Ezkerraberri aldizkaria 22 - Ezkerra munduan - Pierre Poggioli, FNLC, Korsika. - Magí Moranta, PSM-ENTESA, Mallorca. - José Mujica, Frente Amplio, Uruguay. - Syriza, Grecia.

1. 22 2014ko IRAILA. Ezkertiar eta Abertzaleeen aldizkaria
Pierre Poggioli
“Korsika:
agur armei?”
IRITZIA >> 3
Magí Moranta
“Més per Mallorca,
el futuro es
nuestro”
IRITZIA >> 6
Frente Amplio
AZTERKETA >> 9
zkerra
Berri
ezkerra aberri
aldizkaria
Ezkerra
Munduan

2. Garai
berrietara
egokituz
zkerra
Berri
aldizkaria
EzkerraBerri
Fundazioak
gizartean
eztabaida
zabaltzeko
egiten duen
ekarpena.
Erredakzio taldea:
Patxi Zabaleta
Rebeka Ubera
Dani Maeztu
Aser Lertxundi
A. Iturriagaetxebarria
Diseinua:
Aser Lertxundi
Inprimategia:
Iratxe grafika
araiak aldatzen ari dira, baita politikan ere, beste sasoi batetara jauzi egiten ari gara; nahiz eta ba-tzuek
jauzi hori oztopatzeko bidean trabak jartzen saiatzen diren. Jauzi horiek politikaren aldake-ta
ezinbestekoa egiten dute alderdien funtzionamendu alderdien funtzionamendu tinkoegiak
alboan uztea eskatuz eta hori ere ez da ahuntzaren gauerdiko eztula. Izan ere, gizartearen de-mokratizazioan
sakontzeak aldaketa ugari esijitzen dizkigu politikan ere. Guztiok jokatu beharra daukagu
ausardiaz eta gardentasunez eraginkorrak izaten saiatuz.
Alderdi politikoen gaur egungo egiturak egokituak al daude gizartearen beharretara? Gaurko gizarteak
ezagutzen ditugun alderdiak behar al ditu?. Edo eta galderari buelta emanez, gaur egungo alderdiak tresna
eraginkorrak al dira gizartearen beharrei, arazoei erantzun egokiak emateko? Galdera hauek irakurtzean,
batek baino gehiagok esan lezake: -alderdi guztiak ez direla berdinak. Hala ere, argi dago gizarteak bere
premiei egoki erantzuteko moduko tresnak behar dituela; garai berrietara, dinamikoak, malguak, irekiak.
Politikagintzan ohiko hainbat jardunbide atzean utzi behar dira, baldin herritarrekiko sinesgarritasuna, kon-fidantza
irabazi nahi baldin badira.
Iraganeko akatsetatik ikasiaz, etorkizunera begiratzeko garaia dute alderdi eta koalizio politikoek; urrats
esanguratsu eta ausartak emanez, herritarrekin eta gizarte osoarekin konektatu ahal izateko; Kontrol, pro-tagonismoak
albo batera utzita. Aspaldi honetan, komunikabideen zurrunbiloen baitan indarra galdu eta
azalean geratzen da politika. Herritik herriarentzat behar duen politika herritarren kritika eta ekarpenetan
oinarritu behar da, autokritika etengabekoa sustatuz.
Zentzu horretan, Euskal Herrian baditugu tresna baliagarriak bilaka daitezkeenak, kasu Euskal Herria Bai
koalizioa Iparraldean eta Euskal Herria Bildu Hegoaldean. Etorkizun oparoa izan dezaketenak, baldin eta
ohiko koalizio klasikoen jokamoldeetan erortzen ez badira; alderdien esku hartze soila gainditzeko garaia
iritsi da. Bakoitzaren botere kuota nahikerietatik haratago joateko tenorea da, barne demokrazian sakon-duz,
gizarteari begira dagoen koalizioa eraikitzeko gaitasuna erakutsiz, herritarrekin eta gizartearekin bat
egiteko ausardia edukiz. Hitz batez, zintzotasun osoz aldarrikatzen dituzten balore, printzipio eta propo-samenak
betetzeko ahalegin serioa eginez. Ez da erronka makala. Ez eta egun batetik bestera egin ahalko
dena, baina bai, ahalegina egitea merezi duena. Arestian aipatu ditugun balio eta printzipioetan sinesten
dugun pertsonak ez baldin bagara bagara garaietarako egopenean, nor ahaleginduko da?
