ຄູ່ມືການສະໜອງການບໍລິການທີ່ຈຳເປັນແກ່ແມ່ຍິງ ແລະ ເດັກຍິງທີ່ຖືກເຄາະຮ້າຍຈາກຄວາມຮຸນແຮງ

1. ຄູ່ ມື ການສະໜອງການບໍ ລິ ການທູ່
ຈໍ າເປັ ນແກູ່ ແມູ່ ຍິ ງ ແລະ ເດັ ກຍິ ງທູ່ ຖື ກ
ເຄາະຮ້ າຍຈາກຄວາມຮຸ ນແຮງ
By: UNFPA
18-19 December, 2019

2. ນໍ າສະເໜປື ້ ມຄູ່ ມື ການສະໜອງການ
ບໍ ລິ ການທູ່ ຈໍ າເປັ ນແກູ່ ແມູ່ ຍິ ງ ແລະ
ເດັ ກຍິ ງທູ່ ຖື ກເຄາະຮ້ າຍຈາກຄວາມຮຸ ນ
ແຮງ
ບົ ດທ 1: ການ
ແນະນໍ າປື ້ ມຄູ່ ມື
ບົ ດທ 3: ການສະ
ໜອງການ
ບໍ ລິ ການທູ່ ຈໍ າເປັ ນ
ດ້ ານຍຸ ຕິ ທໍ າ
ບົ ດທ 2: ການສະ
ໜອງການ
ບໍ ລິ ການທູ່ ຈໍ າເປັ ນ
ດ້ ານສຸ ຂະພາບ
ບົ ດທ 4: ການສະໜ
ອງການບໍ ລິ ການທູ່
ຈໍ າເປັ ນດ້ ານສັ ງຄົ ມ
ບົ ດທ 5: ການຈັ ດຕັ້ ງ
ປະຕິ ບັ ດທູ່ ຈໍ າເປັ ນດ້ ານ
ການປະສານງານ ແລະ
ການບໍ ລິ ຫານການປະສານ
ງານ

3. ບົ ດທ 2: ການສະໜອງການບໍ ລິ ການທູ່
ຈໍ າເປັ ນດ້ ານສຸ ຂະພາບ
1 ບົູ່ ງຊ້ ຜ້ ລອດ
ຊວິ ດຈາກຄວາມ
ຮຸ ນແຮງໂດຍຄູ່
ຮັ ກ/ຄູ່ ຮູ່ ວມ
ຊວິ ດໃກ້ ສິ ດ
2. ການ
ຊູ່ ວຍເຫື ອຂັ້ ນທໍ າ
ອິ ດ/ເບື ້ ອງຕົ້ ນ
3. ການປິູ່ ນປົ ວ
ບາດແຜ ແລະ
ບັ ນຫາສຸ ຂະພາບ
ທູ່ ຕ້ ອງການ
ການປິູ່ ນປົ ວຮບ
ດູ່ ວນ
4. ການ
ເບິູ່ ງແຍງ ແລະ
ການກວດ
ກໍ ລະນການລູ່ ວງ
ລະເມດທາງ
ເພດ
5. ການປະເມນ
ແລະ ປິູ່ ນປົ ວ
ສຸ ຂະພາບຈິ ດ
6. ເອກະສານ
(ການແພດ-ກົ ດ
ໝາຍ)

4. 1 ບົູ່ ງຊ້ ຜ້ ລອດຊວິ ດຈາກຄວາມຮຸ ນແຮງໂດຍ
ຄູ່ ຮັ ກ/ຄູ່ ຮູ່ ວມຊວິ ດໃກ້ ສິ ດ
ຜ້ ສະໜອງການບໍ ລິ ການສຸ ຂະພາບ ຕ້ ອງເຂົ້ າໃຈວູ່ າບັ ນຫາສຸ ຂະພາບຂອງ
ແມູ່ ຍິ ງອາດເກດຂ້ ນ ຫື ຮ້ າຍແຮງຂ້ ນຍ້ ອນຄວາມຮຸ ນແຮງ.
ແມູ່ ຍິ ງທູ່ ຖື ກຄວາມຮຸ ນແຮງ ຢູ່ ໃນສາຍສໍ າພັ ນ ແລະ ຖື ກຄວາມຮຸ ນແຮງທາງ
ເພດ ສູ່ ວນຫາຍ ຈະຊອກຫາການບໍ ລິ ການສຸ ຂະພາບທູ່ ພົ ວພັ ນກັ ບສະພາບ/
ອາການທາງດ້ ານຈິ ດໃຈ ຫື ຮູ່ າງກາຍ, ລວມທັ ງ ການບາດເຈັ ບ.
ສູ່ ວນຫາຍ ພວກເຂົ າຈະບໍູ່ ບອກໃຫ້ ຜ້ ໃຫ້ ບໍ ລິ ການຮ້ ກູ່ ຽວກັ ບ ຄວາມຮຸ ນແຮງ
ຍ້ ອນອັ ບອາຍ ຫື ຢ້ ານກົ ວ ວູ່ າຈະຖື ກເບິູ່ ງບໍູ່ ດ ຫື ຍ້ ອນຢ້ ານກົ ວຄູ່ ຮັ ກ/ຜົ ວ
ຂອງພວກເຂົ າ.

