1. ΓΕΛ Σ.Σ. ΜΟΥΡΙΩΝ
Β' Λυκείου
«Κατασκευή ρομπότ νερού μικρής κλίμακας (hydrobot).
Η αξιοποίησή του για την εξερεύνηση του νερού της λίμνης
Δοϊράνης»
Ερευνητική Εργασία 2014-2015
Υπεύθυνος Εκπαιδευτικός: Βενετόπουλος Παύλος ΠΕ19
8. Βασικές Αρχές της Φυσικής
Άνωση των ρευστών
Άνωση ονομάζεται η συνισταμένη δύναμη που δέχεται ένα
σώμα από το ρευστό μέσα στο οποίο βρίσκεται.
Η άνωση
…έχει κοινή διεύθυνση με το βάρος του σώματος και αντίθετη
φορά.
…εκδηλώνεται σε κάθε σώμα που βρίσκεται εντός ρευστού,
παρουσία βαρυτικού πεδίου και γίνεται αντιληπτή ως δύναμη
που δρα αντίθετα στο βάρος.
…αναφέρεται σε συστήματα που βρίσκονται σε ηρεμία. Η
μελέτη του φαινομένου της άνωσης εμπίπτει στον κλάδο
της φυσικής που ονομάζεται "στατική των ρευστών".
9. Η συνισταμένη των δυνάμεων που ασκούνται σε ένα σώμα μέσα σε ρευστό που
ηρεμεί, είναι η άνωση και το βάρος. Το αν το σώμα θα αιωρείται, θα επιπλέει ή
θα βυθίζεται, εξαρτάται από την σχέση μεταξύ αυτών των δύο δυνάμεων,
επομένως την σχέση μεταξύ των πυκνοτήτων σώματος-ρευστού. Συγκεκριμένα:
• Όταν το βάρος του σώματος είναι μεγαλύτερο του βάρους του εκτοπίσματός
του, τότε το σώμα βυθίζεται.
• Όταν το βάρος του σώματος είναι μικρότερο του βάρους του εκτοπίσματός
του, τότε το σώμα ανέρχεται μέχρι το βάρος του εκτοπίσματος να γίνει ίσο με το
βάρος του σώματος.
10. Ηλεκτρική Ενέργεια
Η ηλεκτρική ενέργεια είναι η ενέργεια που μεταφέρει το ηλεκτρικό ρεύμα,
που αναφέρεται στην κινητική ενέργεια των
κινούμενων ηλεκτρονίων (ηλεκτρικό ρεύμα), λόγω της ύπαρξης διαφοράς
δυναμικού στα άκρα ενός αγωγού.
Η πλειονότητα των συσκευών λειτουργεί με ηλεκτρικό ρεύμα. Τα
πλεονεκτήματα της ηλεκτρικής ενέργειας είναι:
• Είναι καθαρή ενέργεια.
• Μεταφέρεται εύκολα.
• Δεν απαιτεί χώρο αποθήκευσης.
• Υπάρχουν πολλές συσκευές που
λειτουργούν με ηλεκτρικό ρεύμα.
• Σήμερα υπάρχει εξέλιξη των μπαταριών που την
κάνει εξαιρετικά εύχρηστη και σε φορητές συσκευές.
11. Ηλεκτρικός Κινητήρας
Ο Ηλεκτρικός κινητήρας ή ηλεκτροκινητήρας, κοινώς μοτέρ, είναι
διάταξη που χρησιμοποιείται για την μετατροπή της ηλεκτρικής
ενέργειας σε μηχανική ενέργεια. Δεν είναι τίποτε άλλο παρά μια μηχανή
που δημιουργεί κίνηση καταναλώνοντας ηλεκτρισμό. Σ' έναν απλό
ηλεκτροκινητήρα, το ηλεκτρικό ρεύμα διαρρέει μια συρμάτινη περιέλιξη η
οποία βρίσκεται ανάμεσα στους πόλους ενός μαγνήτη. Όμως κάθε
ρευματοφόρος αγωγός, που βρίσκεται μέσα σε μαγνητικό πεδίο, δέχεται
κάποια δύναμη. Ο μαγνήτης που δημιουργεί το μαγνητικό πεδίο μπορεί
να είναι μόνιμος ή ηλεκτρομαγνήτης.
