Ede energieneutraal in 2050! De routekaart "energieneutraal" maakt de opgave duidelijk!

1. Gemeente Ede energieneutraal 2050
De gemeente Ede wil uiterlijk in 2050 energieneutraal zijn. Dit betekent dat we
alle energie die in onze gemeente wordt gebruikt op een schone (hernieuwbare)
manier willen opwekken. Dat doen we het liefst
binnen onze eigen gemeentegrenzen.
Met deze routekaart wordt in beeld
gebracht hoe we er nu voor staan, voor
welke opgave we staan en wat dat betekent
voor inwoners, bedrijven en andere partijen in
Ede. Door te klikken op de verschillende onderdelen
krijgt u meer informatie.
Warmte
Vervoer
Electriciteit

2. Gemeente Ede energieneutraal 2050
De gemeente Ede wil uiterlijk in 2050 energieneutraal zijn. Dit betekent
dat we alle energie die in onze gemeente wordt gebruikt op een schone
(hernieuwbare) manier willen opwekken. Dat doen we het liefst binnen onze
eigen gemeentegrenzen.
Energieneutraal is niet hetzelfde als klimaatneutraal of CO2
-neutraal. In het
laatste geval mag namelijk ook gebruik worden gemaakt van schone energie die
buiten de gemeente wordt opgewekt. Wij gaan dus, voor zover het mogelijk is,
een stapje verder en nemen daarmee volledige verantwoordelijkheid voor een
schoon energiegebruik in onze gemeente. Zoals landelijk is afgesproken kijken we
daarbij naar de brandstoffen die op ons grondgebied worden gebruikt (aardgas,
benzine en diesel e.d.) en naar energie die in Ede wordt gebruikt maar ergens
anders wordt opgewekt (elektriciteit). We kijken niet naar de energie, die nodig is
voor onze consumptie (bv. voeding, vliegreizen).
Energieneutraal
(Bron: landelijk protocol monitoren energie- en klimaatdoelen)
woningen
electriciteits
gebruik
afvalverwerking
SCOPE 1 SCOPE 2
handel, diensten en overheid
gebouwde omgeving
Afbakening
industrie
landbouw
mobiliteit

3. Gemeente Ede energieneutraal 2050
Zo staan we ervoor
Verschillende bronnen in Nederland leveren informatie aan over het
energiegebruik in gemeenten. In 2014 werd in Ede bijna 11.000 TeraJoule per jaar
aan energie gebruikt. Dat komt overeen met het energiegebruik van ongeveer
200.000 huishoudens. De belangrijkste energiegebruikers in Ede zijn hiernaast in
beeld gebracht.
Uit het plaatje blijkt onder meer dat veel energie wordt gebruikt door
huishoudens en verkeer. Als het gaat om bedrijven, dan wordt de meeste energie
gebruikt in de commerciële dienstverlening (o.a. groot- en detailhandel).
Energie wordt vooral ingezet om huizen en bedrijven te verwarmen en te
verlichten, machines en apparaten te laten functioneren en verkeer te laten
rijden. De meeste energie wordt in Ede benut voor warmte (45%) en verkeer
(38%). Van alle energie wordt op dit moment maar 17% gebruikt voor kracht en
licht (elektriciteit).
31%
13%
9%
15%
23%
6%
3%
Het totale energiegebruik in Ede:
ca. 11.000 TeraJoule in 2014
Woningen
Commerciele dienstverlening
Publieke dienstverlening
Verkeer lokaal
Verkeer snelwegen
Industrie
Land- en bosbouw
31%
13%
9%
15%
23%
6%
3%
Het totale energiegebruik in Ede:
ca. 11.000 TeraJoule in 2014
Woningen
Commerciele dienstverlening
Publieke dienstverlening
Verkeer lokaal
Verkeer snelwegen
Industrie
Land- en bosbouw

4. Gemeente Ede energieneutraal 2050
Ongeveer 10% energie die in Ede wordt gebruikt, wordt al op een schone
manier opgewekt. Dat gebeurt onder meer met de windturbines van windpark
Maanderbroek, de bio-energiecentrales van warmtebedrijf Ede en zonnepanelen
op daken van woningen en bedrijven. Ede loopt hiermee voorop ten opzichte van
het landelijke gemiddelde. In dit filmpje (https://youtu.be/aoQe11tSePg) laten
kinderen van Ede zien wat er in de gemeente allemaal al gebeurt.