Zergatik ez jauzi egin gaur egungo alderdietatik etorkizuneko premiek eskatzen diguten egiturara? Gaurko
alderdien egitura gaindituko duenak, irekia izan beharko du, hau da esku hartu nahi duen orok bere ekarpe-na
egiteko tokia izango duena. Alderdiek eskuzabaltasuna erakutsi beharko lukete, baina gaurkotze horixe
da biharko herritarrek eskertuko dutena eta Euskal Herriaren onuran egin behar dena.
Euskal Herri honetan, zerbait erakutsi baldin badugu, ekimena eta ausardia izan dira; Baita pazientzia eta
itxaropena ere. Iritsi da garaia, urte luzeetako aldarrikapen eta saiakerak errealitate bihurtzeko; ezkerretik,
abertzaletasunetik eta demokraziatik. Euskal Herriaren benetako independentzia eta sozialismora dagoen
bidean behar ditugun bitartekoak eta bideak eraikitzeko garaia iritsi da.
G
Editoriala
Datorren aleko gaia: TTIP, Europa AEBen menpe.
e-mail bitartez zuen artikuluak bidal ditzakezue.
Ale bakoitzean josotako 2 iritzi artikulu
argitaratuko dira. ANIMATU!
Aduanaren Txokoa 16-18
31001 IRUÑA
www.ezkerraberri.org Tel: 948206362
fundazioa@ezkerraberri.org

3. >>
“Korsika: agur armei?”
3
Iritzia
014ko ekainaren 24an FNLCk hauxe ira-garri
zuen: ‘aurretiko baldintzarik gabe-ko
desmilitarizazioa eta klandestinitate-tik
urratsez urrats irtetzeko prozesu bat
abiatzea…’.
Biolentzia politikoan 40 urte jardun eta gero, de-libero
horrek 1970.eko hamarkadatik hona irlak
bizitako egoera politikoaren itzulipurdikatzea
adierazten du. IRAk Irlandan 2005ean eta ETAk
2011ean Euskal Herrian hartutako erabakien ondo-ren,
erabaki horrek Europa mendebaldeko azken
hiru borroka armatuen historiaren itxiera dela
ematen du. ‘Estaturik gabeko Nazioen’ ordezkarit-zat
beren burua zuten erakunde horien hamarka-detako
konfrontazio bortitzen zerratzea irudika
lezake, nahiz eta historia bera ez duten eta beren
‘armei agurra’ testuinguru berean ez den jaz o.
Gaur arte ematen zuen FNLCk armak uzteari ekite-ko
asmorik ez zuela. Iragarpena, ustekabeki, Fran-tziako
gobernuak Kortsikarekiko itxitasun-politika
2
Pierre Poggioli
Kortsikar abertzale
eta idazle ezaguna

4. bat daraman testuinguru politiko batean gertatu
da. Bernard Cazeneuve-k, barne-ministroak, irla-ra
maiatzaren 12an eginiko bisitan ezezkoa eman
zizkien Kortsikako Asanbladako hautetsien ge-hiengoak
eginiko eskakizunei: Kortsika Konsti-tuzioan
aipatzea, hizkuntzaren ko-ofizialtasuna,
egoiliar-estatusa eta estatus fiskala. Bere bisita-ren
aurretik Thiel epaileak agindutako enegarren
sarekada gertatu zen: 20 bat galdeketa Valincun
eta Corsica Liberako militante Jean-Pascal Cesari
atxilotzea Parisen.
Zergatik orain?