Σχηματικό διάγραμμα
λειτουργίας ηλεκτρικού
κινητήρα
12. Είδη ηλεκτροκινητήρων:
Οι ηλεκτροκινητήρες διακρίνονται σε δύο βασικές
κατηγορίες στους:
• Κινητήρες συνεχούς ρεύματος
• Κινητήρες εναλλασσόμενου ρεύματος
Οι κινητήρες εναλλασσόμενου ρεύματος με τη σειρά τους
διακρίνονται σε:
• Μονοφασικούς κινητήρες
• Πολυφασικούς κινητήρες
13. Υποθαλάσσια Σκάφη Ερευνών
Το υποβρύχιο είναι είδος
σκάφους που έχει τη δυνατότητα
να κινείται πάνω και κάτω από
την επιφάνεια της θάλασσας.
14. Ένα υποθαλάσσιο όχημα ερευνών είναι μια κινητή,
αυτοκινούμενη, τηλεκατευθυνόμενη ή τηλεχειριζόμενη
πλατφόρμα, ικανή να μεταφέρει αισθητήρες και
εργαλεία.
Υπάρχουν τρεις γενικές κατηγορίες τέτοιων
οχημάτων:
1. Βαθιά υποβρύχια οχήματα (DSV),
2. Τηλεκατευθυνόμενα οχήματα (ROV)
3. Αυτόνομα υποβρύχια οχήματα (AUV)
Χρήσεις: Δειγματοληψία, ωκεανογραφία, αποτύπωση
του βυθού, έλεγχος υποθαλάσσιων συστημάτων,
ανίχνευση και εξουδετέρωση ναρκών είναι μερικές μόνο
από τις πολλές εφαρμογές αυτών των σκαφών.
15. 1. Βαθιά υποβρύχια οχήματα (DSV)
Deep Sea Submarine
Τα DSV είναι επανδρωμένοι ανιχνευτές
βυθού που συνήθως καλύπτουν μεγαλύτερη
κάθετη από ότι οριζόντια απόσταση για την
επίτευξη επιστημονικών αποστολών.
16. Η Alvin είναι το παλαιότερο DSV στην υπηρεσία και
έχει ολοκληρώσει το μεγαλύτερο αριθμό των
καταδύσεων. Ανήκει και λειτουργεί στο
Ωκεανογραφικό Ινστιτούτο Woods Hole (WHOI).
17. Το αμερικάνικο πυρηνικό ερευνητικό DSV NR1 με το μητρικό πλοίο
Carolyn της Suess συμμετείχε σε τρία μεγάλα προγράμματα
αρχαιολογίας βαθέων υδάτων στην ακτή Skerki (Σικελία Straits), ανοιχτά
της Αιγύπτου και της Λωρίδας της Γάζας (Ashkelon Project) και στο Ιόνιο
Πέλαγος.
19. Τα ROV είναι μη επανδρωμένα υποβρύχια, προσδεδεμένα
με καλώδια, που μεταφέρουν δεδομένα από αισθητήρες
και εντολές ελέγχου. Το εύρος τιμών βάθους για τα
ROV είναι από λίγα μέτρα έως 11000 μέτρα. Το 1998,
το ROV Jason που ανήκει στη WHOI σε μια από τις
πρώτες επιχειρησιακές αναπτύξεις του, εξερεύνησε και
κατέγραψε ένα ρωμαϊκό ναυάγιο γνωστό ως "Isis"
κοντά στις όχθες του Skerki.
