it's good document

1. TRƯ NG Ð I H C C N THƠ
KHOA LU T
GIÁO TRÌNH
LU T HÀNH CHÍNH VI T NAM
PH N II
PHƯƠNG CÁCH QU N LÝ NHÀ NƯ C
Biên so n: TS. PHAN TRUNG HI N
C n Thơ, năm 2009

2. 1
A. CÁCH TH C QU N LÝ NHÀ NƯ C
Chương I
N I DUNG - HÌNH TH C- PHƯƠNG PHÁP QU N LÝ NHÀ NƯ C
I. N I DUNG, HÌNH TH C QU N LÝ NHÀ NƯ C
1.N i dung qu n lý nhà nư c
N i dung c a qu n lý nhà nư c là vi c t ch c th c hi n qu n lý nhà nư c trên t t
c các lĩnh v c c a ñ i s ng xã h i. Ðây chính là ho t ñ ng t ch c th c hi n pháp lu t
trong t ng lĩnh v c c a ñ i s ng xã h i cho nên tương x ng v i m i lĩnh v c có m t
n i dung qu n lý khác nhau.
N i dung c a qu n lý hành chính nhà nư c r t ña d ng và phong phú, ñư c ti n
hành trên nhi u lĩnh v c: kinh t , văn hóa, xã h i, an ninh qu c phòng...Vì v y không
th ch ra ñư c n i dung c th c a qu n lý hành chính nhà nư c mà ch có th nêu lên
nh ng n i dung cơ b n, mang tính ch t t ng quát mà thôi.
2. Hình th c qu n lý nhà nư c
a. Khái ni m
Khái ni m:
Hình th c qu n lý hành chính nhà nư c là nh ng bi u hi n ra bên ngoài c a n i
dung qu n lý hành chính nhà nư c, thông qua nh ng bi u hi n này ch th qu n lý hành
chính nhà nư c tác ñ ng ñ n ñ i tư ng qu n lý ñ ñ t ñư c nh ng m c ñích ñã ñ nh
trư c.
N i dung c a qu n lý hành chính nhà nư c r t ña d ng nên hình th c c a chúng
cũng r t phong phú. Vì th ñ ng trư c m t ñi u ki n, hoàn c nh trong ñó có ch a ñ ng
nh ng n i dung qu n lý thì vi c các ch th qu n lý l a ch n hình th c nào ñó ñ qu n
lý mang l i hi u qu cao nh t. Hình th c qu n lý nhà nư c, vì v y không ph thu c vào
ý chí ch quan c a ch th qu n lý mà ph thu c vào nh ng y u t sau:
•Ð c tính c a ñ i tư ng qu n lý;
•Ði u ki n, hoàn c nh x y ra quá trình qu n lý;
•M c ñích c a qu n lý;
•Pháp lu t hi n hành.

3. 2
Vi c l a ch n hình th c qu n lý hành chính nhà nư c c n ph i ñư c ti n hành
trên cơ s nh ng quy lu t nh t ñ nh. Trong ñó có:
- Quy lu t v s phù h p c a hình th c qu n lý v i ch c năng qu n lý;
- Quy lu t v s phù h p c a hình th c qu n lý v i n i dung và t ch c c a nh ng
v n ñ qu n lý c n gi i quy t;
- Quy lu t v s phù h p c a hình th c qu n lý v i nh ng ñ c ñi m c a ñ i tư ng
qu n lý c th ;
- Quy lu t v s phù h p c a hình th c qu n lý v i m c ñích c th c a ho t ñ ng
qu n lý.
b. Phân lo i các hình th c qu n lý nhà nư c
Ð ñ m b o s l a ch n hình th c qu n lý nhà nư c ñúng ñ n, ñ m b o t ch c
qu n lý h p lý, khoa h c c n ph i phân lo i các hình th c qu n lý hành chính nhà nư c
thành nh ng nhóm g m nh ng ho t ñ ng qu n lý gi ng nhau hay tương t nhau v tính
ch t, n i dung, nh ng bi u hi n b ngoài... Nh ng hình th c c th c a ho t ñ ng qu n
lý hành chính nhà nư c thư ng liên quan h u cơ v i nh ng hình th c pháp lu t c a ho t
ñ ng nhà nư c nói chung. Nét ñ c trưng c a qu n lý hành chính nhà nư c là nh ng
hình th c pháp lý liên k t ch t ch v i nhau trên cơ s s th ng nh t c a ch c năng
ch p hành- ñi u hành. Vì th ñ th c hi n ch c năng, nhi m v c a mình các ch th
c a qu n lý hành chính nhà nư c c n ph i xác l p nh ng quy t c x s dư i lu t trong
v n ñ th m quy n c a mình; ti n hành ho t ñ ng ñi u hành mà n i dung là áp d ng
quy ph m pháp lu t, gi i quy t nh ng ñi m còn tranh lu n c a vi c áp d ng pháp lu t,
ñánh giá hành vi x s c a các bên tham gia qu n lý hành chính nhà nư c và áp d ng
các bi n pháp tác ñ ng có tính ch t b t bu c trong nh ng trư ng h p pháp lu t quy
ñ nh.
Căn c vào tính ch t pháp lý c a ho t ñ ng qu n lý, ta phân lo i thành
hai hình th c ch y u sau:
- Hình th c pháp lý: là nh ng hình th c qu n lý nhà nư c tr c ti p tác ñ ng ñ n
các ñ i tư ng ch u s qu n lý làm phát sinh, thay ñ i, ch m d t nghĩa v pháp lý;
Ví d : y ban nhân dân y ban nhân dân t nh ban hành Ch th xu ng các y ban
nhân dân huy n.
- Th c ti n qu n lý hành chính nhà nư c cho th y r ng ho t ñ ng qu n lý hành
chính nhà nư c còn có th ñư c ti n hành dư i nh ng hình th c không pháp lý. Tuy

4. 3
nhiên, hình th c không pháp lý cũng yêu c u ch th qu n lý hành chính ph i ti n hành
ho t ñ ng qu n lý nhà nư c trên cơ s pháp lu t và ñ th c hi n pháp lu t.
Ví d : T ch c h i ngh t ng k t, rút kinh nghi m 05 năm th c hi n Ch th c a
Th tư ng Chính ph .
S khác nhau gi a hình th c pháp lý và hình th c không pháp lý th hi n ch
hình th c pháp lý tr c ti p ho c gián ti p làm phát sinh, thay ñ i hay ch m d t nh ng
quan h pháp lu t hành chính. Tuy nhiên, trong khi ti n hành ho t ñ ng qu n lý nhà
nư c các ch th qu n lý hành chính ph i s d ng k t h p c hai hình th c này.
Căn c vào tính ch t và n i dung ho t ñ ng, hình th c qu n lý hành chính
nhà nư c thành năm lo i sau:
Ban hành nh ng văn b n quy ph m pháp lu t;
Ban hành nh ng văn b n áp d ng pháp lu t;
Th c hi n nh ng ho t ñ ng mang tính ch t pháp lý khác;
Áp d ng nh ng bi n pháp mang tính ch t tr c ti p;
Th c hi n nh ng ho t ñ ng v nghi p v -k thu t.
C n lưu ý r ng, ñ th c hi n m t ho t ñ ng qu n lý nhà nư c có hi u qu , trong
nhi u trư ng h p, ch th qu n lý c n ph i k t h p m t s hình th c trong qu n lý.
Ví d : khi lũ l t x y ra, y ban nhân dân t nh nơi có lũ l t s ti n hành các ho t
ñ ng như:
- y ban nhân dân t nh tri u t p cu c h p tri n khai k ho ch phòng ch ng lũ l t;
- Sau ñó áp d ng khoa h c k thu t, áp d ng nh ng bi n pháp t ch c v v t ch t,
k thu t ñ phòng ch ng lũ l t.
Như v y các hình th c qu n lý ñư c ti n hành ñây g m:
+ Ban hành văn b n quy ph m pháp lu t;
+ Áp d ng bi n pháp t ch c tr c ti p;
+ Th c hi n nh ng tác ñ ng v nghi p v -k thu t.
c. Phân tích hình th c qu n lý nhà nư c
Hình th c ban hành văn b n quy ph m pháp lu t
Ðây là hình th c r t quan tr ng ñ i v i ho t ñ ng qu n lý hành chính nhà nư c,
b i vì nh có hình th c này mà các ch th qu n lý hành chính nhà nư c c th hóa, chi
ti t hóa nh ng quy ñ nh c a Hi n pháp, lu t trong t ng lĩnh v c c a ñ i s ng xã h i.
M t khác, cũng nh hình th c này mà ý chí c a nhà nư c ñư c th hi n và tác ñ ng ñ n
các ñ i tư ng qu n lý.

5. 4
Th m quy n ban hành văn b n quy ph m pháp lu t là phương ti n h u hi u ñ
các ch th qu n lý hành chính nhà nư c tác ñ ng tích c c lên các lĩnh v c c a ñ i s ng
xã h i thu c th m quy n qu n lý c a mình trong khuôn kh nh ng yêu c u chung c a
pháp lu t. Nh vi c ban hành nh ng văn b n quy ph m pháp lu t mà vai trò ñi u khi n
c a ho t ñ ng ch p hành và ñi u hành ñư c th hi n m t cách ñ y ñ hơn, n u không
có th m quy n ban hành văn b n quy ph m pháp lu t thì ho t ñ ng c a các ch th qu n
lý hành chính nhà nư c ch có tính ch t ch p hành th ñ ng, ñơn gi n mà không mang
tính ch ñ ng, sáng t o.
Thông qua ho t ñ ng ban hành văn b n quy ph m pháp lu t hành chính, các ch
th qu n lý hành chính nhà nư c n ñ nh nh ng quy t c x s chung trong qu n lý hành
chính nhà nư c; quy ñ nh nh ng nhi m v c th , quy n h n và nghĩa v , th m quy n
và trách nhi m c a các bên tham gia quan h qu n lý hành chính nhà nư c; xác ñ nh
nh ng m i liên h ch y u gi a các b ph n c a hình th c qu n lý hành chính nhà
nư c; quy ñ nh nh ng h n ch và nh ng ñi u ngăn c m, ñ t ra nh ng nghĩa v ñ c bi t
hay trao quy n ñ c bi t, th c hi n ch c năng b o v pháp lu t và ñ t ra nh ng quy ñ nh
chung cho tr t t qu n lý hành chính nhà nư c.
Vi c ban hành văn b n quy ph m pháp lu t ñóng vai trò quan tr ng trong qu n lý
hành chính nhà nư c cho nên khi ban hành nó ph i tuân theo nh ng yêu c u do pháp
lu t quy ñ nh. C th :
- Ph i ñúng th m quy n;
- Ph i ñúng trình t , th t c và hình th c ñ ñ m b o ch t lư ng c a văn b n;
- Ph i ñ m b o hi u l c c a văn b n;
- Không ñư c trái v i Hi n pháp và lu t (ñ m b o tính pháp ch xã h i ch nghĩa);
- Ngôn ng ñư c s d ng ph i là ti ng Vi t, văn b n ph i b o ñ m tính chính xác,
rõ ràng, d hi u.
Thông qua hình th c ban hành văn b n quy ph m pháp lu t hành chính, các ch
th qu n lý hành chính nhà nư c xác ñ nh ñ a v pháp lý c a ch th tham gia vào qu n
lý hành chính nhà nư c.
Tóm l i, trong các văn b n quy ph m pháp lu t, các cơ quan hành chính nhà nư c
quy ñ nh nh ng quy t c chung trong lĩnh v c qu n lý hành chính nhà nư c; nh ng
nhi m v , quy n h n và nghĩa v c th c a các bên tham gia quan h qu n lý hành
chính nhà nư c, xác ñ nh rõ th m quy n và th t c ho t ñ ng c a các ñ i tư ng qu n
lý.

6. 5
Ban hành nh ng văn b n áp d ng pháp lu t
Ðây là hình th c ñư c ch th qu n lý hành chính nhà nư c áp d ng ch y u trong
quá trình qu n lý hành chính nhà nư c vì nh hình th c này mà quy ph m pháp lu t ñi
sâu vào ñ i s ng th c ti n. Vi c ban hành văn b n áp d ng quy ph m pháp lu t làm
phát sinh, thay ñ i, ch m d t nh ng quan h pháp lu t hành chính gi a ch th qu n lý
hành chính v i ñ i tư ng qu n lý hành chính.
Ví d : Vi c ra m t quy t ñ nh x ph t vi ph m hành chính c a c nh sát giao thông
s làm phát sinh quan h pháp lu t hành chính gi a c nh sát giao thông v i ngư i vi
ph m; làm phát sinh quy n và nghĩa v c th c a các ch th liên quan ñ n l i ích v t
ch t ho c tinh th n c a các ch th ñó.
Ð c trưng c a văn b n áp d ng quy ph m pháp lu t hành chính cũng như các văn
b n quy ph m pháp lu t hành chính là tính ch t quy n l c và tính dư i lu t. Tuy nhiên,
nh ng văn b n áp d ng quy ph m pháp lu t khác nhau v n i dung, tính ch t, m c ñích
nên có th chia chúng thành hai nhóm:
- Nhóm văn b n ch p hành pháp lu t.
- Nhóm văn b n b o v pháp lu t.
Trong trư ng h p ban hành văn b n ch p hành pháp lu t, các ch th qu n lý hành
chính nhà nư c áp d ng ho c hi n th c hóa ph n quy ñ nh c a quy ph m pháp lu t
tương ng. Còn trong trư ng h p ban hành nh ng văn b n b o v pháp lu t thì các ch
th c a qu n lý hành chính nhà nư c áp d ng ho c hi n th c hóa ph n ch tài c a
nh ng quy ph m pháp lu t tương ng. Thông qua vi c ban hành nh ng văn b n áp d ng
quy ph m pháp lu t các ch th c a qu n lý hành chính nhà nư c tác ñ ng m t cách
tr c ti p và tích c c ñ n m i m t ho t ñ ng c a các cơ quan c p dư i, các cơ quan, xí
nghi p và t ch c tr c thu c, các t ch c phi Chính ph và công dân tham gia vào quan
h qu n lý hành chính nhà nư c.
Vi c áp d ng các văn b n quy ph m pháp lu t làm nh hư ng ñ n quy n và l i ích
c a các ñ i tư ng có liên quan nên ñòi h i ch th có th m quy n ban hành văn b n
ph i tuân theo nh ng yêu c u c a pháp lu t như: ñúng th m quy n, ñúng m c ñích và
n i dung mà quy ph m pháp lu t hành chính ñi u ch nh, ñúng trình t th t c ñ ñ m
b o ch t lư ng, ph i ñư c ti n hành nhanh chóng, k p th i, công khai và ñúng pháp
lu t, vi c áp d ng hình th c c a văn b n áp d ng quy ph m pháp lu t ph i ñúng v i
hình th c do pháp lu t quy ñ nh, k t qu c a vi c áp d ng văn b n quy ph m pháp lu t
hành chính ph i ñư c th c hi n trong ñ i s ng.

