SlideShare a Scribd company logo
PROBLEMA PRINSIPÁL FILOZOFIA
NO EDUKASAUN
1. Objetu no pontu observasaun filozofia
2. Ema nia atitude ba filozofia
3. Problema esensiál filozofia no
edukasaun
PROBLEMA PRINSIPÁL FILOZOFIA NO
EDUKASAUN
PROBLEMA PRINSIPÁL FILOZOFIA NO
EDUKASAUN
Mre. Crisogno Soares Freitas Pereira, B.Tchg, M.Ed
1. Objetu no pontu observasaun
filozofia
• Selula koñesimentu ida-idak iha ninia objetu rasik.
Ezemplu:
1) Biolojia: ai-horis, ema, no balada sira.
2) Kímika: Elementu no matéria no sira seluk
3) Sanak koñesimentu hotu hatudu realidade katak ninia
objetu mak natureza.
Nota bene:
a) Filozofia ne’e pozitiva no konstrutiva iha ninia
pensamentu.
b) Filozofia iha relasaun forte ho ema nia moris, tanba
liuhosi moris ema koñese filozofia.
Objetu filozofia: Objetu matéria
• Problema kona-ba Maromak, ne'ebé fora hosi
distánsia siénsia koñesimentu komun.
• Problema kona-ba natureza ne'ebé sidauk no
la bele hatan husi siénsia koñesimentu komun.
• Problema kona-ba ema ne'ebé mós sidauk ka
la bele responde husi siénsia koñesimentu
komun.
Objetu filozofia: Objetu formál
• Buka informasaun kle’an to’o ninia problema
nia abut, kauza ikus kona-ba objetu matéria
filozofia, bazeia ba posibilidade ema nia
razaun.
Objetu filozofia: Unidade (Esensia ba buat ne'ebé iha)
• Filozofia ne'ebé fo importánsia ba baze (ema, natureza & Maromak) =
termu siénsia hanaran Causa Prima.
• Filozofia peskiza kona-ba ema:
Ezemplu:
Ita foti ema sai objetu “Kuandu ita haree liuhosi ninia klamar/karakter de’it
mak moris mai filozofia kona-ba ema nia klamar ne'ebé hanaran
psychology.
Aspeitu klamar ne’e, nia iha instrumentu 3 ne'ebé investigadu husi filozofia,
ne’e mak: hanoin, sentimentu no vontade.
Ita foti ema nia klamar sai objetu “kuandu ita haree liuhosi ninia
hanoin/matenek/sentidu mak moris mai filozofia kona-ba ema nia hanoin
ne'ebé hanaran lojika, iha-ne'ebé ajuda ema atu hanoin loos iha prátika
hodi la hamosu sala iha hanoin. Haree hosi arte hanaran estétika, iha-
ne'ebé ema deskobre buat ruma ninia furak. No haree hosi vontade
hanaran étika, iha-ne'ebé tulun ema atu konxiente kona-ba hahalok di’ak
no aat bazeia ba medida desénsia (moris loos no di’ak)
Rezultadu hosi unidade instrumentu tolu ne’e mak hamosu filozofia kulturál
no kona-ba umanidade viva hanaran filozofia antropolojia.
Gráfico da explicação da unidade na forma da essência de algo que
existe.
Kontinuasaun esplikasaun gráfiku unidade
Ema nia
moris
Filozofia
antropolojia
Nota bene: Filozofia
nu’udar inan siénsia
hahoris sanak siénsia
koñesimentu seluk
ne'ebé bele hamrik
mesak (Nia iha mos
objetu no perspetiva
ne'ebé absolutu ba
siénsia ida-idak): filozofia
lei, filozofia polítika,
filozofia língua, filozofia
istória, filozofia ekonómia
no filozofia edukasaun
mós.
2. Ema nia atitude ba filozofia
• Buat ruma ne'ebé difisil. (+ abstratu), nune’e ema balun de’it
mak bele aprende (Pesimista).
• Hanoin ne'ebé eskeptis/setisizmu. Filozofia mak atitude
ne'ebé la iha proveitu no soe de’it tempu, di’ak liu buka
tempu servisu atu hatan ba nesesidade moris di’ak nian. Ema
sira-ne’e sidauk hatene kle’an sentidu filozofia ne'ebé loos.
• Hanoin negativu. Filozofia signifika halimar ahi ne’e perigozu
no bele halo sala. Ezemplu: buka ezistensia baze Maromak
