in
Bron: Confeeder Shipping & Chartering, maart 2011 de economie aantasten. Tot midden mei leek de
reële industrie nog goed bestand tegen de onrust
In 2009 kwam de vrije val van de chartertarieven tot stilstand. De grens aan de ‘natuurlijke weerstand’ was op de financiële markten. Voor 750 TEU schepen
bereikt. Zoals blijkt uit deze grafiek uit JR Shipping Anno Nu 2010, gebaseerd op cijfers van Confeeder konden begin mei zelfs nog chartercontracten
Shipping & Chartering, krabbelden de tarieven begin 2010 weer voorzichtig omhoog. Medio 2010 voltrok worden gesloten tegen een dagtarief van circa
het marktherstel zich zelfs iets beter dan voorspeld, met het Baltic Max segment als snelste groeier. € 6.000,-, waar in de uitgangspunten in de PP

6. 6
betreffende vervolgreddingsplannen nog werd in Europa verandert met de dag. Bij de realisatie Grenzen aan de veerkracht
uitgegaan van tarieven van iets meer dan € 4.000,-. van deze speciale uitgave van Actueel is bekend Wat eerst werd toegeschreven aan de gebruikelijke,
Maar het tij keerde. Nu, terugkijkend, moet geworden dat ook een aantal Europese banken in zij het iets eerder ingetreden ‘zomerdip’, duidt bij
worden vastgesteld dat de opleving van korte duur de gevarenzone is komen te verkeren. Tal van nader inzien op een meer structurele terugval die
was en dat de onzekere economische omstandig- scenario’s doen de ronde, waarbij het gevoel over- onmogelijk te voorzien was. Dit betekent dat voor
heden de situatie op de scheepvaartmarkten weer heerst dat de keuzemogelijkheden beperkt zijn een aantal schepen een ingrijpende positie-
ernstig verstoren. tot ‘slecht’, ‘slechter’ of ‘aller-slechtst’. Topoverleg verslechtering is ingetreden. Ondanks eerdere
volgt op topoverleg, maar de impasse wordt niet succesvolle ondersteuningsmaatregelen, is bij een
Halverwege mei werd het voor het eerst weer doorbroken. Wat de oplossing precies wordt, aantal schepen toch weer een onvoorziene
moeilijker om nieuwe contracten af te sluiten. De durft niemand te voorspellen. negatieve werkkapitaalpositie ontstaan. Uiteraard
tarieven kwamen weer onder druk te staan. Er stelt de rederijgroep alles in het werk om de nieuwe
ontstond discontinuïteit in de verhuur. De Neergaande lijn liquiditeitsproblemen die zich bij een deel van de
gemiddelde dagopbrengst in de 750 TEU klasse Wat betekent dit voor de vloot van JR Shipping en vloot manifesteren te ondervangen. Echter, aan
zakte binnen een maand van € 6.000,- naar circa voor de continuïteit van de scheepsfondsen waar- de financiële inspanningen die de rederij zich nu
€ 5.000,-. Aanvankelijk werd aangenomen dat de binnen de schepen worden geëxploiteerd, wat in nog kan getroosten, zit een grens.
bekende ‘zomerdip’, tijdens welke de activiteiten de voorgaande crisisperiode al om grote financiële
op de chartermarkt altijd afnemen, iets eerder dan offers heeft gevraagd? Het is schier onmogelijk om Derving van inkomsten en onvoorzien hoge
gebruikelijke was ingetreden. Als reactie op een verwachtingen uit te spreken, laat staan te uitgaven door actieve deelname in de diverse
door de vakpers verkeerd geïnterpreteerd, door de beargumenteren. Op dit moment, terwijl we het overbruggingsmaatregelen die zijn getroffen om
analisten van Maersk uitgegeven marktbericht, laatste kwartaal van 2011 zijn ingegaan, doet een de gevolgen van de ‘eerste recessie’ op te vangen,
schreef de Deense marktleider in juli 2011: “De aantal schepen binnen de vloot het nog altijd beter hebben de financiële positie van de rederijgroep
indruk is ontstaan dat wij voor alle segmenten dan eerder, op basis van de berekeningen in de aanzienlijk verzwakt. Om haar financiële draag-
van de markt voor containervaart lagere charter- vervolgreddingsplannen, is voorzien. Voor deze kracht te verbeteren, heeft de rederij medio 2011
tarieven voorzien. Dit strookt niet met de schepen konden in het voorjaar relatief goede binnen de eigen kring van vennootrelaties met
werkelijkheid, noch met wat wij op dit moment charters worden afgesloten die op dit moment nog succes JR Shipping Obligaties uitgegeven, met een
waarnemen. Wat wij met ons marktbericht hebben van kracht zijn, tegen hogere tarieven dan de kapitaalinjectie van € 2.495.000,- als doelstelling.
