O concello de Vimianzo está situado, na súa maior parte, no núcleo do Val de Soneira -o val do río Grande-. Conta con dous pequenos tramos de litoral, na costa ao mar aberto e no interior da Ría de Camariñas. Está protexido no LIC/ZEC e ZEPA “Costa da Morte”.
A ría de Corme e Laxe está situada na Costa da Morte. Ábrese entre as puntas do Roncudo (ao norte) e Laxe (ao sur), na saída ao mar do río Anllóns. Nesta ría pódense distinguir dúas áreas diferenciadas: o interior, formado polo esteiro do Anllóns, protexido da forza do mar por unha barra de area de 2 km; e o resto do espazo, máis aberto, rochoso e recortado con algunhas zonas abrigadas nas que hai praias. As vilas máis importantes son Corme, Ponteceso e Laxe. Está protexida no LIC/ZEC “Río Anllóns” e “Costa da Morte” e na ZEPA “Costa da Morte”.
O concello de Ponteceso está situado na marxe dereita da ría de Corme e Laxe e na costa de mar aberto, entre as puntas do Roncudo e Queimada. Os principais núcleos de poboación son Ponteceso e Corme. Acolle áreas de grande valor paisaxístico e biolóxico asociados ás costas e ao río. Está protexida nos LICs/ZECs “Costa da Morte” e “Río Anllóns” e na ZEPA “Espazo Mariño da Costa da Morte”.
O concello de Laxe está situado no corazón da Costa da Morte, entre a ría de Corme e Laxe e o litoral de mar aberto. Ten unha costa moi diversa na que se alternan grandes areais e marismas, ría, enseadas, cabos, illotes, furnas... con tramos expostos e protexidos, zonas baixas e elevados cantís. É dun grande interese paisaxístico, xeolóxico e biolóxico. Está protexida no LIC/ZEC e ZEPA “Costa da Morte” e na Paisaxe Protexida “Penedos de Traba e Pasarela”.
O concello de Camariñas está situado no centro da Costa da Morte. Ten unha parte de costa moi exposta polo norte e o oeste e outra parte protexida, dentro da ría, polo sur. Acolle importantes áreas de interese paisaxístico, xeolóxico, ecolóxico e cultural. Está protexida no LIC/ZEC e ZEPA “Costa da Morte”,no Sitio Natural de Interese Nacional “Cabo Vilán” e no Lugar de Interese Xeolóxico “Praia do Trece”.
CABANA DE BERGANTIÑOS está situado no fondo e na banda sur da ría de Corme e Laxe, onde ten un amplo tramo de litoral, en parte protexido nos LICs/ZECs “Río Anllóns” e “Costa da Morte”.
O concello de Malpica de Bergantiños forma parte do tramo de litoral coñecido como Costa da Morte, unha sucesión de cantís abruptos entre os que se atopan algunhas praias e que inclúe as illas Sisargas.
Acolle importantes valores naturais e culturais. Parte do litoral está protexido no LIC/ZEC e ZEPA “Costa da Morte”.
O concello de Carballo forma da parte da Costa da Morte, unha costa exposta aberta ao océano e moi diversa, na que se alternan grandes areais e marismas, enseadas cabos, illas... con zonas baixas e elevados cantís. Parte do litoral está protexido no LIC/ZEC e ZEPA “Costa da Morte”.
O concello de Arteixo atópase na fachada atlántica, no comezo do tramo de costa coñecido como “A Costa da Morte”. Nos seus 19 km de costa atópanse cantís de distintas alturas, esteiros, coídos e extensos areais. É unha costa dun grande valor ecolóxico, paisaxístico e xeolóxico, cunha importante actividade industrial e turística. Unha parte está protexida no LIC/ZEC e ZEPA “Costa da Morte”.
O concello de A Laracha ten unha única parroquia que da ao mar, Caión. Está situada na Costa da Morte e ten un litoral que alterna cantís e areais de grande valor paisaxístico e biolóxico.
A costa comprendida entre a Punta de Mera e Torella é un espazo de mar aberto que separa as rías da Coruña e Betanzos-Ares. Un espazo de enormes valores paisaxísticos e ecolóxicos.