7. 6
Th c hi n nh ng ho t ñ ng mang tính ch t pháp lý khác
Ðây là m t hình th c ñư c ch th qu n lý hành chính nhà nư c áp d ng thư ng
xuyên. Hình th c này mang tính ch t pháp lý vì nó ñư c pháp lu t quy ñ nh, bao g m
nh ng ho t ñ ng như:
- Áp d ng các bi n pháp nh m ngăn ch n và phòng ng a vi ph m hành chính như
ki m tra b ng lái xe, ki m tra vi c ñăng ký t m trú, t m v ng...
- Ðăng ký nh ng s ki n nh t ñ nh như: ñăng ký khai sinh, khai t ...
- L p và c p m t s gi y t nh t ñ nh, c p b ng lái xe...
Trong nh ng ho t ñ ng mang tính ch t pháp lý khác thì ho t ñ ng công ch ng,
ch ng th c có vai trò quan tr ng trong vi c b o v quy n và l i ích h p pháp c a công
dân, t ch c, nhà nư c. Ho t ñ ng này ñư c th c hi n trên cơ s nh ng tài li u ñư c
ch ng th c. Vì th mà nó mang tính ch t pháp lý m c dù nó không tr c ti p làm phát
sinh h u qu pháp lý.
Như v y, nh ng ho t ñ ng mang tính ch t pháp lý khác có th tr c ti p làm phát
sinh quan h pháp lu t hành chính nhưng cũng có th ch mang tính ch t b tr làm
phát sinh, thay ñ i, ch m d t quan h pháp lu t hành chính.
Áp d ng nh ng bi n pháp t ch c tr c ti p
Ðây là nh ng hình th c ñư c ch th qu n lý hành chính nhà nư c áp d ng
thư ng xuyên mang tính ch t b tr cho quá trình qu n lý hành chính nhà nư c nhưng
nó ñóng m t vai trò quan tr ng. Thông qua hình th c này các ch th qu n lý hành
chính nhà nư c ti n hành nâng cao ý th c pháp lu t cho ñ i tư ng qu n lý, giao nhi m
v , bi u dương nh ng ñi n hình tiên ti n...
Ví d : H p tri n khai Ngh quy t Ð ng C ng s n.
K t qu c a vi c th c hi n nh ng bi n pháp t ch c tr c ti p không t o ra nh ng
quy t c b t bu c chung, không làm phát sinh, thay ñ i hay ch m d t các quan h pháp
lu t. Tuy nhiên, ho t ñ ng này có ý nghĩa ñ c bi t quan tr ng, nó là khâu then ch t
trong vi c gi i quy t nh ng nhi m v ñ t ra cho các cơ quan hành chính nhà nư c trong
vi c m r ng m t cách toàn di n công tác t ch c qu n chúng, trong vi c nghiên c u và
ph bi n nh ng kinh nghi m tiên ti n.
Ð i v i ho t ñ ng t ch c trong b máy hành chính nhà nư c c n nh n m nh ñ n
công tác hư ng d n, gi i thích, ki m tra, t ch c công tác trong b máy c a nh ng cơ
quan này. Khi th c hi n nh ng ho t ñ ng này không c n ban hành văn b n áp d ng quy

8. 7
ph m pháp lu t mà ch th c hi n theo trình t , th t c, ho t ñ ng thông thư ng c a các
cơ quan hành chính nhà nư c.
Th c hi n nh ng ho t ñ ng v nghi p v - k thu t
Ðây là nh ng ho t ñ ng s d ng ki n th c, nghi p v , áp d ng thành t u khoa h c
k thu t vào quá trình qu n lý hành chính nhà nư c. Nh ng ho t ñ ng này r t ña d ng,
ñó là vi c chu n b tài li u cho vi c ban hành văn b n quy ph m pháp lu t và áp d ng
quy ph m pháp lu t cho vi c ti n hành nh ng bi n pháp t ch c, làm báo cáo, công tác
lưu tr h sơ...
Ðây cũng là hình th c không mang tính pháp lý b t bu c mà tùy thu c vào ñi u
ki n qu n lý, ñ i tư ng qu n lý, tùy thu c vào s ti n b c a khoa h c k thu t mà áp
d ng cho phù h p.
Ví d : S d ng ñi n toán vào qu n lý lương, qu n lý giao thông ñô th ; s d ng
th ATM vào vi c tr lương và ho t ñ ng thanh toán trong, ngoài nư c...
Hình th c này có vai trò r t quan tr ng trong vi c nâng cao hi u qu qu n lý hành
chính nhà nư c cũng như trong vi c c i cách n n hành chính qu c gia. Khoa h c càng
phát tri n thì hình th c này càng ñư c áp d ng r ng rãi và hi u qu trong công tác qu n
lý hành chính nhà nư c ngày càng ñư c nâng cao.
Ngoài ra, vi c l a ch n hình th c qu n lý hành chính nhà nư c không ch ph
thu c vào nh ng ñ c ñi m c a quan h qu n lý, nh ng ñ c ñi m c a ñ i tư ng qu n lý
mà còn ph thu c vào năng l c c a ngư i lãnh ñ o. Ngư i lãnh ñ o có năng l c chuyên
môn và năng l c t ch c s tìm ra phương án t t nh t hoàn thành nhi m v ñư c giao.
II. PHƯƠNG PHÁP QU N LÝ NHÀ NƯ C
1. Khái ni m
Theo nghĩa h p
Phương pháp qu n lý hành chính nhà nư c là cách th c mà ch th qu n lý hành
chính nhà nư c s d ng ñ i v i ñ i tư ng qu n lý nh m ñ t ñư c nh ng m c ñích ñã
ñ nh trư c. Có nhi u cách tác ñ ng như tác ñ ng tr c ti p, tác ñ ng gián ti p, tác ñ ng
ñ ñ i tư ng có liên quan t giác th c hi n yêu c u, tác ñ ng ñ ñ i tư ng có liên quan
b t bu c ph i th c hi n...
Thông qua phương pháp qu n lý ta th y ñư c tính ch t và n i dung c a các m i
quan h gi a ch th qu n lý và ñ i tư ng qu n lý. Phương pháp qu n lý th hi n ý chí
c a nhà nư c và chính vì v y mà nó có hình th c pháp lý nh t ñ nh.

9. 8
Theo nghĩa r ng
Phương pháp qu n lý hành chính nhà nư c là cách th c mà ch th c a qu n lý
hành chính nhà nư c s d ng ñ tác ñ ng ñ n ñ i tư ng qu n lý nh m ñ t ñư c nh ng
hành vi x s c n thi t. Các phương pháp qu n lý hành chính nhà nư c còn là cách th c
t ch c ho t ñ ng c a các ch th qu n lý, th hi n cách th c gi i quy t nh ng v n ñ
phát sinh trong quá trình qu n lý.
Như v y, hi u theo nghĩa h p thì phương pháp qu n lý hành chính nhà nư c v i
tính cách là cách th c tác ñ ng c a ch th qu n lý lên ñ i tư ng qu n lý, còn phương
pháp qu n lý hành chính nhà nư c theo nghĩa r ng v i tính cách là cách th c t ch c
công tác c a ch th qu n lý và cách th c gi i quy t nh ng v n ñ c th phát sinh
trong quá trình qu n lý. Tuy nhiên, trong gi i h n c a n i dung môn h c ta ch nghiên
c u phương pháp qu n lý hành chính nhà nư c theo nghĩa h p và các phương pháp
qu n lý này ph i ñáp ng nh ng yêu c u sau:
- Ph i có kh năng ñ m b o tác ñ ng qu n lý lên các lĩnh v c ch y u c a qu n lý
hành chính nhà nư c, có tính ñ n ñ c ñi m c a m i lĩnh v c và s phát tri n chung c a
xã h i.
- Ph i ña d ng và thích h p ñ tác ñ ng lên nh ng ñ i tư ng khác nhau, b i vì
cách th c tác ñ ng lên cá nhân không gi ng cách th c tác ñ ng lên t p th , cách th c
tác ñ ng lên ñ i tư ng tr c thu c tr c ti p không gi ng ñ i tư ng tr c thu c gián ti p.
- Ph i có tính hi n th c, có kh năng th c hi n trên th c t , ñem l i hi u qu cao.
- Ph i có tính m m d o, linh ho t, sáng t o.
- Ph i phù h p v i ñư ng l i, chính sách chính tr c a Ð ng trong t ng giai ño n
c th .
Ð l a ch n m t phương pháp qu n lý phù h p thì ch th qu n lý có th d a vào
ý chí ch quan c a mình mà ph i d a vào nh ng ñi u ki n khách quan, ph i căn c vào
ñ c tính c a qu n lý, ñ i tư ng qu n lý, ñi u ki n hoàn c nh x y ra quá trình qu n lý.
Vi c l a ch n ñư c m t phương pháp qu n lý phù h p, ñúng ñ n s mang l i hi u qu
cho ho t ñ ng qu n lý hành chính nhà nư c, ñáp ng l i ích xã h i và c a vi c th c
hi n ho t ñ ng ch p hành và ñi u hành.
D a theo nh ng yêu c u trên, hi n nay có các phương pháp ñư c áp d ng ph bi n
trong quá trình qu n lý hành chính nhà nư c, ñó là các phương pháp sau:
•Phương pháp thuy t ph c.
•Phương pháp cư ng ch nhà nư c.

10. 9
•Phương pháp hành chính.
•Phương pháp kinh t .
•Phương pháp qu n lý có m c tiêu, ñ nh hư ng.
•Phương pháp qu n lý tác nghi p.
•Phương pháp ki m tra.
2. Các phương pháp qu n lý nhà nư c
a. Phương pháp thuy t ph c
Là m t quá trình bao g m hàng lo t các ho t ñ ng c a ch th qu n lý hành chính
nhà nư c như phân tích, gi i thích, ch ng minh, khuy n khích, giáo d c...ñ tác ñ ng
ñ n ñ i tư ng qu n lý làm cho ñ i tư ng qu n lý t giác tuân theo m nh l nh c a ch
th qu n lý ho c c ng tác v i ch th qu n lý ñ ñ t ñư c m c ñích qu n lý v i hi u
qu cao nh t.
Phương pháp thuy t ph c mang tính ch t quy n l c nhà nư c và tính pháp lý b i
vì trong ch ñ xã h i c a nhà nư c ta, qu n lý hành chính nhà nư c là th c hi n quy n
l c c a nhân dân nên l i ích cơ b n gi a nhà nư c và nhân dân phù h p v i nhau vì th
mà s d ng phương pháp thuy t ph c mang l i hi u qu cao.
Phương pháp thuy t ph c ñư c áp d ng trư c h t ñ i v i các ñ i tư ng qu n lý
chưa vi ph m pháp lu t hay nh t th i vi ph m và ñã có ý th c s a ch a. Thông qua
phương pháp này, các ch th c a qu n lý hành chính nhà nư c giáo d c cho công dân
nh n th c ñúng ñ n v k cương xã h i, k lu t nhà nư c, ñ ng viên h t giác th c
hi n nghĩa v ñ i v i nhà nư c và xã h i, ñ m b o và m r ng dân ch .
b. Phương pháp cư ng ch nhà nư c.
Là bi n pháp b t bu c b ng b o l c do các cơ quan nhà nư c có th m quy n áp
d ng ñ i v i cá nhân, t ch c nh m h n ch v tài s n hay t do thân th c a cá nhân, t
ch c nh m tr ng tr nh ng hành vi vi ph m pháp lu t hay ñ phòng ng a, ngăn ch n
hành vi vi ph m pháp lu t.
Phương pháp cư ng ch trong qu n lý hành chính nhà nư c là s s d ng nh ng
quy t ñ nh b t bu c ñơn phương ñ i v i ñ i tư ng qu n lý, phương pháp này thư ng
ñư c áp d ng trong nh ng trư ng h p quy t ñ nh ñơn phương không ñư c th c hi n
m t cách t giác. Phương pháp này ñóng m t vai trò quan tr ng trong qu n lý hành
chính nhà nư c, n u không có cư ng ch thì k lu t nhà nư c không ñư c ñ m b o,
pháp ch không ñư c tôn tr ng.
Có ba lo i cư ng ch nhà nư c:

11. 10
- Cư ng ch tư pháp
- Cư ng ch hành chính
- Cư ng ch k lu t.
•Cư ng ch tư pháp:
Bao g m cư ng ch hình s và cư ng ch dân s . Do cơ quan tòa án áp d ng theo
trình t t t ng hình s hay t t ng dân s , áp d ng ñ i v i các hành vi vi ph m??? áp
d ng ñ i v i ch th hay hành vi pháp lu t hình s hay pháp lu t dân s .
•Cư ng ch hành chính:
Là bi n pháp cu ng ch ñư c ti n hành trư c h t và ch y u b i cơ quan hành
chính nhà nư c theo trình t , th t c hành chính nh m x lý hành vi vi ph m hành
chính và ngăn ch n vi ph m hành chính. Cư ng ch hành chính bao g m các hình th c:
x ph t vi ph m hành chính; các bi n pháp phòng ng a vi ph m hành chính; các bi n
pháp ngăn ch n vi ph m hành chính. Ngoài ra còn có các bi n pháp khác như bi n pháp
b o ñ m vi c x lý, cư ng ch thi hành và kh c ph c h u qu c a vi ph m hành chính,
bi n pháp x lý hành chính khác và các bi n pháp ñư c áp d ng trong trư ng h p th t
c n thi t vì lý do an ninh, qu c phòng, l i ích qu c gia...
• Cư ng ch k lu t:
Là bi n pháp cư ng ch nhà nư c do th trư ng cơ quan áp d ng ñ i v i cán b ,
công ch c c a cơ quan ñó khi h vi ph m n i quy, quy ch c a cơ quan hay vi ph m k
lu t lao ñ ng. ð i v i cán b , cư ng ch k lu t bao g m các hình th c sau (ði u 78
Lu t cán b , công ch c):
- Khi n trách;
- C nh cáo;
- Cách ch c;
- Bãi nhi m.
Riêng ñ i v i công ch c, cư ng ch k lu t bao g m các hình th c sau (ði u 79
Lu t cán b , công ch c):
- Khi n trách;
- C nh cáo;
- H b c lương;
- Giáng ch c;
- Cách ch c;
- Bu c thôi vi c.

12. 11
T t c nh ng hình th c này ñư c áp d ng tùy theo ñ i tư ng, mang tính ch t
quy n l c cao và mang tính pháp lý ch t ch . V nguyên t c, phương pháp cư ng ch
ñư c áp d ng ñ i v i các ñ i tư ng vi ph m pháp lu t, ch ng ñ i pháp lu t và nó ph i
ñư c th c hi n trên cơ s k t h p v i phương pháp thuy t ph c.
c. Phương pháp hành chính
Là phương pháp ñư c ch th qu n lý s d ng b ng cách ra m nh l nh ch ñ o
xu ng ñ i tư ng qu n lý. Ð c trưng c a phương pháp này là s tác ñ ng tr c ti p lên
ñ i tư ng ñ t ñư c b ng cách quy t ñ nh ñơn phương nhi m v và phương án ho t ñ ng
c a ñ i tư ng qu n lý. Cơ s c a phương pháp này là nguyên t c t p trung dân ch mà
c th là s ph c tùng c a c p dư i ñ i v i c p trên và tính ch t b t bu c thi hành c a
nh ng ch th , m nh l nh c a c p trên ñ i v i c p dư i.
Ð xác ñ nh m nh l nh, ch ñ o c a c p trên có h p pháp hay không thì ph i d a
vào pháp lu t. N u m nh l nh, ch ñ o không h p pháp, h p lý c p dư i ph i ki n ngh
b ng văn b n lên c p trên, n u c p trên bu c ph i th c hi n thì c p dư i v n th c hi n
và n u h u qu x y ra thì c p trên hoàn toàn ch u trách nhi m.
Trong trư ng h p c p dư i th c hi n m nh l nh b t h p pháp mà không bi t thì
tùy vào h u qu c a s thi t h i x y ra mà có hình th c x lý thích h p.
d. Phương pháp kinh t
Là phương pháp mà ch th qu n lý dùng nh ng khuy n khích v m t l i ích v t
ch t ñ cho ñ i tư ng qu n lý ñem h t kh năng sáng t o c a mình hoàn thành nhi m v
ñư c giao v i hi u qu cao nh t.
Phương pháp kinh t s d ng ñòn b y kinh t như quy n t ch sáng t o trong s n
xu t kinh doanh; ch ñ h ch toán kinh t , ch ñ khen thư ng... nh m t o ñi u ki n
thu n l i cho ñ i tư ng qu n lý ho t ñ ng có hi u qu , ñ ng viên các ñ i tư ng qu n lý
phát huy năng l c sáng t o, ch n cách t t nh t ñ hoàn thành nhi m v , s d ng h p lý
tài s n ñư c giao, phát huy và khai thác h p lý nh t nh ng kh năng s n có.
Phương pháp kinh t ch có th phát tri n trong ñi u ki n ñư c ng h và t o ñi u
ki n thu n l i hay nói cách khác là trong ñi u ki n có các ti n ñ hành chính tương ng
vì so v i phương pháp hành chính thì ñ ng sau phương pháp kinh t là tính h p lý, là
các quy lu t ch không ph i là quy n l c nhà nư c.
N u so sánh các phương pháp hành chính và kinh t t góc ñ tính n ñ nh, kh
năng th m th u vào các quan h qu n lý kinh t ta th y r ng phương pháp hành chính có
kh năng n i t i l n hơn trong vi c chi m lĩnh và duy trì v trí. Ngoài ra, phương pháp