willen aangeven, is dat de marktactiviteiten in juli prognoses na herijking. We moeten echter ook Met dit kapitaal hoopte JR Shipping enerzijds
volgens het vaste zomerpatroon sterk zijn vaststellen dat een aantal schepen na de periode weer actief en initiatiefrijk te kunnen gaan onder-
afgenomen in relatie tot het snelle herstel in het van opleving op dit moment uitzonderlijk slecht nemen, in het licht van het marktherstel dat zich
tweede kwartaal van 2011. Dit is op enkele presteert. Schepen als de Enforcer, Endeavor en leek te manifesteren. Anderzijds wilde de rederij-
capaciteitsklassen van negatieve invloed geweest, Ensemble en Expansa kennen een ongekend lange groep niet langer afhankelijk zijn van de banken
maar doet niets af aan ons optimisme over de periode van omzetderving, wat dramatisch is voor bij het nemen van beslissingen over eventuele
ontwikkeling van de chartertarieven voor de de liquiditeitspositie. Andere schepen ondervinden aanvullende ondersteuningsmaatregelen voor
eerstkomende jaren.” de gevolgen van in korte tijd sterk verslechterde schepen die alsnog liquiditeitsproblemen zouden
chartertarieven. Zoals onderstaande grafiek laat ondervinden. De banken hebben er, na het slagen
Breekbaar evenwicht zien, is momenteel alleen het Baltic Max segment van de obligatie-uitgifte, mee ingestemd dat JR
Net als vooraanstaande marktanalisten, is ook JR stabiel. Alle andere capaciteitsklassen kennen een Shipping weer een autonoom financieel beleid
Shipping uitgegaan van een tijdelijke terugval neergaande lijn. De eerder bevochten tarief- voert. Dankzij het kapitaal dat met de uitgifte van
met het perspectief van hernieuwd marktherstel verbeteringen zijn vooralsnog weer verloren gegaan. JR Shipping Obligaties uit de markt kon worden
na de per definitie zwakkere zomerperiode. Maken Hoewel de activiteiten weer iets lijken toe te gehaald, kan de rederijgroep nu, waar nodig, op
we nu de balans op, dan zien we helaas een andere nemen, is onmogelijk te zeggen wanneer deze eigen kracht, zonder toestemming van de banken,
werkelijkheid. Het evenwicht blijkt nog altijd negatieve trend kan worden doorbroken. Zolang bijspringen. Echter, op dit moment is al een groter
uiterst breekbaar en tal van ontwikkelingen zijn de onrust op de financiële markten en het gebrek beroep gedaan op dit kapitaal dan vooraf te voor-
directer van invloed op de financiële markten en aan politieke daadkracht aanhouden, is niets zien was, wat betekent dat de financiële positie van
de wereldeconomie dan ooit eerder in de onmogelijk. de rederijgroep opnieuw onder druk kan komen
geschiedenis. Een aantal negatieve, onvoorziene te staan.
