Giải pháp đào tạo nghề cho lao động thuộc diện thu hồi đất trên địa bàn quận Cẩm Lệ.doc

Viết đề tài giá sinh viên – ZALO: 0917.193.864 -
VIETKHOALUAN.COM
Tải tài liệu tại kết bạn zalo : 0917.193.864
1
MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài
Trong quá trình công nghiệp hoá, hiện đại hoá nền kinh tế
nước ta, quá trình đô thị hoá đang diễn ra với tốc độ ngày càng
nhanh. Thành phố Đà Nẵng nói chung và quận Cẩm Lệ nói riêng
cũng không nằm ngoài xu thế đó. Tuy nhiên, quá trình đô thị hoá,
đặc biệt là ở các vùng thuộc diện thu hồi đất đang đặt ra nhiều vấn đề
kinh tế, xã hội cần giải quyết: hàng chục nghìn hộ nông dân mất đất
sản xuất, thiếu việc làm nên thu nhập thấp và giảm dần; các tệ nạn xã
hội phát triển; môi trường sinh thái bị ảnh hưởng nghiêm trọng; sự
phân hoá về thu nhập và đời sống trong nội bộ dân cư tăng lên.
Bên cạnh đó, quá trình chuyển đổi nghề nghiệp và tìm kiếm
việc làm của họ rất khó khăn bởi trình độ, tay nghề không có, lạ lẫm
với kỹ năng làm việc trong môi trường công nghiệp. Chính vì vậy,
đào tạo nghề để tạo việc làm cho người nông dân thuộc diện thu hồi
đất nhằm ổn định cuộc sống lâu dài cho người dân trên địa bàn quận
Cẩm Lệ, TP Đà Nẵng là vấn đề rất cần thiết đòi hỏi chính quyền các
cấp phải quan tâm. Do đó, tôi đã chọn và nghiên cứu đề tài: “Giải
pháp đào tạo nghề cho lao động thuộc diện thu hồi đất trên địa
bàn quận Cẩm Lệ ”
2. Mục tiêu nghiên cứu của đề tài
- Làm rõ cơ sở lý luận về đào tạo nghề cho lao động.
- Phân tích, đánh giá khái quát thực trạng công tác đào tạo
nghề cho người lao động thuộc diện thu hồi đất trên địa bàn quận
Cẩm Lệ trong những năm gần đây.

VIETKHOALUAN.COM
- Đề xuất giải pháp cần thiết nhằm đẩy mạnh và hoàn thiện
việc đào tạo nghề cho người lao động thuộc diện thu hồi đất trên địa
bàn quận Cẩm Lệ trong quá trình đô thị hoá.

VIETKHOALUAN.COM
2
3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
3.1. Đối tượng nghiên cứu
Những vấn đề lý luận, thực tiễn liên quan đến việc đào tạo
nghề cho lao động thuộc diện thu hồi đất trên địa bàn quận Cẩm Lệ,
thành phố Đà Nẵng.
3.2. Phạm vi nghiên cứu
- Chủ yếu tập trung các đối tượng thuộc diện thu hồi đất trên
địa bàn quận Cẩm Lệ, thành phố Đà Nẵng, có tham khảo kinh
nghiệm của thành phố thành phố khác.
4. Phương pháp nghiên cứu
Đề tài sử dụng phương pháp phân tích, tổng hợp, thống kê, so
sánh, đánh giá, dự báo, điều tra khảo sát...
5. Bố cục của đề tài
Ngoài phần mở đầu, kết luận và danh mục tài liệu tham khảo,
luận văn được chia làm 3 chương:
Chương 1: Cơ sở lý luận về đào tạo nghề
Chương 2: Thực trạng công tác đào tạo nghề cho lao động
thuộc diện thu hồi đất trên địa bàn quận Cẩm Lệ.
Chương 3: Một số giải pháp hoàn thiện công tác đào tạo nghề
cho lao động thuộc diện thu hồi đất trên địa bàn quận Cẩm Lệ
6. Tổng quan tài liệu nghiên cứu
Vấn đề về tạo việc làm cho người lao động là một nhu cầu cấp
bách đặc biệt là đối tượng lao động thuộc diện thu hồi đất. Ở thành
phố Đà Nẵng cũng như các tỉnh và thành phố khác trong nước đã có
nhiều công trình nghiên cứu khoa học, các luận văn thạc sĩ, tiến sĩ đã
đề cập đến vấn đề này ở nhiều góc độ và phạm vi hẹp rộng khác

VIETKHOALUAN.COM
nhau. Tuy nhiên các công trình nghiên cứu trên chưa đi sâu vào việc
nghiên cứu đào tạo nghề cho lao động thuộc diện thu hồi đất trên địa

VIETKHOALUAN.COM
3
bàn một quận cụ thể. Vì vậy, việc nghiên cứu đề tài: “Đào tạo nghề
cho lao động thuộc diện thu hồi đất trên địa bàn Quận Cẩm Lệ” sẽ
được tiếp cận một cách toàn diện dưới góc độ kinh tế phát triển.
CHƯƠNG 1
CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ ĐÀO TẠO NGHỀ
1.1. TỔNG QUAN VỀ ĐÀO TẠO NGHỀ
1.1.1. Khái niệm về nghề và đào tạo nghề
a) Khái niệm nghề
Nghề là một hiện tượng xã hội có tính lịch sử rất phổ biến
gắn chặt với sự phân công lao động, với tiến bộ khoa học kỹ thuật,
văn minh nhân loại. Bởi vậy được nhiều ngành khoa học khác nhau
nghiên cứu từ nhiều góc độ khác nhau
Mặc dù khái niệm nghề được hiểu dưới nhiều góc độ khác
nhau song chúng ta có thể nhận thấy một số nét đặc trưng nhất định
sau:
- Đó là hoạt động, là công việc về lao động của con người
được lặp đi lặp lại.
- Là sự phân công lao động xã hội, phù hợp với yêu cầu xã
hội.
- Là phương tiện để sinh sống.
- Là lao động kỹ năng, kỹ xảo chuyên biệt có giá trị trao đổi
trong xã hội đòi hỏi phải có một quá trình đào tạo nhất định.
b) Khái niệm đào tạo nghề

VIETKHOALUAN.COM
- Đào tạo: “Đào tạo là quá trình hoạt động có mục đích, có tổ
chức nhằm truyền đạt các kiến thức, kỹ năng và kỹ xảo trong lý
thuyết và thực tiễn, tạo ra năng lực để thực hiện thành công một hoạt