13. 12
hành chính còn có kh năng t kh ng ñ nh và phát tri n không c n ñ n ñòn b y t bên
ngoài trong khi phương pháp kinh t ñòi h i ph i ñư c s ng h và quan tâm thư ng
xuyên. B i vì, ñ ng sau phương pháp hành chính là quy n l c nhà nư c còn ñ ng sau
phương pháp kinh t là tính h p lý, là các quy lu t kinh t . Phương pháp kinh t ch có
th phát tri n trong ñi u ki n có các ti n ñ hành chính tương ng.
e. Phương pháp qu n lý có m c tiêu, ñ nh hư ng
Qu n lý nhà nư c là m t ho t ñ ng có m c ñích và có tính tiêu li u. Hi u qu c a
ho t ñ ng qu n lý lâu dài, cũng như kh năng gi i quy t các tình hu ng phát sinh trên
th c t tùy thu c r t nhi u vào phương pháp qu n lý có m c tiêu, ñ nh hư ng. Nhìn
chung, phương pháp này có vai trò:
- Ch ñ ng ñ nh hư ng các m c tiêu, chi n lư c, chương trình lâu dài, tránh dàn
tr i phân tán, thi u t p trung.
- Ch ñ ng ñ t ra các tình hu ng phát sinh trong th c ti n ho t ñ ng c a n n hành
chính ñang phát tri n trong th i kỳ h i nh p.
- Ch ñ ng v nhân s , và các ñi u ki n v t ch t c n thi t khác cho công tác qu n
lý, nh n rõ ñư c ñi m m nh, ñi m y u ngày t giai ño n kh i xư ng chương trình ñ có
nh ng h tr , b i dư ng thích h p.
Ví d : Chương trình c i cách hành chính, giai ño n c t gi m 1/3 th th t c hành
chính; chương trình chăm lo nông nghi p, nông dân và nông thôn trong th i kỳ công
nghi p hóa…
f. Phương pháp qu n lý tác nghi p
Ho t ñ ng tác nghi p là các ho t ñ ng tr c ti p ph c v cho công tác chuyên
ngành, th m chí t ng b ph n công ño n c a qu n lý chuyên ngành. Vi c v n d ng
nhu n nhuy n phương pháp tác nghi p s ñem ñ n m t s hi u qu :
- Có chương trình b i dư ng v ki n th c, k năng, phương pháp tác nghi p sát
v i ngành ngh , c p nh t ñư c ki n th c khoa h c hi n ñ i vào trong công tác qu n lý
chuyên ngành.
- Ban hành nh ng quy t ñ nh hành chính ho c th c hi n các ho t ñ ng mang tính
ch t nghi p v - k thu t h p lý, ñúng v i yêu c u c a chuyên môn.
- Ho t ñ ng qu n lý càng v c p c s , càng tr c ti p (ñ c bi t trong nhóm qu n lý
hành chính tư) thì càng ph i chú tr ng ñ n phương pháp qu n lý tác nghi p.

14. 13
- Phương pháp này, trong ch ng m c nh t ñ nh có th làm h n ch nh ng ý ki n
ch quan c a nhà qu n lý ñ n m b t b n ch t c a ñ i tư ng qu n lý và ñ ra các hình
th c qu n lý thích h p, sát sư n.
g. Phương pháp ki m tra
Ho t ñ ng qu n lý nhà nư c là m t quá trình t khi kh o sát ñ i tư ng qu n lý, lên
chương trình k ho ch, ñ n khi ban hành văn b n ch ñ o, quy ph m, cá bi t và ti n
hành t ch c th c hi n. Quá trình ñòi h i ph i có khâu h u ki m ñ b o ñ m cho ho t
ñ ng qu n lý ñúng v i ti n trình, yêu c u và m c ñích ñ t ra. Ho t ñ ng qu n lý vì v y
r t c n phương pháp ki m tra nh m:
- Theo dõi, quan sát quá trình qu n lý và k t qu c a công tác qu n lý ñ i
chi u v i k ho ch, m c tiêu
- Có nh ng gi i pháp, ñ i sách thích h p cho công tác qu n lý hi n hành và
rút t a kinh nghi m cho công tác qu n lý trong tương lai, ñi u ch nh t khâu l p quy
ho ch, k ho ch.
- Là tiêu chu n ñ ñánh giá hi u qu c a công tác qu n lý nhà nư c.
Nhìn chung, vi c v n d ng các phương pháp qu n lý nhà nư c ñòi h i ph i linh
ho t, m m d o và ñôi khi ph i ph i h p gi a các phương pháp. Tiêu chu n v hi u qu
ñ t ra trong công tác qu n lý quy t ñ nh cho vi c s d ng các phương pháp và hình th c
qu n lý tương thích.
---------------------------------------
Câu h i
1. Căn c ñ xác ñ nh n i dung qu n lý hành chính nhà nư c?
2. Nêu các phương pháp qu n lý hành chính nhà nư c? Xem xét tính ch t
quy n l c nhà nư c và tính pháp lý c a m i lo i.
3. Hãy phân tích năm hình th c qu n lý hành chính theo b ng sau:
Hình th c
Khái
ni m
Tính ch t
pháp lý
Tác
d ng
Ví d
1. Ban hành văn b n quy ph m pháp lu t
2. Ban hành văn b n áp d ng pháp lu t
3. Th c hi n ho t ñ ng mang tc phlý khác
4. Áp d ng bi n pháp tr c ti p
5. Th c hi n hñ v nghi p v - k thu t.

15. 14
Chương II
QUY T Ð NH HÀNH CHÍNH
I. QUAN NI M V QUY T Ð NH HÀNH CHÍNH
Trong khoa h c pháp lý, quy t ñ nh hành chính (quy t ñ nh qu n lý nhà nư c) là
m t khái ni m t n t i nhi u hình th c khác nhau. Ðó có th là:
- Nh ng hành vi v t ch t c th (hành vi hành chính);
- Văn b n hành chính;
- M nh l nh hành chính dư i hình th c nói;
- Kí hi u hành chính.
T t c các lo i quy t ñ nh qu n lý hành chính nhà nư c th hi n rõ tính quy n l c
nhà nư c thông qua cơ quan nhà nư c ho c c a viên ch c nhà nư c có th m quy n ñ
th c hi n ch c năng qu n lý hành chính nhà nư c. Quy t ñ nh qu n lý hành chính nhà
nư c ch y u do các ch th qu n lý hành chính th c hi n nh m gi i quy t các công
vi c qu n lý nhà nư c trong lĩnh v c hành pháp, nó là m t quy t ñ nh pháp lý mang tính
ch t dư i lu t vì nó là quy t ñ nh hành chính d a trên cơ s lu t và ñ thi hành lu t.
ði u này có nghĩa là các quy t ñ nh pháp lu t c a các cơ quan l p pháp, ch t ch
nư c, cơ quan toà án, cơ quan ki m sát v n có th là quy t ñ nh hành chính n u ñư c
ban hành nh m th c hi n ho t ñ ng qu n lý hành chính nhà nư c (không ph i là ho t
ñ ng l p pháp, ho t ñ ng tư pháp).
V y, quy t ñ nh qu n lý hành chính nhà nư c là m t lo i quy t ñ nh pháp lu t có
tính ch t dư i lu t ñư c các ch th có th m quy n hành chính nhà nư c trong ho t
ñ ng c a mình ti n hành theo m t trình t , th t c, dư i nh ng hình th c do pháp lu t
quy ñ nh nh m ñem l i hi u qu nh t ñ nh trong vi c qu n lý.
Xét v tiêu chí tính ch t thì quy t ñ nh qu n lý hành chính nhà nư c có ñ y ñ tính
ch t c a m t quy t ñ nh pháp lu t. Ðó là tính ý chí, tính quy n l c và tính pháp lý .
Tính ý chí
Trên cơ s th m quy n c a mình, do pháp lu t quy ñ nh, các ch th ñư c th hi n
ý chí thông qua ho t ñ ng l p quy dư i d ng văn b n, ho c các ho t ñ ng khác như: ban
hành m nh l nh hành chính, kí hi u hành chính… Ðây là quy n quan tr ng th hi n ý
chí nhưng ý chí ñây là ý chí ñơn phương th hi n quy n l c công vì m c ñích duy
nh t c a quy t ñ nh qu n lý hành chính nhà nư c là ph c v cho l i ích công và ñ thi
hành pháp lu t.

16. 15
Tính quy n l c
Quy t ñ nh qu n lý hành chính nhà nư c luôn th hi n rõ tính quy n l c nhà nư c
trên cơ s y nhi m c a cơ quan l p pháp t i cao. Ðó là th m quy n nhân danh các cơ
quan nhà nư c, các t ch c ñư c trao th m quy n hành chính nhà nư c. Ngoài ra, ñi u
này còn th hi n tính ñ m b o thi hành, các ch th c a qu n lý hành chính ñư c
quy n áp d ng các bi n pháp cư ng ch khi c n thi t.
Tính pháp lý
Quy t ñ nh qu n lý hành chính nhà nư c là quy t ñ nh dư i lu t. Quy t ñ nh này
ñư c ban hành trên cơ s lu t và ñ thi hành pháp lu t. Quy t ñ nh qu n lý hành chính
nhà nư c có th làm thay ñ i, phát sinh, ch m d t quan h pháp lu t hành chính. Thông
qua các lo i quy t ñ nh hành chính tương ng, các qui ph m pháp lu t ñư c ñ t ra, s a
ñ i, bãi b .
Tuy nhiên các tính ch t này có quan h h u cơ v i nhau. Tính ý chí và tính quy n
l c ch ñư c th c hi n khi quy t ñ nh ñó ñư c ban hành và th c hi n trên cơ s các quy
ñ nh c a pháp lu t, nghĩa là trư c h t ph i b o ñ m tính pháp lý.
II. PHÂN LO I QUY T Ð NH HÀNH CHÍNH
Có nhi u căn c ñ phân lo i quy t ñ nh qu n lý hành chính nhà nư c. Tuy nhiên
trong n i dung chương trình, chúng ta ch phân lo i d a trên các căn c sau:
1. Căn c vào tính ch t pháp lý, quy t ñ nh qu n lý hành chính nhà nư c
ñư c chia ra làm quy t ñ nh ch ñ o, quy t ñ nh quy ph m và quy t ñ nh cá bi t
a) Quy t ñ nh ch ñ o
Là lo i quy t ñ nh ch y u ñ c ban hành v i m c ñích ñ ra các ch trương chính
sách qu n lý hành chính nhà nư c thu c th m quy n c a các ch th ban hành. Trên
th c t , h u h t các quy t ñ nh ch ñ o ñư c ban hành dư i hình th c văn b n Ngh
quy t. N i dung c a quy t ñ nh ch ñ o ñ a phương (Ngh quy t c a HÐND) thư ng ñ
c p ñ n các v n ñ v phát tri n kinh t -xã h i, v quy t ñ nh ngân sách ñ a phương, v
b u c y ban nhân dân, thư ng tr c h i ñ ng nhân dân. Ðây là quy t ñ nh t o cơ s
cho các quy t ñ nh khác như quy t ñ nh quy ph m, quy t ñ nh cá bi t.
Lo i quy t ñ nh này r t quan tr ng nên khi ban hành các ch th ph i cân nh c
k lư ng, căn c vào n i dung, m c ñích, ñ i tư ng qu n lý ñ ra quy t ñ nh ñúng ñ n
tránh tình tr ng quy t ñ nh ñưa ra không chu n xác gây nh hư ng không t t ñ n các
quy t ñ nh khác. Trên th c t , m t s ñáng k quy t ñ nh ch ñ o n ng v hình th c g n

17. 16
li n v i nh ng thu t ng : "tăng cư ng", "quy t tâm", ñ y m nh", "kiên quy t"...T t
nhiên các thu t ng này là c n thi t n u ñư c s d ng ñúng ch , lo i tr hô hào chung
chung, "vô thư ng vô ph t".
b) Quy t ñ nh quy ph m
Quy t ñ nh qui ph m ñư c th hi n dư i hình th c văn b n qui ph m pháp lu t
hành chính. C th hơn, văn b n quy ph m pháp lu t là văn b n ñ t ra các quy t c x s
chung ñó do cơ quan hành chính nhà nư c ho c cán b nhà nư c có th m quy n ban
hành theo trình t th t c nh t ñ nh nh m thi hành Hi n pháp, lu t v i m c ñích ñi u
ch nh các quan h xã h i phát sinh trong ho t ñ ng qu n lý hành chính nhà nư c. Ðây là
hình th c quy t ñ nh hành chính r t thi t y u ñ th c hi n qu n lý hành chính nhà nư c
b i chúng th hi n rõ tính quy n l c nhà nư c, tính khái quát và b t bu c chung. Quy
ph m pháp lu t hành chính có th th hi n dư i d ng quy ph m tiên phát (ñi u ch nh
các quan h xã h i m i mà các văn b n pháp lu t hi n hành chưa ñi u ch nh), ho c quy
ph m th phát (quy ñ nh c th , chi ti t áp d ng cho các quy ph m hi n hành; ñình ch ,
s a ñ i, bãi b , ho c thay ñ i ph m vi hi u l c ñ i v i quy ph m pháp lu t hi n hành).
c) Quy t ñ nh cá bi t
Là lo i quy t ñ nh ñư c ban hành trên cơ s các quy t ñ nh ch ñ o, quy t ñ nh
quy ph m v i m c ñích gi i quy t các công vi c c th ñư c áp d ng m t l n. Quy t
ñ nh cá bi t tr c ti p làm phát sinh, thay ñ i hay ch m d t m t quan h pháp lu t c th .
Tính ñ c trưng c a quy t ñ nh cá bi t th hi n:
- Ch áp d ng m t l n. Giá tr pháp lý c a quy t ñ nh cá bi t s k t thúc khi quy t
ñ nh ñư c th c hi n.
- Có ñ i tư ng áp d ng c th . Ch có ñ i tư ng ñư c nêu ñích danh ph i tuân th
quy t ñ nh hành chính cá bi t tương ng.
- Ph i căn c trên ít nh t m t quy t ñ nh qui ph m ñ ban hành. Các ch tài trong
qui ph m tương ng ph i ñư c áp d ng ñúng, chính xác...
2. Căn c vào ch th ban hành, quy t ñ nh hành chính có th ñư c r t
nhi u ch th ban hành n u th a mãn các ñi u ki n
- ðư c pháp lu t quy ñ nh th m quy n qu n lý nhà nư c;
- ðư c pháp lu t cho phép ban hành quy t ñ nh qu n lý nhà nư c (có th d ng
văn b n ho c m nh l nh hành chính…)
- Quy t ñ nh qu n lý nhà nư c ban hành ph i là quy t ñ nh dư i lu t, nh m thi
hành lu t.