gebeurtenissen volgden elkaar begin 2011 snel op
en droegen niet bij aan de stabiliteit van de Tariefontwikkeling containerfeeder schepen van januari 2006 tot oktober 2011 in €/dag
markten. Japan, een solide factor binnen de
wereldeconomie, kreeg in maart een enorme slag
te verwerken als gevolg van een vernietigende
tsunami en daaruit voortvloeiende dreiging van
een nucleaire ramp. De zogeheten ‘Arabische Lente’,
met extreme politieke en maatschappelijke onrust
in landen als Egypte, Tunesië en Libië, vergrootte
de onrust op de financiële markten. De crisis en
het geschutter rond de EHEC-bacterie, opgedoken
in mei, in Duitsland, heeft de Europese agrarische
sector miljoenen gekost. Van nog desastreuzere
invloed was en is de onmacht om een halt toe te
roepen aan het schuldendrama in Griekenland en
orde op zaken te stellen in de eurozone. En in de
VS lijken partijen lijnrecht tegenover elkaar te
staan in het zoeken naar oplossingen om de almaar
groeiende staatsschuld tot acceptabele proporties
terug te brengen. Het nieuws over de crisissituatie Bron: Confeeder Shipping & Chartering, oktober 2011

7. 7
Een volgende cruciale fase Hierbij moet de kanttekening worden geplaatst dat lende maatregelen nodig zijn om de nieuwe
In de aanloop naar 2012 breekt, met de inzichten de invloeden van buitenaf op dit moment aller- storm te doorstaan. De vraag is reëel of daar dan
van nu, een volgende cruciale periode aan. Als de minst aanleiding geven om aan te nemen dat het nog voldoende veerkracht voor bestaat en of het
tariefdalingen stabiliseren en de activiteiten op de eerder voorziene en ingezette marktherstel voor sommige schepen nog wel verantwoord is
chartermarkt weer toenemen, zodat ook de werkelijkheid wordt. Politieke daadkracht, een om opnieuw gezamenlijke financiële offers te
schepen die nu nog stil liggen kunnen worden oplossing voor de Griekse schuldencrisis, rust in brengen, als de ‘eigen vermogen recovery ratio’
verhuurd, dan zullen de financiële consequenties de eurozone en rust op de financiële markten, zijn naar objectieve maatstaven niet langer positief is.
uiterst pijnlijk en ingrijpend zijn voor een aantal essentiële voorwaarden die helaas nog bij lange Zolang dit ‘point of no return’ nog niet bereikt is,
schepen en de rederijgroep, maar dan hoeft de na niet zijn ingevuld. Blijven oplossingen uit en blijft JR Shipping waakzaam en scherp en worden,
continuïteit niet in gevaar te komen als zich een zet de tariefdaling als gevolg van economische zolang dit verantwoord is, alle financiële middelen
volgende fase van marktherstel aankondigt. onzekerheid door, dan zullen opnieuw aanvul- ingezet om ook deze fase te overbruggen.
ONDERNEMEN, TEGEN DE STROOM IN
De nieuwe crisissituatie en het treffen van maatregelen om de gevolgen daarvan het hoofd te Ondernemerselan, tegen de stroom in
bieden, houdt de gemoederen bij de rederijgroep permanent bezig. Daarnaast gaat aandacht Uiteraard heeft JR Shipping, trouw aan haar onder-
uit naar eerder genomen initiatieven, bedoeld om de basis onder onze scheepvaartactiviteiten nemingsprincipes, kritisch gekeken of het eerste
te verbreden. In dit opzicht valt er, naast de alarmerende marktsignalen, ook goed nieuws te concrete project, het m.s. Hagland Captain,
melden, gericht op de toekomst. realistische verdien- en rendementsperspectieven
kent. Het antwoord is onomwonden ja, om twee
Paradox? Expertdiensten aan derden redenen. De eerste reden is dat het schip binnen de
Goed nieuws is bijvoorbeeld onze samenwerking De uitbreiding van de JR Shipping vloot met deze eigen vloot van de rederij van de Hagland Group,
met de Noorse Hagland Group, een gerenommeerd twee multipurpose schepen, is een eerste wapen- Hagland Bulk Shipping A/S, wordt ingezet op de
concern met een vooraanstaande positie in de feit binnen de ambitie die de rederij in 2008 heeft markt voor Noorse kustvaart, een nichemarkt met
Noorse kustvaart. Deze samenwerking heeft uitgesproken om haar activiteiten te diversifiëren. veelal langlopende transportcontracten. Bij
recentelijk geresulteerd in een nieuw scheeps- Een tweede wapenfeit is de oprichting van Seazip oplevering van het schip ligt er direct een driejarig
participatieproject. Het lijkt een paradox om onder Offshore Service (2010), de sterk aan de rederij- chartercontract klaar, met verlengingsoptie en een
de huidige onzekere omstandigheden een nieuw groep gelieerde maritieme dienstverlener die zich koopoptie. Dit contract verleent het project een
investeringsproject op de markt te brengen. Het richt op de voorziene expansie op de markt voor uiterst solide basis. De tweede reden is dat er
besluit hiertoe veroorzaakt, net als de nieuwe offshore windparken. Intussen kunnen we een binnen zogeheten ‘maatschapprojecten’ nog steeds
crisisfase die is aangebroken, een ‘déjà vu’ ervaring. derde wapenfeit vermelden. Bij het besluit om haar gebruik worden gemaakt van de faciliteit Wille-
In 2009 ging de rederij onder zware crisis- activiteiten te verbreden en de ondernemings- keurige afschrijving. Door de daarmee samen-
omstandigheden en tegen de stroom in van start risico’s beter te spreiden, past ook de ambitie om hangende belastingaftrek heeft het project een
met de emissie van participaties in de nieuw te bepaalde expertactiviteiten van de diverse dochter- uiterst mild risicoprofiel en gezonde rendements-
bouwen multipurpose schepen Esprit en Estime. maatschappijen aan derden aan te bieden. Een basis.