VIETKHOALUAN.COM
4
động nghề nghiệp hoặc xã hội cần thiết.
- Đào tạo nghề: “Đào tạo nghề là những hoạt động nhằm mục
đích nâng cao tay nghề hay kỹ năng, kỹ xảo của mỗi cá nhân đối với
công việc hiện tại và trong tương lai”. Đào tạo nghề bao gồm hai quá
trình có quan hệ hữu cơ với nhau. Đó là:
1.1.2. Phân loại đào tạo nghề
+ Đào tạo ngắn hạn: Là loại hình đào tạo nghề có thời gian
đào tạo dưới một năm, chủ yếu áp dụng đối với phổ cập nghề. Loại
hình này có ưu điểm là có thể tập hợp được đông đảo lực lượng lao
động ở mọi lứa tuổi, những người không có điều kiện học tập tập
trung vẫn có thể tiếp thu được tri thức ngay tại chỗ, với sự hỗ trợ đắc
lực của các cơ quan đoàn thể, địa phương, Nhà nước về
mặt giáo trình, giảng viên.
+ Đào tạo dài hạn: Là loại hình đào tạo nghề có thời gian đào
tạo từ một năm trở lên, chủ yếu áp dụng đối với đào tạo công nhân kỹ
thuật và nhân viên nghiệp vụ. Đào tạo nghề dài hạn thường có chất
lượng cao hơn các lớp đào tạo ngắn hạn.
- Căn cứ vào nghề đào tạo đối với người học: gồm có đào tạo
mới, đào tạo lại và đào tạo nâng cao.
+ Đào tạo mới: Là loại hình đào tạo nghề áp dụng cho những
người chưa có nghề (đào tạo mới là để đáp ứng yêu cầu tăng thêm lao
động có nghề).
+ Đào tạo lại: Là quá trình đào tạo nghề áp dụng với những
người đã có nghề song vì lý do nào đó, nghề của họ không còn phù
hợp nữa đòi hỏi phải chuyển sang nghề khác, chuyên môn khác.

VIETKHOALUAN.COM
+ Đào tạo nâng cao: Là quá trình bồi dưỡng nâng cao kiến
thức và kinh nghiệm làm việc để người lao động có thể đảm nhận
được những công việc phức tạp hơn.

VIETKHOALUAN.COM
5
1.1.3 Vai trò của đào tạo nghề
- Đào tạo nghề tạo ra một lực lượng lao động có trình độ
lành nghề cao, có kiến thức và kỹ năng, đáp ứng được nhu cầu thị
trường lao động và yêu cầu công nghiệp hóa- hiện đại hóa đất nước.
- Dạy nghề đáp ứng yêu cầu chuyển dịch cơ cấu kinh tế, cơ
cấu lao động trong quá trình phát triển kinh tế theo hướng CNH –
HĐH đất nước.
- Dạy nghề góp phần quan trọng trong việc giải quyết việc
làm và phát triển ngành nghề mới ở nông thôn. Do vậy đào tạo nghề
sẽ tác động mạnh mẽ đến thị trường lao động, góp phần tăng cầu lao
động và người lao động có việc làm.
- Đào tạo nghề cho lực lượng lao động góp phần vào việc
khác thác có hiệu quả về lợi thế, tiềm năng hát triển sẵn có tại địa
phương.
1.1.4. Đặc điểm, yêu cầu của hoạt động đào tạo nghề
a) Đặc điểm của hoạt động đào tạo nghề
- Trong dạy thực hành nghề có mối liên hệ với sản xuất,
trong khi đó dạy lý thuyết nghề có mối liên hệ gián tiếp với sản xuất.
- Trong dạy thực hành nghề, đơn vị thời gian là ngày, học ở
nơi đào tạo nghề như xưởng thực hành, phân xưởng sản xuất hoặc
phòng thực nghiệm. Nhưng trong dạy lý thuyết thời gian là các tiết
học ở lớp hoặc ở phòng học.
- Trong dạy thực hành nghề, số lượng học sinh rất khác nhau
thường là học sinh ít. Trong dạy lý thuyết số lượng học sinh thường
cao hơn.

VIETKHOALUAN.COM
- Trong dạy thực hành nghề trên cơ sở của lao động thực tế
trong sản xuất mà tự tổ chức nơi làm việc, vị trí đứng máy, các quy

VIETKHOALUAN.COM
6
định về an toàn, về bảo hộ lao động phức tạp hơn trong dạy lý thuyết
nghề.
b) Yêu cầu của hoạt động đào tạo nghề
- Tính chính xác, nhanh gọn của các thao tác, động tác chính
là kỹ xảo.
- Cách tổ chức sản xuất, hình thành kỹ năng, phát triển tư
duy.
1.1.5. Hệ thống tổ chức đào tạo nghề
Hệ thống đào tạo chính qui: Bao gồm các trường thuộc Bộ,
Ngành và các địa phương. Số học sinh đào tạo các trường này được
nhà nước giao chỉ tiêu hàng năm và cấp kinh phí cho các trường theo
chỉ tiêu; qui chế thi, cấp bằng và cấp chứng chỉ theo qui định thống
nhất của Nhà nước.
Các cơ sở đào tạo nghề: Theo bộ Luật Lao động bao gồm tất
cả các cơ sở đào tạo ngoài hệ thống trường đào tạo chính qui như:
các trường dạy nghề của các tổ chức, cơ quan, Tổng công ty, doanh
nghiệp; các trung tâm đào tạo nghề quận, huyện; các trung tâm dịch
vụ việc làm.
1.2. NỘI DUNG CÔNG TÁC ĐÀO TẠO NGHỀ
1.2.1. Xác định mục tiêu đào tạo nghề
Xác định mục tiêu đào tạo nghề phải xuất phát từ yêu cầu thực
tế của công việc, về ngành nghề, từ mục tiêu, chiến lược phát triển
của đơn vị, địa phương chứ không phải từ ý muốn chủ quan, tự phát
của người lao động. Như vậy mới đảm bảo lực lượng lao động đào
tạo nghề phù hợp, tránh tình trạng vừa thiếu vừa thừa như thực tiễn
hiện nay.
1.2.2. Xác định nhu cầu đào tạo nghề