Sasian daudenen artean debatea ez da berria. Bio-lentzia
politikoa, 1976etik hona egin dena, ziklo
baten amaierara ailegatu da diskurtso nazionalis-ta
‘erradikala’ beste ufada bat bilatzen ari denean.
Dena dela, baldintzarik gabeko urrats aldebaka-rreko
horrek galderak paratzen ditu horretara
eraman duten arrazoiez eta horien ondorioez.
Estatuarekin negoziazio ez-ofizialik egon al da?
Egoera berri horren aurrean Estatuak onartutako
al du bere politika aldatzea? Gutxienez, preso po-litikoak
libre utziko al dira eta militanteen jazar-pena
eten egingo al da?
Kortsikako Asanbladan joera guztietako haute-tsien
gehiengoak, tartean Femu a Corsicako eta
Corsica Liberako 14ek, eginiko eskakizunek pisua
izan dute dudarik gabe. Irmotzat jo daitekeen kei-nu
baten bidez FNLCk debate horretan Kortsikako
Asanbladako hautetsien gehiengoa sendotu nahi
izan duela uler dait eke.
Beste elementu inportantea izan daiteke nazio-nalista
moderatuen (Femu a Corsica) izan dituz-ten
hauteskunde-emaitzak Beren ezkerreko eta
eskuineko aliatuekin batera. Bastiako alkatetza
lortu dute. Izan ere hiri hori hamarkadetan izan
da nazionalisten kontrako gune gotorra ezke-rreko
ideietatik jaten duen Zuccarelli familiaren
manupean eta PCFren laguntzarekin. FNLCren
mugimendu politikoa, hots, Corsica Libera, soken
kontra jarria izan da Bastian biolentzia ez konde-natzeagatik
eta baita Portu-Vecchjun ere. Baldin-tza
horietan ez da harritzekoa mugimendu horrek
ondorioztatzea biolentzia armatuaren inguruko
estrategiari eustea kalterako izan lit ekeela.
Bestalde, oraintsu arte ezinezkotzat jotzen ziren
hainbat aliantza egin ahal izan badira (naziona-listak,
eskuina, alderdi sozialista, Zuccarelli kla-neko
transfugak), nazionalisten indar-ideiak kor-tsikar
gehienek sustengatzen dituztelako izan da.
UMPtik hasita eta ezkerreko indarrekin bukatuta
inork ez du egun zalantzetan jartzen Kortsikako
kultura, hizkuntza eta historia edo garapen insti-tuzionalaren
beharra. Ideia bilakaera hau naziona-listen
ekimenari zor zaiola, baita askotan prezio
oso altua ordaindu duten sasikoei ere, inork ez
du zalantzetan jartzen. FNLCk agenda politikoan
eta kulturalean jarri du Kortsikako identitatea eta
berezitasuna. Konplexurik gabe ondoriozta daite-ke,
Asanbladako emaitzei erreparatuta, egoiliar-estatusa
dela ‘kortsikar nazionalitatearen lehen
urratsa’.
Bestalde, biolentziak gero eta elkar hartuago zi-harduten
nazionalistentzat arazoak sortzen zituen.
Oso delikatua zen diferentzia markatzea klandes-tinitateko
praktika batean oinarrituta zeina askok
gero eta anakronikoagoa eta oraingo egoerarako
desegokia jotzen baitzen. Halaber, biolentzia po-litiko
horrek tokia galdu du atzen urte hauetan
askoz ere arriskutsuagoa den biolentzia mafioso
baten aurrean. Biolentzia iraunarazteak arriskua
ekar zezakeen iritzi publikoak biolentzia politikoa
eta talde mafio soen biolentzia nahas bait ezake.
Gainera FNLC ez zen jada 1970-80 hamarkade-takoa.
1990eko hamarkadaz geroztik ahuldurik
barne-gatazkak medio, bere marka-irudia kalte-tuta
zegoen kortsikarren eta gazteen begietan.