5. ອົ ງປະກອບ
ຕົ້ ນຕໍ
ຄໍ າແນະນໍ າ
1.1
ຂໍ້ ມນ
• ຕ້ ອງມຂໍ້ ມນກູ່ ຽວກັ ບຄວາມຮຸ ນແຮງຈາກຄູ່ ຮັ ກ/ຜົ ວ ແລະ ຄວາມຮຸ ນແຮງໂດຍບຸ ກຄົ ນອືູ່ ນ ໃນຮບແບບການ
ຂຽນ ຢູ່ ໃນສະຖານທູ່ ບໍ ລິ ການສຸ ຂະພາບ ເຊັູ່ ນ ໂປສເຕ້ , ແຜູ່ ນພັ ບ ຫື ໃບປິ ວ ເຊິູ່ ງຕ້ ອງໃຫ້ ມຢູ່ ໃນເຂດທູ່ ເປັ ນ
ສູ່ ວນຕົ ວ ເຊັູ່ ນ ຫ້ ອງນໍ້ າແມູ່ ຍິ ງ (ໂດຍມຂໍ້ ຄວາມເຕື ອນ ກູ່ ຽວກັ ບ ຄວາມສູ່ ຽງໃນການນໍ າເອກະສານດັູ່ ງກູ່ າວກັ ບ
ບ້ ານ ທູ່ ອາໄສຢູ່ ນໍ າຄູ່ ຮັ ກ/ຜົ ວທູ່ ກະທໍ າຄວາມຮຸ ນແຮງ).
1.2
ບົູ່ ງຊ້ ແມູ່ ຍິ ງທູ່
ຖື ກຄວາມຮຸ ນ
ແຮງຈາກຄູ່
ຮັ ກ/ຜົ ວ
• ຜ້ ສະໜອງການບໍ ລິ ການສຸ ຂະພາບ ຄວນຖາມກູ່ ຽວກັ ບຄວາມສູ່ ຽງໃນການຖື ກຄວາມຮຸ ນແຮງຈາກຄູ່ ຮັ ກ/
ຜົ ວ ໃນເວລາທູ່ ປະເມນອາການ ເຊິູ່ ງອາດເກດຍ້ ອນ ຫື ມຜົ ນກະທົ ບມາຈາກຄວາມຮຸ ນແຮງຈາກຄູ່ ຮັ ກ/ຜົ ວ
ເພືູ່ ອຊູ່ ວຍໃນການບົູ່ ງມະຕິ ແລະ ກໍ ານົ ດການເບິູ່ ງແຍງດແລຕໍູ່ ໄປ.
• ການຖາມແມູ່ ຍິ ງ ກູ່ ຽວກັ ບ ຄວາມຮຸ ນແຮງ ຈໍ າເປັ ນຕ້ ອງໄດ້ ເຊືູ່ ອມກັ ບການຕອບໂຕ້ ທູ່ ມປະສິ ດຕິ ພາບ,
ເຊິູ່ ງຄວນປະກອບມ ການຊູ່ ວຍເຫື ອຂັ້ ນທໍ າອິ ດ/ເບື ້ ອງຕົ້ ນ, ການປິູ່ ນປົ ວ ແລະ ເບິູ່ ງແຍງທາງການແພດທູ່ ເ
ໝາະສົ ມຕາມຄວາມຕ້ ອງການ ແລະ ສົູ່ ງຕໍູ່ ພາຍໃນລະບົ ບສາທະລະນະສຸ ກ ຫື ໃຫ້ ພາກສູ່ ວນພາກນອກ.
• ບໍູ່ ຄວນຈັ ດຕັ້ ງປະຕິ ບັ ດ “ການກວດປະເມນສໍ າລັ ບທຸ ກຄົ ນ” ຫື “ການສອບຖາມເປັ ນປົ ກກະຕິ ” (ໝາຍ
ຄວາມວູ່ າ ໃຫ້ ຖາມແມູ່ ຍິ ງທຸ ກຄົ ນທິ
ູ່
ສອບຖາມກູ່ ຽວກັ ບບັ ນຫາສຸ ຂະພາບ). ມຄວາມທ້ າທາຍທູ່ ຈະຈັ ດຕັ້ ງ
ປະຕິ ບັ ດໃນສະພາບທູ່ ມອັ ດຕາການໃຊ້ ຄວາມຮຸ ນແຮງສງ ແຕູ່ ພັ ດມຂໍ້ ຈໍ າກັ ດທາງດ້ ານຊັ ບພະຍາກອນ ຫື
ທາງເລື ອກໃນການສົູ່ ງຕໍູ່ .
• ກູ່ ອນທູ່ ຈະຖາມຜ້ ໃຊ້ ບໍ ລິ ການ ກູ່ ຽວກັ ບ ຄວາມຮຸ ນແຮງ, ລະບົ ບສາທາລະນະສຸ ກ ຄວນໃຫ້ ມິ ເງືູ່ ອນໄຂ/ຂໍ້
ກໍ ານົ ດຂັ້ ນຕໍູ່ າດັູ່ ງລຸູ່ ມນ້ :
ມສະຖານທູ່ ທູ່ ເປັ ນສູ່ ວນຕົ ວ; ຜ້ ໃຫ້ ບໍ ລິ ການສຸ ຂະພາບທູ່ ໄດ້ ຮັ ບການເຝິ ກອົ ບຮົ ມ ໃນການຖາມຄໍ າຖາມຢູ່ າງເ
ໝາະສົ ມ ແລະ ຮ້ ຈັ ກວູ່ າຈະຮັ ບມື ຢູ່ າງເໝາະສົ ມແນວໃດ; ມິ ກົ ດລະບຽບ/ຂັ້ ນຕອນການດໍ າເນນງານ
ມາດຕະຖານ

