2. Henryk Sienkiewicz, pseudonim Litwos, urodził się
5 maja 1846r. w Woli Okrzejskiej, zmarł 15 listopada
1916r. w Vevey w Szwajcarii. Polski nowelista,
powieściopisarz i publicysta. Od 1855r. przebywał w
Warszawie. Laureat Nagrody Nobla w 1905r. Jeden
z najpopularniejszych pisarzy XX w. Wywodził się z
zubożałej rodziny ziemiańskiej. Pracował jako
reporter i felietonista, był współwłaścicielem
dwutygodnika Niwa i redaktorem dziennika Słowa.
Jako korespondent Gazety Polskiej przebywał
w Ameryce Północnej, podejmując wraz z grupą
przyjaciół próbę stworzenia w Kalifornii komuny
rolnej. Okresowo mieszkał w Zakopanem.
3. Znaczną część swego życia H. Sienkiewicz poświęcił działalności
społecznej. Ufundował stypendium dla wybitnie zdolnych, ale
biednych studentów Akademii Umiejętności. Wspierał finansowo
młodych pisarzy.
Zorganizował pomoc dla powodzian w 1903r.
Po wybuchu I wojny światowej założył
wraz z I.J.Paderewskim i A. Osuchowskim
Komitet Pomocy Ofiarom Wojny w Polsce.
Henryk Sienkiewicz cieszył się ogromnym poważaniem w świecie, był
też bardzo zaangażowany - nie tylko w sprawy polskie, ale i
międzynarodowe.
H. Sienkiewicz angażował się w wiele akcji społecznych, między
innymi w 1890 r. włączył się w organizację roku Mickiewiczowskiego –
skutecznie zabiegał o stworzenie muzeum, a następnie ufundowanie
pomnika Adama Mickiewicza w Warszawie.
4. Henryk Sienkiewicz był także prezesem Warszawskiej Kasy
Przezorności dla Literatów i Dziennikarzy,
współzałożycielem Kasy im. Mianowskiego dla Osób
Pracujących na Polu Naukowym.
W 1889 r. ufundował stypendium im. Marii Sienkiewiczowej dla
literatów żyjących w ciężkich warunkach materialnych. Korzystali z
niego między innymi Stanisław Wyspiański, Maria Konopnicka,
Stanisław Przybyszewski, Gustaw Daniłowski, Kazimierz Przerwa-
Tetmajer.
5. W czasie , kiedy Polska była pod zaborami, H. Sienkiewicz
pisał „ku pokrzepieniu serc”. Powstały takie utwory jak:
„Quo vadis”, „Krzyżacy”, „Trylogia”. Dzieła te dawały
czytelnikowi literacką lekcję patriotyzmu i wiarę w wartość
ludzkiego bohaterstwa. Nie tylko krzepiły, ale również
przypominały Polakom narodową odrębność i prawo do
narodowej godności.
H. Sienkiewicz wiele razy dawał dowody ogromnego
patriotyzmu. W 1901r. protestował przeciwko
prześladowaniom dzieci we Wrześni.
W okresie rewolucji w 1905r. w odezwach i artykułach
domagał się autonomii dla Królestwa Polskiego.
Był zwolennikiem narodowej demokracji.
6. Odpowiadając na ankietę rozesłaną przez paryską gazetę „Le
Courrier Européen”, napisał: „Należy miłować ojczyznę nade
wszystko i należy myśleć przede wszystkim o jej szczęściu.
Ale jednocześnie pierwszym obowiązkiem prawdziwego
patrioty jest czuwać nad tym, by idea jego Ojczyzny nie tylko
nie stanęła w przeciwieństwie do szczęścia ludzkości, lecz by
się stała jedną z jego podstaw. Tylko w tych warunkach
istnienie i rozwój Ojczyzny staną się sprawą, na której całej
ludzkości zależy. Innymi słowy, hasłem wszystkich patriotów
powinno być: przez Ojczyznę do ludzkości, nie zaś: dla
Ojczyzny przeciw ludzkości”
