Населението на република македонија ново-IvoVbодд. (домашна задача) ОУ Свети Климент Охридски - Бутел, Скопје

1. Проектна задача по предметот Општество
Изработил: Иво Дамчески Vб
Населението на Република
Македонија

2. Демографија на Република Македонија
2
 Македонци - 1.297.981 или 64,18%
 Албанци - 509.083 или 25,17%
 Турци - 77.959 или 3,85 %
 Роми - 53.879 или 2,66%
 Срби- 35.939 или 1,78 %
 Бошњаци - 17.018 или 0,84%
 Власи - 9.695 или 0,48 %
 други -20.993 или 1,04%.
 Бројот на домаќинствата изнесува 564.296, а на становите 698.143. Во
вкупното население од 2.022.547 лица, населението на возраст до 19
години брои 591.702 лица, додека со 60 и повеќе години има 303.534
лица. Лицата на возраст од над 65 години опфаќаат 10,57 % во
вкупното население, додека младата популација од 0 до 14 години е
застапена со 21,08 проценти.

3. Македонско население
3
 Македонците се европски народ кој ја населува историско-
географската област Македонија. Поголемиот дел од
Македонците живее во Република Македонија, и има значителни
македонски малцинства во Бугарија, Грција, Албанија и Србија.
Македонците го говорат македонскиот јазик и припаѓаат во
групата на јужнословенски народи.
 Културата на Македонците е импресионистичко-
традиционалистичка. Таа е силно поврзана со родната земја и
поднебјето во коешто живеат. Богатото културно наследство на
Македонците доаѓа до израз во народното творештво, раскошните
народни носии, украсите и орнаментите во градските и селските
куќи, самиот архитектурен стил, манастирите и црквите,
иконостасите, иконите, дрвозерите, литературните дела итн.
 Македонија се смета за лулката на словенската писменост и култура,
а градот Охрид за Ерусалим на словенското православие..

4. Македонска архитектура
4
 Типичниот образец за
македонската градска куќа е
двокатна нискоградба со
испакнат горен кат, варосана
бела фасада, и црно-обоени
дрвени носечки столбови и
рамки за прозорци.
 Селската куќа, пак, е
изградена најчесто од камен, со
здрава камена фасада, и
чардак на вториот кат.

5. Македонска традиционална кујна
5
 Македонската кујна е репрезентативна кујна за Балканот, со турски,
грчки и блискоисточни влијанија, како и, во помала мера
италијански, медитерански и унгарски влијанија. Заради релативно
топлата клима која дозволува одлични услови за растење на разни
зеленчуци, овоштија, зачини и билки, македонската кујна е особено
разновидна.
 Македонската кујна е исто така позната по разноврсноста и
количината на млечни призводи и локални алкохолни пијалоци како
разни вина ракија и мастика.
 Традиционални македонски јадења – таратор, шопска салата, мусака,
подварок, леќа, турлитава, гравче-тавче, ориз тава, компир манџа,
полнети пиперки, селско месо, сарма, пита, ајвар, зелник, чомлек,
кукурек, пастрмајлија, пинџур, пача, шкембе чорба, охридска
пастрмка и многу други вкусни јадења.

6. Македонски народни инструменти
6
 Македонски традиционални
инструменти се: гајдата,
кавалот, шупелката, дудукот,
зурлата и двојанката, дајрето,
тапанот, тарабуката, ќемането,
тамбурата и удот.

7. Македонска народна носија
• 4 Машка и
женска
македонска
народна носија
од Галичник
• 5, 6 Женски
македонски
народни носии
од мариовско и
од Смилево
7

8. Бадник – дел од македонските обичаи
8
• Традиционално, во Македонија семјството се собира на вечера на
Бадник. Се подготвува богата трпеза исклучително со посна храна:
питулици, сарма, грав, компир, зелник, овошје и друго, што треба да
обезбеди богат род на земјоделските култури во следната година. Обичај е
по вечерата софрата да не се крева, туку така заедно со храната да остане
цела ноќ. Ова е поврзано со верувањето дека ноќта ќе дојде дедо Боже и
ќе се нахрани, или во некои места, духовите на мртвите.
• На Бадник во секоја куќа се меси кравјаче, пита или погача во која се
става пара. Вечерта кога сите ќе седнат на вечера, домаќинот, откако ќе
се прекрсти и ќе ја благослови трпезата, го крши кравјачето на толку
делови колку што има членови семејството, оставајќи уште дел за Бога и
за куќата. Сите присутни во својот дел од кравјачето ја бараат парата, и
оној што ќе ја најде се смета за најсреќниот во годината што претстои.

9. Албанско население
9
 Албанци во Македонија се најголемата малцинска заедница во
Македонија. Вкупниот број на Албанците во Македонија е
509.083 жители, што преставува околу 25% од населението.
Албанското малцинство живее претежно во северозападниот дел
на Македонија. Најголеми албански заедници се во околината на
градовите Тетово (70% од вкупното население), Гостивар (56%),
Дебар (58%), Струга (56%) и Кичево (31%).
 Најголем дел од Албанците во Македонија зборуваат на гегски
дијалект на албанскиот јазик, но во јужните делови од земјата се
зборува и на тоскскиот.
 Главна религија на Албанците во Македонија е исламот. Сепак, има
неколку села во кои благодарение на блиските односи и културното
разлевање на Македонците и Албанците, доминантна религија кај
Албанците е православното христијанство.

10. Албанска носија и инструменти
10
• Во албанската традициоинална
музика се користат народните
инстументи како: кавал, гајда,
тапан и лахута (виолина со
една жица) и еден вид на
мандолина со долг врат.
• Најчесто во народните игри и
ора, играчите се движат во
правоаголник, изведувајќи
пируети.