6. 2. ການຊູ່ ວຍເຫື ອຂັ້ ນທໍ າອິ ດ/ເບື ້ ອງຕົ້ ນ
ໃນເວລາທູ່ ໃຫ້ ການຊູ່ ວຍເຫື ອຂັ້ ນທໍ າອິ ດ/ເບື ້ ອງຕົ້ ນ ໃຫ້ ແກູ່ ແມູ່ ຍິ ງທູ່ ຖື ກຄວາມຮຸ ນ
ແຮງ, ຄວນເອົ າໃຈູ່ ໃສູ່ ຄວາມຕ້ ອງການ 4 ປະເພດ:
(1) ຄວາມຕ້ ອງການທັ ນທ/ຮບດູ່ ວນ ທາງດ້ ານສຸ ຂະພາບຈິ ດ/ທາງຈິ ດໃຈ;
(2) ຄວາມຕ້ ອງການທັ ນທ/ຮບດູ່ ວນ ທາງດ້ ານສຸ ຂະພາບພາຍນອກ;
(3) ຕ້ ອງການຄວາມປອດໄພຢູ່ າງຕໍູ່ ເນືູ່ ອງ;
(4) ການຊູ່ ວຍເຫື ອຕໍູ່ ເນືູ່ ອງ ແລະ ຄວາມຕ້ ອງການທາງດ້ ານສຸ ຂະພາບຈິ ດ.
ການຊູ່ ວຍເຫື ອຂັ້ ນທໍ າອິ ດ/ເບ້ື ້
ອງຕົ້ ນ ໃຫ້ ການເບິູ່ ງແຍງ ແລະ ຕອບສະໜອງຄວາມ
ຕ້ ອງການທາງດ້ ານຈິ ດໃຈ, ຮູ່ າງກາຍ, ຄວາມປອດໄພ ແລະ ຊູ່ ວຍເຫື ອ, ໂດຍບໍູ່
ກ້ າວກາຍຄວາມເປັ ນສູ່ ວນຕົ ວຂອງແມູ່ ຍິ ງ. ການຊູ່ ວຍເຫື ອຂັ້ ນທໍ າອິ ດ/ເບ້ື ້
ອງຕົ້ ນ
ແມູ່ ນການເບິູ່ ງແຍງທູ່ ສໍ າຄັ ນທູ່ ສຸ ດ.