5. Gemeente Ede energieneutraal 2050
In 2050 willen we in Ede energieneutraal zijn. Hoeveel energie we in dat jaar
gebruiken, kunnen we nu nog niet exact bepalen. We hebben het ingeschat op
basis van de kennis die we nu hebben. Voor elektriciteit, warmte en vervoer
hebben we onderzocht wat er waarschijnlijk gaat veranderen en wat dat betekent
voor Ede. Op basis daarvan denken we dat we in Ede in 2050 ongeveer 6.300
TeraJoule per jaar aan energie zullen gebruiken, waarbij het aandeel elektriciteit
flink stijgt ten opzichte van nu.
We hebben ook onderzocht hoeveel energie we op het grondgebied van Ede op
een schone manier kunnen opwekken, als we alle mogelijkheden benutten. Dat
is iets meer dan 5.400 TeraJoule per jaar. Door op de blokken voor warmte en
elektriciteit te klikken, krijgt u meer informatie hierover.
Uit het plaatje blijkt dat we een groot deel van de energie die we in 2050
gebruiken, ook op een schone manier kunnen opwekken. Toch lukt het, met de
huidige inzichten niet, om helemaal energieneutraal te worden. Het opwekken
van de benodigde elektriciteit binnen de gemeente lukt niet helemaal. Ook
Dit is de opgave
kunnen we niet de volledige verantwoordelijkheid nemen voor de verduurzaming
van het verkeer en vervoer. We blijven voor deze onderdelen dus afhankelijk van
landelijke ontwikkelingen zoals de bouw van windparken op zee.
0 1000 2000 3000 4000 5000 6000 7000
Potentie schone energie + aandeel wind op zee
Potentie schone energie grondgebied Ede
Energievraag in Ede
Eindsituatie in 2050
Elektriciteit Wind op zee Warmte Vervoer
0 1000 2000 3000 4000 5000 6000
Potentie schone energie + aandeel wind op zee
Potentie schone energie grondgebied Ede
Energievraag in Ede
Eindsituatie in 2050
Elektriciteit Wind op zee Warmte Vervoer
0 1000 2000 3000 4000 50
Potentie schone energie + aandeel wind op zee
Potentie schone energie grondgebied Ede
Energievraag in Ede
Eindsituatie in 2050
Elektriciteit Wind op zee Warmte Vervoer
0 1000 2000 3000 4000 5000 6000
Potentie schone energie + aandeel wind op zee
Potentie schone energie grondgebied Ede
Energievraag in Ede
Eindsituatie in 2050
Elektriciteit Wind op zee Warmte Vervoer
0 1000 2000 3000 4000
Potentie schone energie + aandeel wind op zee
Potentie schone energie grondgebied Ede
Energievraag in Ede
Eindsituatie in 2050
Elektriciteit Wind op zee Warmte Vervoer
0 1000 2000 3000 4000 5000 6000
Potentie schone energie + aandeel wind op zee
Potentie schone energie grondgebied Ede
Energievraag in Ede
Eindsituatie in 2050
Elektriciteit Wind op zee Warmte Vervoer

6. Gemeente Ede energieneutraal 2050
Elektrische apparaten en verlichtingssystemen worden steeds energiezuiniger.
Toch zal het elektriciteitsgebruik de komende decennia alleen maar gaan stijgen.
Dat komt in de eerste plaats omdat we steeds meer apparaten gebruiken. Het
gebruik van aardgas voor verwarming, warm water en koken zal bovendien sterk
afnemen en deels worden vervangen door elektriciteit voor warmtepompen
en elektrisch koken. Ook zullen auto’s met verbrandingsmotoren die rijden op
benzine en diesel grotendeels worden vervangen door elektrische auto’s. Hoe
groot de stijging van het elektriciteitsgebruik in Ede precies zal zijn, is moeilijk
te voorspellen. Voorlopig zijn we uitgegaan van een netto stijging van 25% ten
opzichte van 2014.
De elektriciteit die nodig is in 2050 kan voor een groot deel worden opgewekt
met zon- en windenergie, maar we kunnen niet genoeg opwekken om volledig in
de behoefte te voorzien. Dat blijkt uit het eindplaatje voor elektriciteit.
Transitiepad Elektriciteit