nian, ne'ebé ema nia hanoin la bele esplika.
• Hanoin pozitivu. Filozofia mak nu’udar kampu estudu, iha-
ne'ebé treina ema-nia pensamentu atu hanoin. Tanba ne’e,
ema posibilidade atu bele sai filozofu ne'ebé utiliza ho di’ak
sistema ho radikalmente (kauza última).
Filozofia nu’udar kampu estudu
• Nu’udar orientasaun ba realidade moris loron-loron, tantu
nu’udar indivíduu no membru sosiedade.
• Kuandu ema iha filozofia moris, prinsípiu moris ne'ebé loos no
forte sei determina kritéria di’ak no aat atitude, ne'ebé sai
baze desizaun hosi konxiensia rasik. Signifika ema iha ona
liberdade no personalidade rasik.
• Moris no hamoris iha diresaun ba sintoma negativa iha
kondisaun sosiedade ne'ebé inserteza bele hamenus no
prevene, tanba iha ona kompriensaun kona-ba filozofia moris.
• Ema nia atitude bazikamente determina husi filozofia moris,
tanba ne’e ema kontinua esforsu atu iha filozofia hodi nune’e
rezulta atitude ne'ebé iha valór di’ak.
3. Problema esensiál filozofia no
edukasaun
• Haree hosi pontudevista sistemátika: Filozofia
enfrenta problema prinsipal tolu.
1.Realidade: Problema lia-loos (Metafízika)
2.Koñesimentu: Esforsu atu hatan pergunta sira.
Ezemplu: oinsá ema hetan no kompriende
koñesimentu ne’e? (Epistemolojia).
3.Valór: pergunta ne'ebé buka ninia resposta.
Ezemplu: valór saida mak sosiedade hakarak atu
sai baze ba ninia moris? (Axiolojia)
John S. Brubacher: Problema filozofia sira nu’udar
problema esensial edukasaun
Filozofia Edukasaun
Metafízika Iha peskiza no
dezenvolvimentu objetivu
edukasaun presiza
estabelesimentu ideia.
Ezempu: Mundu ida oinsá mak
ema bele moris?
Epistemolojia Preparasaun baze kurríkulu
sira. Tanba kurríkulu hanesan
dalan iha-ne'ebé estudante sira
tenke liu, iha sira-nia esforsu
atu kompriende koñesimentu.
Axiolojia Kontribui valór sira iha prosesu
Problema edukasaun mak problema ne'ebé iha
relasaun direita ho moris: Presiza analiza
filozófika
1. Edukasaun ne’e iha nia proveitu ba formasaun personalidade ema
nian ka lae? Potensia ereditariedade mak determina personalidade
ka fator eksternal sira seluk?
2. Saida mak objetivu edukasaun lo-loos? Edukasaun ne’e sentraliza iha
formasaun personalidade ema nian pesoalmente ka sosiedade?
3. Saida mak baze sosiedade no oinsá pozisaun indivíduu iha
sosiedade? indivíduu ne’e independete mesak ka independente iha
sosiedade?
4. Atu atinji objetivu edukasaun ideál, prefere liu mak kurríkulu ne'ebé
relevante ho formasaun personalidade, atu nune’e ninia rezultadu
bele responsabiliza ninia papel iha sosiedade?
5. oinsá prinsípiu implementasaun edukasaun ne'ebé di’ak,
sentralizasaun, desentralizasaun ka otonomia? Husi estadu ka
privadu? Ho leadership ne'ebé instrutivu ka demokrata?
Tutoriál (Diskusaun)
• Problema edukasaun mak problema ne'ebé iha relasaun
direita ho moris: Presiza analiza filozófika.
1. Saida mak objetivu edukasaun lo-loos? Edukasaun ne’e
sentraliza iha formasaun personalidade ema nian
pesoalmente ka sosiedade?
2. Saida mak baze sosiedade no oinsá pozisaun indivíduu iha
sosiedade? indivíduu ne’e independete mesak ka
independente iha sosiedade?
3. Oinsá prinsípiu implementasaun edukasaun ne'ebé di’ak,
sentralizasaun, desentralizasaun ka otonomia? Husi estadu ka
privadu? Ho leadership ne'ebé instrutivu ka demokrata?