VIETKHOALUAN.COM
Nhu cầu đào tạo của một người là những gì người đó cần học

VIETKHOALUAN.COM
7
để có thể đạt được một mục tiêu nhất định trong cuộc sống hay công
việc của họ. Như vậy, nhu cầu đào tạo chính là những kiến thức, kỹ
năng, phương pháp và quan điểm mà học viên cần học để đáp ứng
những nguyện vọng trong công việc và cuộc sống của họ.
1.2.3. Xác định chương trình đào tạo nghề
Xác định chương trình đào tạo nghề là xác định trình độ cần
đào tạo, ngành nghề cần đào tạo, khối lượng kiến thức, kỹ năng thực
hành cần cung cấp cho người lao động để phù hợp với yêu cầu thực
tiễn.
1.2.4. Lựa chọn hình thức, phương pháp đào tạo nghề
+ Đào tạo nghề chính quy
+ Đào tạo nghề tại nơi làm việc (đào tạo trong công việc):
+ Tổ chức các lớp cạnh doanh nghiệp
+ Đào tạo nghề kết hợp tại trường và doanh nghiệp
1.2.5. Đánh giá kết quả đào tạo nghề
Để đánh giá kết quả cần phải đánh giá chương trình đào tạo
bằng các phương pháp khác nhau để xác định xem nó có đáp ứng
được với yêu cầu, mục tiêu đưa ra không, hiệu quả làm việc của các
người lao động sau khi được đào tạo nghề có đáp ứng được với yêu
cầu công việc thực tế hay không.
1.2.6. Đặc điểm của lao động bị thu hồi đất
Đặc điểm của người lao động bị thu hồi đất là một yếu tố khiến
cho việc đào tạo nghề và giải quyết việc làm trở nên cần thiết. Với
những người lao động bị thu hồi đất sản xuất (đất sản xuất nông nghiệp
và mặt bằng sản xuất, kinh doanh các ngành nghề phi nông nghiệp), đất
đai chính là tư liệu sản xuất, là nơi giúp họ tạo ra được thu nhập, là điều

VIETKHOALUAN.COM
kiện cần để họ có thể sinh tồn. Người lao động khi bị thu hồi đất không
còn đất để tham gia vào hoạt động sản xuất cũng tựa như họ mất đi

VIETKHOALUAN.COM
8
quyền lợi của chính mình.
Phần lớn người lao động sau khi bị thu hồi đất có thu nhập
thấp. Sau khi bị thu hồi đất, tuy diện tích đất thị thu hẹp, nhưng đa số
vẫn cố gắng tìm bám trụ với nghề nông như chăm sóc hoa màu, chăn
nuôi để kiếm sống. Tuy nhiên, họ chỉ biết lao động theo những
phương pháp đơn giản, chưa biết áp dụng những tiến bộ công nghệ
mới, họ vẫn dựa nhiều vào những kinh nghiệm lâu nay của mình đã
sản xuất. Vì vậy, thu nhập của những người lao động này sau khi bị
thu hồi đất trở nên rất thấp, không đủ sống.
1.3. CÁC NHÂN TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN ĐÀO TẠO NGHỀ
CHO LAO ĐỘNG THUỘC DIỆN THU HỒI ĐẤT
1.3.1. Chính sách của Nhà nước đối với người bị thu hồi đất
Cơ chế, chính sách tạo việc làm của Nhà nước, của địa phương
cũng là nhóm nhân tố rất quan trọng ảnh hưởng đến đào tạo nghề và
tạo việc làm cho người lao động.
Trong quá trình đào tạo, việc kiểm tra, đánh giá là một khâu cơ
bản, là một nhiệm vụ thường xuyên của nhà trường. Trên cơ sở đánh
giá kết quả, cần phải điều chỉnh nội dung, chương trình đào tạo cho
phù hợp hơn.
1.3.2. Nhân tố thuộc về người học nghề
Học viên học nghề là nhân tố quan trọng nhất, có tính quyết
định đối với công tác đào tạo nghề. Trình độ văn hoá, sự hiểu biết,
tâm lý, cá tính, khả năng tài chính, quỹ thời gian của bản thân học
viên đều có ảnh hưởng sâu sắc tới quy mô và chất lượng đào tạo
nghề.
1.3.3. Nhân tố thuộc về hệ thống cơ sở đào tạo nghề

VIETKHOALUAN.COM
Đào tạo nghề chịu ảnh hưởng bởi các nhân tố thuộc về cơ sở

VIETKHOALUAN.COM
9
đào tạo nghề bao gồm: cơ sở vật chất; tài chính cho dạy nghề; đội
ngũ giáo viên; chương trình, giáo trình đào tạo; tuyển sinh, việc làm;
kiểm tra đánh giá, cấp văn bằng chứng chỉ, những yếu tố này được
coi là những yếu tổ đảm bảo chất lượng của đào tạo nghề.
- Cơ sở vật chất, trang thiết bị
- Nguồn tài chính
- Đội ngũ giáo viên và cán bộ quản lý
- Chương trình, giáo trình đào tạo
1.3.4. Nhân tố thuộc về điều kiện, kinh tế - xã hội
Sự điều chỉnh cơ cấu kinh tế theo cơ chế thị trường làm cho
mâu thuẫn giữa lao động và việc làm ngày càng gay gắt. Việc tổ chức
lại lao động trên phạm vi toàn xã hội, điều chỉnh cơ cấu lao động xã
hội cho phù hợp với cơ cấu của nền kinh tế theo hướng công nghiệp
hoá, hiện đại hoá, tất yếu sẽ dẫn đến hiện tượng dư thừa lao động.
Quá trình đô thị hóa cùng với sự hình thành các khu công
nghiệp đã góp phần quan trọng cho sự tăng trưởng và phát triển kinh
tế, tuy nhiên bên cạnh đó cũng nảy sinh các vấn đề bức xúc làm cho
hàng chục nghìn hộ dân bị mất đất sản xuất, thiếu việc làm, ô nhiễm
môi trường,..
1.4. KINH NGHIỆM ĐÀO TẠO NGHỀ CHO LAO ĐỘNG
THUỘC DIỆN THU HỒI ĐẤT CỦA MỘT SỐ ĐỊA PHƯƠNG
1.4.1 Kinh nghiệm của tỉnh Bình Dương
1.4.2 Kinh nghiệm của Thành phố Hải Phòng