Gauza asko aldatu dira bere adar politikoan eta
kortsikarrek ematen zioten sostengua nahikoa be-heratuta
zegoen. Poliziaren errepresioak irlaren
demografia urria eta baliabide sofistikatuen era-bilera
(nanoteknologia, entzuketak, DNA, bideo-kamerak,
GPS, …) lagungarri izan ditu eta galde-ketek
eta atxiloketek mugimendua asko ahuldu
dute.
4
Iritzia
“Biolentziak
nazionalistentzat
arazoak sortzen
zituen”
>>

5. Atentatu-kopurua nabarmenki murriztu da
sasikoen inplantazioa lurraldean lausotu delako.
Kide berriak lortzea zaildu egin da despoliti-zazio
dramatiko baten ondorioz. Prentsaurreko
ikusgarriak eta hamarna atentatuz osaturiko ‘gau
urdinak’, 1970-80 hamarkadetan FNLCren inda-rraren
erakusgarriak, pixkana-pixkana urritu egin
dira, beren nabarmentasuna eta erakargarritasuna
galdurik. Hilketek eta frakzioen arteko kontu-konponketek
klandestinitatea deslegitimatu dute,
jatorrian erakargarria izan bazen er e.
Betiko nazionalisten aurkarien eta irlako klase
politikoaren zati handi baten, horien artean ku-deaketa-
nazionalismoaren hautetsi berrien, ara-bera
biolentzia balazta izan da borroka politikoa
egiteko. Berrogei urteko biolentzia klandestinoa-ren
ondoren, ehunka gartzela-urteren ondoren,
hilen eta atxilotuen ondoren eta presio judizial
eta poliziak hazkorraren ondoren gertatutako
eboluzioa saihestezina zen.
Aurrera begira zer?
FNLCren biolentziaren orrialdea pasatzear da-goela
dirudien honetan, zein izango da Estatuaren
erantzuna sasikoen esku ir eki horren aurrean?
Euskal Herrian bezala, FNLC beren eskakizunen
lehen lerroan preso politikoak askatzea eta ihes-larien
jazarpena bukatzea jartzen du. Kortsikako
hautetsiei eta eta Estatuari bidaltzen die mezua,
‘presoen arazoa bideratzea’ eta Kortsikan tran-tsizio
legala gerta dadin laguntzea. Alabaina Es-tatuak
interesik edo gogorik ba al du aukera hau
profitatzeko? Ez dago ezer ziurrik. Mota horre-tako
negoziazioa politikoki kalterako izan daiteke
hexagonoko iritzi publikoaren aurrean, eskuine-ko
oposizioarekin tentsio aldi batean eta gizarte
frantsesa nahigabe zabal batean dagoenean. Pa-radoxak
nahi du, une honetan irlaren egoera oso
distiratsua ez izatea, gatazka sozialak ugaritzen
ari direlako eta ‘dena turismoa’ politika ultra-liberala
errealitate ekonomiko nagusia delako.
Langabezia, pobrezia eta prekarizazioa garatzen
ari dira eta kortsikarren gehiengoa txirotzen ari
5
den bitartean gutxiengo bat aberasten ari da. Eko-nomiaren
alor nagusiak, higiezinien ekonomiak
(‘dena turismoa’), eraikuntzaren industriaren inte-res
espekulatzaileekin eta delinkuentzia antola-tuarekin
loturak ditu. Lotura sozialek ahultzearen
testuinguruan, gero eta sarriago zaharrak zahar-etxeetara
bidaltzen dira beren egunak bukatzera
eta gazteei beren oinarrizko eskubideak kentzen
zaizkie (lan duina, etxebizitza, hezkuntza, kultura).
FNLCk klandestinitateari lotu zitzaion une bere-tik
etengabeko erreferentzia egin dio indepen-dentziaz
geroztik (Pasquale Paoli; 1775-1768) herri
kortsikarraren borroka historikoari eta kolonia-lismoaren
kontrako bere erresistentziari. Egun
biolentzia politikoaren erabileraren eraginkor-tasunari
buruzko debateak. jada pasatuta dirudi,
nahiz eta biolentzia politikoari buruzko gogoeta
beharrezkoa den testuinguruari erreparatuz gero.