More Related Content

What's hot

Paper lengkap sosiologi pendidikan sebagai ilmu murni&ilmu ;terapan
Paper  lengkap sosiologi  pendidikan sebagai ilmu  murni&ilmu ;terapanPaper  lengkap sosiologi  pendidikan sebagai ilmu  murni&ilmu ;terapan
Paper lengkap sosiologi pendidikan sebagai ilmu murni&ilmu ;terapan
Dadang DjokoKaryanto
 
Visi, Misi dan Proker MPKSDI Lamongan.docx
Visi, Misi dan Proker MPKSDI Lamongan.docxVisi, Misi dan Proker MPKSDI Lamongan.docx
Visi, Misi dan Proker MPKSDI Lamongan.docx
porsenikkmpaciran
 
9 - TOLERANSI.pptx
9 - TOLERANSI.pptx9 - TOLERANSI.pptx
9 - TOLERANSI.pptx
MukhlisMukhlis25
 
Mazhab filsafat pendidikan
Mazhab filsafat pendidikanMazhab filsafat pendidikan
Mazhab filsafat pendidikan
Akmal VersusHypnotism
 
ALIRAN - ALIRAN PENDIDIKAN
ALIRAN - ALIRAN PENDIDIKANALIRAN - ALIRAN PENDIDIKAN
ALIRAN - ALIRAN PENDIDIKAN
Hanifa Zulfitri
 
Model penelitian keagamaan
Model penelitian keagamaanModel penelitian keagamaan
Model penelitian keagamaan
silvim04
 

What's hot (7)

Paper lengkap sosiologi pendidikan sebagai ilmu murni&ilmu ;terapan
Paper  lengkap sosiologi  pendidikan sebagai ilmu  murni&ilmu ;terapanPaper  lengkap sosiologi  pendidikan sebagai ilmu  murni&ilmu ;terapan
Paper lengkap sosiologi pendidikan sebagai ilmu murni&ilmu ;terapan
 
Visi, Misi dan Proker MPKSDI Lamongan.docx
Visi, Misi dan Proker MPKSDI Lamongan.docxVisi, Misi dan Proker MPKSDI Lamongan.docx
Visi, Misi dan Proker MPKSDI Lamongan.docx
 
9 - TOLERANSI.pptx
9 - TOLERANSI.pptx9 - TOLERANSI.pptx
9 - TOLERANSI.pptx
 
klasifikasi ilmu dakwah
klasifikasi ilmu dakwahklasifikasi ilmu dakwah
klasifikasi ilmu dakwah
 
Mazhab filsafat pendidikan
Mazhab filsafat pendidikanMazhab filsafat pendidikan
Mazhab filsafat pendidikan
 
ALIRAN - ALIRAN PENDIDIKAN
ALIRAN - ALIRAN PENDIDIKANALIRAN - ALIRAN PENDIDIKAN
ALIRAN - ALIRAN PENDIDIKAN
 
Model penelitian keagamaan
Model penelitian keagamaanModel penelitian keagamaan
Model penelitian keagamaan
 

More from Crisogno Pereira

Filozofia Edukasaun: Pragmatizmu no Eskolastisizmu
Filozofia Edukasaun: Pragmatizmu no EskolastisizmuFilozofia Edukasaun: Pragmatizmu no Eskolastisizmu
Filozofia Edukasaun: Pragmatizmu no Eskolastisizmu
Crisogno Pereira
 
SASULIK FILOZOFIA EZISTENSIALIZMU
SASULIK FILOZOFIA EZISTENSIALIZMUSASULIK FILOZOFIA EZISTENSIALIZMU
SASULIK FILOZOFIA EZISTENSIALIZMU
Crisogno Pereira
 
Filozofia Edukasaun: Sasulik sira filozofia edukasaun (Idealizmu & Realizmu)
Filozofia Edukasaun: Sasulik sira filozofia edukasaun (Idealizmu & Realizmu)Filozofia Edukasaun: Sasulik sira filozofia edukasaun (Idealizmu & Realizmu)
Filozofia Edukasaun: Sasulik sira filozofia edukasaun (Idealizmu & Realizmu)
Crisogno Pereira
 
FILOZOFIA EDUKASAUN: PROSESU MORIS NU’UDAR BAZE FILOZOFIA EDUKASAUN
FILOZOFIA EDUKASAUN: PROSESU MORIS NU’UDAR BAZE FILOZOFIA EDUKASAUNFILOZOFIA EDUKASAUN: PROSESU MORIS NU’UDAR BAZE FILOZOFIA EDUKASAUN
FILOZOFIA EDUKASAUN: PROSESU MORIS NU’UDAR BAZE FILOZOFIA EDUKASAUN
Crisogno Pereira
 
FILOZOFIA EDUKASAUN: SASULIK SIRA FILOZOFIA EDUKASAUN (PROGRESIVIZMU NO ESENS...
FILOZOFIA EDUKASAUN: SASULIK SIRA FILOZOFIA EDUKASAUN (PROGRESIVIZMU NO ESENS...FILOZOFIA EDUKASAUN: SASULIK SIRA FILOZOFIA EDUKASAUN (PROGRESIVIZMU NO ESENS...
FILOZOFIA EDUKASAUN: SASULIK SIRA FILOZOFIA EDUKASAUN (PROGRESIVIZMU NO ESENS...
Crisogno Pereira
 
FILOZOFIA EDUKASAUN: SASULIK SIRA FILOZOFIA EDUKASAUN (PERENIALIZMU NO KONSTR...
FILOZOFIA EDUKASAUN: SASULIK SIRA FILOZOFIA EDUKASAUN (PERENIALIZMU NO KONSTR...FILOZOFIA EDUKASAUN: SASULIK SIRA FILOZOFIA EDUKASAUN (PERENIALIZMU NO KONSTR...
FILOZOFIA EDUKASAUN: SASULIK SIRA FILOZOFIA EDUKASAUN (PERENIALIZMU NO KONSTR...
Crisogno Pereira
 
