Gama
- 1. 1
کمرا گاما
:دستگاه معرفی
نوعیدوربیندر که است ویژههسته پزشکیایدارد فراوان مصرف.رادیوایزوتوپ از شده ساطع تشعشعات دوربین اینهای
تص یک تشکیل و کرده آشکارسازی را تزریقیآن توزیع از ویرمی بدن در هادهد.می رادیواکتیو داروهای از استفاده خوشبختانه
تکنیک در کلی طور به .کند کامل را رادیوگرافی تواندجذب رادیواکتیو جسم از مختلفی مقادیر چون رادیوایزوتوپی های
میمی شودبا جسم تغییر اشغالی فضای یا اندام یک موقعیت و شکل ،اندازه توانبعضی توزیع یا اطراف محیط به نسبت را فت
کرد بررسی را اندام در مواد.آنجا ازتکنیک کهمی آشکار را فعالیتی تغییر گونه هر بالفاصله رادیوایزوتوپی هایقادر ،کنند
تکنیک از زودتر راخیلی پاتولوژیک شرایط هستندکنند آشکار دیگر های.
راديوداروها
با رادیواکتیو مادهمـی بـدن وارد وریـدی تزریقتابش نظـر مـورد عضـو در تجمـع از پـس و شـودآن از حاصل
شود می تصویربرداری.آن انرژی و رادیواکتیو ماده عمر نیمه داد قرار مدنظر باید رادیودارو از استفاده در که مواردی
است.بیما که باشد طوالنی آنقدر نباید رادیواکتیو ماده عمر نیمهاز و گیرد قرار پرتو معرض در طوالنی مدت به ر
باشد داشته چشمگیری کاهش آن اکتیویته تصویربرداری درحین یا و قبل که باشد کوتاه آنقدر نباید طرفی.
است مهم سیستم در آن آشکارسازی برای نیز رادیواکتیو ماده انرژی همچنین.دوربین در استفاده مورد منابعهای
ها ایزوتوپ گاما.است تکنسیم آنها ترین معمول که هستند گاما اشعه کننده منتشر یتکنسیمعمر نیمه دارای6
رادیوایزوتوپ این ).است مناسب آن فیزیولوژیک (دفع شود می خارج بیمار بدن از روز یک مدت در و است ساعت
انرژی دارای و دارد خوبی جذبKeV140است.شیمیا مواد محتوی پرتوزا داروی یکیک با که است خاصی یی
است شده نشاندار رادیونوکلئید.
ساختاروکلی عملكردگاماکمرا::
جرقه شـمــارش گـــامـــا دوربــیـــن در کـــار اســـاسزنیهاست.فوتوندلیل به شود می ساطع بدن از که هایی
یا و جذب پدیده دچار ، خود راه سر در مختلف موانع و بافت وجودشوند می پراکندگی.می اتفاقات این از کدام هرتواند
پدیده این اثر بر حال هر به .دهد تغییر را آن انرژی و کند منحرف خود مسیر از را فوتونیک هاو مفید غیر پرتوهای سری
می کم تصویربرداری دقت از که داریم پراکندهمی استفاده کلیماتور از پرتوها این حذف برای .کنندشوداین ورود از تاگونه
فوتونشود جلوگیری آشکاساز به هاوپر و مورب پرتوهای از توجهی قابل تعداد برخورد ازجلوگیری کریستال به اکنده
میکندفوتون ،کلیماتور توسط پرتوها سازی موازی عمل از بعد .رخ سوسوزنی و شده برهمکنش وارد کریستال با ها
می.دهدپـال فـوتـومـولتـییـرهـای(PMT)پــالــس کـــریـسـتــال پشت در قـرارگرفتهجـمــع را نــوری هــای
می آوریبه متصل الکترونیکی مدار به توجه با و کنندPMTاز هریک به رسیده پالس و هاPMTیابی مکان عمل ها
مکانی موقعیت همراه به اصلی پالس مقدار و گرفته صورت(x,y)ا در ورودی عنوان بهقرار بازسازی الگوریتم ختیار
میبـه تصـویـری ،بــازسـازی مــراحــل انـجــام از بعد .گیردمـی دسـتمی که آیدنمایشگر یک روی رابر آن توان
بهشدت با رنگی صورتمور ارگان یا ازعضو ناشی تصویر حقیقت در که کرد مشاهده متفاوت هایدنظراست.
:دستگاه اجزاء
گاما دوربینکه است تنه و هد قسمت دو دارای گانتری .است تخت و کنسول ،گانتری شامل که است اصلی قسمت سه دارای
مکان مدار و تیوب پالیر فوتومالتی ، آشکارساز ،کلیماتور چون اجزایی.گیرند می قرار هد داخل یابیپرتوهای حذف برای
می استفاده کلیماتور از پراکنده.شودکلیماتورقسمت دربیرونیدستمی نصب گاهو شوددرصورتلزوماست تعویض قابل.