Kortsikako Asanbladako botoei begira, banaketa
eragiten du ‘progresisten’ eta status quoaren al-dekoen
artean.
Plano ekonomiko eta sozialean FNLCk hainbat
problematika azpimarratzen ditu: etxebizitza,
enplegua, fiskalitatea... Aurreratutako printzek
gizartearen ikuspegi global bat erakusten dute
desadostasunen abstrakzioa egiten du, alegia ka-tegoria
sozial desberdinen interes-gatazkena, eta
lehenesten du ‘batasun nazionaleko desmartxa’
bat kortsikarrek duten interes kolektibo amanko-munak
hobeto defendatzeko
.
FNLC masen borrokara eta mobilizazio publikoe-tara
deitzen du (gai sozialetan, kulturaletan eta
ingurugirokoetan), nahiz eta alor horretan des-mobilizazioa
jazo den. Nazionalistentzar alor
horietan jardutea ezinbestekoa da eta osagarria
eta solidarioa izan behar du Kortsikako ondarea-ren
eta espazio naturalen alde borrokan ari diren
gizarte-eragileekin (kostaldearen defentsarako
elkarteekin edo best elako kontrabotereekin).
Iritzia
“FNLC-k preso politikoak askatzea
eta iheslariekiko jazarpena
amaitzea eskatzen du”

6. Iritzia
“MÉS PER MALLORCA
El futuro es nuestro”
Pocos años después de la llegada de la demo-cracia
se constituyen los partidos políticos
Partit Socialista de Mallorca y Partit Socia-lista
de Menorca. Más adelante se creará la Entesa
de Eivissa. Poco a poco irán consolidando su im-plantación
territorial e institucional hasta conver-tirse
en los partidos hegemónicos de la izquierda
nacionalista y ecologista en las Illes Balears.
En unas islas tradicionalmente conservadoras y
con un movimiento soberanista históricamente
débil conseguirán notables cuotas de voto, re-presentación
y poder institucional. Duplicarán los
votos obtenidos por Unió Mallorquina que repre-senta
la opción centrista y regionalista. En el resto
de islas, con la excepción puntual de Formentera,
no llegarán a enraizar opciones similares a UM (la
cual, finalmente, llegará a desaparecer consumida
por casos de corrupción de sus dirigentes).
Los dos PSM y la ENE formarán grupo en el Parla-mento
Balear (desde las primeras elecciones auto-nómicas
en 1983), constituyen la Federación PSM-Entesa
Nacionalista (1988) y se incorporan a la
Alianza Libre Europea (2008). Forman parte, junto
con otros partidos, de los gobiernos de progreso
en las legislaturas 1999-2003 y 2007-2011. En esos
años se produce un cambio de signo progresista
en el Govern Balear, en los Consells Insulars (las
Diputaciones) y en la mayoría de ayuntamientos
de las Illes Balears tras décadas de gobiernos de
UCD o AP (PP).
La evolución ideológica y los avatares internos de
los partidos o del movimiento nacionalista de los
últimos 38 años resultan imposibles de explicar o
sintetizar en el espacio que ocupa este escrito. Me
centraré, por tanto, en intentar explicar los diver-sos
procesos que se han puesto en marcha desde
el año 2010 hasta la actualidad principalmente en
la isla de Mallorca.
En una asamblea general del PSM (febrero 2010) se
debaten y establecen diversas líneas estratégicas y
políticas. Entre otros se fija, como uno de sus prin-cipales
objetivos, trabajar para alcanzar la máxima
confluencia en el conjunto de la izquierda nacio-nalista.
En Mallorca, en ese momento, ese espacio,
junto con el PSM, esta formado por varios partidos
de ámbito local, por Entesa per Mallorca (escisión
del PSM) y por Esquerra Republicana-Mallorca.