FILOZOFIA EDUKASAUN: DEMOKRASIA EDUKASAUN
FILOZOFIA EDUKASAUN: DEMOKRASIA EDUKASAUNFILOZOFIA EDUKASAUN: DEMOKRASIA EDUKASAUN
FILOZOFIA EDUKASAUN: DEMOKRASIA EDUKASAUN
Crisogno Pereira
 
FILOZOFIA EDUKASAUN: FUNSAUN EDUKASAUN IHA EMA NIA MORIS NU’UDAR ANIMÁL BIOLÓ...
FILOZOFIA EDUKASAUN: FUNSAUN EDUKASAUN IHA EMA NIA MORIS NU’UDAR ANIMÁL BIOLÓ...FILOZOFIA EDUKASAUN: FUNSAUN EDUKASAUN IHA EMA NIA MORIS NU’UDAR ANIMÁL BIOLÓ...
FILOZOFIA EDUKASAUN: FUNSAUN EDUKASAUN IHA EMA NIA MORIS NU’UDAR ANIMÁL BIOLÓ...
Crisogno Pereira
 
FILOZOFIA EDUKASAUN: OBJETIVU MORIS NO OBJETIVU EDUKASAUN
FILOZOFIA EDUKASAUN: OBJETIVU MORIS NO OBJETIVU EDUKASAUNFILOZOFIA EDUKASAUN: OBJETIVU MORIS NO OBJETIVU EDUKASAUN
FILOZOFIA EDUKASAUN: OBJETIVU MORIS NO OBJETIVU EDUKASAUN
Crisogno Pereira
 
FILOZOFIA EDUKASAUN: SIGNIFIKADU EDUKASAUN & FILOZOFIA EDUKASAUN NO NIA PAPEL
FILOZOFIA EDUKASAUN: SIGNIFIKADU EDUKASAUN & FILOZOFIA EDUKASAUN NO NIA PAPELFILOZOFIA EDUKASAUN: SIGNIFIKADU EDUKASAUN & FILOZOFIA EDUKASAUN NO NIA PAPEL
FILOZOFIA EDUKASAUN: SIGNIFIKADU EDUKASAUN & FILOZOFIA EDUKASAUN NO NIA PAPEL
Crisogno Pereira
 
FILOZOFIA EDUKASAUN: SIGNIFIKADU & POZISAUN FILOZOFIA IHA SIÉNSIA KOÑESIMENTU...
FILOZOFIA EDUKASAUN: SIGNIFIKADU & POZISAUN FILOZOFIA IHA SIÉNSIA KOÑESIMENTU...FILOZOFIA EDUKASAUN: SIGNIFIKADU & POZISAUN FILOZOFIA IHA SIÉNSIA KOÑESIMENTU...
FILOZOFIA EDUKASAUN: SIGNIFIKADU & POZISAUN FILOZOFIA IHA SIÉNSIA KOÑESIMENTU...
Crisogno Pereira
 
Orasaun nia importánsia
Orasaun nia importánsiaOrasaun nia importánsia
Orasaun nia importánsia
Crisogno Pereira
 
Profeta no literatura sira
Profeta no literatura siraProfeta no literatura sira
Profeta no literatura sira
Crisogno Pereira
 
Liurai sira Israel nian (Monarkia)
Liurai sira Israel nian (Monarkia)Liurai sira Israel nian (Monarkia)
Liurai sira Israel nian (Monarkia)
Crisogno Pereira
 
Ezodu - Livru daruak Pentateuk - Biblia
Ezodu - Livru daruak Pentateuk - BibliaEzodu - Livru daruak Pentateuk - Biblia
Ezodu - Livru daruak Pentateuk - Biblia
Crisogno Pereira
 
Jenezis - Livru dahuluk Pentatuk - Biblia
Jenezis - Livru dahuluk Pentatuk - BibliaJenezis - Livru dahuluk Pentatuk - Biblia
Jenezis - Livru dahuluk Pentatuk - Biblia
Crisogno Pereira
 
Antigu Testamentu - Biblia
Antigu Testamentu - BibliaAntigu Testamentu - Biblia
Antigu Testamentu - Biblia
Crisogno Pereira
 
Saida mak Biblia
Saida mak BibliaSaida mak Biblia
Saida mak Biblia
Crisogno Pereira
 
Intercâmbio cultural Brasil x Timor Leste - Revisado
Intercâmbio cultural Brasil x Timor Leste - RevisadoIntercâmbio cultural Brasil x Timor Leste - Revisado
Intercâmbio cultural Brasil x Timor Leste - Revisado
Crisogno Pereira
 

More from Crisogno Pereira (19)

Filozofia Edukasaun: Pragmatizmu no Eskolastisizmu
Filozofia Edukasaun: Pragmatizmu no EskolastisizmuFilozofia Edukasaun: Pragmatizmu no Eskolastisizmu
Filozofia Edukasaun: Pragmatizmu no Eskolastisizmu
 