VIETKHOALUAN.COM
10
CHƯƠNG 2
THỰC TRẠNG CÔNG TÁC ĐÀO TẠO NGHỀ CHO LAO ĐỘNG
THUỘC DIỆN THU HỒI ĐẤT TRÊN ĐỊA BÀN QUẬN CẨM LỆ
2.1. NHỮNG ĐẶC ĐIỂM VỀ TỰ NHIÊN VÀ KINH TẾ - XÃ
HỘI CỦA QUẬN CẨM LỆ
2.1.1 Điều kiện tự nhiên
2.1.2. Tình hình kinh tế-xã hội quận Cẩm Lệ
2.1.3. Tình hình giải tỏa, di dời trong quá trình đô thị hoá
trên địa bàn quận Cẩm Lệ
a) Quá trình đô thị hoá trên địa bàn quận Cẩm Lệ và
tình hình giải tỏa, di dời
Cẩm Lệ là quận mới được thành lập, là địa phương được
thành phố quy hoạch phát triển vành đai đô thị của thành phố về phía
Tây và Tây Nam. Công tác xây dựng, hoàn thiện cơ sở hạ tầng, chỉnh
trang đô thị cũng đã thúc đẩy nhanh quá trình công nghiệp hoá, hiện
đại hoá trên địa bàn quận. Các ngành công nghiệp, dịch vụ không
ngừng phát triển trong những năm qua. Năm năm qua, trên địa bàn
triển khai 77 dự án quy hoạch đầu tư hạ tầng kỹ thuật giao thông, các
khu dân cư, khu công nghiệp, khu du lịch-dịch vụ-thương mại đã làm
cho bộ mặt đô thị của quận khởi sắc hơn. Với tổng diện tích được
thực hiện quy hoạch là 2.321ha, số hộ giải tỏa là 16.616 hộ.
b) Tác động của việc giải tỏa, di dời đến kinh tế - xã hội
của quận
- Diện tích đất nông nghiệp bị thu hẹp
- Khoảng cách giàu nghèo có xu hướng gia tăng
2.1.4. Đặc điểm của lao động thuộc diện thu hồi đất

VIETKHOALUAN.COM
Đặc điểm của người lao động bị thu hồi đất là một yếu tố

VIETKHOALUAN.COM
11
khiến cho việc đào tạo nghề và giải quyết việc làm trở nên cần thiết.
Phần lớn người lao động sau khi bị thu hồi đất có thu nhập thấp. Sau
khi bị thu hồi đất, tuy diện tích đất thị thu hẹp, nhưng đa số vẫn cố
gắng tìm bám trụ với nghề nông như chăm sóc hoa màu, chăn nuôi
để kiếm sống. Tuy nhiên, họ chỉ biết lao động theo những phương
pháp đơn giản, chưa biết áp dụng những tiến bộ công nghệ mới, họ
vẫn dựa nhiều vào những kinh nghiệm lâu nay của mình đã sản xuất.
Vì vậy, thu nhập của những người lao động này sau khi bị thu hồi đất
trở nên rất thấp, không đủ sống.
2.1.5. Hệ thống cơ sở đào tạo nghề trên địa bàn quận
a) Cơ sở đào tạo nghề
Cùng với sự phát triển kinh tế - xã hội, hệ thống đào tạo nghề
của quận Cẩm Lệ trong những năm qua đã có sự phát triển đáng kể,
hiện nay quận Cẩm Lệ có 04 cơ sở đào tạo nghề với 02 Trường
Trung cấp dạy nghề ngoài công lập, 01 Trung tâm đào tạo nghề Cẩm
Lệ - Hòa Vang và 01 Trung tâm giáo dục thường xuyên hướng
nghiệp dạy nghề quận, các trung tâm nay đều có quy mô nhỏ, chưa có
các cơ sở đào tạo nghề của các làng nghề và các hợp tác xã, cả 04 cơ
sở đào tạo nghề đều chưa đủ chuẩn về diện tích cho thực hành, không
có nhà tập thể chất, khu nội trú, sân chơi, thư viện.
b) Cơ sở vật chất, trang thiết bị đào tạo nghề
Tính đến cuối năm 2011, tổng diện tích đất của 04 cơ sở đào
tạo nghề đang sử dụng khoảng 3.400 m2, trong đó cơ sở công lập
chiếm 73,6%, cơ sở ngoài công lập chiếm 26,4%. Với hiện trạng nêu
trên và quy mô đào tạo của cơ sở đào tạo nghề trên địa bàn quận thì
chưa đủ chuẩn so với quy định. Hầu hết các cơ sở đào tạo không có
nhà thể chất, khu nội trú, sân chơi, thư viện.

VIETKHOALUAN.COM
12
c) Quy mô và ngành nghề đào tạo
Giai đoạn 2007-2011, quy mô đào tạo nghề tăng nhanh cả về
số lượng lẫn tốc độ, với tốc độ tăng bình quân là 9%/năm, trong đó
quy mô đào tạo của các cơ sở ngoài công lập chiếm 36,9% tổng quy
mô. Đào tạo sơ cấp vẫn là chủ yếu, chiếm 85,67%.
d) Chương trình, giáo trình
Qua khảo sát, kiểm tra hầu hết các cở sở đào tao nghề thì
trình độ trung cấp đã xây dựng chương trình hiện đại, tiếp cận được
với thực tiễn đời sống sản xuất, kinh doanh, dịch vụ. Tuy nhiên, tỷ lệ
thời gian dành cho thực hành vẫn chưa đảm bảo theo quy định trung
bình 55,6%. Đáng quan tâm là khối các trường trung cấp nghề thời
gian đào tạo thực hành chiếm tỷ lệ 51,4% thấp hơn cả các trung tâm
đào tạo nghề chiếm 58%.
e) Đội ngũ giáo viên đào tạo nghề
Trình độ giáo viên cũng còn hạn chế, theo thống kê năm
2011 thì trình độ giáo viên các trên địa bàn quận Cẩm Lệ như sau:
Tổng số giáo viên dạy nghề là 154 giáo viên, trong đó số giáo viên có
trình độ thạc sĩ chiếm 2,2%, trình độ cao đẳng – đại học 73,82%,
trung học chuyên nghiệp là 14,9% còn lại là công nhân kỹ thuật. Tỷ
lệ trung bình bậc Trung cấp là 1 giáo viên/25 học sinh, bậc công nhân
kỹ thuật là là 1 giáo viên/ 31 học sinh. Trong khi đó, ở các quốc gia
Đông Nam Á như Singapo là 1/10 và 1/15.
2.1.6. Những chính sách của thành phố về đào tạo nghề
cho lao động thuộc diện thu hồi đất
Do nhận thức đúng đắn chủ trương, quan điểm của Đảng và
Nhà nước, Thành phố đã bổ sung kịp thời các chính sách, nguồn lực