7. ອົ ງປະກອບ
ຕົ້ ນຕໍ
ຄໍ າແນະນໍ າ
2.1
ການເບິູ່ ງແຍງ
ທູ່ ເອົ າແມູ່ ຍິ ງ
ເປັ ນໃຈກາງ
• ແມູ່ ຍິ ງທູ່ ເປດເຜຍກູ່ ຽວກັ ບຄວາມຮຸ ນແຮງພວກເຂົ າຖື ກກະທໍ າຈາກຄູ່ ຮັ ກ/ຜົ ວ (ຫື ສະມາຊິ ກໃນຄອບຄົ ວ) ຫື
ຖື ກຄວາມຮຸ ນແຮງທາງເພດຈາກບຸ ກຄົ ນໃດໜູ່ ງ ຕ້ ອງໄດ້ ຮັ ບການຊູ່ ວຍເຫື ອທັ ນໃດ.
 ການຊູ່ ວຍເຫື ອຂັ້ ນທໍ າອິ ດ/ເບື ້ ອງຕົ້ ນ ລວມມ: ບໍູ່ ມອັ ກຄະຕິ /ບໍູ່ ຕັ ດສິ ນຜ້ ອືູ່ ນ ແລະ ໃຫ້ ການຊູ່ ວຍເຫື ອ ແລະ
ຢື ນຢັ ນສິູ່ ງທູ່ ແມູ່ ຍິ ງເລົູ່ າໃຫ້ ຟັ ງ; ໃຫ້ ການເບິູ່ ງແຍງ ແລະ ຊູ່ ວຍເຫື ອ ເພືູ່ ອແກ້ ໄຂຄວາມກັ ງວົ ນໃຈຂອງພວກ
ເຂົ າ ແຕູ່ ບໍູ່ ໃຫ້ ກ້ າວກາຍສິ ດອໍ ານາດໃນການຕັ ດສິ ນໃຈຂອງລາວ; ສອບຖາມກູ່ ຽວກັ ບປະຫວັ ດການຖື ກ
ຄວາມຮຸ ນແຮງຂອງລາວ, ຮັ ບຟັ ງຢູ່ າງຕັ້ ງໃຈ, ແຕູ່ ບໍູ່ ໃຫ້ ກົ ດດັ ນລາວໃຫ້ ເວົ້ າ (ໃຫ້ ລະມັ ດລະວັ ງໃນເວລາ
ສົ ນທະນາຫົ ວຂໍ້ ລະອຽດອູ່ ອນ ເວລາທູ່ ມນາຍແປພາສາເຂົ້ າຮູ່ ວມນໍ າ); ຮັ ບຟັ ງໂດຍບໍູ່ ກົ ດດັ ນແມູ່ ຍິ ງໃຫ້
ເປດເຜຍຂໍ້ ມນ ຫື ຕອບ; ໃຫ້ ຂໍ້ ມນ; ຊູ່ ວຍລາວ ໃນການເຂົ້ າເຖິ ງຂໍ້ ມນ ກູ່ ຽວກັ ບ ແຫູ່ ງການຊູ່ ວຍເຫື ອ ລວມ
ທັ ງ ການບໍ ລິ ການກົ ດໝາຍ ແລະ ອືູ່ ນໆ ທູ່ ລາວຄິ ດວູ່ າອາດເປັ ນປະໂຫຍດ, ແລະ ຊູ່ ວຍລາວຕິ ດຕໍູ່ ພົ ວພັ ນກັ ບ
ການບໍ ລິິ ການ ແລະ ການຊູ່ ວຍເຫື ອທາງສັ ງຄົ ມ; ໃຫ້ ຂໍ້ ມນເປັ ນເອກະສານ ກູ່ ຽວກັ ບ ຍຸ ດທະສາດ/ວິ ທໃນກາ
ຮັ ບມື ກັ ບຄວາມເຄັູ່ ງຄຽດຂັ້ ນຮຸ ນແຮງ
 ຊູ່ ວຍແມູ່ ຍິ ງ ໃນການເພູ່ ມຄວາມປອດໄພໃຫ້ ແກູ່ ຕົ ວລາວເອງ ແລະ ລກຂອງລາວ, ໃນບູ່ ອນທູ່ ຈໍ າເປັ ນ
 ຊູ່ ວຍເຮັ ດໃຫ້ ແມູ່ ຍິ ງສະບາຍໃຈ ແລະ ຊູ່ ວຍບັ ນເທົ າ ຫື ຫຸ ດຜູ່ ອນຄວາມກັ ງວົ ນໃຈຂອງແມູ່ ຍິ ງ
 ສະໜອງ ຫື ລະດົ ມຂົ ນຂວາຍການຊູ່ ວຍເຫື ອທາງສັ ງຄົ ມ (ລວມທັ ງ ການສົູ່ ງຕໍູ່ ).
 ຜ້ ໃຫ້ ບໍ ລິ ການສຸ ຂະພາບ ຄວນຮັ ບປະກັ ນ: ການປກສາຫາລື ແມູ່ ນດໍ າເນນຢູ່ ໃນສະຖານທູ່ ສູ່ ວນຕົ ວ; ຮັ ກສາ
ຄວາມລັ ບ
 ຖ້ າຫາກວູ່ າ ບໍູ່ ສາມາດສະໜອງການຊູ່ ວຍເຫື ອຂັ້ ນທໍ າອິ ດ/ເບື ້ ອງຕົ້ ນ, ຕ້ ອງຮັ ບປະກັ ນວູ່ າ ມບຸ ກຄົ ນອືູ່ ນທູ່
ສາມາດໃຫ້ ການຊູ່ ວຍເຫື ອໄດ້
2.2
ການລາຍງານ
 ຜ້ ບໍ ລິ ການສຸ ຂະພາບ ບໍູ່ ຈໍ າເປັ ນຕ້ ອງລາຍງານກູ່ ຽວກັ ບຄວາມຮຸ ນແຮງຕໍູ່ ກັ ບແມູ່ ຍິ ງໃຫ້ ຕໍ າຫວດ.
 ຜ້ ໃຫ້ ບໍ ລິ ການສຸ ຂະພາບ ຄວນສະເໜແນະທູ່ ຈະລາຍງານໃຫ້ ອໍ ານາດການຈັ ດຕັ້ ງທູ່ ກູ່ ຽວຂ້ ອງ ລວມທັ ງ

8. 3. ການປິູ່ ນປົ ວບາດແຜ ແລະ ບັ ນຫາ
ສຸ ຂະພາບທູ່ ຕ້ ອງການການປິູ່ ນປົ ວຮບດູ່ ວນ
ການກວດ ແລະ ປິູ່ ນປົ ວສຸ ຂະພາບທາງຮູ່ າງກາຍ ແລະ ຈິ ດໃຈ ຕ້ ອງດໍ າເນນ
ໄປຄຽງຄູ່ ກັ ນ.
ມການຈັ ດແບູ່ ງການບໍ ລິ ການ ເພືູ່ ອໃຫ້ ຄໍ າແນະນໍ າຢູ່ າງຈະແຈ້ ງ ກູ່ ຽວກັ ບ
ມາດຕະຖານຂັ້ ນຕໍູ່ າສຸ ດ.