SASULIK FILOZOFIA EZISTENSIALIZMU
SASULIK FILOZOFIA EZISTENSIALIZMUSASULIK FILOZOFIA EZISTENSIALIZMU
SASULIK FILOZOFIA EZISTENSIALIZMU
 
Filozofia Edukasaun: Sasulik sira filozofia edukasaun (Idealizmu & Realizmu)
Filozofia Edukasaun: Sasulik sira filozofia edukasaun (Idealizmu & Realizmu)Filozofia Edukasaun: Sasulik sira filozofia edukasaun (Idealizmu & Realizmu)
Filozofia Edukasaun: Sasulik sira filozofia edukasaun (Idealizmu & Realizmu)
 
FILOZOFIA EDUKASAUN: PROSESU MORIS NU’UDAR BAZE FILOZOFIA EDUKASAUN
FILOZOFIA EDUKASAUN: PROSESU MORIS NU’UDAR BAZE FILOZOFIA EDUKASAUNFILOZOFIA EDUKASAUN: PROSESU MORIS NU’UDAR BAZE FILOZOFIA EDUKASAUN
FILOZOFIA EDUKASAUN: PROSESU MORIS NU’UDAR BAZE FILOZOFIA EDUKASAUN
 
FILOZOFIA EDUKASAUN: SASULIK SIRA FILOZOFIA EDUKASAUN (PROGRESIVIZMU NO ESENS...
FILOZOFIA EDUKASAUN: SASULIK SIRA FILOZOFIA EDUKASAUN (PROGRESIVIZMU NO ESENS...FILOZOFIA EDUKASAUN: SASULIK SIRA FILOZOFIA EDUKASAUN (PROGRESIVIZMU NO ESENS...
FILOZOFIA EDUKASAUN: SASULIK SIRA FILOZOFIA EDUKASAUN (PROGRESIVIZMU NO ESENS...
 
FILOZOFIA EDUKASAUN: SASULIK SIRA FILOZOFIA EDUKASAUN (PERENIALIZMU NO KONSTR...
FILOZOFIA EDUKASAUN: SASULIK SIRA FILOZOFIA EDUKASAUN (PERENIALIZMU NO KONSTR...FILOZOFIA EDUKASAUN: SASULIK SIRA FILOZOFIA EDUKASAUN (PERENIALIZMU NO KONSTR...
FILOZOFIA EDUKASAUN: SASULIK SIRA FILOZOFIA EDUKASAUN (PERENIALIZMU NO KONSTR...
 
FILOZOFIA EDUKASAUN: DEMOKRASIA EDUKASAUN
FILOZOFIA EDUKASAUN: DEMOKRASIA EDUKASAUNFILOZOFIA EDUKASAUN: DEMOKRASIA EDUKASAUN
FILOZOFIA EDUKASAUN: DEMOKRASIA EDUKASAUN
 
FILOZOFIA EDUKASAUN: FUNSAUN EDUKASAUN IHA EMA NIA MORIS NU’UDAR ANIMÁL BIOLÓ...
FILOZOFIA EDUKASAUN: FUNSAUN EDUKASAUN IHA EMA NIA MORIS NU’UDAR ANIMÁL BIOLÓ...FILOZOFIA EDUKASAUN: FUNSAUN EDUKASAUN IHA EMA NIA MORIS NU’UDAR ANIMÁL BIOLÓ...
FILOZOFIA EDUKASAUN: FUNSAUN EDUKASAUN IHA EMA NIA MORIS NU’UDAR ANIMÁL BIOLÓ...
 
FILOZOFIA EDUKASAUN: OBJETIVU MORIS NO OBJETIVU EDUKASAUN
FILOZOFIA EDUKASAUN: OBJETIVU MORIS NO OBJETIVU EDUKASAUNFILOZOFIA EDUKASAUN: OBJETIVU MORIS NO OBJETIVU EDUKASAUN
FILOZOFIA EDUKASAUN: OBJETIVU MORIS NO OBJETIVU EDUKASAUN
 
FILOZOFIA EDUKASAUN: SIGNIFIKADU EDUKASAUN & FILOZOFIA EDUKASAUN NO NIA PAPEL
FILOZOFIA EDUKASAUN: SIGNIFIKADU EDUKASAUN & FILOZOFIA EDUKASAUN NO NIA PAPELFILOZOFIA EDUKASAUN: SIGNIFIKADU EDUKASAUN & FILOZOFIA EDUKASAUN NO NIA PAPEL
FILOZOFIA EDUKASAUN: SIGNIFIKADU EDUKASAUN & FILOZOFIA EDUKASAUN NO NIA PAPEL
 
FILOZOFIA EDUKASAUN: SIGNIFIKADU & POZISAUN FILOZOFIA IHA SIÉNSIA KOÑESIMENTU...
FILOZOFIA EDUKASAUN: SIGNIFIKADU & POZISAUN FILOZOFIA IHA SIÉNSIA KOÑESIMENTU...FILOZOFIA EDUKASAUN: SIGNIFIKADU & POZISAUN FILOZOFIA IHA SIÉNSIA KOÑESIMENTU...
FILOZOFIA EDUKASAUN: SIGNIFIKADU & POZISAUN FILOZOFIA IHA SIÉNSIA KOÑESIMENTU...
 