VIETKHOALUAN.COM
tài chính, giải quyết tốt các vấn đề kinh tế – xã hội ở những vùng bị
thu hồi đất, giải tỏa, chuyển đổi mục đích sử dụng đất nông nghiệp,

VIETKHOALUAN.COM
13
được nhân dân đồng tình ủng hộ.
2.2. THỰC TRẠNG CÔNG TÁC ĐÀO TẠO NGHỀ CHO LAO
ĐỘNG THUỘC DIỆN THU HỒI ĐẤT TRÊN ĐỊA BÀN QUẬN
CẨM LỆ
2.2.1. Thực trạng xác định mục tiêu đào tạo nghề
Nhận thức được vai trò quan trọng của công tác đào tạo nghề,
quận Cẩm Lệ đã tập trung cả hệ thống chính trị từ quận xuống
phường để tuyên truyền các chủ trương quy hoạch, tương lai của dự
án và các vấn đề an sinh cho người dân sau khi giải tỏa như: chính
sách đền bù, giới thiệu, đào tạo nghề và giải quyết việc làm, hỗ trợ
cho vay vốn, điều kiện sống sau khi chuyển nơi ở mới... tạo tâm lý
yên tâm cho người dân.
2.2.2. Thực trạng xác định nhu cầu đào tạo nghề
a) Nhu cầu sử dụng lao động:
Theo báo cáo kết quả khảo sát nhu cầu tuyển dụng lao động
của doanh nghiệp, hầu hết các doanh nghiệp có nhu cầu tuyển công
nhân kỹ thuật chiếm một tỷ lệ rất lớn (chiếm 75%), lao động đã qua
đào tạo chiếm 25% trong tổng nhu cầu tuyển lao động của doanh
nghiệp (bao gồm bậc đại học chiếm 13%, cao đẳng 2%, trung cấp
10%). Như vậy, có thể thấy nhu cầu hiện nay của các doanh nghiệp
cần “thợ” nhiều hơn cần “thầy”. Nghĩa là, cần lao động qua đào tạo
nghề nhiều hơn là lao động có trình độ chuyên môn; cứ một lao động
có trình độ chuyên môn thì cần có ba lao động công nhân kỹ thuật.
b) Nhu cầu học nghề của người lao động
Theo thống kê của Phòng Lao động – Thương binh và XH
quận giai đoạn 2007-2011 thì trong tổng số lao động bị mất việc làm

VIETKHOALUAN.COM
thì có 16.377 lao động cần được đào tạo nghề. Năm 2009 số lượng
lao động có nhu cầu học nghề cao nhất với 4.891 lao động bởi vì đây

VIETKHOALUAN.COM
14
là năm có tốc độ đô thị hoá cao nhất.
2.2.3. Thực trạng xác định chương trình đào tạo nghề
Với nhu cầu về lao động của thị trường lao động vốn phong
phú và đa dạng, nhiều ngành nghề đã được đưa vào chương trình đào
tạo nghề với nhiều hình thức đào tạo khác nhau, phù hợp với nhu cầu
về lao động của các doanh nghiệp và nhu cầu học nghề của lao động.
Mỗi khung chương trình đào tạo khác nhau có những ngành nghề
khác nhau được đưa vào giảng dạy sao cho phù hợp với phát triển
kinh tế của quận.
2.2.4. Lựa chọn hình thức, phương pháp đào tạo nghề
a) Các hình thức đào tạo nghề
Hiện nay, một số ít cơ sở đào tạo nghề đã từng bước áp dụng
mô hình liên kết, đồng hành với các doanh nghiệp, tạo điều kiện tổ
chức cho người học tham gia thi công công trình với doanh nghiệp,
nhận sản xuất thi công các hợp đồng… Mô hình này xem doanh
nghiệp là một vế của cơ sở đào tạo, học viên có thể thực hành các
trang thiết bị thực tế tại các doanh nghiệp liên kết đào tạo, trường
nghề cùng doanh nghiệp tuyển sinh, quản lý và cùng đào tạo trong
suốt quá trình dạy học và học sinh ra trường sẽ vào làm việc ngay tại
doanh nghiệp đó.
b) Các phương pháp đào tạo nghề
- Phương pháp đào tạo ngoài công việc được áp dụng trong
các hình thức đào tạo nghề chính quy, thường được sử dụng để đào
tạo công nhân kỹ thuật có trình độ lành nghề cao hay đào tạo cán bộ
chuyên môn.

VIETKHOALUAN.COM
- Phương pháp đào tạo trong công việc đối tượng học nghề sẽ
dễ dàng hơn, chương trình học nghề đơn giản chủ yếu theo kinh
nghiệm.

VIETKHOALUAN.COM
15
2.2.5. Kinh phí đầu tư cho đào tạo nghề
Theo thống kê từ năm 2007 đến 2011, tổng kinh phí thành
phố và quận đã đầu tư cho hoạt động đào tạo nghề nói chung gần 5 tỷ
đồng để hỗ trợ các đối tượng thuộc diện thu hồi đất, di dời, giải tỏa
trên địa bàn quận nhằm tạo việc làm, ổn định đời sống.
2.2.6. Đánh giá kết quả đào tạo nghề
a) Chất lượng đào tạo nghề
Trong 5 năm qua (207-2011) tổng số lao động được đào tạo
nghề của quận là 5.129 người, trong đó trung cấp là 735 người, sơ
cấp nghề là 4.394 người. Số học viên tốt nghiệp xếp loại khá, giỏi
chiếm tỷ lệ 28% đến 29%. Tỷ lệ học viên tốt nghiệp đạt lọai khá, giỏi
còn thấp, điều này cho thấy chất lượng đào tạo nghề chưa cao, chưa
đáp ứng yêu cầu thực tế.
b) Số lượng đào tạo đáp ứng so với mục tiêu đào tạo
Mục tiêu của Quận đến năm 2015, nâng tỷ lệ lao động qua
đào tạo nghề ở Quận lên 55%, 95% số người học nghề có việc làm,
chú trọng đào tạo nghề và giải quyết việc làm cho đối tượng trong độ
tuổi 15-35 tuổi, tuy nhiên tỷ lệ lao động qua đào tạo nghề chỉ đạt
31,31% trên tổng số lao động cần phải đào tạo. Do vậy cần phải tăng
cường công tác đào tạo nghề cũng như có sự điều chỉnh trình độ đào
tạo nghề để phù hợp với mục tiêu đề ra, đáp ứng yêu cầu của quận.
c) Mức độ phù hợp của nghề đào tạo với việc làm Ngành
nghề đào tạo ngày càng đa dạng và phát triển nhanh,
dần tiếp cận với nhu cầu của thị trường, phần lớn người lao động
được đào tạo chuyên môn kỹ thuật phù hợp với công việc hiện tại
(70,28%). Tuy nhiên, một số nghề thuộc nhóm ngành kỹ thuật và