7. Gemeente Ede energieneutraal 2050
Het elektriciteitsgebruik in Ede zal gaan stijgen omdat we meer elektriciteit gaan
gebruiken in onze woningen en omdat steeds meer auto’s elektrisch gaan rijden.
Wanneer u hier klikt, wordt dit verder uitgelegd.
Bij het berekenen van de elektriciteit die we in Ede maximaal zouden kunnen
opwekken op een schone manier, zijn verschillende scenario’s mogelijk. Op basis
van eerdere onderzoeken en landelijke ervaringscijfers zijn we uitgegaan van:
¡ 12 extra windturbines
nn Zonnepanelen op de daken van alle woningen en bedrijven waar dat mogelijk is
nn Zonnevelden en andere zonne-installaties op de grond
(in totaal ca. 500 voetbalvelden).
In theorie past dit op ons grondgebied en kan het gerealiseerd worden. Maar het
betekent natuurlijk wel het nodige voor de inrichting van onze gemeente. Toch is
het nog niet genoeg om volledig in ons elektriciteitsgebruik te kunnen voorzien.
Dit is de opgave
Potentie elektriciteit
0
500
1.000
1.500
2.000
2.500
Startpositie 2020 2030 2050
Vraag en aanbod elektriciteit
Elektriciteitsvraag Potentie schone elektriciteit grondgebied Ede Aandeel wind op zee landelijk (2050: 40%)

8. Gemeente Ede energieneutraal 2050
In de gebouwde omgeving (woningen, bedrijven) gaat nu nog erg veel warmte
verloren. Landelijke, regionale en lokale maatregelen moeten ervoor zorgen dat
huishoudens en bedrijven hun panden beter gaan isoleren. Verwacht wordt dat
de warmtevraag hier behoorlijk door zal gaan afnemen. Een meer ingrijpende
verandering is het verdwijnen van het tot nu toe zo vanzelfsprekende aardgasnet
in Nederland. Om aan de internationale klimaatafspraken te voldoen, is dit
onvermijdelijk. Een groot deel van de huishoudens zal in de toekomst niet meer
kunnen koken op gas of het huis kunnen verwarmen met een cv-installatie. Dit
betekent dat gezocht moet worden naar alternatieven.
Wat dit precies gaat betekenen voor de warmtevraag in Ede is moeilijk te
voorspellen. Voorlopig zijn we ervan uitgegaan dat de warmtevraag tot 2030 met
25% zal dalen door o.a. isolatiemaatregelen en andere duurzame renovaties en
dat de warmtevraag (voor zover die niet wordt ingevuld met elektriciteit) daarna
nog eens met 25% daalt. Wat dit betekent ziet u in het eindplaatje voor warmte.
Transitiepad Warmte

9. Gemeente Ede energieneutraal 2050
De bio-energiecentrale in Ede levert al schone warmte aan een deel van de
huishoudens en bedrijven in Ede. Maar het merendeel van de huishoudens en
bedrijven gebruikt nu nog aardgas voor verwarming. Onderzocht is wat de
alternatieven hiervoor zijn en hoeveel hernieuwbare warmte er maximaal kan
worden opgewekt. Daarbij is gekeken naar:
nn Bio-energie uit houtachtige stoffen (zoals in de bio-energiecentrale);
nn Bio-energie door mestvergisting;
nn Aardwarmte en andere omgevingswarmte;
In theorie kan er meer dan genoeg warmte worden opgewekt op het
grondgebied van Ede om alle huishoudens en bedrijven in 2050 te verwarmen.
Maar het betekent natuurlijk nogal wat als aardgas volledig plaats moet maken
voor deze nieuwe vormen van warmte.
Dit is de opgave
Potentie warmte
0
1.000
2.000
3.000
4.000
5.000
6.000
Startpositie 2020 2030 2050
Vraag en aanbod warmte
Warmtevraag Potentie schone warmte op grondgebied Ede

10. Gemeente Ede energieneutraal 2050
Auto’s worden steeds zuiniger en het aantal elektrische auto’s stijgt snel. De
verwachting is dat de echte omslag naar elektrisch vervoer dat de komende decennia
gaat plaatsvinden. Landelijk wordt voorspeld dat in 2025 de helft van alle nieuw
verkochte auto’s elektrisch kan rijden en dat vanaf 2050 het hele personenwagenpark
schoon (emissieloos) zal zijn. Voor zwaar transport over de weg en voor andere
vormen van vervoer (water en lucht) wordt ook gezocht naar schonere opties, zoals
bijvoorbeeld waterstof. De verandering van het wagenpark zal in elk geval grote
consequenties hebben voor het elektriciteitsgebruik in Nederland.
Naast de ontwikkelingen die hierboven zijn genoemd, wordt in Ede veel aandacht
besteed aan het stimuleren van de (elektrische) fiets. Het doel is om automobilisten
te verleiden om de auto te laten staan en zo het energiegebruik van verkeer en
vervoer terug te dringen.
De gevolgen van alle ontwikkelingen voor het energiegebruik van verkeer
en vervoer in Ede zijn hieronder in beeld gebracht. De toename van het
elektriciteitsgebruik is verwerkt bij het onderdeel Elektriciteit.
Transitiepad Vervoer
0
500
1.000
1.500
2.000
2.500
3.000
3.500
4.000
4.500
Startpositie 2020 2030 2050
Totale energievraag vervoer (excl. elektriciteit)
Totale energievraag (excl. elektriciteit)