Orasaun nia importánsia
Orasaun nia importánsiaOrasaun nia importánsia
Orasaun nia importánsia
 
Profeta no literatura sira
Profeta no literatura siraProfeta no literatura sira
Profeta no literatura sira
 
Liurai sira Israel nian (Monarkia)
Liurai sira Israel nian (Monarkia)Liurai sira Israel nian (Monarkia)
Liurai sira Israel nian (Monarkia)
 
Ezodu - Livru daruak Pentateuk - Biblia
Ezodu - Livru daruak Pentateuk - BibliaEzodu - Livru daruak Pentateuk - Biblia
Ezodu - Livru daruak Pentateuk - Biblia
 
Jenezis - Livru dahuluk Pentatuk - Biblia
Jenezis - Livru dahuluk Pentatuk - BibliaJenezis - Livru dahuluk Pentatuk - Biblia
Jenezis - Livru dahuluk Pentatuk - Biblia
 
Antigu Testamentu - Biblia
Antigu Testamentu - BibliaAntigu Testamentu - Biblia
Antigu Testamentu - Biblia
 
Saida mak Biblia
Saida mak BibliaSaida mak Biblia
Saida mak Biblia
 
Intercâmbio cultural Brasil x Timor Leste - Revisado
Intercâmbio cultural Brasil x Timor Leste - RevisadoIntercâmbio cultural Brasil x Timor Leste - Revisado
Intercâmbio cultural Brasil x Timor Leste - Revisado
 

Recently uploaded

النزاع-ا لعرقي-والقبلي-في-دولة-جنوب-السودان-وانعكاساته-على-بناء-الدولة-4.pdf
النزاع-ا   لعرقي-والقبلي-في-دولة-جنوب-السودان-وانعكاساته-على-بناء-الدولة-4.pdfالنزاع-ا   لعرقي-والقبلي-في-دولة-جنوب-السودان-وانعكاساته-على-بناء-الدولة-4.pdf
النزاع-ا لعرقي-والقبلي-في-دولة-جنوب-السودان-وانعكاساته-على-بناء-الدولة-4.pdf
Gamal Mansour
 
guia informatica Guanajuato modulo 22 nuples
guia informatica Guanajuato modulo 22 nuplesguia informatica Guanajuato modulo 22 nuples
guia informatica Guanajuato modulo 22 nuples
Examenes Preparatoria Abierta
 
الهندسيه الميكانيكيه الشامله hvac 1
الهندسيه  الميكانيكيه  الشامله  hvac   1الهندسيه  الميكانيكيه  الشامله  hvac   1
الهندسيه الميكانيكيه الشامله hvac 1
maymohamed29
 
DAFTAR LAMPIRAN CIP FORTUNA [Autosaved].pptx
DAFTAR LAMPIRAN CIP FORTUNA [Autosaved].pptxDAFTAR LAMPIRAN CIP FORTUNA [Autosaved].pptx
DAFTAR LAMPIRAN CIP FORTUNA [Autosaved].pptx
divadewantara1
 
Ingresantes en el examen general unap 2023 I.pdf
Ingresantes en el examen general unap 2023 I.pdfIngresantes en el examen general unap 2023 I.pdf
Ingresantes en el examen general unap 2023 I.pdf
wilfacemeet
 
أفضل 11 موقع لعمل اختبارات إلكترونية (Slide Decks).pdf
أفضل 11 موقع لعمل اختبارات إلكترونية (Slide Decks).pdfأفضل 11 موقع لعمل اختبارات إلكترونية (Slide Decks).pdf
أفضل 11 موقع لعمل اختبارات إلكترونية (Slide Decks).pdf
qorrectdm
 

Recently uploaded (6)

النزاع-ا لعرقي-والقبلي-في-دولة-جنوب-السودان-وانعكاساته-على-بناء-الدولة-4.pdf
النزاع-ا   لعرقي-والقبلي-في-دولة-جنوب-السودان-وانعكاساته-على-بناء-الدولة-4.pdfالنزاع-ا   لعرقي-والقبلي-في-دولة-جنوب-السودان-وانعكاساته-على-بناء-الدولة-4.pdf
النزاع-ا لعرقي-والقبلي-في-دولة-جنوب-السودان-وانعكاساته-على-بناء-الدولة-4.pdf
 
guia informatica Guanajuato modulo 22 nuples
guia informatica Guanajuato modulo 22 nuplesguia informatica Guanajuato modulo 22 nuples
guia informatica Guanajuato modulo 22 nuples
 