9. ອົ ງປະກອບຕົ້ ນຕໍ ຄໍ າແນະນໍ າ
3.1
ປະຫວັ ດ ແລະ ການ
ກວດ
 ການຖາມປະຫວັ ດ ຄວນປະຕິ ບັ ດຕາມຂັ້ ນຕອນການແພດມາດຕະຖານ, ແຕູ່ ໃຫ້ ຄໍ ານງວູ່ າ
ແມູ່ ຍິ ງທູ່ ຖື ກຄວາມຮຸ ນແຮງຈາກຄູ່ ຮັ ກ/ຜົ ວ ຫື ຄວາມຮຸ ນແຮງທາງເພດ ສູ່ ວນຫາຍຈະມຄວາມ
ສະເທື ອນໃຈ, ດັູ່ ງນັ້ ນ ຄວນກວດເບິູ່ ງເອກະສານຕູ່ າງໆທູ່ ລາວອາດມມານໍ າ ແລະ ຫກເວັ້ ນການ
ຖາມຄໍ າຖາມທູ່ ລາວອາດໄດ້ ຕອບໄປແລ້ ວ.
 ອະທິ ບາຍ ແລະ ໃຫ້ ຂໍ້ ມນເພືູ່ ອຂໍ ຄວາມຍິ ນຍອມເຫັ ນດຈາກແມູ່ ຍິ ງ ສໍ າລັ ບແຕູ່ ຂົ ງເຂດລຸູ່ ມນ້ :
 ການກວດທາງການແພດ
 ການປິູ່ ນປົ ວ
 ການເກັ ບກໍ າຫັ ກຖານທາງດ້ ານນິ ຕິ ເວດ
 ເພືູ່ ອສະໜອງຂໍ້ ມນໃຫ້ ແກູ່ ພາກສູ່ ວນທູ່ ສາມ, ເຊັູ່ ນ ຕໍ າຫວດ ແລະ ສານ.
 ຖ້ າແມູ່ ຍິ ງ ຕ້ ອງການເກັ ບກໍ າຂໍ້ ມນຫັ ກຖານ, ໃຫ້ ຕິ ດຕໍູ່ ຫາ ຫື ສົູ່ ງຕໍູ່ ໃຫ້ ຜ້ ໃຫ້ ບໍ ລິ ການທູ່ ໄດ້ ຮັ ບການ
ເຝິ ກອົ ບຮົ ມດ້ ານນ້ .
 ດໍ າເນນການກວດຮູ່ າງກາຍຢູ່ າງລະອຽດ. ບັ ນທກຜົ ນ ແລະ ສິູ່ ງທູ່ ສັ ງເກດເຫັ ນ ຢູ່ າງຈະແຈ້ ງ.
 ໃນແຕູ່ ລະຂັ້ ນຕອນການກວດ ຮັ ບປະກັ ນການສືູ່ ສານ ແລະ ຂໍ ອະນຸ ຍາດກູ່ ອນ.
3.2
ການປິູ່ ນປົ ວສຸ ກເສນ
ໃນກໍ ລະນທູ່ ແມູ່ ຍິ ງມອາການທູ່ ຮຸ ນແຮງ ຫື ມຜົ ນຕໍູ່ ຊວິ ດ ໃຫ້ ສົູ່ ງຕໍູ່ ແມູ່ ຍິ ງໄປປິູ່ ນປົ ວສຸ ກເສນທັ ນທ.

10. 4. ການເບິູ່ ງແຍງ ແລະ ການກວດກໍ ລະນ
ການລູ່ ວງລະເມດທາງເພດ
ຄວາມຮຸ ນແຮງທາງເພດ ແມູ່ ນປະສົ ບການທູ່
ສະເທື ອນໃຈ ເຊິູ່ ງອາດມຜົ ນກະທົ ບທາງລົ ບຕໍູ່ ກັ ບ
ສຸ ຂະພາບທາງຈິ ດໃຈ, ຮູ່ າງກາຍ, ທາງເພດ ແລະ
ສຸ ຂະພາບຈະເລນພັ ນຂອງແມູ່ ຍິ ງ, ໝາຍຄວາມວູ່ າ
ພວກເຂົ າອາດຕ້ ອງການ ການປິູ່ ນປົ ວເບິູ່ ງແຍງຮບ
ດູ່ ວນໃນຕອນນັ້ ນ, ການເບິູ່ ງແຍງໄລຍະຍາວ ໂດຍ
ສະເພາະ ສຸ ຂະພາບທາງຈິ ດໃຈ