- 2. 2
1.سر(Gantry):
محل همان با مطابق الکتریکی عالیم و جذب را ورودی گامای اشعه قسمت اینمی تولید شده انجام جذب که هاییکندواین
می کنسول به را عالیمفرستد.
2.کلیماتور:
خیلی قطعات شامل معموال کلیماتورروزن این است هایی روزن دارای که است سربی بزرگگرفته قرار هم موازات به هاو اند
دهد می عبور ،کنند می حرکت ها روزن موازات به که را پرتوهایی فقط که شده ساخته طوری
3.کريستال يا دتكتور:
مورد معموال که کریستالی که دارند مختلفی انواع استفاده مورد های کریستال( گیرد می قرار استفادهNa)یدورسدیم از
،ِهاشع جذب با و است حساس نور به جسم این .دارد همراه به تالیم ناخالصی کمی مقدار که است شده تشکیلفوتونهای
نورانیتابشمیکند.اینفوتونهاطولموجیدرحدودnm410.است مرئی طیف پایین انتهای در که دارند
4.فوتومولتی( پاليرPMT:)
.است خروجی قسمت نهایت در و )الکترون کننده باال(تقویت ولتاژ تغذیه منبع ،فتوکاتد :شامل تیوب اینوقتیفوتونیجذب
کریستالشدهوجرقهنورانیایجادمی،شودهرالمپPMکند می تولید جریان خروجی پالس یک.بنابراینالمپهای
PM.کند می عمل الکتریکی جریان به مرئی نور مبدل نظیرکه نوری مقدار با است متناسب مستقیما المپ هر پالس ِهدامن
می تبدیل انرژی کم های الکترون تعدادی به پالیر فتومولتی فتوکاتد الیه در حاصله نور است کرده دریافت آن فتوکاتد
.شودسپسالکترونهایمنتشرهازفتوکاتددرطولفتومولتیپالیرازیکداینودبهداینودبعدیبااختالفپتانسیلکلی
حدودV2000می شتابشود می تابش آن از الکترون سه یا دو داینود سطح به الکترون هر برخورد با .گیرندبهره نتیجه در
م به توان می را پالیر فتومولتی خروجی جریان نهایت در .یابد می افزایش تقویتاندازه وسایل در تا ،داد کننده تقویت دارگیر
نزد که هایی المپ آن .شود استفاده نمایش ِهصفح یا ها مقیاس ،توانباشند نور کننده تولید ِهنقط یکو ها پالس ترین بزرگ
کنند می ایجاد کوچکی عالیم هستند دور آن از که ها آندرنتیجههرتیوبمتناسببامیزاننزدیکیبه،جرقهپالس
الکتریکیتولیدمیکند.معمولی الکتریکی های پارازیت در که هستند کوچک قدر آن خروجی های پالس موارد بعضی در
المپPM.ندارند کاربردی هیچ تصویری نظر از بنابراین و شوند می گم
:دستگاه اين وسیله به تشخیص مراحل
- 3. 3
1-راديودارو مصرف:
از بعد، هدف بافت در اکتیو رادیو ماده تجمع و تزریقو کند می پرتودهی به شروع ایزوتوپ رادیو
شود می ساطع آشکارسازی برای مناسب انرژی با گاما و شود می پرتو تابش منبع بافت خود.
2-:تصويربرداری نحوه
شود می تزریق رادیوایزوتوپ یک بیمار به ابتدا درِهماد مدتی از پس ،شروع و جذب نظر مورد عضو توسط رادیوایزوتوپ
از دسته آن کلیماتور و کرده برخورد کلیماتور به موردنظر عضو از شده تابش های فوتون کند می گاما اشعه تابش به
کریستال طرف به کنند می حرکت هایش حفره موازات به که را گامایی پرتوهایمی عبوربه پرتوها برخورد با ،دهد
.کند می زدن جرقه به شروع کریستال،کریستالمی موجب کلیماتور عمل این واقع دردر نورانی های جرقه که شود
کریستال از نقطه هر به که گامایی اشعه تعداد .کنند ایجاد ،را آن زیر در رادیوایزوتوپ توزیع از تصویری ،کریستال
میرادیوایزوت مقدار با متناسب مستقیما رسندموجو وپ.است آن پایین ناحیه در داشعههاییکهدرجهتیغیراز
کلیماتورحرکتمیکنندوآنهاییکهبهسربآنبرخوردمیکننددرایجادتصویرنقشیندارند.همچنیناگرپرتوی
بدونآنکهجذبکلیماتوروکریستالشودازمیانآنهاعبورکندتصویریتولیدنمیکند.بنابرایندیدهکه شود می
می آشکار ،نشاندار اندام توسط شده نشر گامای ِهاشع از کمی درصد فقطمی تصویر ایجاد و شوندگاما ِهاشع جذب با .کنند
می تولید نورانی های فوتون کریستال از نقطه یک درآن شدت که شوندجذب گامای اشعه انرژی با متناسب مستقیما ها