VIETKHOALUAN.COM
dịch vụ vẫn chưa đáp ứng nhu cầu kể cả số lượng và cấp trình độ đào
tạo (29,72%). Những nghề như may công nghiệp, điện dân dụng, cơ

VIETKHOALUAN.COM
16
khí, thêu, gò, hàn, mộc,... khoảng 80-90% được giải quyết việc làm
hoặc tự hành nghề tạo thu nhập cho bản thân và gia đình.
d) Mức độ đáp ứng yêu cầu công việc sau đào tạo
Qua phân tích cơ cấu chất lượng lao động qua đào tạo nghề
trên địa bàn quận thì mặc dù tỉ lệ đào tạo có nâng lên nhưng trình độ,
kiến thức đào tạo chưa sát với yêu cầu thực tế của doanh nghiệp, chất
lượng đào tạo chưa đáp ứng được với yêu cầu của các doanh nghiệp.
2.3. NHỮNG THÀNH CÔNG VÀ HẠN CHẾ TRONG
CÔNG TÁC ĐÀO TẠO NGHỀ CHO LAO ĐỘNG THUỘC
DIỆN THU HỒI ĐẤT TRÊN ĐỊA BÀN QUẬN CẨM L Ệ
2.3.1. Thành công của công tác đào tạo nghề cho lao động
thuộc diện thu hồi đất
2.3.2 Hạn chế của công tác đào tạo nghề cho lao động
thuộc diện thu hồi đất
2.3.3 Nguyên nhân của những hạn chế
a) Cơ chế chính sách của Nhà nước
b) Người học nghề
c) Hệ thống cơ sở đào tạo nghề
d) Điều kiện kinh tế - xã hội

VIETKHOALUAN.COM
17
CHƯƠNG 3
MỘT SỐ GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN CÔNG TÁC ĐÀO TẠO
NGHỀ CHO LAO ĐỘNG THUỘC DIỆN THU HỒI ĐẤT TRÊN
ĐỊA BÀN QUẬN CẨM LỆ
3.1 CĂN CỨ ĐỀ XUẤT CÁC GIẢI PHÁP
3.1.1 Quy hoạch phát triển đô thị hoá trên địa bàn quận
Cẩm Lệ đến năm 2020
3.1.2 Dự báo nhu cầu đào tạo nghề cho lao động thuộc diện
thu hồi đất của quận Cẩm Lệ giai đoạn 2013 - 2020
a) Dự báo lực lượng lao động
Đến năm 2020, dân số quận Cẩm Lệ khoảng 150 nghìn
người, trong đó dân số thành thị chiếm 92%. Lực lượng lao động
chiếm khoảng 88,3%. Cơ cấu lao động ngành dịch vụ khoảng 60,0%
ngành công nghiệp khoảng 37,0%; ngành nông nghiệp khoảng 3%.
b) Dự báo nhu cầu lao động
Để việc đào tạo nghề cho lao động thuộc diện thu hồi đất đạt
kết quả tốt nhất thì cần phải triển khai thực hiện các hoạt động điều
tra, khảo sát nhu cầu sử dụng nguồn lao động qua đào tạo nghề trong
các ngành kinh tế, vùng kinh tế. Việc nắm nhu cầu phải đi trước một
bước và phải triển khai thường xuyên với quy mô và mức độ khác
nhau, để kịp thời bổ sung những thông tin nhu cầu về những nghề
mới với quy mô và trình độ phù hợp. Nhu cầu sử dụng lao động
chính là “đầu ra của đào tạo”, qua đó có thể biết được cần đào tạo
những nghề gì với trình độ nào.
c) Dự báo nhu cầu lao động qua đào tạo nghề

VIETKHOALUAN.COM
Theo dự báo thì trong những năm đến, nhu cầu lao động có
tay nghề kỹ thuật trên địa bàn Quận Cẩm Lệ là rất lớn, cụ thể: năm

VIETKHOALUAN.COM
18
2011: 45.500 người, năm 2015: 50.000 người và đến năm 2020 cần
gần 59.000 người.
Dự báo đến năm 2020, tỷ lệ lao động qua đào tạo trong tổng
số lao động đang làm việc đạt khoảng 80%, lao động qua đào tạo
nghề đạt khoảng 65%.
3.1.3. Quan điểm, phương hướng hướng về đào tạo nghề
cho lao động thuộc diện thu hồi đất
a) Quan điểm
b) Phương hướng
3.1.4 Mục tiêu đào tạo nghề cho lao động thuộc diện thu
hồi đất
a) Mục tiêu tổng quát
Đào tạo nghề cơ bản đáp ứng nhu cầu đội ngũ công nhân kỹ
thuật, kỹ thuật viên làm việc trực tiếp trong các ngành kinh tế; đảm
bảo về số lượng, chất lượng, cơ cấu ngành nghề, trình độ đào tạo; có
phẩm chất, nhân cách, năng lực nghề nghiệp và sức khỏe, phục vụ có
hiệu quả cho mục tiêu xây dựng và phát triển quận trở thành quận
công nghiệp trước năm 2020.
b) Mục tiêu cụ thể
- Mở rộng quy mô đào tạo nghề, để nâng tỷ lệ lao động qua
đào tạo nghề ở Quận lên 55% vào năm 2015, trong đó có 40% có
trình độ trung cấp nghề trở lên, 95% số người học nghề có việc làm,
giảm tỷ lệ thất nghiệp xuống dưới 3% vào năm 2020.
3.2 MỘT SỐ GIẢI PHÁP NHẰM ĐẨY MẠNH MỤC TIÊU
ĐÀO TẠO NGHỀ CHO LAO ĐỘNG THUỘC DIỆN THU HỒI
ĐẤT TRÊN ĐỊA BÀN QUẬN CẨM LỆ