11. ອົ ງປະກອບຕົ້ ນຕໍ ຄໍ າແນະນໍ າ
4.1
ປະຫວັ ດທູ່ ສົ ມບນຄົ ບຖ້ ວນ
 ຊັ ກຖາມປະຫວັ ດໃຫ້ ຄົ ບຖ້ ວນ, ບັ ນທກເຫດການ ເພືູ່ ອກໍ ານົ ດວູ່ າມາດຕະການຫຍັ ງທູ່ ເໝາະ
ສົ ມ ແລະ ດໍ າເນນການກວດຮູ່ າງກາຍຢູ່ າງຄົ ບຖ້ ວນ (ຕັ້ ງແຕູ່ ຫົ ວຮອດນິ ້ ວຕນ ລວມທັ ງ ອະ
ໄວຍະວະເພດ).
 ປະຫວັ ດຄວນລວມມ:
 ໄລຍະເວລາຕັ້ ງແຕູ່ ຖື ກລູ່ ວງລະເມດ ແລະ ປະເພດຂອງການຖື ກລູ່ ວງລະເມດ
 ຄວາມສູ່ ຽງຕໍູ່ ການຖື ພາ
 ຄວາມສູ່ ຽງຕໍູ່ ການຕິ ດເຊື ້ ອ HIV ແລະ ພະຍາດຕິ ດຕໍູ່ ທາງເພດສໍ າພັ ນອືູ່ ນໆ (STIs)
 ສະພາວະສຸ ຂະພາບຈິ ດ
4.2
ການຄຸ ມກໍ າເນດສຸ ກເສນ
 ນໍ າສະເໜການຄຸ ມກໍ າເນດສຸ ກເສນ ໃຫ້ ແກູ່ ຜ້ ລອດຊວິ ດຈາກການລູ່ ວງລະເມດທາງເພດ
ພາຍໃນ 5 ວັ ນ ພາຍຫັ ງຈາກການຖື ກລູ່ ວງລະເມດ, ຖ້ າເປັ ນໄປໄດ້ ໄວເທົູ່ າທູ່ ຈະເປັ ນໄປໄດ້ ຫັ ງ
ຈາກຖື ກລູ່ ວງລະເມດ ເພືູ່ ອເພູ່ ມທະວປະສິ ດຕິ ຜົ ນ.
 ຖ້ າແມູ່ ຍິ ງ ຖື ກນໍ າສົູ່ ງມາພາຍຫັ ງເວລາທູ່ ກໍ ານົ ດສໍ າລັ ບການຄຸ ມກໍ າເນດສຸ ກເສນ (5 ວັ ນ),
ວິ ທຄຸ ມກໍ າເນດສຸ ກເສນບໍູ່ ສໍ າເລັ ດຜົ ນ ຫື ແມູ່ ຍິ ງຖື ພາຫັ ງຈາກຖື ກຂົູ່ ມຂື ນ, ລາວຄວນໄດ້ ຮັ ບ
ການສະເໜທາງເລື ອກການເອົ າລກອອກ ອງຕາມກົ ດໝາຍຂອງປະເທດ.
4.3
ການປ້ ອງກັ ນການຕິ ດເຊື ້ ອ
HIV ພາຍຫັ ງການສໍ າພັ ດ
 ໃຫ້ ພິ ຈາລະນາສະເໜການປ້ ອງກັ ນການຕິ ດເຊື ້ ອພາຍຫັ ງການສໍ າພັ ດ (PEP) ສໍ າລັ ບແມູ່ ຍິ ງ
ພາຍໃນ 72 ຊົູ່ ວໂມງ ຫັ ງຈາກຖື ກລູ່ ວງລະເມດທາງເພດ. ຕັ ດສິ ນໃຈຮູ່ ວມກັ ບຜ້ ລອດຊວິ ດ
ເພືູ່ ອກໍ ານົ ດວູ່ າ HIV PEP ແມູ່ ນເໝາະສົ ມຫື ບໍູ່ ແລະ ປະຕິ ບັ ດຕາມຂໍ້ ແນະນໍ າລະດັ ບຊາດ
ກູ່ ຽວກັ ບ ການປ້ ອງກັ ນໂລກ.
4.4
ການປ້ ອງກັ ນການຕິ ດເຊື ້ ອ
 ແມູ່ ຍິ ງທູ່ ລອດຊວິ ດຈາກການຖື ກລູ່ ວງລະເມດທາງເພດ ຄວນໄດ້ ຮັ ບການປ້ ອງກັ ນຈາກ
ການຕິ ດເຊື ້ ອພຕພທູ່ ພົ ບເຫັ ນໄດ້ ງູ່ າຍທູ່ ສຸ ດ ແລະ ຊັ ກຢາວັ ກຊນປ້ ອງກັ ນພະຍາດຕັ ບອັ ກ

12. 5. ການປະເມນ ແລະ ປິູ່ ນປົ ວສຸ ຂະພາບ
ຈິ ດແມູ່ ຍິ ງທູ່ ຖື ກຄວາມຮຸ ນແຮງຈາກຄູ່ ຮັ ກ/ຜົ ວ ຫື ຄວາມຮຸ ນແຮງທາງ
ຈໍ ານວນຫາຍ ຈະມບັ ນຫາສຸ ຂະພາບທາງອາລົ ມ ຫື ສຸ ຂະພາບຈິ ດ.
ຫັ ງຈາກທູ່ ຄວາມຮຸ ນແຮງ, ການຖື ກລູ່ ວງລະເມດ ຫື ສະຖານະການປູ່ ຽນໄປ
, ບັ ນຫາອາລົ ມແລະຈິ ດໃຈເຫົູ່ ານ້ ກໍູ່ ອາດຈະດຂ້ ນ. ຫາຍຄົ ນສາມາດຟື ້
້
ນ
ຕົ ວ.
ຜ້ ໃຫ້ ບໍ ລິ ການສຸ ຂະພາບ ສາມາດໃຫ້ ການຊູ່ ວຍຫື ອໃນຫາກຫາຍວິ ທການ
ແລະ ສະໜອງຫາຍເຕັ ກນິ ກໃຫ້ ແກູ່ ແມູ່ ຍິ ງ ເພືູ່ ອຫຸ ດຜູ່ ອນຄວາມເຄັູ່ ງຄຽດ
ແລະ ຊູ່ ວຍບໍ າບັ ດຮັ ກສາ.
ແມູ່ ຍິ ງບາງຄົ ນ ຈະເຈັ ບປວດຮຸ ນແຮງຫາຍກວູ່ າຜ້ ອືູ່ ນ. ມຄວາມສໍ າຄັ ນທູ່
ສຸ ດ ທູ່ ພວກເຮົ າຮ້ ຈັ ກແມູ່ ຍິ ງເຫົູ່ ານ້ ແລະ ຊູ່ ວຍພວກເຂົ າໃນການຊອກຫາ