الهندسيه الميكانيكيه الشامله hvac 1
الهندسيه  الميكانيكيه  الشامله  hvac   1الهندسيه  الميكانيكيه  الشامله  hvac   1
الهندسيه الميكانيكيه الشامله hvac 1
 
DAFTAR LAMPIRAN CIP FORTUNA [Autosaved].pptx
DAFTAR LAMPIRAN CIP FORTUNA [Autosaved].pptxDAFTAR LAMPIRAN CIP FORTUNA [Autosaved].pptx
DAFTAR LAMPIRAN CIP FORTUNA [Autosaved].pptx
 
Ingresantes en el examen general unap 2023 I.pdf
Ingresantes en el examen general unap 2023 I.pdfIngresantes en el examen general unap 2023 I.pdf
Ingresantes en el examen general unap 2023 I.pdf
 
أفضل 11 موقع لعمل اختبارات إلكترونية (Slide Decks).pdf
أفضل 11 موقع لعمل اختبارات إلكترونية (Slide Decks).pdfأفضل 11 موقع لعمل اختبارات إلكترونية (Slide Decks).pdf
أفضل 11 موقع لعمل اختبارات إلكترونية (Slide Decks).pdf
 

FILOZOFIA EDUKASAUN: PROBLEMA PRINSIPÁL FILOZOFIA NO EDUKASAUN

  • 1. PROBLEMA PRINSIPÁL FILOZOFIA NO EDUKASAUN 1. Objetu no pontu observasaun filozofia 2. Ema nia atitude ba filozofia 3. Problema esensiál filozofia no edukasaun PROBLEMA PRINSIPÁL FILOZOFIA NO EDUKASAUN PROBLEMA PRINSIPÁL FILOZOFIA NO EDUKASAUN Mre. Crisogno Soares Freitas Pereira, B.Tchg, M.Ed
  • 2. 1. Objetu no pontu observasaun filozofia • Selula koñesimentu ida-idak iha ninia objetu rasik. Ezemplu: 1) Biolojia: ai-horis, ema, no balada sira. 2) Kímika: Elementu no matéria no sira seluk 3) Sanak koñesimentu hotu hatudu realidade katak ninia objetu mak natureza. Nota bene: a) Filozofia ne’e pozitiva no konstrutiva iha ninia pensamentu. b) Filozofia iha relasaun forte ho ema nia moris, tanba liuhosi moris ema koñese filozofia.
  • 3. Objetu filozofia: Objetu matéria • Problema kona-ba Maromak, ne'ebé fora hosi distánsia siénsia koñesimentu komun. • Problema kona-ba natureza ne'ebé sidauk no la bele hatan husi siénsia koñesimentu komun. • Problema kona-ba ema ne'ebé mós sidauk ka la bele responde husi siénsia koñesimentu komun.
  • 4. Objetu filozofia: Objetu formál • Buka informasaun kle’an to’o ninia problema nia abut, kauza ikus kona-ba objetu matéria filozofia, bazeia ba posibilidade ema nia razaun.
  • 5. Objetu filozofia: Unidade (Esensia ba buat ne'ebé iha) • Filozofia ne'ebé fo importánsia ba baze (ema, natureza & Maromak) = termu siénsia hanaran Causa Prima. • Filozofia peskiza kona-ba ema: Ezemplu: Ita foti ema sai objetu “Kuandu ita haree liuhosi ninia klamar/karakter de’it mak moris mai filozofia kona-ba ema nia klamar ne'ebé hanaran psychology. Aspeitu klamar ne’e, nia iha instrumentu 3 ne'ebé investigadu husi filozofia, ne’e mak: hanoin, sentimentu no vontade. Ita foti ema nia klamar sai objetu “kuandu ita haree liuhosi ninia hanoin/matenek/sentidu mak moris mai filozofia kona-ba ema nia hanoin ne'ebé hanaran lojika, iha-ne'ebé ajuda ema atu hanoin loos iha prátika hodi la hamosu sala iha hanoin. Haree hosi arte hanaran estétika, iha- ne'ebé ema deskobre buat ruma ninia furak. No haree hosi vontade hanaran étika, iha-ne'ebé tulun ema atu konxiente kona-ba hahalok di’ak no aat bazeia ba medida desénsia (moris loos no di’ak) Rezultadu hosi unidade instrumentu tolu ne’e mak hamosu filozofia kulturál no kona-ba umanidade viva hanaran filozofia antropolojia.
  • 6. Gráfico da explicação da unidade na forma da essência de algo que existe.
  • 7. Kontinuasaun esplikasaun gráfiku unidade Ema nia moris Filozofia antropolojia Nota bene: Filozofia nu’udar inan siénsia hahoris sanak siénsia koñesimentu seluk ne'ebé bele hamrik mesak (Nia iha mos objetu no perspetiva ne'ebé absolutu ba siénsia ida-idak): filozofia lei, filozofia polítika, filozofia língua, filozofia istória, filozofia ekonómia no filozofia edukasaun mós.