VIETKHOALUAN.COM
3.2.1 Đẩy mạnh tư vấn, tuyên truyền, nâng cao nhận thức
đối với công tác đào tạo nghề và học nghề

VIETKHOALUAN.COM
19
- Đổi mới tư duy, nhận thức, phương thức lãnh đạo của cán bộ
các cấp, ban ngành, đoàn thể trong cả hệ thống chính trị về tầm quan
trọng của công tác đào tạo nghề cho lao động thuộc diện thu hồi đất
với tạo việc làm, tăng thu nhập, nâng cao chất lượng nguồn nhân lực.
- Xây dựng chuyên mục, chuyên trang trên các phương tiện đại
chúng nhằmuyên truyền chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà
nước về đào tạo nghề cho lao động thuộc diện thu hồi đất, vai trò và
vị trí của đào tạo nghề đối với phát triển kinh tế - xã hội, tư vấn học
nghề, giới thiệu việc làm miễn phí và vận động lao động thuộc diện
thu hồi đất tham gia học nghề. Phát huy vai trò của các phương tiện
thông tin đại chúng, phổ biến các mô hình đào tạo nghề hiệu quả để
người lao động thuộc diện thu hồi đất hiểu và tích cực tham gia học
nghề.
3.2.2 Hoàn thiện cơ chế, chính sách và quản lý nhà nước
về đào tạo nghề và tìm kiếm việc làm
Rà soát, bãi bỏ hoặc sửa đổi bổ sung những quy định không
còn phù hợp; xây dựng và hoàn thiện các văn bản quy phạm pháp
luật về quản lý công tác đào tạo nghề, tạo việc làm, giải quyết việc
làm cho lực lượng lao động, trong đó ưu tiên đối tượng lao động bị
thu hồi đất. Cụ thể tập trung vào các nội dung chủ yếu sau: Chính
sách đối với giáo viên và cán bộ quản lý đào tạo nghề; Chính sách
đối với người lao động bị thu hồi đất tham gia học nghề; Chính sách
đối với cơ sở đào tạo nghề; Chính sách đối với doanh nghiệp tham
gia đào tạo nghề; Chính sách giải quyết việc làm đối với người sau
học nghề, chính sách hỗ trợ học nghề, đặc biệt là đối với người lao
động bị thu hồi đất có hoàn cảnh khó khăn trên địa bàn quận.

VIETKHOALUAN.COM
- Đổi mới cơ chế kế hoạch và tài chính đào tạo nghề từ ngân
sách thành phố theo hướng tập trung vào cơ sở trọng điểm, ngành

VIETKHOALUAN.COM
20
nghề trọng điểm cho người lao động bị thu hồi đất. Hình thành quỹ
đào tạo nghề và giải quyết việc làm của thành phố và quận để huy
động các nguồn tài chính hỗ trợ cho người học nghề, khuyến khích
doanh nghiệp tham gia đào tạo nghề, ưu tiên giải quyết việc làm sau
học nghề. Nhằm khắc phục tình trạng đào tạo nghề chưa gắn liền với
nhu cầu của xã hội.
- Đối với những lao động từ 35 tuổi trở lên, cần có chính sách
hỗ trợ thêm kinh phí để các cơ sở đào tạo nghề có thể tổ chức các lớp
học quy mô nhỏ (10 - 15 người), thời gian đào tạo linh hoạt và tăng
thêm thời gian học thực hành.
- Triển khai các cơ chế lồng ghép giữa hỗ trợ đào tạo nghề với
các chương trình hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa, hỗ trợ cho vay vốn
tạo việc làm...để huy động nhiều nguồn lực cho phổ cập nghề và tạo
việc làm cho đối tượng lao động thuộc diện thu hồi đất.
3.2.3. Nâng cao chất lượng đào tạo nghề
a) Đổi mới, hoàn hiện chương trình, giáo trình đào tạo
- Căn cứ vào kết quả điều tra khảo sát và dự báo nhu cầu học
nghề của quận để xác định danh mục các nghề trình độ sơ cấp và đào
tạo nghề dưới 3 tháng, cần phải xây dựng chương trình, giáo trình
theo khung của Tổng Cục dạy nghề để có chương trình đào tạo
chuẩn. Đồng thời kết hợp với các Hiệp hội, ngành nghề, các doanh
nghiệp để xác định nhu cầu về lao động của doanh nghiệp và phối
hợp với cơ sở đào tạo nghề xây dựng danh mục, tiêu chuẩn nghề cần
đào tạo hằng năm.
- Đề nghị Sở Lao động Thương binh và xã hội Thành phố chỉ
đạo các cơ sở đào tạo nghề sử dụng các chương trình, giáo trình đào

VIETKHOALUAN.COM
tạo nghề hiện có hoặc chỉnh lý, biên soạn bổ sung cập nhật những
tiến bộ khoa học, kỹ thuật mới cho phù hợp với nhu cầu của doanh

VIETKHOALUAN.COM
21
nghiệp, thị trường lao động.
- Căn cứ vào ngành nghề, trang thiết bị kỹ thuật và công nghệ,
xem xét lại chương trình đào tạo hiện có để bổ sung cho hoàn thiện,
phù hợp với thực tiễn.
b) Nâng cao chất lượng đội ngũ giáo viên, cán bộ
quản lý đào tạo nghề
- Xây dựng kế hoạch và tuyển dụng, đào tạo, bồi dưỡng để đáp
ứng về số lượng, chất lượng giáo viên, người tham gia đào tạo nghề
và cán bộ quản lý. Từng bước chuẩn hóa đội ngũ giáo viên, nâng tỷ lệ
trung bình giáo viên trên số học sinh đạt 1/15 vào năm 2015, nâng
dần giáo viên có trình độ sau đại học tại các trường dạy nghề, bên
cạnh đó mục tiêu phấn đấu đến năm 2015 tất cả giáo viên đều phải
đạt chuẩn.
- Có cơ chế ưu đãi cần thiết để thu hút giáo viên có trình độ
cao, đặc biệt là giáo viên hướng dẫn thực hành tham gia vào hoạt
động đào tạo nghề. Tăng cường công tác đào tạo nâng cao trình độ
đội ngũ giáo viên, đặc biệt là giáo viên trẻ. Bên cạnh đó, cần huy
động những người có đủ điều kiện tham gia đào tạo nghề cho lao
động thuộc diện thu hồi đất.
c) Tăng cường đầu tư cơ sở vật chất, trang thiết bị đào tạo
nghề
Do hiện nay hầu hết cơ sở vật chất, trang thiết bị đào tạo nghề
của các cơ sở đào tạo nghề trên địa bàn quận đều đã quá lạc hậu,
nhiều thiết bị chỉ tương thích với những công nghệ đã sử dụng cách
đây 20 – 30 năm. Do vậy, việc đổi mới trang thiết bị đào tạo nghề
cũng là một yêu cầu cấp bách. Để tăng cường cơ sở vật chất cần phải