13. ອົ ງປະກອບຕົ້ ນຕໍ ຄໍ າແນະນໍ າ
5.1
ການປິູ່ ນປົ ວສຸ ຂະພາບ ຈິ ດ
ສໍ າລັ ບຜຸ້ ລອດຊວິ ດຈາກ
ຄວາມຮຸ ນແຮງຈາກຄູ່ ຮັ ກ/
ຜົ ວ
 ແມູ່ ຍິ ງທູ່ ຖື ກຄວາມຮຸ ນແຮງ ຕ້ ອງຖື ກປະເມນຫາບັ ນຫາສຸ ຂະພາບທາງຈິ ດ (ອາການຂອງ
ການເຄັູ່ ງຄຽດຮຸ ນແຮງ/ພາວະຜິ ດປົ ກກະຕິ ທາງຈິ ດໃຈຈາກເຫດການຄວາມຮຸ ນແຮງ -
PTSD), ໂລກຊມເຊົ້ າ, ບັ ນຫາການຕິ ດເຫົ້ າ ແລະ ນໍ າໃຊ້ ຢາເສບຕິ ດ, ການຂ້ າຕົ ວຕາຍ ຫື
ການທໍ າຮ້ າຍຮູ່ າງກາຍ) ແລະ ໄດ້ ຮັ ບການປິູ່ ນປົ ວ, ໂດຍນໍ າໃຊ້ ຄູ່ ມື ມາດຕະການ mhGAP
ເຊິູ່ ງກວມເອົ າຂໍ້ ຕົ ກລົ ງ/ຂັ້ ນຕອນການປິູ່ ນປົ ວບັ ນຫາສຸ ຂະພາບຈິ ດທູ່ ອງໃສູ່ ຫັ ກຖານຂໍ້ ມນ
ຂອງອົ ງການ WHO.
 ການປິູ່ ນປົ ວສຸ ຂະພາບຈິ ດ ຄວນຕ້ ອງໃຫ້ ບໍ ລິ ການໂດຍຜ້ ໃຫ້ ບໍ ລິ ການສຸ ຂະພາບທູ່ ມຄວາມ
ເຂົ້ າໃຈດຕໍູ່ ກັ ບຄວາມຮຸ ນແຮງຕໍູ່ ກັ ບແມູ່ ຍິ ງ.
5.2
ການຊູ່ ວຍເຫື ອພື ້ ນຖານ
ທາງດ້ ານຈິ ດໃຈ
ພາຍຫັ ງການຖື ກລູ່ ວງລະເມດ, ການຊູ່ ວຍເຫື ອພື ້ ນຖານທາງດ້ ານຈິ ດໃຈ ອາດພຽງພໍ ສໍ າລັ ບ 1-
3 ເດື ອນທໍ າອິ ດ, ພ້ ອມດຽວກັ ນກັ ບ ຕິ ດຕາມບັ ນຫາສຸ ຂະພາບຈິ ດທູ່ ຮຸ ນແຮງກວູ່ າ. ປະກອບມ:
 ຊູ່ ວຍປັ ບປຸ ງວິ ທການຮັ ບມື ດ້ ານບວກຂອງລາວ
 ຊອກຫາການຊູ່ ວຍເຫື ອທາງສັ ງຄົ ມທູ່ ມຢູ່
 ສອນ ແລະ ສາທິ ດ ກິ ດຈະກໍ າການຫຸ ດຜູ່ ອນຄວາມເຄັູ່ ງຄຽດ
 ຕິ ດຕາມຢູ່ າງເປັ ນປົ ກກະຕິ
5.3
ບັ ນຫາສຸ ຂະພາບຈິ ດທູ່ ຮຸ ນ
ແຮງກວູ່ າ
 ດໍ າເນນການປະເມນສະພາວະທາງຈິ ດ (ພ້ ອມດຽວກັ ນກັ ບການກວດຮູ່ າງກາຍ) ເພືູ່ ອປະ
ເມນຫາຄວາມສູ່ ຽງໃນປະຈຸ ບັ ນ ຫື ການທໍ າຮ້ າຍຕົ ວເອງ ຫື ການຂ້ າຕົ ວຕາຍ ແລະ ຄວາມ
ຜິ ດປົ ກກະຕິ ໂລກຊມເຊົ້ າປານກາງ-ຮຸ ນແຮງ ແລະ PTSD.
 ແມູ່ ຍິ ງທູ່ ຊມເຊົ້ າ ແລະ ມ PTSD ຍັ ງຈະໄດ້ ຮັ ບຜົ ນປະໂຫຍດຈາກການຊູ່ ວຍເຫື ອຂັ້ ນທໍ າອິ ດ/
ເບື ້ ອງຕົ້ ນ, ຊູ່ ວຍພວກເຂົ າໃນການປັ ບປຸ ງການຊູ່ ວຍເຫື ອທາງສັ ງຄົ ມ, ຮຽນຮ້ ບໍ ລິ ຫານ
ຄວາມເຄັູ່ ງຄຽດ ແລະ ເຫັ ນອົ ກເຫັ ນໃຈ ແລະ ການສື ບຕໍູ່ ຊູ່ ວຍເຫື ອ. ໃຫ້ ສົູ່ ງຕໍູ່ ຫານັ ກບໍ າບັ ດ