11. Празнични обичаи на Албанците
11
• Рамазан е исламски празник кој трае во текот на целиот деветти месец
од исламскиот календар Рамазан е време на пост, молитва, солидарност
и милосрдие, во кој муслиманските верници целодневно се воздржуваат
од конзумирање храна, цигари, алкохол, но и од лоши мисли, идеи и
дела. Постот почнува со изгрејсонце (суфур) и трае до зајдисонце
(ифтар). Јадење и пиење се дозволени во текот на ноќта. Од пост се
ослободени децата, бремени жени, доилки и болните.
• Курбан Бајрам — голем исламски празник кој трае 7 дена (10-
13 зулхиџет, односно дванаесеттиот месец споредарапскиот календар) и
се вика таканаречениот празник на жртвата затоа што тогаш се
принесува жртва - курбан, обично овни и им се делат на сиромасите.

12. Турско население
12
• Македонски Турци трета по големина народност и второ по големина
етничко малцинство во Македонија. Во пописот во 2002 година во
Македонија како етнички Турци се изјаснале 77.959 граѓани или
приближно 4% од вкупното население. Турците во Македонија се
признато и полноправно малцинство. Единствената нивна религија е
исламот. Народен празник на Турците во Македонија е „Денот на
наставата на турски јазик“ (21 декември).
• Над 77.000 Турци во Македонија зборуваат турски јазик на посебен и
единствен македонски акцент. Турците прават околу 12% од
македонското население со исламска вероисповед. Во одредени
македонски основни училишта во чија околина има мнозинство турци
има часови на турски јазик, но според закон наставата се држи со
македонски учебници. Настава на турски се држи и во приватното средно
училиште „Јахја Кемал“. Турците се полноправни граѓани во
Македонија, имаат радио и телевизиски канал во кој програмата се
емитува единствено на турски јазик.

13. Исламска архитектура во Македонија
Верски објекти-џамии, месџиди,
теќиња и турбиња
Профана архитектура-анови,
амами, медреси, саат кули и др.
13

14. Турска кујна
14
• Турската кујна има долга историја и во голема мера претставува
наследство од отоманската кујна.
• Вообичаени намирници, кои ги содржи турскиот појадок се сирење,
путер, маслинки, јајца, зеленчук (обично домати, краставици и пиперки),
како и овошје, џем и мед, суџук (зачинет
турски колбас), пастрма, бурек, симит. Традиционални турски јадења
се ѓозлеме, ќофте, бурек и донер.
• Во топлото турско лето, многумина повеќе сакаат полесни јадења кои
содржат сезонски зеленчук и овошје. Обично летното јадење е подготвено
од пржен зеленчук ( како што е модриот патлиџан, компири, тиквички и
зелени пиперки ) сервирани со јогурт, сос од домати, овчо сирење,
краставици, домати, лубеници, дињи, или летна алва ( полесна или
помалку блага од вообичаената алва).
• Еден од светско-познатите десерти во Турската кујна е баклавата.
Баклавата се прави или со фстаци или со ореви. Кадаифот е општопознат
турски десерт со парчиња на јуфки.

15. Ромско население
15
• Роми во Македонија— малцинска етничка група во Македонија. Според
пописот од 2002 година, во Македонија живеат околу 53.879 Роми или
2,66% од вкупното население. Општина ШутоОризари е единствената
општина во светот каде мнозинството се Роми, а воедно и единствена
општина во светот каде ромскиот (балканскоромскиот) е официјален јазик,
покрај македонскиот. Исто така со Уставот од 2001 г. Ромите во Република
Македонја се признати како народ единствено во светот. Интересен е
податокот дека Ромите се претежно населени во градовите, така што дури
95% од македонските Роми живеат во градските средини.
• По религија огромното мнозинство од Ромите се муслимани, но
постои и мал број на Роми со христијанска вероисповед (познати под
името Масарманги, Масрманговци) кои живеат во неколку градови од
источна и југоисточна Македонија.

16. Ромски фолклор
•Карактеристич
но за ромската
музика е
дајрето, а од
игрите чочекот.
16
По повод Светскиот ден на Ромите изложба
на ромска носија во Куманово

17. Ромски обичаи- Ромска свадба
17
• Ромската свадба се слави шест дена. Понеделник: започнува Ромската
свадба кај невестата со редење на миразот-невестински дар кој невестата
рачно го изработува пред свадбата. Свадбата почнува во среда.
• Во четврток е мала кна на која се канат само жени. Кната се става на
косата на младата, а свекрвата и носи дарови.
• Во петок пристигнува музиката (оркестар). Маж од потесната фамилија
со накитена ракија ги повикува гостите на свадбена вечера во недела
навечер. Жените со младата снашка одат во амам каде ја капат а после тоа
се служи баклава.
• Сабота е ден кога се оди на пазар по намирници. Попладне пристигнува
музиката и се собират подароци. Попладне на свадбата кај младоженецот
се игра Оро на свекрвата. Ова оро го играт исклучиво жени. Прва игра
свекрвата, а музиката се дарува со многу пари.
• Недела е ден кога се оди по невестата. Невестата излегува во присуство на
својот брат на кого младоженецот симболично му дава пари. Во куќата на
младоженецот прво влегува свекрвата која со себе носи сито во кое има
леблебии, бонбони, жито и јаболко и го дава на младата. Ситото се фрла на
кровот на куќата и ако остане таму бракот ќе биде долготраен.

18. 18
ВИ БЛАГОДАРАМ НА
ВНИМАНИЕТО, СЕ
НАДЕВАМ
УЖИВАВТЕ ВО
ПРЕЗЕНТАЦИЈАТА