VIETKHOALUAN.COM
tổng hợp các nguồn lực đầu tư của các cấp chính quyền, các cơ sở sản
xuất, dịch vụ, các nguồn hỗ trợ nước ngoài. Phát huy tốt nội lực, từng

VIETKHOALUAN.COM
22
bước xây dựng cơ sở vật chất theo hướng chính quy, hiện đại. Đầu tư
chiều sâu cho các trường, ngành công nghiệp mũi nhọn, dịch vụ chất
lượng cao, công nghệ hiện đại…
- Tiếp tục đầu tư theo hướng hiện đại hoá, công nghiệp hoá các
trang thiết bị phòng thí nghiệm, xưởng thực hành, thư viện... để nâng
cao chất lượng đào tạo nghề, đảm bảo yêu cầu nguồn nhân lực có
chất lượng cao.
- Thúc đẩy các trường đầu tư trọng điểm, nghề trọng điểm, xây
dựng và trình thẩm định đề án đầu tư cơ sở vật chất.
- Khuyến khích các trường đẩy mạnh đầu tư về cơ sở vật chất,
trang thiết bị hiện đại theo từng chuyên ngành đặc thù.
d) Đổi mới nội dung, phương thức đào tạo nghề
Để đào tạo một lực lượng lao động có thể đáp ứng được những
đòi hỏi của kỹ thuật và công nghệ đang sử dụng trong sản xuất, cần
phải nhanh chóng nghiên cứu đổi mới nội dung. Xác định mục tiêu,
phân tích nghề đào tạo để xác định rõ các kỹ năng nghề nghiệp và các
tiêu chuẩn đánh giá cần thiết. Xây dựng mục tiêu, chương trình đào
tạo, những nghề mới mà xã hội đang và sẽ cần, loại bỏ những nội
dung không thiết thực, bổ sung nội dung cần thiết theo hướng đảm
bảo kiến thức cơ bản, tăng cường đào tạo kỹ năng tổng hợp và năng
lực thực hành, kỹ năng nghiệp vụ phù hợp với yêu cầu phát triển kinh
tế xã hội.
3.2.4. Đa dạng hoá, xã hội hoá, liên kết, hợp tác trong đào
tạo nghề
Đẩy mạnh xã hội hoá, hợp tác quốc tế trong việc đào tạo
nghề cho thanh niên, khuyến khích các doanh nghiệp, đơn vị sử dụng

VIETKHOALUAN.COM
lao động tham gia vào công tác đào tạo; liên kết với các trường có
kinh nghiệm đào tạo nghề của các nước để đào tạo những ngành

VIETKHOALUAN.COM
23
nghề đòi hỏi kỹ thuật cao, những nghề mà cơ sở trong nước chưa đủ
điều kiện đào tạo. Tập trung các nội dung như sau:
3.2.5. Thực hiện công tác kiểm định chất lượng đào tạo
nghề và đánh giá kỹ năng nghề
Thực hiện kiểm định chất lượng đào tạo nghề theo qui định
Luật dạy nghề và hướng dẫn của Bộ Lao động – Thương binh và Xã
hội; có kế hoạch để hàng năm các CSDN đều phải được kiểm định
chất lượng đào tạo nghề. Trên cơ sở kết hợp cơ chế tự chủ kiểm định
của cơ sở và tổ chức kiểm định của cơ quan quản lý nhà nước về đào
tạo nghề. Đối với các trường Trung cấp nghề, cao đẳng nghề định kỳ
thông báo kết quả kiểm định để người học và xã hội đánh giá. Tăng
cường thanh tra, kiểm tra để duy trì hoạt động đào tạo nghề trên địa
bàn theo đúng Luật dạy nghề và các quy định của Bộ Lao động –
Thương binh và xã hội.

VIETKHOALUAN.COM
24
KẾT LUẬN
Trong quá trình đô thị hoá ở các khu vực ngoại thành đã và
đang diễn ra hết sức mạnh mẽ như hiện nay, với việc diện tích đất sản
xuất nông nghiệp bị thu hẹp một cách ghê gớm đã làm cho tình trạng
nông dân bị mất sản xuất việc làm tăng lên nhanh chóng. Điều này
đặt ra yêu cầu cấp bách cho vấn đề giải quyết việc làm cho người lao
động bị mất đất ở các phường trực thuộc Quận Cẩm Lệ, trong đó yêu
cầu về đào tạo nghề được coi là yếu tố đóng vai trò quan trọng nhất.
Luận văn được thực hiện bằng phương pháp nghiên cứu phân
tích, tổng hợp, so sánh từ thực trạng công tác đào tạo nghề cho lao
động thuộc diện thu hồi đất trên địa bàn thành phố Quận Cẩm Lệ
trong thời gian qua. Phân tích những vấn đề về chính sách đào tạo tạo
nghề gắn chặt với giải quyết việc làm và phát triển kinh tế - xã hội
của quận.

Giải pháp đào tạo nghề cho lao động thuộc diện thu hồi đất trên địa bàn quận Cẩm Lệ.doc

Recommended

Recommended

More Related Content

Similar to Giải pháp đào tạo nghề cho lao động thuộc diện thu hồi đất trên địa bàn quận Cẩm Lệ.doc

Similar to Giải pháp đào tạo nghề cho lao động thuộc diện thu hồi đất trên địa bàn quận Cẩm Lệ.doc (20)

More from dịch vụ viết đề tài trọn gói 0973287149

More from dịch vụ viết đề tài trọn gói 0973287149 (20)

Recently uploaded

Recently uploaded (10)

Giải pháp đào tạo nghề cho lao động thuộc diện thu hồi đất trên địa bàn quận Cẩm Lệ.doc