Er is toen gekozen voor zogeheten ‘maatschap- mooi en tastbaar resultaat hiervan is een nieuw
projecten’, ingegeven door de faciliteit Willekeurige participatieproject dat de rederijgroep op de Het zijn uitstekende uitgangspunten, op basis
afschrijving, een tijdelijke fiscale stimulerings- markt brengt. waarvan rederijgroep JR Shipping de emissie en
maatregel, getroffen in het kader van de krediet- Het betreft een project waarvoor het initiatief is latere exploitatie van het schip met groot
crisis. Deelnemers in deze maatschapprojecten genomen door de Hagland Group, een vooraan- vertrouwen tegemoet ziet. De dienstverlening van
kregen de gelegenheid hun investering in twee staande Noors concern dat in de scheepvaartsector de specialistische werkmaatschappijen van rederij-
jaar tijd af te schrijven van de Inkomstenbelasting. een goede reputatie geniet. Voor de continuïteit groep JR Shipping zal resulteren in een welkome
Ondanks de diepe recessie van dat moment, is er in van de dienstverlening aan verladers waarmee bijdrage aan de groepsomzet en de financiële
korte tijd massaal op beide projecten ingeschreven, langlopende contracten zijn afgesloten, wil de positie. Bovendien, en dat is minstens zo
niet op de laatste plaats door eigen vennootrelaties. Hagland Group haar vloot uitbreiden. Hierbij is belangrijk, kan de rederijgroep binnen dit project
Beide schepen zijn recentelijk in de vaart genomen besloten gebruik te maken van de expertise van haar vertrouwde ondernemerselan laten spreken.
en doen nu dienst op de Europese short sea markt, JR Ship Investments BV voor de emissie en het Daar gaat een belangrijke motiverende werking
tegen tarieven die in het licht van de markt- fondsbeheer en van JR Ship Management voor het vanuit in deze turbulente tijd, waarin de rederij
omstandigheden alleszins acceptabel zijn. operationele scheepsbeheer vanaf het moment dat wordt heen en weer geslingerd tussen ‘koersvast
de schepen, die in India worden gebouwd, in de ondernemen en verantwoord schipperen’.
vaart worden genomen.

8. Colofon JR Shipping Actueel
Periodieke berichtgeving van JR Shipping BV, Harlingen
Exclusief verspreid onder vennoot- en rederijrelaties
Redactie JR Shipping Sander Schakelaar, Marcus Stevens,
Mirna de Bruin-Hibma,
Tekstverzorging Ton Hilderink Teksten, Frankrijk
Grafische vormgeving en illustraties Ontwerpstudio Jukkema BNO, Harlingen
Druk Flevodruk Harlingen
Informatie over verspreiding Esmeralda Kimkes-Blom
JR Shipping Bv
Korte Lijnbaan 25, Postbus 3, 8860 AA Harlingen
T + 31(0)517 431 225, F + 31(0)517 431 720
info@jrshipping.nl, www.jrshipping.nl