É unha ría curta e ampla, que se abre entre as puntas do Seixo Branco e Herminia, cunha separación de 4 km, e unha lonxitude total de 14 km, dos que case a metade corresponden á chamada ría do Burgo formada polo esteiro do Mero, que está separada da parte máis ancha pola frecha de Santa Cristina.
O concello de Oleiros ten unha liña litoral de case 40 km. Unha parte na ría do Burgo, outra na ría da Coruña, unha terceira mirando ao mar aberto e outra na boca da ría de Betanzos. Parte está protexida no LIC/ZEC e Monumento Natural “Costa de Dexo e Seixo Branco”
O concello da Coruña ten unha costa moi recortada e variada, parte na ría, onde se atopa o porto da cidade, e parte en mar aberto onde se suceden cantís e fermosas praias como as de Orzán e Riazor.
1. Guías para estudar os animais
ARTRÓPODOS
Invertebrados co corpo segmentado e protexido por un exoesqueleto formado
por placas separadas e articuladas desde o interior e cun número variable de
patas.
Reprodúcense por ovos, con fecundación interna, e medran por medio de
mudas.
SUBTIPO
UNIRRÁMEOS
(apéndices
dunha sola
rama)
CRUSTÁCEOS
QUELICERADOS
SUPERCLASE
CLASE
SUBCLASE/GRUPO
ORDE
MIRIÁPODOS DIPLODOS
numerosos segmentos do torax con 2 pares de patas
QUILÓPODOS
numerosos segmentos do torax con 1 par de patas
PAURÓPODOS
9 a 11 pares de patas
SÍNFILOS
12 pares de patas
HEXÁPODOS INSECTOS
(6 pares de
COLÉMBOLOS
patas)
PROTUROS
DIPLUROS
BRANQUIÓPODOS
REMÍPEDOS
CEFALOCÁRIDOS
MAXILÍPEDOS
MISTACOCÁRIDOS
Abdome reducido
COPÉPODOS
BRANQUIUROS
PENTASTÓMIDOS
TANTULOCÁRIDOS
TECOSTRÁCEOS
OSTRÁCODOS
MALACOSTRÁCEOS FILOCÁRIDOS
HOPLOCÁRIDOS
EUMALACOSTRÁCEOS SINCÁRIDOS
PICNOGÓNIDOS
MEROSTOMAS
ARACNIDOS
Exemplos
milpernas
cempernas
Pauropus
Scutigerella
mosca
Isotoma
Acerentomon
Japyx
triops
Godzillus
Chiltonella
Derocheilocaris
Lemaeoceros
piollo dos peixes
Linguatula
Onceroxenis
percebe
Conchoecilla
Nebolia
galera
Anáspido
LOFOGÁTRICOS
Eucopido
MISIDIOS
Mysis
ANFÍPODOS
pulga de mar
ISÓPODOS
Armadillium
EUFASIÁCEOS
krill
DECÁPODOS
cangrexo
araña de mar
cangrexo tixola
ARAÑAS
araña de xardín
AMBIPLIXIOS
Damon diadema
OFILIÓNS
Leiobunum
PALPÍGRADOS
Eukoenenia
PSEUDOESCORPIÓNS Feaella
ESCORPIÓNS
escorpión
ÁCAROS
carracho
2. MIRIÁPODOS
Corpo formado por moitos segmentos con patas en cada un deles, con antenas e pezas
bucais no primeiro segmento (cabeza). Desenvolvemento con metamorfose parcial (cada vez
que mudan aumentan o número de segmentos).
DIPLODOS
numerosos segmentos do
torax con 2 pares de patas
EX: milpernas
QUILÓPODOS
numerosos segmentos do
torax con 1 par de patas
EX: cempernas
SÍNFILOS
12 pares de patas
PAURÓPODOS
9 a 11 pares de patas
HEXÁPODOS
DIPLUROS
Moi semellantes aos insectos, co abdome rematado nunha doble cola. Cabeza con dúas
antenas divididas en segmentos con músculos independentes, sen ollos, coas pezas bucais
encaixadas dentro dun suco na parte inferior da cabeza. Abdome con dez segmentos
COLÉMBOLOS
Semellantes aos insectos, de pequeno tamaño, cun tubo ventral (colóforo), e abdome
dividido en seis segmentos. Teñen un apédice retráctil para impulsarse (furca).
