Büşra Shbat No : 21317271042

1. ٢٣
،‫آذار‬
٢٠٢٣
١١:٣٨
‫ص‬
ÖĞRETİM TEKNOLOJİLERİ
ÖĞRETMAN : AĞAH TUĞRUL KORUCU
ÖĞRENCİ : BÜŞRA SHBAT
GESTALT PRENSIPLERI
ʲ
Gestalt terapisi; hümanist psikoloji ile varoluşçu
psikoloji akımlarından etkilenmiş ve son otuz yıl
içinde geliştirilmiş bir tedavi kuramı ve
yaklaşımıdır. Fritz Perls bu terapinin kurucusu ve
öncüsü sayılır. Gestalt psikolojisi, özellikle algı
alanında ortaya çıkmıştır. Dayandığı kuramsal
temelin özü şöyle; bütün, parçalardan oluşur,
ancak parçalar tek tek bütünü yansıtmazlar,
belirlemezler. Tersine bu parçalar bütünün
özelliğine göre belirlenirler. Perls'de organizmayı
bir bütün olarak içinde bulunduğu çevre ile birlikte
ele alarak bu tedavi yöntemini geliştirmiştir
.
Psikoloji ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir.

2. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı
sağlayabilirsiniz
.
Gestalt psikolojisi (Geştalt psikolojisi şeklinde
okunur) veya gestaltizm (Almanca’da şekil ve
form anlamlarına gelmektedir), bilişsel süreçler
içerisinde özellikle algı ve algısal örgütlenme
konularında yoğunlaşmış psikoloji teorisidir.
Yirminci yüzyılın ilk yarısında Almanya'da ortaya
çıkmıştır. Gestalt psikolojisi kaotik görünen bir
dünyada anlamlı bir algıya sahip olmamızın
temelde hangi kanunlara dayandığını anlamaya
çalışır. Gestalt psikolojisinin ana prensibi zihnin
kendi kendisini algıladığı şeylerde bir bütün
görmeye organize etmesidir
.
Kökeni
..
Gestalt konsepti felsefe ve psikoloji alanlarında ilk
kez 1890’da Christian von Ehrenfels (the School
of Brento’nun bir üyesi) tarafından getirildi. Bu
fikrin kökleri David Hume, Johann Wolfgang,
Wolfgang von Goethe, Immanuel Kant, David
Hartley ve Ernst Mach gibi kişilerin teorilerinden
alınmıştır. Max Wertheimer’ın yaptığı eşsiz katılım
ise Christian von Ehrenfels’in düşündüğünün
aksine Gestalt teorisine göre algısal olarak öncül
analizin bir bütünün parçalarını algılamak olduğu

3. konusunda ısrarcı olmasıdır
.
Gestalt Terapisi
..
Gestalt teorisinin kurucuları olan Fritz ve Laura
Perls, Gestalt prensiplerini organizmanın
işleyişine uygun hâle getiren nörolog Kurt
Goldstein ile birlikte çalışmışlardır. Laura Perls,
Fritz Perls ile birlikte Gestalt terapisini
geliştirmeye başlamadan önce psikoanalist
olmuş; ondan da önce Gestalt psikoloğu
olmuştur.[5] Gestalt psikolojisinin Gestalt
terapisini ne boyutta etkilemiş olduğu
tartışılmaktadır. Fakat hiçbir durumda birebir aynı
oldukları söylenemez. Laura Perls terapinin
isminde “Gestalt” kullanılmamasını tercih etmiştir
çünkü Gestalt psikologlarının buna itiraz
edeceklerini düşünmüştür.[6] Öte yandan Fritz ve
Laura Perls açıkça Goldstein’in çalışmalarının bir
kısmını benimsemişlerdir.[7] Sonuç olarak,
tarihsel bağlantısı ve ilham almış olma durumu
herkesçe tanınıyor olsa da çoğu Gestalt psikoloğu
Gestalt terapisinin Gestalt psikolojisinin bir formu
olmadığını vurgular.[8]
Özellikler
Değiştir

4. Gestalt sisteminin dört anahtar prensibi vardır:
ortaya çıkış, cisimleştirme, çoklu stabilite,
değişmezlik
.
Ortaya Çıkış
Değiştir
Bu prensip köpek resmiyle açıklanır. Bu resimde
bir Dalmaçya köpeği tepesinde sarkan ağacın
gölgesinde yeri koklamaktadır. İlk başta köpek,
bedeninin parçaları (ayak, kulak, burun, vb.)
tanımlanarak fark edilmez. Buna karşılık, köpek
bir bütün olarak görünür birdenbire. Kimse resme
bakıp köpeğin parçalarından yola çıkarak köpek
gördüğünü söylemez. Köpeği bir bütün olarak
birdenbire görür. Gestalt teorisinin köpeğin
algısının nasıl oluştuğuna dair bir açıklaması
yoktur
.
Cisimleştirme
Cisimleştirme algının yapıcı ve üretken yönüdür.
Bu yönü deneyimlediğimiz algıların, duyusal
dürtülere dayanan bilgiden daha net uzaysal
bilgileri içermesiyle açıklanabilir
.