.است شده
نوران های جرقه موقعیت( پالیر فتومولتی های المپ توسط یPM)می تعیین ،گیرند می قرار کریستال پشت در کهبه .شود
که صورت اینهای تیوبPMTبه را کریستال در شده تولید نورالکتریکی های پالسمی تبدیل.کند
های المپ و کریستال میان شفاف الیه یکPMاثر الیه این اپتیکی ِهمشخص .کند برقرار اپتیکی ارتباط ها آن بین تا دارد قرار
.دارد سازها آشکار نوع این میدان یکنواختی و تفکیک قدرت در مهمی خیلی
:رزولوشن انواع
1:زمانی .رزولوشن
- 4. 4
می رخ کریستال در که را سنتیالسیون واقعه دو زمانی تفکیک در گاما دوربین قابلیتدهدرزولوشنزمانیآنمینامند.که
دروسایلمختلفمقدارآنفرقمیکندوبرحسبتعدادشمارشدرثانیهمحاسبهشدهاستاینمسالهدرارزیابیِهنحو
کاردوربینگامادرمطالعاتعروقخونیباموادرادیو.شود می محسوب مهمی پارامتر ، سریع و باال رادیواکتیویته با اکتیو
2:انرژی .رزولوشن
پآنالیزور توسط کار این .شوند برده کار به ،کنند می حذف را دیگر انرژی با پرتوهای آنکه ضمن ،دلخواه انرژی هر با گاما رتو
به تایی دو ایزوتوپ روش به تصویربرداری و زمینه پرتوهای حذف با که ترتیب بدین ،شود می انجام آن توابع و پالس ارتفاع
تزر دنبال.گیرد می صورت مختلف های انرژی با اکتیو رادیو ماده دو متوالی یق
3:خاص .رزولوشن
این در کلیماتور های حفره طول و قطر اندازه .دارند تاثیر کریستال ضخامت و کلیماتور فاکتور دو سیستم خاص رزولوشن در
،ها حفره قطر اندازه در افزایش که صورت این به هستند کننده تعیین میانرزولوشن کاهش و حساسیت افزایش به منجر
میکاهش به منجر ها حفره طول افزایش برعکس و شودمی رزولوشن افزایش و حساسیتشود.درموردکریستالمیتوان
گفت،یککریستالضخیمترپرتوبیشتریراجذبخواهدکردکهباعثافزایشحساسیتوکاهشرزولوشنمیشودو
یککریستالنازكترباعثمیشودحساسیتسیستمکاهشیافتهورزولوشنافزایشیابد.
اینرزولوشنمی نامیده ای میله های فانتوم شودکه می گیری اندازه خاص وسایل باروش این به رزولوشن گیری اندازه .شوند
میل فانتوم بین زیادی تداخل اینصورت غیر در که چرا شود انجام کلیماتور بدون باید.گیرد می صورت کلیماتور و ای ه.
:معايب و مزايا
تشخیص در که است درد بی ًالومعمو بوده تهاجمی غیر آزمون نوع یک نوکلویید رادیو برداری تصویر یا ای هسته پزشکی
کند می کمک پزشکان به بیماری شرایط.در شده نشاندار مواد شدن باشند.جمع می گیر وقت ای هسته پزشکی های روش
بیانجامد.گرچه طول به چندی آنها از برداری وتصویر بکشد طول روزها ویا ساعتها است ممکن ،بدن نظر مورد های قسمت
اخیرانجام زمان جدید تجهیزات با ًااینروشهااست یافته کاهش زیادی حد تا.پزشکی توسط بدن ساختار وضوحای هسته
برداری تصویر های متد سایر خوبی به است ممکنای هسته پزشکی های اسکن نباشد،گرچه آی آر ام یا اسکن تی سی مانند
.هستند بیماری موارد از برخی در برداری تصویر روشهای سایر از تر حساساطالعاتعملکردیبهدستآمدهازآزمونهای
پزشکیهستهایاغلبغیرقابلحصوربهوسیله.باشند می برداری تصویر های تکنیک سایرای هسته پزشکی های آزمون
دهد می دست به واکاوانه جراحی به نسبت تری درست اطالعات و بوده تر هزینه کم.
:خطرات
-باید شما این وجود باشند.با می وخفیف بوده نادر خیلی ولی بیافتد اتفاق است ممکن رادیوداروها به حساسیتی های واکنش
که مشکالتی سایر ویا آلرژی سابقه هرگونههسته پزشکی پرسنل به ،را است افتاده اتفاق شما برای قبلی های آزمون طی در
.دهید اطالع ای
-زودی به ولی شده شما پریدگی رنگ باعث ویا باشد داشته همراه به درد کمی مقدار است ممکن شده نشاندار دارو تزریق
.شود می رفع عالیم این
-شی یا و بارداری احتمال همیشه باید زنان.دهند اطالع پزشک ویا رادیولوژی تکنولوژیست به را خود ردهی