Viven no solo e entre a vexetación.
PROTUROS
Semellantes aos insectos de pequeno tamaño, sen antenas, aparato bucal encaixado na
parte inferior da cabeza, tórax de tres segmentos e abdome con apéndices articulados.
Viven no solo.
3. HEXÁPODOS
INSECTOS
Artrópodos terrestres co corpo dividido en cabeza (con antenas, ollos e pezas bucais),
tórax (con seis patas e xeralmente ás) e abdome.
As crias desenvólvense con metamorfose, algunhas na auga.
5. CRUSTÁCEOS
Son artrópodos con moi diferentes aspectos e características, xeralmente de vida acuática, a
maioría mariños. Teñen o corpo dividido en cefalón (con dous pares de antenas e apéndices
bucais), pereión e pleón.
CLASES DE CRUSTÁCEOS
CEFALOCÁRIDOS
REMÍPEDOS
BRANQUIÓPODOS
OSTRÁCODOS
MAXILÓPODOS
Corpo comprimido
na zona cefálica,
tórax con oito
segmentos.
Pequenos e
bentónicos.
Sen separación
entre tórax e
abdome, cegos e
con veleno nas
mandíbulas.
Con apéndices
laminares na
parte posterior da
rexión cefálica.
A maioría son de
auga dóce e
nadan do revés.
Microscópicos, co
corpo cuberto
dunha cuncha de
dúas valvas e os
segmentos
abdominais
pouco
desenvolvidos.
Abdome
reducido (cos
seus apéndices)
EX:Cryptocorynetes
haptodiscus
MALACOSTRÁCEOS
Oito segmentos
torácicos e seis
segmentos
abdominais.
EX: camarón nécora,
centolo, cangrexo...
EX: dafnia, triops,
artemia...
EX: percebe,
arneirón,
copépodos...
CRUSTÁCEOS CIRRÍPEDOS
Crustáceos maxilópodos sedentarios e filtradores.
Percebe (Pollicipes cornucopia)
reprodución
CRUSTÁCEOS ISÓPODOS
Corpo aplanado,
sen cacho.
Idotea baltica
Piollo dos peixes (Bopyrus squillarum)
CRUSTÁCEOS ANFÍPODOS
Corpo comprimido
lateralmente, sen cacho
Saltóns (Talitrus e Gammarus).
6. CRUSTÁCEOS DECÁPODOS
Con teñen cinco pares de patas locomotrices.
Desenvólvense con metamorfose
Co abdome estendido e cola (telson)
Co abdome repregado sobre o tórax
7. Ciclo reprodutivo da nécora
femia e macho de cigala
ALGÚNS EXEMPLOS DE CRUSTÁCEOS DECÁPODOS
Camarón (Palaemon serratus)
Camarón de area
(Crangon crangon)
Cangrexo de río (Astacus…).
Araña de mar
(Inachus dorsettensis)
Caprella linearis
Araña de mar
(Macropodia longiristris)
Cangrexo ermitán (Pagurus bernhardus)
Cangrexo (Carcinus maenas)
Cagrexo dos mexillóns
(Pinnoteres pisum)
Durmiñón
(Dromia personata)
Cangrexo de porcelana
(Porcellana longicornis)
Nécora (Macropipus puber)
Centolo (Maja squinado).
8. QUELICERADOS
Artrópodos co corpo dividido en dúas partes (prosoma, sen cabeza individualizada) e
opistoma, sen antenas e cun par de apéndices con función prensil (quelíceros) e catro pares
de patas. Desénvólvense sen metamorfose.
PICNOGÓNIDOS
Corpo dividido en cefalón (con
quelíceros, pedipalpos e
ovíxeros), tórax, con apéndices
locomotores e pequeno
abdome. Viven no mar.
EX: arañas de mar
MEROSTOMAS
corpo amplo, rematado nunha
espiña caudal, ollos compostos,
un par de quelíceros e cinco
pares de patas locomotoras.
Ex: cangrexo tixola
ARÁCNIDOS
corpo dividido claramente en
dúas partes, un par de
quelíceros, un par de
pedipalpos e catro pares de
patas locomotoras
ofilión
escorpións
psudoescorpión
ambiplixio
palpígrado
ácaro
(carracho)
Adela Leiro, Mon Daporta