18. 17
V i cách ti p c n như v y, s ch th này r t d i dào, nên t m chia thành hai
nhóm:
- Nhóm 01: cơ quan, cán b hành chính nhà nư c.
- Nhóm 02: các ch th khác có th m quy n hành chính nhà nư c.
Nhóm 01 ñư c nghiên c u c th là quy t ñ nh hành chính c a cơ quan hành chính
nhà nư c có th m quy n chung và quy t ñ nh hành chính c a cơ quan hành chính nhà
nư c có th m quy n chuyên môn
Cơ quan ho c ngư i ñ ng ñ u cơ quan hành chính nhà nư c
có th m quy n chung
Chính ph Ngh ñ nhTrung ương
Th tư ng Chính ph Quy t ñ nh
y ban nhân dân t nh Quy t ñ nh, ch th
y ban nhân dân huy n Quy t ñ nh, ch th
Ð a phương
y ban nhân dân xã Quy t ñ nh, ch th
B ng 2.1 Văn b n quy ph m pháp lu t c a cơ quan hành chính nhà nư c
có th m quy n chung
Cơ quan ho c ngư i ñ ng ñ u cơ quan hành chính nhà nư c
có th m quy n chuyên môn
Trung ương B trư ng Thông tư
B ng 2.2 Văn b n quy ph m pháp lu t c a cơ quan hành chính nhà nư c
có th m quy n chuyên môn
Các văn b n liên t ch
Trung
ương
Chính ph ph i h p v i cơ quan
trung ương c a t ch c chính tr - xã h i
Ngh quy t liên
t ch
B trư ng ho c Th trư ng cơ quan
ngang B ph i h p v i Chánh án Tòa án
nhân dân t i cao, ho c ph i h p v i Vi n
trư ng Vi n ki m sát nhân dân t i cao.
Thông tư liên t ch
B ng 2.3 Văn b n quy ph m pháp lu t liên t ch c a cơ quan
hành chính nhà nư c

19. 18
3. Căn c vào ph m vi lãnh th
Theo căn c này thì có các quy t ñ nh hành chính có hi u l c trên ph m vi c
nư c và có hi u l c trên t ng ñ a phương.
•Nh ng quy t ñ nh hành chính có hi u l c trong ph m vi c nư c, do các cơ quan
trung ương ban hành, ngo i tr trư ng h p cơ quan ban hành t thu h p ph m vi tác
ñ ng c a quy t ñ nh. Trư ng h p này có th :
- Do ch c n ñi u ch nh trong ph m vi vùng mi n, ho c c m m t s t nh
Ví d : Ch th c a Th tư ng Chính ph v vi c phòng ch ng lũ l t cho vùng ñ ng
b ng sông C u long trong mùa mưa năm 2009.
- Ch áp d ng ñ i v i các ñ a phương có liên quan, t c là có ñi u ki n thích ng
v i gi ñ nh c a quy t ñ nh hành chính
Ví d : Quy t ñ nh c a Th tư ng Chính ph v vi c qu n lý t ch c ch t ch các
khu dân cư biên gi i. Ch nh ng t nh có ñ a bàn vùng biên gi i m i tr c ti p ch u s
ñi u ch nh c a quy t ñ nh hành chính nêu trên.
•Nh ng quy t ñ nh hành chính nhà nư c do các cơ quan ñ a phương ban hành có
hi u l c pháp lý trong ph m vi ñ a phương ñó. Pháp lu t không quy ñ nh hình th c văn
b n quy ph m pháp lu t “ph i h p” gi a các ñ a bàn ñ a phương.
III. TRÌNH T XÂY D NG VÀ BAN HÀNH QUY T Ð NH HÀNH CHÍNH
1. Sáng ki n ban hành quy t ñ nh
Ðây là giai ño n ñ u tiên c a vi c ra quy t ñ nh. Tùy thu c vào n i dung và tính
ch t c a quan h pháp lu t c n ñi u ch nh ñ có ñư c sáng ki n v i tư cách là m t quá
trình ra quy t ñ nh.
2. D th o
Ðây là giai ño n r t quan tr ng vì n u giai ño n này ñư c chu n b t t thì quy t
ñ nh m i có th mang tính kh thi. Giai ño n chu n b d th o ñư c ti n hành theo t ng
bư c nh t ñ nh như: quy t ñ nh cơ quan ch trì so n th o, thành l p ban so n th o, t ng
k t th c ti n thi hành pháp lu t, t ch c nghiên c u, l y ý ki n các cơ quan, chu n b t
trình, d th o...
3. Trình và thông qua d th o
Sau khi hoàn t t d th o c a quy t ñ nh c n ñưa ra thì d th o b t bu c ph i ñư c
trình ra cơ quan có th m quy n ban hành. Hi n nay theo quy ñ nh c a pháp lu t thì:

20. 19
- D th o Ngh ñ nh c a Chính ph ph i qua th m ñ nh. B Tư pháp là cơ
quan có trách nhi m th m ñ nh các d th o khi trình Chính ph .
- Các Quy t ñ nh c a Th tư ng Chính ph thì B Tư pháp có trách nhi m
tham gia ý ki n b ng văn b n; các Thông tư c a các B , cơ quan ngang B , các d th o
ph i trình lên B trư ng.
- D th o Ngh ñ nh ph i ñư c quá n a thành viên c a Chính ph thông qua
m i h p l .
- Còn các Quy t ñ nh c a Th tư ng Chính ph , cơ quan so n th o ph i ch nh
lý d th o và báo cáo Th tư ng, trên cơ s ñó Th tư ng xem xét và ñi ñ n ký Quy t
ñ nh.
ð i v i các hình th c văn b n pháp quy c a cơ quan hành chính nhà nư c, cán b
hành chính nhà nư c trư c ñây ñư c phép ban hành, nhưng nay không còn quy ñ nh
trong lu t ban hành văn b n quy ph m pháp lu t như: Ngh quy t (Chính ph ), Ch th
(Th tư ng Chính ph ), Quy t ñ nh, Ch th (B trư ng, Th trư ng cơ quan ngang B )
thì m c nhiên không ñư c xem là văn b n quy ph m pháp lu t n u ban hành sau ngày
01/01/2009 (Xem ði u 01 c a Lu t ban hành văn b n quy ph m pháp lu t 2008).
4. Ðưa quy t ñ nh ñ n ñ i tư ng thi hành
Ðây là giai ño n cu i cùng c a trình t xây d ng và ban hành quy t ñ nh hành
chính. Nó là m t khâu quan tr ng vì ch khi nào làm t t khâu này thì ñ i tư ng qu n lý
m i ti p c n ñư c v i các quy t ñ nh... Có nhi u cách ñưa quy t ñ nh ñ n ñ i tư ng
qu n lý như thông qua ñi m báo, công báo, qua các hình th c thông tin ñ i chúng, tuyên
truy n pháp lu t...
5. Giai ño n ki m tra vi c th c hi n quy t ñ nh
Ki m tra vi c th c hi n quy t ñ nh là khâu b o ñ m s thành công và hi u qu c a
quy t ñ nh b i vì vi c th c hi n quy t ñ nh bao gi cũng g n li n v i vi c ki m tra. Ch
th có th m quy n ki m tra là:
- Cơ quan ch qu n ph i ki m tra thư ng xuyên.
- Cơ quan Thanh tra nhà nư c trong ph m vi th m quy n tương ng.
- T ch c chính tr (ð ng C ng s n Vi t Nam), t ch c chính tr - xã h i (M t tr n
t qu c Vi t Nam) và các t ch c xã h i khác, ví d như t ch c t qu n: Thanh tra
nhân dân
T vi c ki m tra, s có nh ng k t lu n, ñánh giá v vi c th c hi n quy t ñ nh. Yêu
c u trên h t c a giai ño n ñánh giá là ph i trung th c, chính xác và c th .

21. 20
IV. TÍNH H P PHÁP VÀ H P LÝ C A CÁC QUY T Ð NH HÀNH
CHÍNH
1. Khái ni m v tính h p pháp, h p lý
Ho t ñ ng qu n lý hành chính nhà nư c xét v th c ch t là ho t ñ ng ch p hành
ñi u hành. Ð ho t ñ ng này mang l i hi u qu thì c n ph i ñ m b o tính h p pháp và
h p lý c a các quy t ñ nh qu n lý hành chính nhà nư c. Tính h p lý và h p pháp luôn
có s tác ñ ng qua l i l n nhau, g n bó ch t ch v i nhau như m t ch nh th .
Th c ti n cho th y nhi u quy t ñ nh hành chính không mang l i hi u qu ho c
hi u qu không cao là do các quy t ñ nh ñó chưa ñ m b o tính h p lý ho c tính h p
pháp. Do v y, mu n nâng cao và làm cho các quy t ñ nh qu n lý hành chính th c thi
trên th c t m t cách có hi u qu thì c n ph i ñ m b o hai tính ch t trên.
a) Tính h p pháp c a quy t ñ nh hành chính
Các quy t ñ nh hành chính ph i có n i dung và m c ñích phù h p v i nh ng quy
ñ nh c a pháp lu t, không ñư c trái v i Hi n pháp và lu t cũng như các văn b n quy
ph m pháp lu t, văn b n ch ñ o c a cơ quan nhà nư c c p trên. Quy t ñ nh qu n lý
hành chính nhà nư c ph i ñư c ban hành b i các ch th có th m quy n, theo ñúng
trình t , th t c do pháp lu t quy ñ nh. Nói chung, tính h p pháp ñ t ra các yêu c u sau:
- Các quy t ñ nh qu n lý hành chính ph i phù h p v i n i dung và m c ñích c a
văn b n pháp lu t c p trên, t c là không ñư c trái v i Hi n pháp và các văn b n mang
tính lu t (B lu t, Lu t, Pháp l nh).
- Ph i ñư c ban hành trong ph m vi th m quy n n i dung ñư c qui ñ nh cho ch
th mang th m quy n hành chính nhà nư c.
- Ph i ñư c ban hành ñúng th m quy n hình th c, ñ m b o ñúng hình th c và th
t c do pháp lu t qui ñ nh.
Ví d : Văn b n do cơ quan nhà nư c ban hành ho c ph i h p ban hành không
ñúng th m quy n, hình th c, trình t , th t c ñư c quy ñ nh trong Lu t ban hành văn
b n quy ph m pháp lu t và Lu t ban hành văn b n quy ph m pháp lu t c a H i ñ ng
nhân dân và y ban nhân dân thì không ph i là văn b n quy ph m pháp lu t.
b) Tính h p lý c a quy t ñ nh hành chính
Quy t ñ nh qu n lý hành chính nhà nư c ñư c ban hành ph i ñ m b o ñư c l i
ích nhà nư c và nguy n v ng c a nhân dân, ph i xu t phát t nhu c u khách quan c a
cu c s ng, ph i gi i quy t ñư c các nhi m v hi n t i và có tính d báo cho tương lai.

22. 21
Khi ban hành m t quy t ñ nh qu n lý hành chính nhà nư c ph i ñ m b o ñư c
c tính h p lý và tính h p pháp, n u thi u m t trong hai tính ch t ñó thì quy t ñ nh qu n
lý hành chính nhà nư c ñư c ban hành s không có tính th c thi ho c không phù h p
v i pháp lu t. Ð ñ m b o tính h p lý, quy t ñ nh hành chính nhà nư c c n ph i ñ m
b o các yêu c u sau:
- Hài hoà gi a l i ích nhà nư c, l i ích t p th và các nhân. Cơ quan nhà nư c,
cán b nhà nư c có th m quy n ph i d a trên quy n và l i ích h p pháp c a công dân
như m t tiêu chí hàng ñ u trong vi c ban hành văn b n.
- Ph i có tính c th , phù h p v i t ng v n ñ , ñ i tư ng th c hi n.
- Ð m b o tính h th ng toàn di n. Ðó là vi c xem xét ñ n t t c các m t c a ñ i
s ng xã h i: kinh t , văn hoá, xã h i; xem xét ñ n m c ñích trư c m t, m c ñích lâu dài;
tác d ng tr c ti p và tác d ng gián ti p.
- Ngôn ng , văn phong ph i rõ ràng, d hi u, ng n g n, chính xác, không ña
nghĩa.
c) M i quan h gi a tính h p pháp và h p lý trong quy t ñ nh hành chính
•Tính h p pháp và tính h p lý c a quan h pháp lu t hành chính có m i liên h
ch t ch nhau. Quy t ñ nh hành chính ch có giá tr pháp lý và có giá tr áp d ng th c t
khi b o ñ m ñ hai tính ch t nêu trên. Nói cách khác, quy t ñ nh hành chính s th c thi
và ñư c xã h i ch p nh n.
•N u tính h p pháp và h p lý không ñ ng nh t nhau, thì ph i ưu tiên xem xét tính
h p pháp. Có th do cơ quan ban hành chưa k p s a ch a quy t ñ nh l i th i, ho c
không tính toán h t ñư c nh ng ñ c ñi m c a t ng ñ a phương nên quy t ñ nh hành
chính phù h p v i ñ a phương này, nhưng không kh thi, không phù h p v i ñ a
phương khác. Trong trư ng h p này, cơ quan có th m quy n áp d ng v n ph i thi hành
nghiêm ch nh quy t ñ nh c a c p trên, ñ ng th i ki n ngh cơ quan c p trên bãi b ho c
s a ñ i cho phù h p v i tình hình th c t c a ñ a phương. B i vì, tính "ch p hành" c a
qu n lý hành chính nhà nư c không cho phép cơ quan hành chính nhà nư c c p dư i t
ý ban hành trái v i quy t ñ nh c p trên.
2. Các hình th c x lý ñ i v i quy t ñ nh hành chính b t h p pháp ho c
b t h p lý
Các quy t ñ nh hành chính không tuân theo các yêu c u v tính h p pháp ho c h p
lý thì tuỳ theo tính ch t và m c ñ vi ph m ñ xem xét quy t ñ nh ñó là vô hi u toàn b

23. 22
ho c vô hi u t ng ph n. Các bi n pháp chung là: t m ñình ch , ñình ch , bãi b . Nhìn
chung, t m ñình ch , ñình ch , bãi b áp d ng trong các trư ng h p:
- M i quan h gi a c p trên v i c p dư i trong h th ng cơ quan nhà nư c.
Ví d : Ch t ch y ban nhân dân có quy n ñình ch , bãi b Quy t ñ nh sai trái
c a y ban nhân dân c p dư i (ði u 124 Hi n pháp 1992).
- Trong trư ng h p cơ quan này c n ñư c giám sát b i cơ quan kia.
Ví d : Th tư ng Chính ph có quy n ñình ch Ngh quy t c a H i ñ ng nhân
dân c p t nh, ñ ngh y ban thư ng v Qu c h i bãi b (ði u 114 Hi n pháp 1992).
•T m ñình ch
Khi có d u hi u vi ph m v tính h p pháp, ho c h p lý c a quy t ñ nh nhưng chưa
có căn c c th ñ kh ng ñ nh rõ chính xác.
•Ðình ch
N u tìm ra nh ng căn c chính xác là quy t ñ nh hành chính b t h p pháp ho c b t
h p lý, quy t ñ nh hành chính này s b ñình ch .
•Bãi b
Vi c ñình ch hay bãi b m t văn v n pháp lu t hành chính tuỳ thu c vào th m
quy n ñình ch , bãi b quy t ñ nh hành chính c a các cơ quan tương ng. Lưu ý r ng,
cơ quan có th m quy n ñình ch quy t ñ nh hành chính không m c nhiên có th m quy n
bãi b quy t ñ nh hành chính y.
Ví d : y ban nhân dân c p trên ch có th m quy n ñình ch Ngh quy t sai trái
c a H i ñ ng nhân dân c p dư i, còn quy n bãi b Ngh quy t ñó thu c v H i ñ ng
nhân dân c p trên tr c ti p.
•H y b
Ngoài thu t ng “bãi b ”, trong pháp lu t còn dùng thu t ng “h y b ”. Th t ra,
hai thu t ng này gi ng nhau ch cùng là “b ñi”, làm ch m d t hi u l c c a văn b n
ñó. Tuy nhiên, các nhà khoa h c lu t và các nhà l p pháp Vi t Nam có cách hi u khác
nhau, c th như sau:
- Theo quan ñi m c a các nhà khoa h c lu t và căn c trên câu ch , hai thu t ng
này khác nhau m c th i ñi m h t hi u l c: bãi b là làm cho văn b n ñó h t hi u l c
ngay t i th i ñi m mà cơ quan có th m quy n tuyên b bãi b ; còn vi c h y b là làm
cho văn b n không có hi u l c ngay t th i ñi m văn b n ñư c ban hành (gi ng như
h p ñ ng vô hi u ngay t khi ký k t). Do v y, ñ i v i trư ng h p h y b , các quan h
xã h i ñã b văn b n pháp lu t ñó ñi u ch nh thì s ñi u ch nh ñó b vô hi u và ph i