  • 8. 2. Ema nia atitude ba filozofia • Buat ruma ne'ebé difisil. (+ abstratu), nune’e ema balun de’it mak bele aprende (Pesimista). • Hanoin ne'ebé eskeptis/setisizmu. Filozofia mak atitude ne'ebé la iha proveitu no soe de’it tempu, di’ak liu buka tempu servisu atu hatan ba nesesidade moris di’ak nian. Ema sira-ne’e sidauk hatene kle’an sentidu filozofia ne'ebé loos. • Hanoin negativu. Filozofia signifika halimar ahi ne’e perigozu no bele halo sala. Ezemplu: buka ezistensia baze Maromak nian, ne'ebé ema nia hanoin la bele esplika. • Hanoin pozitivu. Filozofia mak nu’udar kampu estudu, iha- ne'ebé treina ema-nia pensamentu atu hanoin. Tanba ne’e, ema posibilidade atu bele sai filozofu ne'ebé utiliza ho di’ak sistema ho radikalmente (kauza última).
  • 9. Filozofia nu’udar kampu estudu • Nu’udar orientasaun ba realidade moris loron-loron, tantu nu’udar indivíduu no membru sosiedade. • Kuandu ema iha filozofia moris, prinsípiu moris ne'ebé loos no forte sei determina kritéria di’ak no aat atitude, ne'ebé sai baze desizaun hosi konxiensia rasik. Signifika ema iha ona liberdade no personalidade rasik. • Moris no hamoris iha diresaun ba sintoma negativa iha kondisaun sosiedade ne'ebé inserteza bele hamenus no prevene, tanba iha ona kompriensaun kona-ba filozofia moris. • Ema nia atitude bazikamente determina husi filozofia moris, tanba ne’e ema kontinua esforsu atu iha filozofia hodi nune’e rezulta atitude ne'ebé iha valór di’ak.
  • 10. 3. Problema esensiál filozofia no edukasaun • Haree hosi pontudevista sistemátika: Filozofia enfrenta problema prinsipal tolu. 1.Realidade: Problema lia-loos (Metafízika) 2.Koñesimentu: Esforsu atu hatan pergunta sira. Ezemplu: oinsá ema hetan no kompriende koñesimentu ne’e? (Epistemolojia). 3.Valór: pergunta ne'ebé buka ninia resposta. Ezemplu: valór saida mak sosiedade hakarak atu sai baze ba ninia moris? (Axiolojia)
  • 11. John S. Brubacher: Problema filozofia sira nu’udar problema esensial edukasaun Filozofia Edukasaun Metafízika Iha peskiza no dezenvolvimentu objetivu edukasaun presiza estabelesimentu ideia. Ezempu: Mundu ida oinsá mak ema bele moris? Epistemolojia Preparasaun baze kurríkulu sira. Tanba kurríkulu hanesan dalan iha-ne'ebé estudante sira tenke liu, iha sira-nia esforsu atu kompriende koñesimentu. Axiolojia Kontribui valór sira iha prosesu
  • 12. Problema edukasaun mak problema ne'ebé iha relasaun direita ho moris: Presiza analiza filozófika 1. Edukasaun ne’e iha nia proveitu ba formasaun personalidade ema nian ka lae? Potensia ereditariedade mak determina personalidade ka fator eksternal sira seluk? 2. Saida mak objetivu edukasaun lo-loos? Edukasaun ne’e sentraliza iha formasaun personalidade ema nian pesoalmente ka sosiedade? 3. Saida mak baze sosiedade no oinsá pozisaun indivíduu iha sosiedade? indivíduu ne’e independete mesak ka independente iha sosiedade? 4. Atu atinji objetivu edukasaun ideál, prefere liu mak kurríkulu ne'ebé relevante ho formasaun personalidade, atu nune’e ninia rezultadu bele responsabiliza ninia papel iha sosiedade? 5. oinsá prinsípiu implementasaun edukasaun ne'ebé di’ak, sentralizasaun, desentralizasaun ka otonomia? Husi estadu ka privadu? Ho leadership ne'ebé instrutivu ka demokrata?
  • 13. Tutoriál (Diskusaun) • Problema edukasaun mak problema ne'ebé iha relasaun direita ho moris: Presiza analiza filozófika. 1. Saida mak objetivu edukasaun lo-loos? Edukasaun ne’e sentraliza iha formasaun personalidade ema nian pesoalmente ka sosiedade? 2. Saida mak baze sosiedade no oinsá pozisaun indivíduu iha sosiedade? indivíduu ne’e independete mesak ka independente iha sosiedade? 3. Oinsá prinsípiu implementasaun edukasaun ne'ebé di’ak, sentralizasaun, desentralizasaun ka otonomia? Husi estadu ka privadu? Ho leadership ne'ebé instrutivu ka demokrata?