11. Gemeente Ede energieneutraal 2050
Om onze ambitie Energieneutraal in 2050 te bereiken, gaan we aan de slag met het
beperken van de energievraag en het schoon (hernieuwbaar) opwekken van energie
op ons eigen grondgebied. Daarvoor hebben we een routekaart opgesteld waarin
maatregelen en scenario’s zijn beschreven voor de korte, middellange en lange termijn.
We beperken de energievraag in Ede onder meer door…
nn Inwoners en bedrijven te stimuleren en te ondersteunen bij het treffen van
energiebesparende maatregelen, door het aanbieden van goedkope leningen
en gratis advies;
Dit gaan we doen
nn Afspraken te maken met o.a. de woningcorporatie over de verduurzaming van
huurwoningen en met Omgevingsdienst de Vallei over energiebesparing bij
bedrijven;
nn Als gemeente het goede voorbeeld te geven door onze gebouwen
energiezuinig te maken.
De routekaart is wat verder uitgewerkt voor elektriciteit, warmte en vervoer.
Korte termijn
(2017 – 2020)
Middellange termijn
(2020 – 2030)
Lange termijn
(2030 – 2050)
Doen wat nu al kan en
voorbereiden met het oog op de
toekomst
De warmtetransitie centraal,
hernieuwbare energie waar het
maar kan
De transitie in volle gang,
innovaties benutten voor de
laatste meters

12. Gemeente Ede energieneutraal 2050
De potentie voor zon- en windenergie in Ede gaan we zo goed mogelijk benutten.
Dat doen we als volgt:
nn Laten zien op welke daken zonne-energie mogelijk is;
nn Onderzoeken waar zonnevelden en andere installaties mogelijk zijn;
nn De ontwikkeling van zonnevelden en windturbines mogelijk maken (faciliteren);
nn Inwoners laten participeren in schone energievoorzieningen zoals zonnevelden
en windturbines;
nn Ruimte reserveren voor energievoorzieningen in de gemeente.
Maatregelen elektriciteit

13. Gemeente Ede energieneutraal 2050
Op het gebied van warmte ligt er een grote uitdaging. We proberen de warmtevraag
in onze gemeente zoveel mogelijk te beperken, maar we zullen ook moeten gaan
werken aan alternatieven voor verwarming via aardgas. Dat doen we als volgt:
nn Uitbreiding bestaande groene warmtenet faciliteren en stimuleren;
nn Uitbreiding van het bestaande aardgasnet zoveel mogelijk voorkomen;
nn De potentie voor omgevingswarmte, restwarmte en geothermie beter in kaart
brengen;
nn Onderzoek naar de aanleg klimaatplantsoenen voor teelt van houtige
biomassa;
nn De mogelijkheden voor mestvergisting onderzoeken;
nn Biomassastromen zo optimaal mogelijk benutten;
nn Een warmteplan maken voor de gemeente Ede waarin per wijk de duurzame
opties voor warmte in beeld worden gebracht;
nn In samenwerking met de netbeheerder en de woningcorporatie starten met
pilotprojecten voor duurzame warmte en dit vooral na 2020 uitbreiden.
Maatregelen warmte
Een van de Edese bio-energie installaties van Warmtebedrijf Ede.

14. Gemeente Ede energieneutraal 2050
Als het gaat om mobiliteit zijn we voor een deel afhankelijk van ontwikkelingen
in de markt zoals de introductie van elektrische vervoersmiddelen. Maar
lokaal kunnen we gelukkig ook het nodige doen. We werken als volgt aan de
verduurzaming van het energiegebruik van verkeer en vervoer:
nn Het gebruik van de (elektrische) fiets stimuleren;
nn Het gebruik van schoon openbaar vervoer stimuleren;
nn Elektrisch rijden stimuleren en faciliteren (uitrol slimme
laadinfrastructuur)
nn Andere schone mobiliteit stimuleren: aanbod alternatieve
brandstoffen, schone stadsdistributie;
nn Als gemeente het goede voorbeeld geven.
Maatregelen vervoer