24. 23
ñư c ñi u ch nh l i. V i cách hi u này thì bãi b g n li n v i văn b n b t h p lý, còn
h y b g n li n v i văn b n b t h p pháp.
- ð i v i các nhà l p pháp Vi t Nam: h nh n th y r ng n u hi u theo nghĩa h y
b văn b n ñã nêu trên thì vi c kh c ph c h u qu pháp lý là r t khó khăn. Vì th trong
quy ñ nh c a nhà làm lu t hi n nay v n chưa có s quy ñ nh rõ ràng phân ñ nh hai vi c
bãi b và h y b .
Vì nh ng lý do nêu trên, toàn b ph n này ch th o lu n các trư ng h p theo lu t
là t m ñình ch , ñình ch , bãi b các văn b n b t h p pháp, b t h p lý.
a) B t h p pháp.
•Có th rơi vào m t trong các trư ng h p: t m ñình ch , ñình ch , bãi b .
•Kh c ph c h u qu và b i thư ng thi t h i n u như:
- Có m i liên h nhân qu gi a hành vi và h u qu , tr trư ng h p x y ra hoàn
toàn do l i n n nhân hay do b t kh kháng.
- S t n h i là có th t, t c là có th tính ra ñư c giá tr b ng ti n. Trư ng h p này
tính ñ n c nh ng thi t h i v m t tinh th n, nhân ph m.
- S t n h i ph i tr c ti p do quy t ñ nh hành chính ñó gây ra.
•Truy c u trách nhi m ngư i có l i: tuỳ theo m c ñ vi ph m và h u qu x y ra,
ch th ban hành quy t ñ nh hành chính có th ch u trách nhi m k lu t ho c trách
nhi m hình s . Trách nhi m hình s ñư c áp d ng khi có ñ các y u t c u thành t i
ph m ñư c qui ñ nh trong lu t hình s .
Theo tình hình th c ti n, s lư ng vi ph m v th t c và hình th c là con s không
nh . Vì v y, các bi n pháp ñ i v i các ch th ban hành quy t ñ nh hành chính trái th
t c có th ph i ch u trách nhi m. Riêng quy t ñ nh vi ph m ñó b t m ñình ch , ñình ch ,
bãi b ho c không ñư c công nh n ngay t khi ban hành, b i vì: “văn b n do cơ quan
nhà nư c ban hành ho c ph i h p ban hành không ñúng th m quy n, hình th c, trình t ,
th t c ñư c quy ñ nh trong Lu t ban hành văn b n quy ph m pháp lu t thì không ph i
là văn b n quy ph m pháp lu t” (ði u 01 Lu t ban hành văn b n quy ph m pháp lu t
2008).
b) B t h p lý
- Có th rơi vào m t trong các trư ng h p: t m ñình ch , ñình ch , bãi b .
- Kh c ph c h u qu . Ð i v i các quy t ñ nh b t h p lý trong trư ng h p b t kh
thi, do không gây ra h u qu nên không ph i kh c ph c tình tr ng cũ.

25. 24
- Trách nhi m c a ch th có l i: có th ch u trách nhi m dân s , trách nhi m k
lu t n u tái ph m nhi u l n, nhưng không ch u trách nhi m hình s .
V. QUY N PH N KHÁNG QUY T Ð NH HÀNH CHÍNH B T H P
PHÁP, B T H P LÝ
Theo Ði u 01, Lu t khi u n i, t cáo 1999, ñã ñư c s a ñ i, b sung năm 2004,
2005: "Công dân, cơ quan, t ch c có quy n khi u n i quy t ñ nh hành chính, hành vi
hành chính c a cơ quan hành chính nhà nư c, c a ngư i th m quy n trong cơ quan
hành chính nhà nư c khi có căn c cho r ng quy t ñ nh hành chính, hành vi hành chính
ñó là trái pháp lu t, xâm ph m ñ n quy n và l i ích h p pháp c a mình”.
Trư c m t quy t ñ nh b t h p pháp, công dân ho c t ch c có th s d ng m t
trong hai phương th c: khi u n i hành chính ho c t t ng hành chính theo các trình t
c th sau.
Xu t phát t nguyên t c pháp ch xã h i ch nghĩa, và căn c trên quy ñ nh c a
pháp lu t hi n hành, quy t ñ nh hành chính b t h p lý v nguyên t c l i không ñư c
xem xét là ñ i tư ng khi u n i, khi u ki n. M t khác, cho ñ n nay, lu t Vi t Nam ch
th a nh n vi c khi u n i, khi u ki n ñ i v i quy t ñ nh hành chính cá bi t, c th . Vì
v y, các lo i quy t ñ nh hành chính quy ph m, quy t ñ nh hành chính ch ñ o không
ph i là ñ i tư ng c a khi u n i, khi u ki n hành chính Vi t Nam.
1. Khi u n i hành chính
Theo Lu t khi u n i, t cáo c a công dân: công dân có quy n yêu c u chính ch
th ñã ban hành quy t ñ nh hành chính b t h p pháp s a ñ i ho c bãi b quy t ñ nh ñó;
và yêu c u cơ quan hành chính, cán b hành chính ph i b i thư ng cho h khi quy t
ñ nh hành chính ñã gây ra t n h i cho quy n, t do, l i ích h p pháp c a công dân, c a
t ch c.
N u không ñ ng ý v i quy t ñ nh gi i quy t khi u n i, công dân có quy n yêu c u
cơ quan c p trên c a cơ quan ñó xem xét gi i quy t, ho c g i ñơn ñ n tòa hành chính.
2. Khi u ki n hành chính
Sau khi công dân, t ch c ñã có yêu c u cơ quan hành chính ra quy t ñ nh xem xét
l i quy t ñ nh y, nhưng không ñư c gi i quy t ho c vi c gi i quy t không tho mãn
v i yêu c u ñ t ra, công dân t ch c có th g i ñơn yêu c u gi i quy t khi u ki n hành
chính. Khi u ki n t t ng hành chính Toà hành chính là phương th c theo ñó ngư i dân

26. 25
yêu c u cơ quan tài phán hành chính xét và gi i quy t. Các ñ c ñi m c n chú ý c a
khi u ki n quy t ñ nh hành chính:
- M c dù có nh ng ñi m ñ c trưng so v i các hình th c t t ng khác (dân s , hình
s ...), quy t ñ nh hành chính ñư c gi i quy t theo th t c t t ng, nhưng là t t ng hành
chính.
- Toà hành chính ch xem xét tính h p pháp c a quy t ñ nh hành chính, lu t hi n
hành chưa ghi nh n toà hành chính có th m quy n gi i quy t ñ i v i quy t ñ nh hành
chính b t h p lý.
- ð i tư ng c a khi u ki n hành chính là các quy t ñ nh hành chính, hành vi hành
chính ñã ñư c khi u n i mà không ñư c gi i quy t ho c ñã ñư c gi i quy t mà v n
không ñ ng ý.
VI. PHÂN BI T QUY T Ð NH HÀNH CHÍNH V I M T S QUY T
Ð NH PHÁP LU T KHÁC
1. Phân bi t quy t ñ nh hành chính v i quy t ñ nh pháp lu t c a cơ quan
quy n l c nhà nư c
•V th m quy n ban hành:
- Quy t ñ nh pháp lu t c a cơ quan quy n l c nhà nư c là do các ch th thu c h
th ng cơ quan quy n l c nhà nư c ban hành, t c là Qu c h i và HÐND các c p;
- Quy t ñ nh qu n lý hành chính nhà nư c do các ch th ch y u thu c h th ng
cơ quan qu n lý hành chính nhà nư c ban hành. C th hơn, ch th ch y u là Chính
ph , y ban nhân dân các c p và các B , S , Phòng, Ban tr c thu c.
•Giá tr pháp lý:
- Các quy t ñ nh c a cơ quan quy n l c nhà nư c (văn b n pháp lu t) mang tính
ch t chung, ñ c p ñ n nh ng v n ñ cơ b n nh t trên m i lĩnh v c c a ñ i s ng xã h i.
- Quy t ñ nh hành chính là văn b n dư i lu t, là các quy t ñ nh ñư c ban hành trên
cơ s lu t và thi hành lu t nên có hi u l c thi hành h n ch hơn so v i quy t ñ nh c a cơ
quan quy n l c nhà nư c.
- Ngoài ra trình t , th t c ban hành c a hai quy t ñ nh này cũng như tên g i c a
chúng cũng khác nhau.
2. Phân bi t quy t ñ nh hành chính v i quy t ñ nh c a cơ quan tư pháp
Các cơ quan tư pháp g m tòa án, Vi n ki m sát th c hi n quy n l c nhà nư c
trong ho t ñ ng xét x , ki m sát và công t . Ð th c hi n các ch c năng, nhi m v này

27. 26
các cơ quan ñó ñư c quy n ban hành các quy t ñ nh pháp lu t. Các quy t ñ nh pháp
lu t này khác v i các quy t ñ nh qu n lý hành chính ch th ban hành, v tính ch t
pháp lý và ph m vi ñi u ch nh.
•Ch th ban hành
Quy t ñ nh qu n lý hành chính nhà nư c ch y u do cơ quan hành chính nhà nư c
ban hành. Trong m t s trư ng h p ñ c bi t, toà án (cơ quan tư pháp) có th m quy n
ban hành quy t ñ nh hành chính. Ví d : ñi u 40 Pháp l nh x lý vi ph m hành chính
2002 (ñư c s a ñ i, b sung năm 2007, 2008).
Quy t ñ nh c a cơ quan tư pháp ñư c ban hành b i cơ quan tư pháp tương ng.
Cơ quan hành chính nhà nư c không có th m quy n ban hành quy t ñ nh tư pháp.
•Tính ch t pháp lý
- Quy t d nh hành chính tác ñ ng ñ n các ñ i tư ng trong ho t ñ ng ch p hành và
ñi u hành ñ i v i ñ i tư ng ch u s tác ñ ng c a ch th qu n lý.
- Trong khi ñó quy t ñ nh c a các cơ quan tư pháp tác ñ ng ñ n các ñ i tư ng
tham gia vào các quan h t t ng.
•Ph m vi ñi u ch nh
- Quy t ñ nh hành chính nhà nư c (văn b n qu n lý hành chính nhà nư c) ñi u
ch nh nh ng quan h qu n lý phát sinh t ho t ñ ng ch p hành - ñi u hành c a cơ quan
nhà nư c. Văn b n qu n lý ñư c ban hành b i r t nhi u ch th khác nhau và chi m
m t s lư ng l n trong h th ng văn b n nhà nư c.
- Quy t ñ nh c a các cơ quan tư pháp (văn b n pháp lu t do các cơ quan ki m sát,
xét x ban hành) ch y u là nh ng văn b n cá bi t nh m gi i quy t các v án hình s ,
dân s , hôn nhân và gia ñình...
---------------------------------
Câu h i
1. Phân lo i quy t ñ nh qu n lý hành chính căn c vào tính ch t pháp lý. Có
ph i ch có cơ quan hành chính nhà nư c m i có th m quy n ban hành quy t ñ nh hành
chính hay không? T i sao?
2. Phân bi t quy t ñ nh qui ph m và quy t ñ nh cá bi t?
3. Th nào là tính h p pháp c a quy t ñ nh hành chính? T i sao quy t ñ nh
hành chính c n ph i h i ñ c hai yêu c u: tính h p pháp và tính h p lý?
4. Trên cơ s cơ phân lo i quy t ñ nh hành chính theo cơ quan ban hành, hãy
ch ra t ng quy t ñ nh ñó theo tính ch t pháp lý?

28. 27
Chương III
VI PH M HÀNH CHÍNH VÀ TRÁCH NHI M HÀNH CHÍNH
I. VI PH M HÀNH CHÍNH
1. Khái ni m, ñ c ñi m và d u hi u c a vi ph m hành chính
a. Khái ni m
Thu t ng vi ph m hành chính xu t hi n trong th i gian g n ñây. Trư c khi Pháp
l nh x ph t vi ph m hành chính ban hành ngày 30/11/1989 thì ngư i ta không g i là vi
ph m hành chính mà g i là vi c nh. T sau ngày 30/11/1989 ñ n khi Pháp l nh x lý vi
ph m hành chính ñư c ban hành ngày 6/7/1995 thì ngư i ta g i là vi ph m hành chính.
Trong Pháp l nh x lý vi ph m hành chính 1995 cũng như Pháp l nh hi n hành (có hi u
l c ngày 01/10/2002) không ñưa ra khái ni m vi ph m hành chính mà ch ñưa ra khái
ni m x lý vi ph m hành chính, bao g m:
- X ph t vi ph m hành chính;
- Các bi n pháp x lý hành chính khác.
Căn c vào kho n 2-Ði u 1- Pháp l nh x lý vi ph m hành chính năm 2002 (ñư c
s a ñ i, b sung năm 2007, 2008) v khái ni m x ph t vi ph m hành chính và dư i góc
ñ pháp lý ta có th ñưa ra khái ni m vi ph m hành chính như sau:
Vi ph m hành chính là hành vi do cá nhân, t ch c th c hi n m t cách c ý ho c
vô ý xâm ph m các quy t c qu n lý nhà nư c mà không ph i là t i ph m và theo quy
ñ nh c a pháp lu t ph i b x ph t hành chính.
b. Ð c ñi m cơ b n c a vi ph m hành chính
- Là hành vi trái pháp lu t, xâm ph m các quy t c qu n lý nhà nư c, do cá nhân
hay t ch c th c hi n v i l i c ý ho c vô ý;
- Ð c ñi m không ph i là t i ph m ñây ñư c hi u: vi ph m hành chính có tính
ch t, m c ñ nguy hi m th p hơn t i ph m;
- Ða s các vi ph m hành chính có c u thành hình th c, nghĩa là ch c n xét ñ n
hành vi x y ra mà không c n tính ñ n h u qu ;
- Vi ph m hành chính hi n nay ñư c quy ñ nh c th trong các văn b n dư i lu t.
Trong ñó Pháp l nh x lý vi ph m hành chính 2002 là qui ñ nh cơ b n có tính lu t, ñ nh
ra các nguyên t c chung trong vi c phát hi n, ngăn ch n và x lý vi ph m hành chính;
- Là hành vi ñư c pháp lu t quy ñ nh ph i b x ph t hành chính.
c. D u hi u c a vi ph m hành chính

29. 28
Vi ph m hành chính là m t d ng c a vi ph m pháp lu t nên nó có ñ y ñ các d u
hi u c a vi ph m pháp lu t:
- Vi ph m hành chính luôn là hành vi (hành ñ ng hay không hành ñ ng vi
ph m pháp lu t hành chính) c a cá nhân ho c t ch c;
- Hành vi ñó luôn th hi n tính có l i.
- Hành vi ñó ph i do ch th vi ph m hành chính bao g m cá nhân, t ch c có
năng l c ch th th c hi n;
- Hành vi ñó là hành vi trái pháp lu t và ph i b tác ñ ng b i bi n pháp cư ng
ch tương ng c a ch tài.
2. C u thành c a vi ph m hành chính
C u thành c a vi ph m hành chính là t ng h p nh ng d u hi u ñ c trưng th hi n
ñ y ñ tính xâm h i cho tr t t qu n lý nhà nư c c a m t lo i vi ph m hành chính và
c n thi t cho vi c xác ñ nh ranh gi i c a các vi ph m hành chính v i nhau.
Trong m t lo i vi ph m hành chính có th có nhi u c u thành vi ph m hành chính
khác nhau. D a vào các y u t trong c u trúc c a vi ph m hành chính, ñ xây d ng cho
m i lo i vi ph m hành chính m t c u thành vi ph m hành chính cơ b n. Trên cơ s c u
thành vi ph m hành chính cơ b n và căn c vào tình hình vi ph m hành chính, yêu c u
ñ u tranh phòng ch ng m i lo i vi ph m ñ xây d ng c u thành vi ph m hành chính
tăng n ng và c u thành vi ph m hành chính gi m nh .
C u thành vi ph m hành chính tăng n ng bao g m nh ng d u hi u ñ c trưng c a
c u thành vi ph m hành chính cơ b n và nh ng d u hi u b sung. Nh ng d u hi u b
sung này ph n ánh m c ñ xâm h i cho xã h i cao hơn c a m t lo i vi ph m hành chính
so v i c u thành vi ph m hành chính cơ b n.
C u thành gi m nh cũng bao g m nh ng d u hi u ñ c trưng c a c u thành vi
ph m hành chính cơ b n và nh ng d u hi u b sung, nh ng d u hi u b sung này ph n
ánh m c ñ xâm h i cho xã h i th p hơn c a lo i vi ph m hành chính ñó so v i c u
thành vi ph m hành chính cơ b n.
D a tương ng trên các d u hi u c a vi ph m hành chính, c u thành c a hành vi vi
ph m hành chính ph i có ñ b n y u t cơ b n sau:
- Y u t khách quan c a vi ph m hành chính;
- Y u t ch quan c a vi ph m hành chính;
- Y u t ch th c a vi ph m hành chính;
- Y u t khách th c a vi ph m hành chính.