5. Örneğin, resim A’da bir üçgen olmamasına
rağmen üçgen algılarız. Resim B ve D’de
gözlerimiz farklı şekilleri tek bir şekle aitmiş gibi
tanır. Resim C’de, gerçekte böyle bir şey
çizilmemesine rağmen gözlerimiz üç boyutlu,
bütün bir şekil görür
.
Cisimleştirme, görsel sistemlerle gerçek kenar
olarak işlenen yanılsamalı kenarlar
araştırmasındaki gelişmelerle açıklanır
.
Çoklu Stabilite
Değiştir
Çoklu Stabilite
Çoklu stabilite (veya çoklu stabilite algısı),
dengesiz bir şekilde belirsiz algısal deneyimlerin
2-3 alternatif yorum arasında gidip gelme
eğilimidir. Bunun örneklerini, yandaki resimlerde
gösterilen Necker kübü ve Rubin figürü/Vazo
illüzyonunda görebiliriz. Diğer örnekler de
üçayaklı blivet ve M. C. Escher’in çizimleri ve
kayanyazı ışıklarının bir yönden aniden diğer yöne
ilerlemesi görünümüdür. Gestalt, çoklu
stabilitenin nasıl oluştuğunu da açıklamaz
.
Psikolojide Gestalt yaklaşımları

6. Değiştir
Gestalt psikologları, problemlere bütünsel olarak
yaklaşmayı önemli bulurlar. Max Wertheirmer,
düşünmenin iki yolla olduğunu düşünürdü: Üretici
ve tekrarlayıcı.[18]
Üretici Düşünme şekli bir problemi içgüdü ile
çözmeyle olur. Durumlara ve çevresel
etkileşimlere hızlı, içgüdüsel ve planlanmamış
karşılıklar verme durumudur
.
Tekrarlayıcı Düşünme şeklinde problem çözümü
önceki deneyimlere ve bilgi birikimine dayalı
gerçekleşir (1945/1959). Bu çok yaygın bir
düşünme biçimidir. Örnek olarak, bir insana birkaç
bilgi kesiti verildiğinde, bu kişi daha önceki
bilgilerini kullanarak incelikli bir şekilde bu
parçaların aralarındaki ilişkiyi inceler; amaçlarını,
konseptlerini ve bütünlüklerini analiz eder ve bir
aydınlanmaya ulaşır (“aha!” anı yaşar”). Bu
durumda, anlama, tekrarlayıcı düşünme şeklini
kullanarak, isteyerek olur
.
Bir başka Gestalt psikoloğu Perkins’e göre içgörü/
sezgi üç süreçte gerçekleşir
:

7. 1
.
Düşünmede bilinçdışı sıçrama.[13]
2
.
Zihinsel işlemlemede hızında artış
.
3
.
Normal akıl yürütmede oluşan kısa devre
miktarı.[19]
Gestalt psikolojisine karşıt görüşler şunlardır
:
1
“ .
Nothing-Special” görüşü (İçgüdü, sıradan zihin
süreçlerinin ürünüdür.)
2
.
Neo-gestalt görüşü
3
.
Üç Süreçlilik görüşü
Gestalt psikolojisi, kendisine sadece yüzeysel
olarak bağlı olan Fritz Perls’ün gestalt terapisi ile
karıştırılmamalıdır. Tam anlamıyla Gestalt
psikolojisinden temellenmiş olan Gestalt Teorisel
Psikoterapisi, Alman Gestalt psikoloğu ve
psikoterapist Hans-Jürgen Walter ve arkadaşları
tarafından Almanya, Avusturya ve İsviçre’de
geliştirilmiştir. Diğer ülkelerde de, mesela İtalya’da
da benzer gelişmeler olmuştur
İnsan-bilgisayar etkileşimindeki kullanım alanları

8. Değiştir
Gestalt kuralları kullanıcı-arayüz dizaynında
(kullanıcının makine ile etkileşimini, kullanıcının
amaçlarına başarıyla ulaşması açısından,
mümkün olduğu kadar basit ve etkili yapmayı
amaçlayan bir dizayn) kullanılır. Örneğin, benzerlik
ve yakınlık kuralları radyo butonlarını (seçenek
düğmelerini) yerleştirmede rehber olarak
kullanılabilir. Ayrıca, Gestalt kuralları bilgisayarları
ve yazılımları tasarlamada, insanların daha
otomatik ve kolayca anlaşılabilir kullanımlarını
sağlamak için de kullanılabilir. Bunun örnekleri,
masaüstünün satır ve sütunlardaki kısa yolların
tasarım ve düzenini içerebilir. Gestalt psikolojisi
aynı zamanda bilgisayarla görme (bilgiyi edinmek,
işlemek, analiz etmek, görüntüleri ve gerçek
dünyadaki çok boyutlu bilgileri anlamak ve
onlardan sayısal ve sembolik bilgiler üretmek için
metotlar içeren bir alan) alanında da
bilgisayarların, insanların gördüğünü ‘görmesini’
sağlamak için uygulamalara sahiptir
.
Eleştiri
Değiştir
Bazı bilimsel topluluklar/komitelerde, bilişsel
psikoloji ve hesaplamalı sinirbilim gibi, Gestalt’ın
algı teorilerinin doğada açıklayıcı değil de,

9. tanımlayıcı olduğu düşüncesiyle eleştiriliyor. Bu
sebeple, bazıları tarafından lüzumsuz görülüyor
ve bilgilendirici bulunmuyor. Mesela, Bruce, Green
& Georgeson;[27] Gestalt teorisinin görsel algı
çalışmasına etkisi hakkında şöyle sonuca
varmışlardır
:
Gestaltçıların fizyolojik teorileri bize bir takım
tanımlayıcı fakat algısal süreç modeli olmayan
prensipler bırakarak suya düştü/başarısız oldu.
Aslında, onların bazı algısal düzen ‘kuralları’
bugün, belirsiz ve yetersiz gibi geliyor. ‘İyi’ veya
‘basit’ bir şekille ne demek isteniyor, mesela
?