20. 3. Αυτόνομα υποβρύχια οχήματα
(AUV)
• Τα AUV είναι μη επανδρωμένα υποβρύχια,
χωρίς καλώδια τροφοδοσίας. Όλη η ενέργεια
παρέχεται από ενσωματωμένα συστήματα
ενέργειας, όπως μπαταρίες ή κυψέλες
καυσίμου και είναι προγραμματισμένο, για την
επίτευξη προκαθορισμένων εργασιών.
• Η χρήση ενός συστήματος AUV είναι μια
επαναστατική έννοια στην οποία ο χρήστης
έχει πολύ μικρό, ή και καθόλου έλεγχο του
συστήματος, για όσο πραγματοποιεί την
εργασία του.
21. Για στρατιωτικές αποστολές τα Αυτόνομα Υποβρύχια Οχήματα συχνά
αναφέρονται ως:
Υποβρύχια Οχήματα χωρίς άνθρωπο
(unmanned undersea vehicles (UUVs).
22. ΕΦΑΡΜΟΓΕΣ ΤΩΝ ΑΥΤΟΝΟΜΩΝ
ΥΠΟΒΡΥΧΙΩΝ ΟΧΗΜΑΤΩΝ
Εμπορικές εφαρμογές
Η βιομηχανία πετρελαίου και αερίου χρησιμοποιεί τα αυτόνομα
υποβρύχια οχήματα για να δημιουργήσει λεπτομερείς χάρτες του
θαλάσσιου πυθμένα, πριν προχωρήσει στην κατασκευή
υποθαλάσσιας υποδομής. Αγωγοί και υποθαλάσσιες κατασκευές
μπορούν να δημιουργηθούν με τον πιο οικονομικά αποδοτικό
τρόπο και με την ελάχιστη δυνατή αναστάτωση για το
περιβάλλον.
23. Έρευνα
Οι επιστήμονες χρησιμοποιούν τα AUVs για να μελετήσουν τις
λίμνες, τον ωκεανό και το πυθμένα του ωκεανού. Μια ποικιλία από
αισθητήρες μπορούν να τοποθετούνται στα AUVs για να μετρηθεί η
συγκέντρωση διαφόρων στοιχείων ή ενώσεων, η απορρόφηση ή η
αντανάκλαση του φωτός και η παρουσία της μικροσκοπικής ζωής.
Ερευνητές του MIT ανέπτυξαν ένα μικρό
AUV εξοπλισμένο με Τεχνητή Νοημοσύνη
Πανεπιστήμιο της Φλόριντα στις ΗΠΑ
ανέπτυξε ένα πρότυπο ηλιακό AUV με
όνομα Tavros02.
24. Χόμπι - Ψυχαγωγία
Πολλοί κατασκευάζουν AUVs ως χόμπι. Αρκετοί διαγωνισμοί παγκοσμίως δίνουν τη
δυνατότητα σε ερασιτέχνες κατασκευαστές AUVs να ανταγωνίζονται μεταξύ τους,
μέσω της ολοκλήρωσης αποστολών. Όπως και στα εμπορικά-επαγγελματικά AUVs,
υπάρχει η δυνατότητα να είναι εφοδιασμένα με κάμερες, φώτα ή σόναρ (αισθητήρες
υπερήχων). Οι διαφορές των ερασιτεχνικών με τα επαγγελματικά AUVs είναι ότι η
επιχειρησιακή τους δράση είναι σαφώς περιορισμένη και ότι λειτουργούν τις
περισσότερες φορές σε πισίνες και λίμνες.
26. ΑΙΣΘΗΤΗΡΑΣ ΠΙΕΣΗΣ
Ο αισθητήρας πίεσης χρησιμοποιείται και για τον
υπολογισμό του βάθους. Πέρα από τους βασικούς
αυτούς αισθητήρες, η μονάδα έρχεται επιπλέον με ένα
RTC (Real Time Clock) για να καταγράφεται η ώρα και
η ημερομηνία, καθώς και με μια SD κάρτα στην οποία
και αποθηκεύονται τα δεδομένα των μετρήσεων.