30. 29
a. Y u t khách quan c a vi ph m hành chính
M t khách quan c a vi ph m hành chính là nh ng bi u hi n ra bên ngoài c a hành
vi vi ph m hành chính. Y u t có hành vi vi ph m là y u t b t bu c, th hi n:
- Hành vi vi ph m hành chính: là nh ng bi u hi n c a con ngư i ho c t ch c tác
ñ ng vào th gi i khách quan dư i nh ng hình th c bên ngoài c th gây tác h i ñ n s
t n t i và phát tri n bình thư ng c a tr t t qu n lý nhà nư c. Nh ng bi u hi n này
ñư c th hi n dư i d ng hành ñ ng ho c không hành ñ ng b i ý th c và ý chí c a ch
th vi ph m hành chính.
- Hành vi vi ph m hành chính là hành vi trái pháp lu t, ch th vi ph m hành chính
b ng hành ñ ng hay không hành ñ ng th c hi n nh ng hành vi mà pháp lu t c m ho c
không cho th c hi n nh ng hành vi nh t ñ nh mà pháp lu t quy ñ nh. Tính ch t trái
pháp lu t c a hành vi xét v m t hình th c nó th hi n các d ng sau ñây:
+ Làm m t vi c (hành ñ ng) mà pháp lu t c m không ñư c làm;
+ Không làm m t vi c (hành ñ ng) mà pháp lu t ñòi h i ph i làm (nghĩa v pháp
lý);
+ S d ng quy n h n vư t quá gi i h n pháp lu t cho phép.
- H u qu c a hành vi trái pháp lu t: là tr t t qu n lý c a nhà nư c b hành vi vi
ph m hành chính tác ñ ng t i, gây xâm h i. Tuy nhiên, do ña s các hành vi vi ph m
hành chính là hành vi có c u thành hình th c nên h u qu ph i ñư c xem là tr t t ñã vi
ph m, ch không c n có h u qu nh t ñ nh nào ñó trên th c t .
- Quan h nhân qu : là m i quan h gi a hành vi vi ph m hành chính và h u qu
c a vi ph m hành chính, trong ñó h u qu c a vi ph m hành chính có ti n ñ xu t hi n
c a nó là hành vi khách quan c a vi ph m hành chính. Vi c xác ñ nh m i quan h nhân
qu c n ph i có nh ng căn c nh t ñ nh. C th :
+ Hành vi trái pháp lu t ph i x y ra trư c h u qu xâm h i các quan h xã h i v
m t th i gian;
+ Hành vi trái pháp lu t ph i ch a ñ ng kh năng th c t làm phát sinh h u qu
xâm h i quy t c qu n lý nhà nư c;
+ H u qu xâm h i ñã x y ra ph i chính là s hi n th c hóa kh năng th c t làm
phát sinh h u qu c a hành vi trái pháp lu t.
Ngoài ra, còn có m t s d u hi u khác như: ñ a ñi m, th i gian, phương ti n, công
c ... c a vi ph m hành chính. Ðây là không ph i là nh ng d u hi u có ý nghĩa quy t
ñ nh trong m i c u thành vi ph m. Tuy nhiên, trong m t s trư ng h p c th chúng s

31. 30
tr thành d u hi u b t bu c, có ý nghĩa, làm tăng ho c gi m m c ñ c a hành vi vi
ph m hành chính.
b. Y u t ch quan c a vi ph m hành chính
M t ch quan c a vi ph m hành chính là quan h tâm lý bên trong, bao g m các
y u t : l i, m c ñích, ñ ng cơ c a vi ph m hành chính.
•L i là tr ng thái tâm lý c a m t ngư i khi th c hi n hành vi vi ph m hành chính,
bi u hi n thái ñ c a ngư i ñó ñ i v i hành vi c a mình. L i trong vi ph m hành chính
g m l i c ý và l i vô ý.
- L i c ý trong vi ph m hành chính: là thái ñ tâm lý c a m t ngư i khi th c hi n
hành vi trái pháp lu t hành chính nh n th c ñư c nghĩa v pháp lý b t bu c nhưng l i
có ý th c xem thư ng m c dù h hoàn toàn có kh năng x s theo ñúng nghĩa v ñó.
- L i vô ý trong vi ph m hành chính là l i c a m t ngư i khi th c hi n hành vi trái
pháp lu t hành chính do vô tình ho c thi u th n tr ng mà ñã không nh n th c ñư c
nh ng nghĩa v pháp lý b t bu c, m c dù h có kh năng và ñi u ki n x s theo ñúng
nghĩa v này.
Trong ñó l i là m t d u hi u cơ b n, b t bu c ph i hi n di n trong m i c u thành
c a hành vi vi ph m pháp lu t, có ý nghĩa quy t ñ nh ñ n các y u t khác trong m t ch
quan c a vi ph m hành chính. Vì v y, các trư ng h p lo i tr y u t l i s không ñ các
d u hi u c n thi t ñ xác ñ nh là hành vi vi ph m pháp lu t. Ví d :
- Tình th c p thi t;
- Phòng v chính ñáng;
- S ki n b t ng ...
Tuy nhiên m c ñ c a l i thì tuỳ trư ng h p ñ xem xét. Th m chí, trong r t nhi u
c u thành c a hành vi vi ph m hành chính, khi truy c u cũng không c n xem xét m c
ñ l i là: l i c ý hay l i vô ý.
Ví d : Hành vi vư t ñèn ñ .
•M c ñích, ñ ng cơ c a vi ph m hành chính là d u hi u không b t bu c ph i có
trong m i c u thành c a m i lo i vi ph m hành chính. Nó ch có m t s c u thành
nh t ñ nh, t n t i m t s hành vi v i l i c ý.
c. Y u t khách th c a vi ph m hành chính
Khách th c a vi ph m hành chính là các quy t c qu n lý nhà nư c có n i dung xã
h i là các quan h xã h i phát sinh trong lĩnh v c qu n lý nhà nư c ñư c pháp lu t quy

32. 31
ñ nh và b o v . Còn hình th c pháp lý c a chúng là các quy t c x s mang tính b t
bu c chung, bao g m:
- Khách th chung: là các quan h xã h i phát sinh trong lĩnh v c qu n lý nhà
nư c hay nói cách khác là tr t t qu n lý nhà nư c nói chung. Khách th chung ñư c
th hi n trong các qui ph m pháp lu t t ng quát, có tính lu t.
Ví d : Pháp l nh x lý vi ph m hành chính năm 2002.
- Khách th lo i: là nh ng quan h xã h i có cùng ho c g n tính ch t v i nhau
trong t ng lĩnh v c nh t ñ nh c a qu n lý nhà nư c. Ðây chính là tr t t qu n lý nhà
nư c chuyên ngành ho c t ng lĩnh v c c th .
Ví d : Ngh ñ nh 23/2009-Nð-CP v X ph t vi ph m hành chính trong ho t ñ ng
xây d ng; kinh doanh b t ñ ng s n; khai thác, s n xu t, kinh doanh v t li u xây d ng;
qu n lý công trình h t ng k thu t; qu n lý phát tri n nhà và công s .
- Khách th tr c ti p: là quan h xã h i c th quy ñ nh và b o v b chính hành vi
vi ph m hành chính xâm h i t i.
d. Y u t ch th c a vi ph m hành chính
•Ch th c a vi ph m hành chính bao g m:
- Các cơ quan nhà nư c;
- Các t ch c xã h i, ñơn v kinh t ;
- Các t ch c nư c ngoài ho t ñ ng Vi t Nam;
- Công dân Vi t Nam, ngư i nư c ngoài, ngư i không qu c t ch.
G i chung là cá nhân, t ch c.
•T t c các ch th nêu trên ph i ñ năng l c ch th , t c là ph i có năng l c
pháp lu t và năng l c hành vi.
- Ð i v i t ch c nói chung, năng l c pháp lu t và năng l c hành vi phát sinh cùng
lúc t khi t ch c ñó có quy t ñ nh thành l p ho c công nh n ho t ñ ng h p pháp. Vì
v y, c hai lo i năng l c này cùng ch m d t khi t ch c ch m d t ho t ñ ng ho c theo
pháp lu t, b bu c ph i ch m d t ho t ñ ng.
+ T ch c b x ph t hành chính v m i vi ph m hành chính do mình gây ra.
+ Sau khi ch p hành quy t ñ nh x ph t, t ch c b x ph t xác ñ nh cá nhân có l i
gây ra vi ph m hành chính ñ xác ñ nh trách nhi m pháp lý c a ngư i ñó theo quy ñ nh
pháp lu t.
- Ð i v i cá nhân, năng l c pháp lu t phát sinh khi cá nhân ñó ra ñ i và m t khi cá
nhân ñó ch t ñi. Còn năng l c pháp lu t ñư c phát sinh sau khi có năng l c pháp lu t

33. 32
mà t mình có th nh n th c và ñi u khi n hành vi b n thân, th hi n ngư i ñó tho
mãn các ñi u ki n lu t ñ nh: ñ t ñ n m t ñ tu i nh t ñ nh, không m c b nh tâm th n
ho c các b nh khác làm m t kh năng ñi u khi n hành vi. Trong khi ñó, ñ tu i có năng
l c hành vi theo Pháp l nh x lý vi ph m hành chính 2002 (Ði u 7) ñư c xác ñ nh như
sau:
+ Ngư i t ñ 16 tu i tr lên ph i ch u trách nhi m hành chính v m i vi ph m
hành chính do mình gây ra;
+ Ngư i t ñ 14 tu i ñ n dư i 16 tu i ch b x ph t hành chính ñ i v i nh ng vi
ph m hành chính ñư c th c hi n v i l i c ý.
+ Quân nhân t i ngũ, quân nhân d b trong th i gian t p trung hu n luy n và
nh ng ngư i thu c l c lư ng Công an nhân dân vi ph m hành chính thì b x lý như các
công dân khác; trong trư ng h p c n áp d ng hình th c ph t tư c quy n s d ng m t s
gi y phép ho t ñ ng vì m c ñích qu c phòng, an ninh thì ngư i x ph t không tr c ti n
x lý mà ñ ngh cơ quan, ñơn v Quân ñ i, Công an có th m quy n x lý theo ði u
l nh k lu t;
- Riêng ñ i v i cá nhân, t ch c nư c ngoài vi ph m hành chính trong ph m vi
lãnh th , vùng ñ c quy n kinh t và th m l c ñ a c a nư c ta thì b x ph t hành chính
theo quy ñ nh c a pháp lu t Vi t Nam, tr trư ng h p ñi u ư c qu c t mà Vi t Nam ký
k t ho c gia nh p có quy ñ nh khác.
3. Phân bi t vi ph m hành chính v i m t s vi ph m khác
a) Phân bi t vi ph m hành chính v i vi ph m hình s
Vi ph m hành chính khác v i vi ph m hình s trư c h t là m c ñ nguy hi m
c a hành vi vi ph m.
- T i ph m và hình ph t ñư c lu t hình s quy ñ nh. Còn vi ph m hành chính và
x ph t vi ph m hành chính do các văn b n lu t và văn b n dư i lu t quy ñ nh.
- T i ph m ñư c x lý theo trình t và th t c tư pháp còn vi ph m hành chính ch
y u thu c th m quy n x lý c a cơ quan hành chính nhà nư c và theo th t c hành
chính.
Lưu ý r ng hành vi vi ph m hành chính và vi ph m hình s trong cùng m t lĩnh
v c có nhi u n i dung tương ñ ng v m t b n ch t, ch khác nhau v tính ch t, m c ñ
ho c h u qu gây ra trên th c t . Chính vì v y, m t hành vi vi ph m pháp lu t, tùy vào
m c ñ , mà có th b truy c u trách nhi m pháp lý hình s ho c trách nhi m pháp lý
hành chính, mà không th truy c u ñ ng th i hai lo i trách nhi m này.

34. 33
b) Phân bi t vi ph m hành chính và vi ph m k lu t
Vi ph m k lu t là hành vi c a công nhân viên ch c xâm ph m k lu t n i b cơ
quan nhà nư c, còn vi ph m hành chính là hành vi xâm ph m các quy t c v qu n lý
nhà nư c.
Vi ph m hành chính và vi ph m k lu t còn khác nhau ch th vi ph m, trình t ,
th t c x lý vi ph m.
c) Phân bi t vi ph m hành chính và vi ph m dân s
Vi ph m hành chính xâm ph m các quy n liên quan ñ n qu n lý hành chính nhà
nư c, còn vi ph m dân s xâm ph m t i quy n ch th c a ngư i b thi t h i. M t khác,
ch tài dân s luôn nh m m c ñích kh c ph c thi t h i ñã x y ra; còn ch tài hành chính
ngoài m c ñích này còn nh m duy trì m t tr t t hành chính n ñ nh, mang tính tr ng
ph t, răn ñe.
II. NH NG V N Ð CHUNG V TRÁCH NHI M HÀNH CHÍNH
1. Khái ni m
Khái ni m trách nhi m theo nghĩa ch ñ ng ñư c s d ng ñ ch nghĩa v , b n
ph n, nhi m v c a công dân, t ch c trong lĩnh v c qu n lý nhà nư c.
Trách nhi m hành chính theo nghĩa b ñ ng g n li n v i hành vi vi ph m pháp
pháp lu t hành chính, t c là ph i gánh ch u nh ng h u qu b t l i do hành vi vi ph m
pháp lu t hành chính c a mình thông qua các ch tài. Ðó là s ph n ng c a Nhà nư c
ñ i v i nh ng ch th có hành vi vi ph m pháp lu t hành chính, vì th nó g n li n v i
s cư ng ch c a Nhà nư c trong nh ng trư ng h p c n thi t, cho dù ch th vi ph m
pháp lu t hành chính có ch p nh n hay không ch p nh n.
Th c hi n trách nhi m pháp lý v a có m c ñích giáo d c c th , v a có ý nghĩa
giáo d c chung cho m i ngư i hi u và tôn tr ng các qui t c qu n lý nhà nư c.
2. M i quan h gi a vi ph m hành chính và trách nhi m hành chính
V nguyên t c trách nhi m hành chính ch ñ t ra khi và ch khi có hành vi vi ph m
pháp lu t hành chính. Tuy nhiên, không ph i m i hành vi vi ph m hành chính ñ u ph i
ch u trách nhi m hành chính tương ng, n u thu c m t trong các trư ng h p sau ñây:
•Quá th i hi u truy c u trách nhi m pháp lý. Lưu ý r ng th i hi u này tính t th i
ñi m th c hi n hành vi vi ph m hành chính, ngo i tr các trư ng h p vi ph m liên t c,
nhi u l n ho c tr n tránh thì không áp d ng th i hi u. Th m chí, vi c tr n tránh, che