14. 6. ເອກະສານ (ການແພດ-ກົ ດໝາຍ)
ຜ້ ສະໜອງການບໍ ລິ ການສຸ ຂະພາບ ມຄວາມຮັ ບຜິ ດຊອບດ້ ານວິ ຊາຊບ ໃນການ
ບັ ນທກລາຍລະອຽດຂອງການໃຫ້ ຄໍ າປກສາກັ ບຄົ ນເຈັ ບ.
ບົ ດບັ ນທກຕ້ ອງສອດຄູ່ ອງກັ ບສິູ່ ງທູ່ ຄົ ນເຈັ ບເວົ້ າ, ໂດຍໃຊ້ ຄໍ າເວົ້ າຂອງລາວເອງ ແລະ
ຈຸ ດທູ່ ຜ້ ໃຫ້ ບໍ ລິ ການສັ ງເກດເຫັ ນ ແລະ ປະຕິ ບັ ດ.
ໃນກໍ ລະນຄວາມຮຸ ນແຮງ, ໃນລະຫວູ່ າງການກວດ ມຄວາມສໍ າຄັ ນທູ່ ຕ້ ອງບັ ນທກໃຫ້
ຊັ ດເຈນ ແລະ ຄົ ບຖ້ ວນ ເນືູ່ ອງຈາກວູ່ າ ຜົ ນບັ ນທກການແພດສາມາດນໍ າໃຊ້ ເປັ ນຫັ ກ
ຖານໃນສານ.
ຖ້ າແມູ່ ຍິ ງຍິ ນຍອມໃຫ້ ກວດທາງນິ ຕິ ເວດ, ອາດມຄວາມຈໍ າເປັ ນຕ້ ອງມຜ້ ກວດທາງ
ນິ ຕິ ເວດທາງການ ຫື ທູ່ ໄດ້ ຮັ ບການຂ້ ນທະບຽນ.

15. ອົ ງປະກອບຕົ້ ນຕໍ ຄໍ າແນະນໍ າ
6.1
ເອກະສານທູ່ ຖື ກຕ້ ອງ
ແລະ ຄົ ບຖ້ ວນ
• ໃຫ້ ບັ ນທກໃນເອກະສານຄົ ນເຈັ ບກູ່ ຽວກັ ບບັ ນຫາສຸ ກຂະພາບຕູ່ າງໆທູ່ ມ, ອາການ ແລະ
ສະແດງອອກລວມທັ ງການບັ ນລະຍາຍບາດແຜຕູ່ າງໆ
• ມັ ນຈະຊູ່ ວຍໄດ້ ຫາຍຖ້ າຫາກຮ້ ຈັ ກ ຫື ເດົ າໄດ້ ວູ່ າແມູ່ ນຫຍັ ງເຮັ ດໃຫ້ ເປັ ນບາດແຜ ຫື
ອາການອືູ່ ນໆ ລວມທັ ງແມູ່ ນໃຜເປັ ນຜ້ ເຮັ ດ
• ຕ້ ອງໃຫ້ ແມູ່ ຍິ ງອະນຸ ຍາດ ເພືູ່ ອຈະໄດ້ ບັ ນທກລາຍລະອຽດຕູ່ າງໆໃນເອກະສານ
• ຕ້ ອງເຮັ ດຕາມຄວາມພໍ ໃຈ/ການອະນຸ ຍາດຂອງແມູ່ ຍິ ງ
6.2
ການເກັ ບກໍ າ ແລະ ເກັ ບ
ມ້ ຽນເອກະສານ ກູ່ ຽວກັ ບ
ຕົ ວຢູ່ າງທາງວິ ທະຍາສາດ
ຖ້ າແມູ່ ຍິ ງຍິ ນຍອມໃຫ້ ເກັ ບກໍ າຫັ ກຖານທາງວິ ທະຍາສາດ, ສໍ າຄັ ນຕ້ ອງໄດ້ ຮັ ກສາໂຕູ່ ໂສ້ ການ
ເກັ ບດແລຫັ ກຖານ ແລະ ໃສູ່ ເຄືູ່ ອງໝາຍລະບຸ ໃຫ້ ຊັ ດເຈນຈະແຈ້ ງ
6.3
ໃຫ້ ຫັ ກຖານເປັ ນລາຍລັ ກ
ອັ ກສອນ ແລະ ເຂົ້ າຮູ່ ວມ
ໃນສານ
ຜຸ້ ໃຫ້ ບໍ ລິ ການສຸ ຂະພາບ ຈໍ າເປັ ນຕ້ ອງທໍ າຄວາມເຂົ້ າໃຈລະບົ ບກົ ດໝາຍ, ຮ້ ຈັ ກຂຽນຂໍ້ ຄວາມ
ທູ່ ດ, ຢູ່ າງໜ້ ອຍສຸ ດ ໃຫ້ ບັ ນທກການໄດ້ ຮັ ບບາດເຈັ ບຢູ່ າງຄົ ບຖ້ ວນ ແລະ ຖື ກຕ້ ອງ, ດໍ າເນນ
ການສັ ງເກດການປິູ່ ນປົ ວທູ່ ຖື ກຕ້ ອງ, ແລະ ເກັ ບກໍ າຕົ ວຢູ່ າງທູ່ ໜ້ າເຊືູ່ ອຖື ຈາກຜ້ ຖື ກເຄາະ
ຮ້ າຍ ເພືູ່ ອວູ່ າພວກເຂົ າເລື ອກທູ່ ຈະເຂົ້ າສູ່ ຂະບວນຍຸ ດຕິ ທໍ າ