35. 34
gi u vi ph m hành chính còn là tình ti t tăng n ng trong vi c truy c u trách nhi m hành
chính;
Ví d : Theo ði u 10, Pháp l nh x lý vi ph m hành chính năm 2002 (s a ñ i, b
sung năm 2007, 2008): th i hi u x ph t vi ph m hành chính là 01 năm k t khi hành
vi vi ph m hành chính ñư c th c hi n; ñ i v i các vi ph m trong lĩnh v c ñ t ñai, nhà
, xu t b n, xu t kh u, ñê ñi u thì th i hi u trên là 02 năm.
•Các trư ng h p mi n tr ngo i giao ñ i v i các ñ i tư ng và hành vi ñư c mi n
tr .
Ví d : ð i v i cá nhân, t ch c nư c ngoài vi ph m hành chính trong ph m vi
lãnh th , vùng ñ c quy n kinh t và th m l c ñ a c a nư c ta thì b x ph t hành chính
theo quy ñ nh c a pháp lu t Vi t Nam, tr trư ng h p ñi u ư c qu c t mà Vi t Nam ký
k t ho c gia nh p có quy ñ nh khác (ði u 6, Pháp l nh x lý vi ph m hành chính 2002,
s a ñ i, b sung 2007, 2008).
•Hành vi vi ph m pháp lu t ñã chuy n hoá thành t i ph m. ðây là trư ng h p tuy
là hành vi vi ph m pháp lu t hành chính nhưng do tái ph m ho c có nhi u tình ti t tăng
n ng, ñ c u thành t i ph m nên ñã chuy n hoá thành t i ph m hình s .
Ví d : Khi xem xét v vi ph m ñ quy t ñ nh x ph t, n u xét th y hành vi vi ph m
có d u hi u t i ph m, thì ngư i có th m quy n ph i chuy n ngay h sơ cho cơ quan ti n
hành t t ng hình s có th m quy n. Pháp lu t nghiêm c m vi c gi l i các v vi ph m
có d u hi u t i ph m ñ x ph t hành chính.
ð i v i trư ng h p ñã ra quy t ñ nh x ph t, n u sau ñó phát hi n hành vi vi
ph m có d u hi u t i ph m mà chưa h t th i hi u truy c u trách nhi m hình s thì
ngư i ñã ra quy t ñ nh x ph t ph i h y quy t ñ nh ñó. Trong th i h n 3 ngày, k t
ngày h y quy t ñ nh x ph t, ph i chuy n h sơ vi ph m cho cơ quan ti n hành t t ng
hình s có th m quy n (ði u 62, Pháp l nh x lý vi ph m hành chính 2002, s a ñ i, b
sung 2007, 2008).
III. TRUY C U TRÁCH NHI M HÀNH CHÍNH
Trách nhi m hành chính ñư c th hi n trên th c t là các ch tài hành chính thông
qua các hình th c x ph t vi ph m hành chính và các bi n pháp x lý hành chính khác.
Theo quy ñ nh t i Ði u 1- Pháp l nh x lý vi ph m hành chính năm 2002 thì x lý vi
ph m hành chính bao g m vi c x ph t vi ph m hành chính và áp d ng các bi n pháp
x lý hành chính khác ñ i v i cá nhân, t ch c có hành vi c ý ho c vô ý vi ph m các

36. 35
quy t c qu n lý nhà nư c mà chưa ñ n m c b truy c u trách nhi m hình s và theo
quy ñ nh c a pháp lu t ph i b x lý hành chính.
1. Các nguyên t c truy c u trách nhi m hành chính
Theo quy ñ nh t i Ði u 3- Pháp l nh x lý vi ph m hành chính 2002, các cơ quan
có th m quy n x lý vi ph m hành chính khi ti n hành x lý ph i tuân th các nguyên
t c sau:
+ M i hành vi vi ph m hành chính ph i ñư c phát hi n k p th i và ph i b ñình ch
ngay. Vi c x lý ph i ñư c ti n hành nhanh chóng, công minh, tri t ñ ; m i h u qu do
vi ph m hành chính gây ra ph i ñư c kh c ph c theo ñúng pháp lu t.
+ Cá nhân, t ch c ch b x ph t hành chính khi có hành vi vi ph m hành chính
do pháp lu t quy ñ nh. Ði u này ch ng t r ng cơ s ñ x ph t hành chính là ph i có vi
ph m hành chính. Th nh t, nguyên t c này phù h p v i nguyên t c pháp ch , nghĩa là
ch truy c u và tr ng tr trong ph m vi pháp lu t qui ñ nh. Th hai, trong ñi u ki n th m
quy n x ph t ñư c qui ñ nh r t nhi u cơ quan, nhi u c p, nhi u ngành và trình ñ c a
các cán b áp d ng x ph t không ñ ng b , thì ñi u này ñ m b o m t nguyên t c là
không truy c u trách nhi m hành chính oan sai. Do ñó khi áp d ng các bi n pháp x
ph t ñòi h i các cơ quan hay cán b nhà nư c có th m quy n ph i xác ñ nh rõ có vi
ph m hành chính x y ra hay không, tính ch t, m c ñ c a vi ph m như th nào, hành vi
vi ph m ñó ñã ñư c quy ñ nh trong các văn b n pháp lu t có quy ñ nh v x ph t hành
chính hay chưa.
+ Vi c x ph t vi ph m hành chính ph i do ngư i có th m quy n ti n hành theo
ñúng quy ñ nh c a pháp lu t.
+ M t hành vi vi ph m hành chính ch b x ph t m t l n. Tuy nhiên, trong trư ng
h p m t ngư i th c hi n nhi u hành vi vi ph m hành chính thì b x ph t v t ng hành
vi vi ph m.
Ví d : M t ngư i v a có hành vi tr n thu , v a có hành vi kinh doanh văn hóa
ph m ñ i tr y thì ngư i ñó s b x ph t theo t ng hành vi ñã vi ph m, sau ñó s t ng
h p các m c ph t.
Trong trư ng h p nhi u ngư i cùng th c hi n m t hành vi vi ph m hành chính vi
thì m i ngư i vi ph m ñ u b x ph t.
+ Vi c x ph t vi ph m hành chính ph i căn c vào tính ch t m c ñ vi ph m,
nhân thân và nh ng tình ti t gi m nh , tăng n ng ñ quy t ñ nh hình th c, bi n pháp x
lý thích h p.

37. 36
Ví d : Ngư i th c hi n hành vi vi ph m hành chính là ph n có thai, ngư i già
y u; ngư i có b nh ho c tàn t t làm h n ch kh năng nh n th c ho c kh năng ñi u
khi n hành vi c a mình thì s ñư c áp d ng m c ph t nh hơn theo quy ñ nh t i Ði u 8-
Pháp l nh x lý vi ph m hành chính 2002 v các tình ti t gi m nh .
+ Không x lý vi ph m hành chính trong các trư ng h p ñư c xem là không có
l i; ví d như tình th c p thi t, phòng v chính ñáng, s ki n b t ng ho c vi ph m
hành chính trong khi ñang m c b nh tâm th n ho c các b nh khác làm m t kh năng
nh n th c ho c kh năng ñi u khi n hành vi c a mình.
2. Ð i tư ng b x lý vi ph m hành chính
Theo quy ñ nh t i Ði u 06 c a Pháp l nh x lý vi ph m hành chính thì ñ i tư ng
b x lý vi ph m hành chính bao g m cá nhân và t ch c.
a. Cá nhân
Bao g m công dân Vi t Nam, ngư i không qu c t ch, ngư i nư c ngoài. M t cá
nhân khi có hành vi vi ph m hành chính s tr thành ch th c a vi ph m hành chính
n u có ñ ñi u ki n: Có năng l c trách nhi m hành chính, nghĩa là ñ t ñ n m t ñ tu i
nh t ñ nh, không m c các b nh tâm th n ho c các b nh khác làm m t kh năng ñi u
khi n hành vi;
Theo quy ñ nh c a pháp lu t, nh ng ngư i t ñ 14 tu i ñ n 16 tu i là nh ng
ngư i b t ñ u có năng l c trách nhi m hành chính, h ch ch u trách nhi m hành chính
khi th c hi n vi ph m hành chính v i l i c ý. Còn ñ i v i ngư i t ñ 16 tu i tr lên
ph i ch u trách nhi m hành chính v m i vi ph m hành chính do mình gây ra.
Riêng ñ i v i ñ i tư ng là ngư i nư c ngoài, khi th c hi n hành vi vi ph m hành
chính trong ph m vi lãnh th , vùng ñ c quy n kinh t và th m l c ñ a c a Vi t Nam thì
b x ph t hành chính theo pháp lu t Vi t Nam, tr trư ng h p ñi u ư c qu c t mà
Vi t Nam ký k t ho c tham gia có quy ñ nh khác.
b. T ch c
Bao g m cơ quan nhà nư c, t ch c xã h i, t ch c nư c ngoài, ñơn v kinh t . V
phương di n logic, r t khó, th m chí có nh ng trư ng h p không th truy c u trách
nhi m hành chính c a t ch c, cơ quan, b i m i ngư i có suy nghĩ và tư duy riêng.
Th m chí trong các ngành lu t r t g n v i lu t hành chính (ví d : Lu t hình s ) thì ch
xác ñ nh trách nhi m pháp lý c a cá nhân.
Tuy nhiên, nh m ñ phòng ng a ñ u tranh ch ng m i hành vi vi ph m hành chính,
trong trư ng h p không xác ñ nh rõ ho c chưa th xác ñ nh rõ trách nhi m hành chính

38. 37
c a t ng cá nhân trong t ch c, thì vi c truy c u trách nhi m t ch c là c n thi t. Theo
quy ñ nh t i Kho n b, Ði u 6 c a Pháp l nh x lý vi ph m hành chính thì t ch c ph i
ch u trách nhi m v m i vi ph m hành chính do mình gây ra. Tuy nhiên, sau ñó t ch c
b x ph t xác ñ nh cá nhân có l i gây ra vi ph m hành chính ñ xác ñ nh trách nhi m
pháp lý c a ngư i ñó theo qui ñ nh c a pháp lu t. Ðây có th là trách nhi m v t ch t
ho c trách nhi m k lu t.
3. Th m quy n x lý vi ph m hành chính
a. Ch th có th m quy n x lý vi ph m hành chính: Các ch th có th m
quy n x lý r t ña d ng, bao g m các cơ quan hành chính và cán b nhà nư c có
th m quy n, có th phân chia như sau:
•Ngư i ñ ng ñ u các cơ quan hành chính nhà nư c có th m quy n chung bao
g m: Ch t ch y ban nhân dân c p t nh, huy n, xã.
•Các cán b có th m quy n (thu c các cơ quan hành chính nhà nư c có th m
quy n chuyên môn, ho c các cơ quan nhà nư c khác ñư c giao quy n x lý):
- Công an nhân dân: chi n s Công an nhân dân, B trư ng B Công an…;
- B ñ i biên phòng: chi n s B ñ i biên phòng, Ch huy Trư ng B ñ i biên
phòng c p t nh…;
- C nh sát bi n: C nh sát viên, C c trư ng C c c nh sát bi n…;
- Cán b H i quan: nhân viên H i quan, C c trư ng c c H i quan…;
- Cán b ki m lâm: ki m lâm viên, Tr m trư ng Tr m ki m lâm…;
- C c trư ng c c thu , nhân viên thu ...;
- C c trư ng c c qu n lý th trư ng...;
- Thanh tra chuyên ngành;
- Giám ñ c C ng v th y n i ñ a, hàng h i, hàng không;
- Th m phán ch t a phiên tòa (Toà án nhân dân), ch p hành viên, trư ng các cơ
quan thi hành án dân s c p t nh.
•Ngoài các cán b nêu trên, Pháp l nh s a ñ i, b sung năm 2008 còn quy ñ nh:
- Ngư i ñ ng ñ u cơ quan ñ i di n ngo i giao, cơ quan lãnh s , cơ quan khác
ñư c y quy n th c hi n ch c năng lãnh s c a Vi t Nam nư c ngoài;
- Ch t ch H i ñ ng c nh tranh và Th trư ng cơ quan qu n lý c nh tranh;
- y ban ch ng khoán: Chánh thanh tra, Ch t ch y ban ch ng khoán nhà nư c.

39. 38
S lư ng cơ quan có th m quy n cũng như n i dung th m quy n x lý c a các cơ
quan là khá l n. Ði u này d n ñ n có nh ng v vi c thu c th m quy n c a nhi u cơ
quan gi i quy t. Vì v y c n ph i có nguyên t c phân ñ nh th m quy n.
b. Các nguyên t c phân ñ nh th m quy n :
- y ban nhân dân các c p có th m quy n x ph t các vi ph m hành chính trong
các lĩnh v c qu n lý nhà nư c ñ a phương.
- Ngư i có th m quy n x ph t các vi ph m hành chính ñư c x ph t vi ph m
thu c lĩnh v c hay ngành mình qu n lý.
- Trong trư ng h p vi ph m hành chính thu c th m quy n x ph t c a nhi u cơ
quan thì vi c x ph t do cơ quan th lý ñ u tiên th c hi n.
Ví d : Cán b thu thu ñang thi hành công v phát hi n m t cơ s kinh doanh d ch
v cho thuê băng ñĩa hình video mà không kê khai ñăng ký thu ñ ng th i ñang cho lưu
hành băng ñĩa hình có n i dung ñ i tr y. Như v y, theo quy ñ nh c a pháp lu t vi c x
ph t vi ph m hành chính trong trư ng h p này thu c th m quy n c a hai cơ quan, ñó là
cơ quan thu và cơ quan chuyên ngành văn hóa thông tin, nhưng ñây cơ quan th lý
ñ u tiên l i là cơ quan thu do ñó th m quy n x ph t s thu c v cơ quan thu .
- Th m quy n x ph t c a các ch th ñư c quy ñ nh trong Pháp l nh x lý vi
ph m hành chính là th m quy n áp d ng ñ i v i m t hành vi vi ph m hành chính.
Trong trư ng h p ph t ti n, th m quy n x ph t ñư c xác ñ nh căn c vào m c t i ña
c a khung ti n ph t quy ñ nh ñ i v i t ng hành vi vi ph m c th .
Trong trư ng h p x ph t m t ngư i th c hi n nhi u hành vi vi ph m hành chính
thì th m quy n x ph t ñư c xác ñ nh theo nguyên t c sau ñây:
- N u hình th c, m c x ph t ñư c quy ñ nh ñ i v i t ng hành vi ñ u thu c
th m quy n c a ngư i x ph t, thì th m quy n x ph t v n thu c ngư i ñó;
- N u hình th c, m c x ph t ñư c quy ñ nh ñ i v i m t trong các hành vi
vư t quá th m quy n c a ngư i x ph t, thì ngư i ñó ph i chuy n v vi ph m ñ n c p
có th m quy n x ph t;
- N u các hành vi thu c th m quy n x ph t c a nhi u ngư i thu c các ngành
khác nhau, thì quy n x ph t thu c Ch t ch U ban nhân dân c p có th m quy n x
ph t nơi x y ra vi ph m.
4. Th i hi u x ph t vi ph m hành chính
V th i hi u x ph t vi ph m hành chính, theo quy ñ nh c a Pháp l nh x lý vi
ph m hành chính có phân bi t hai m c:

40. 39
- M t năm k t ngày vi ph m hành chính ñư c th c hi n, áp d ng ñ i v i h u
h t các vi ph m hành chính;
- Hai năm k t ngày vi ph m hành chính ñư c th c hi n, áp d ng ñ i v i các vi
ph m hành chính trong m t s lĩnh v c như tài chính, xây d ng, môi trư ng, nhà , ñ t
ñai, ñê ñi u, xu t b n, xu t kh u, nh p kh u, xu t c nh, nh p c nh, buôn l u, s n xu t
và buôn bán hàng gi .
•Ð kh c ph c h u qu c a vi ph m hành chính, theo quy ñ nh c a Pháp l nh x
lý, m c dù không x ph t các vi ph m hành chính ñã quá th i h n nói trên, nhưng v n
có th áp d ng các bi n pháp như:
- Bu c khôi ph c l i tình tr ng ban ñ u ñã b thay ñ i do vi ph m hành chính gây
ra ho c bu c tháo d công trình xây d ng trái phép;
- Bu c th c hi n các bi n pháp kh c ph c tình tr ng ô nhi m môi trư ng, lây lan
d ch b nh do vi ph m hành chính gây ra;
- Bu c ñưa ra kh i lãnh th Vi t Nam ho c bu c tái xu t hàng hoá, v t ph m,
phương ti n.
- Bu c tiêu h y v t ph m gây h i cho s c kh e con ngư i, v t nuôi và cây tr ng,
văn hóa ph m ñ c h i;
- Các bi n pháp khác do Chính ph qui ñ nh.
•Ð i v i cá nhân b kh i t , truy t ho c có quy t ñ nh ñưa v án ra xét x theo
th t c t t ng hình s mà có quy t ñ nh ñình ch ñi u tra hay quy t ñ nh ñình ch v án
thì b x ph t hành chính n u hành vi có d u hi u vi ph m hành chính. Trong th i h n
ba ngày, k t ngày ra quy t ñ nh ñình ch ñi u tra, cơ quan ti n hành t t ng hình s
ph i chuy n quy t ñ nh ñình ch ñi u tra ho c ñình ch v án kèm theo h sơ v vi ph m
và ñ ngh x ph t vi ph m hành chính ñ n ngư i có th m quy n x ph t vi ph m hành
chính. Trong trư ng h p này, th i hi u x ph t là ba tháng k t ngày ngư i có th m
quy n x ph t nh n ñư c quy t ñ nh ñình ch và h sơ v vi ph m.
•Tuy nhiên, n u trong th i h n nêu trên mà các nhân, t ch c có vi ph m hành
chính m i ho c c tình tr n tránh, c n tr vi c x ph t thì không áp d ng th i hi u trên.
Ð ng th i th i hi u vi ph m hành chính ñư c tính l i k t th i ñi m th c hi n vi ph m
hành chính m i ho c ch m d t hành vi tr n tránh, c n tr vi c x ph t.

41. 40
IV. CÁC HÌNH TH C CHÍNH Y U TRONG TRUY C U TRÁCH NHI M
HÀNH CHÍNH
1. X ph t vi ph m hành chính
a. Khái ni m
Có th xem x ph t vi ph m hành chính là n i dung quan tr ng trong Pháp l nh x
lý vi ph m hành chính. Nghiên c u ch ñ nh x ph t vi ph m hành chính th c ch t là
nghiên c u m t lo i ho t ñ ng qu n lý hành chính nhà nư c. Ðây là lo i ho t ñ ng bao
g m m t lo t các hành vi c th liên quan m t thi t v i nhau như:
- Phân tích, ñánh giá tính ch t, m c ñ c a vi ph m hành chính;
- Ð i chi u v i quy ñ nh c a pháp lu t ñ xác ñ nh th m quy n x ph t;
- Áp d ng hình th c và m c ph t thông qua vi c ban hành quy t ñ nh x ph t
hành chính.
Quy t ñ nh x ph t hành chính khi ñư c ban hành s gây m t h u qu pháp lý làm
phát sinh trách nhi m hành chính c a cá nhân, t ch c vi ph m hành chính, t c là bu c
h ph i gánh ch u nh ng h u qu b t l i trư c nhà nư c v tinh th n ho c tài s n. T ñó
cho th y, x ph t vi ph m hành chính có nh ng ñ c ñi m sau:
- X ph t vi ph m hành chính là m t lo i ho t ñ ng cư ng ch nhà nư c, mang
tính quy n l c nhà nư c;
- Cơ s ñ x ph t hành chính là hành vi vi ph m hành chính;
- Ho t ñ ng x ph t hành chính ñư c ti n hành qua nhi u khâu, nhi u giai ño n
nhưng k t qu c a ho t ñ ng này ph i ñư c th hi n b ng quy t ñ nh x ph t hành
chính;
- Ho t ñ ng x ph t hành chính ph i ñư c ti n hành trong khuôn kh và ph i tuân
theo pháp lu t v trình t , th t c hành chính.
T nh ng ñ c ñi m trên ta có th ñưa ra khái ni m x ph t vi ph m hành chính
như sau: X ph t vi ph m hành chính là m t lo i ho t ñ ng cư ng ch hành chính c
th mang tính quy n l c nhà nư c phát sinh khi có vi ph m hành chính; bi u hi n vi c
áp d ng các ch tài hành chính gây cho ñ i tư ng b áp d ng thi t h i v v t ch t ho c
tinh th n và do các ch th có th m quy n nhân danh nhà nư c th c hi n theo quy ñ nh
c a pháp lu t.
b. Các hình th c x ph t vi ph m hành chính
Theo quy ñ nh c a pháp lu t, hi n nay có hai nhóm hình th c x ph t vi ph m
hành chính: hình th c x ph t chính và hình th c x ph t b sung.

42. 41
Hình th c x ph t chính: bao g m hình th c ph t c nh cáo, ph t ti n.
Ngoài ra, ñi m m i trong Pháp l nh x lý vi ph m hành chính 2002 có nêu thêm hình
th c tr c xu t ñư c áp d ng ñ i v i các ñ i tư ng gi i h n là ngư i nư c ngoài.
•C nh cáo
C nh cáo trong x ph t vi ph m hành chính ñư c áp d ng:
- Ð i v i cá nhân ho c t ch c có hành vi vi ph m hành chính nh , l n ñ u, có
tình ti t gi m nh ;
- Ð i v i m i hành vi vi ph m hành chính do ngư i chưa thành niên t ñ 14 tu i
ñ n dư i 16 tu i.
Nói chung, ph t c nh cáo thu c trư ng h p x ph t theo th t c ñơn gi n (s trình
bày ph n sau), và hình th c này mang n ng ý nghĩa giáo d c.
•Ph t ti n
Ph t ti n trong x ph t vi ph m hành chính ñư c áp d ng ph bi n ñ i v i nhi u
lo i vi ph m hành chính. Trong các hình th c x ph t hành chính thì ph t ti n là m t
hình th c x ph t hành chính ñã và ñang ñem l i hi u qu to l n ñ i v i vi c ñ u tranh
phòng và ch ng vi ph m hành chính. Theo Pháp l nh x lý vi ph m hành chính 2002
ñư c s a ñ i, b sung năm 2007, 2008, m c ti n ph t thành vi ph m hành chính t 10
nghìn ñ n 500 tri u ñ ng, v i hai trư ng h p ngo i l :
- ð i v i hành vi vi ph m hành chính trong nh ng lĩnh v c qu n lý nhà nư c chưa
ñư c qui ñ nh thì Chính ph ñư c qui ñ nh m c ti n ph t ti n, t 10 nghìn ñ n 100 tri u
ñ ng.
- Trong trư ng h p lu t quy ñ nh m c ph t ti n t i ña khác v i quy ñ nh trong
Pháp l nh x lý vi ph m hành chính thì áp d ng theo quy ñ nh c a lu t ñó.
Khi áp d ng m c ph t ti n, cán b có th m quy n x ph t c n xem xét nhân thân
ngư i vi ph m, tính ch t, m c ñ và các tình ti t tăng n ng, gi m nh c a vi ph m hành
chính ñ quy t ñ nh cho công b ng, chính xác.
Hình th c ph t b sung bao g m các hình th c: tư c quy n s d ng
gi y phép, ch ng ch hành ngh ; và t ch thu tang v t, phương ti n vi ph m.
•Tư c quy n s d ng gi y phép, ch ng ch hành ngh :
Là hình th c tư c b có th i h n ho c không th i h n vi c s d ng gi y phép,
ch ng ch hành ngh nh t ñ nh ñã ñư c cơ quan nhà nư c có th m quy n cho phép ñ i
v i công dân ho c t ch c khi nh ng ñ i tư ng này vi ph m ñi u ki n s d ng ñ i v i

43. 42
quy n và nghĩa v ñư c ghi trong gi y phép ñó. Hình th c này không ñư c áp d ng
ñ c l p mà ch ñư c áp d ng cùng v i hình th c ph t chính khi:
- Văn b n pháp lu t v x ph t vi ph m hành chính quy ñ nh có th áp d ng hình
th c ph t này;
- Cá nhân, t ch c vi ph m quy t c s d ng gi y phép.
Ví d : Kinh doanh không ñúng v i n i dung gi y phép.
•T ch thu tang v t, phương ti n ñư c s d ng ñ vi ph m hành chính:
Là hình th c tư c b quy n s h u c a ngư i vi ph m và chuy n sang quy n s
h u c a Nhà nư c nh ng v t, ti n, hàng hoá, phương ti n liên quan tr c ti p ñ n vi
ph m hành chính (g i là sung vào công qu nhà nư c).
•Ngoài ra, Pháp l nh còn ghi nh n tr c xu t v n có th là hình th c x ph t b
sung, áp d ng ñ i v i ch th là ngư i nư c ngoài.
Ð i v i v t, ti n, phương ti n ñư c s d ng ñ vi ph m hành chính thu c các hình
th c s h u h p pháp b cá nhân, t ch c vi ph m hành chính chi m ño t ho c s d ng
trái phép thì không áp d ng hình th c ph t t ch thu, mà tr l i cho các ch s h u h p
pháp ñó.
S khác nhau gi a hình th c x ph t chính và hình th c x ph t b
sung
- Hình th c x ph t chính có th và ch áp d ng ñ c l p. Vi c phân ñ nh các lo i
hình th c x ph t chính ch y u căn c vào m c ñ vi ph m và ñ i tư ng vi ph m, ch
không ph i là t ng lo i hành vi vi ph m.
- Hình th c x ph t b sung có th áp d ng nhi u hình th c trong cùng m t hành
vi vi ph m nhưng bao gi cũng ph i ñi kèm v i hình th c x ph t chính.
Các bi n pháp kh c ph c h u qu
Ngoài các hình th c x ph t chính và b sung, các cá nhân t ch c có th b áp
d ng các bi n pháp kh c ph c h u qu . Vi c áp d ng các bi n pháp này có ñ c ñi m:
- Khi có h u qu th c t x y ra ho c có kh năng th c t s x y ra;
- Khác v i hình th c x ph t b sung, các bi n pháp này ñư c áp d ng không k
là trong th i hi u hay ngoài th i hi u x ph t vi ph m hành chính.
•Các bi n pháp kh c ph c h u qu bao g m:
- Bu c khôi ph c l i tình tr ng ban ñ u ñã b thay ñ i do vi ph m hành chính gây
ra ho c bu c tháo d công trình xây d ng trái phép;

44. 43
- Bu c th c hi n các bi n pháp kh c ph c tình tr ng ô nhi m môi trư ng s ng, lây
lan d ch b nh do vi ph m hành chính gây ra;
- Bu c ñưa ra kh i lãnh th Vi t Nam ho c bu c tái xu t hàng hoá, v t ph m,
phương ti n;
- Bu c tiêu h y v t ph m gây h i cho s c kh e con ngư i, v t nuôi và cây tr ng
văn hóa ph m ñ c h i;
- Ngoài ra, Pháp l nh x lý vi ph m hành chính còn xác ñ nh thêm trư ng h p:
Các bi n pháp khác do Chính ph qui ñ nh.
c. Th t c x ph t vi ph m hành chính
Th t c x ph t vi ph m hành chính g m có hai lo i: th t c ñơn gi n và th t c
có l p biên b n.
•Th t c ñơn gi n: ñư c áp d ng trong trư ng h p ph t c nh cáo ho c ph t ti n
t 10 nghìn ñ n 200 nghìn ñ ng. Khi x ph t không c n l p biên b n mà ra quy t ñ nh
ph t t i ch , tr trư ng h p vi ph m hành chính ñư c phát hi n nh s d ng phương
ti n, thi t b k thu t nghi p v .
- N u ph t c nh cáo thì ph i cho ngư i b x ph t bi t n i dung ph t (hành vi vi
ph m, ñi u kho n áp d ng).
- Trư ng h p ph t ti n thì trong quy t ñ nh ph i ghi rõ m c ti n ph t. Cá nhân, t
ch c vi ph m có th n p ti n ph t t i ch cho ngư i có th m quy n x ph t. Ngư i có
th m quy n x ph t ph i giao biên lai thu ti n ph t cho ngư i b x ph t.
- Quy t ñ nh x ph t ph i ghi rõ ngày, tháng, năm ra quy t ñ nh; tên, ñ a ch c a
ch th vi ph m; hành vi vi ph m; ñ a ñi m x y ra vi ph m; h , tên, ch c v c a ngư i
ra quy t ñ nh; ñi u kho n c a văn b n pháp lu t ñư c áp d ng.
- Quy t ñ nh này ph i ñư c giao cho cá nhân, t ch c b x ph t m t b n. Trong
trư ng h p ngư i chưa thành niên b ph t c nh cáo thì quy t ñ nh x ph t c nh cáo còn
ñư c g i cho cha m , ngư i giám h c a ngư i ñó ho c nhà trư ng nơi ngư i chưa
thành niên vi ph m ñang h c t p.
• Th t c có l p biên b n: ñư c th c hi n trong trư ng h p áp d ng m c ph t
ti n trên 200 nghìn ñ ng và ph i theo các bư c ch y u sau:
- Phát hi n và l p biên b n vi ph m hành chính. Khi phát hi n vi ph m hành chính
thu c lĩnh v c qu n lý c a mình, ngư i có th m quy n ñang thi hành công v ph i k p
th i l p biên b n, tr trư ng h p x ph t theo th t c ñơn gi n.

45. 44
Biên b n vi ph m ph i l p theo quy ñ nh c a pháp lu t. Sau ñó, trong th i h n
pháp lu t quy ñ nh, ngư i có th m quy n ph i ra quy t ñ nh x ph t. Trong biên b n v
vi ph m hành chính ph i ghi rõ ngày, tháng, năm, ñ a ñi m l p biên b n; h , tên, ch c
v ngư i l p biên b n; h , tên, ñ a ch , ngh nghi p ngư i vi ph m ho c tên, ñ a ch t
ch c vi ph m; gi , ngày, tháng, năm, ñ a ñi m x y ra vi ph m; hành vi vi ph m; các
bi n pháp ngăn ch n vi ph m hành chính và b o ñ m vi c x ph t (n u có); tình tr ng
tang v t, phương ti n b t m gi (n u có); l i khai c a ngư i vi ph m ho c ñ i di n t
ch c vi ph m; n u có ngư i ch ng ki n, ngư i b thi t h i ho c ñ i di n t ch c b thi t
h i thì ph i ghi rõ h , tên, ñ a ch , l i khai c a h .
Trong trư ng h p ngư i vi ph m hành chính c tình tr n tránh ho c vì lý do khách
quan mà không có m t t i ñ a ñi m x y ra vi ph m thì biên b n ñư c l p xong ph i có
ch ký c a ñ i di n chính quy n cơ s nơi x y ra vi ph m ho c c a hai ngư i ch ng
ki n.
Biên b n ph i ñư c l p thành ít nh t hai b n; ph i ñư c ngư i l p biên b n và
ngư i vi ph m ho c ñ i di n t ch c vi ph m ký; n u có ngư i ch ng ki n, ngư i b
thi t h i ho c ñ i di n t ch c b thi t h i thì h cùng ph i ký vào biên b n; trong
trư ng h p biên b n g m nhi u t , thì ph i ký vào t ng t biên b n. N u ngư i vi
ph m, ñ i di n t ch c vi ph m, ngư i ch ng ki n, ngư i b thi t h i ho c ñ i di n t
ch c b thi t h i t ch i ký thì ngư i l p biên b n ph i ghi rõ lý do vào biên b n. Biên
b n l p xong ph i ñư c giao cho cá nhân, t ch c vi ph m m t b n; n u v vi ph m
vư t quá th m quy n x ph t c a ngư i l p biên b n thì ngư i ñó ph i g i biên b n ñ n
ngư i có th m quy n x ph t
- Xem xét và ra quy t ñ nh x ph t theo th m quy n. Trong trư ng h p vi ph m
hành chính không thu c th m quy n x ph t c a ngư i l p biên b n thì biên b n ñó ph i
ñư c chuy n ngay ñ n ngư i có th m quy n x ph t ñ ti n hành x ph t. Trong trư ng
h p vi ph m hành chính ñư c phát hi n nh s d ng phương ti n, thi t b k thu t
nghi p v thì vi c l p biên b n vi ph m hành chính ñư c ti n hành ngay sau khi xác
ñ nh ñư c ngư i có hành vi vi ph m. Riêng vi ph m hành chính x y ra trên tàu bay, tàu
bi n thì ngư i ch huy tàu bay, tàu bi n có trách nhi m l p biên b n ñ chuy n cho
ngư i có th m quy n x ph t khi tàu bay, tàu bi n v ñ n sân bay, b n c ng.
- Thi hành quy t ñ nh x ph t.
Ngoài ra, tùy t ng trư ng h p, có th th c hi n m t s bư c khác như:
- Áp d ng các bi n pháp ngăn ch n;