En la asamblea también se debatirá la política de
alianzas para encarar las elecciones autonómicas
y locales que se celebrarán en 2011. Finalmente el
PSM concurrirá en coalición con Entesa per Ma-llorca,
Los Verdes e Iniciativa d’Esquerres (escisión
de IU). Esquerra no llegará a incorporarse a la coa-lición.
Aunque no se consigue revalidar el gobierno de
progreso la coalición, encabezada por el PSM, ob-tiene
unos buenos resultados electorales (3a fuer-za
en el Parlamento Balear, en el Consell Insular y
el Ayuntamiento de Palma, con MÉS de un 10% de
votos).
Tras las elecciones de 2011 se abrirá un proceso de
diálogo y negociación entre el PSM y Entesa per
Mallorca que, a principios de 2013, facilitará llegar
Magí Moranta Morey, Miembro de la Comisión Ejecutiva del PSM-ENTESA
“Se establece como linea
estratégica trabajar
para alcanzar la máxima
confluencia en conjunto
de la izquierda
nacionalista”
6

7. Finalizados estos procesos de confluencia en los
espacios soberanista y ecosocialista los partidos
que se han presentado en coalición valoran la ne-cesidad
de dar un paso adelante a fin de construir
juntos un nuevo actor de la política mallorquina
y con la intención de convertirse en un sujeto de
alcance interinsular, abierto y plural.
La primera asamblea donde la, hasta entonces,
coalición electoral se constituye en movimien-to
político eligió el nombre de MÉS per Mallorca
(MÉS), se aprobó el manifiesto programático, se
eligió el portavoz y la co-portavoz, y se eligió la
primera ejecutiva de MÉS. Una ejecutiva, sin cuo-tas
de partido, donde cada persona presente en la
asamblea votó a las personas que quiso.
Una idea fuerza del manifiesto programático era el
compromiso de mejorar la democracia represen-tativa
y avanzar con la democracia participativa.
Inherente a este compromiso, era asumir también
una mejora de la democracia interna. Por eso en la
II asamblea se aprobó el proceso de primarias para
elegir al cabeza de lista (y el resto de la candida-tura)
en el Parlament Balear, al Consell Insular, al
Congreso, al Senado y al Parlamento Europeo. Es la
primera vez que se hará un proceso similar en los
partidos de Mallorca. En las primarias, tanto para
ser candidato como para poder elegirlos podrán
participar todas las y los militantes y afiliados así
como las ciudadanas y ciudadanos que lo deseen,
que se identifican con el perfil político de MÉS per
Mallorca y que no militen en un partido supramu-nicipal
que no forme parte de MÉS.
7
Iritzia
a un congreso de fusión el cual verá nacer a una
única organización denominada PSM-ENTESA.
El verano del mismo año PSM-ENTESA y Esque-rra
Republicana-Mallorca comienzan a trabajar un
documento con varias propuestas de acuerdos
políticos y de posible colaboración conjunta. Es-pecial
mención merece la plasmación del recono-cimiento
mutuo como referentes del soberanismo
progresista del PSM-ENTESA respecto a ERC (en
Catalunya) y de éstos respecto a la organización
mallorquina; actividades y complicidades mutuas
entre las Fundaciones Emili Darder y Josep Irla, las
juventudes de los partidos (JEN-PSM y las JERC) o
en el espacio conjunto de la Alianza Libre Euro-pea.
Se acuerda igualmente la creación de órganos
conjuntos para velar por el cumplimiento de los
acuerdos y trabajar especialmente con el objetivo
final de hacer posible, a medio plazo, la confluen-cia
orgánica de las dos organizaciones a nivel de
Mallorca.
Si en los años posteriores a las elecciones del 2011
se viven todos estos procesos de convergencia en
el espacio de la izquierda nacional también hay
procesos similares en el espacio del ecosocialis-mo.
Los Verdes e Iniciativa d’Esquerres se fusionan
y surge la organización IniciativaVerds.
“Se acuerda
la creación de organos
con el objetivo final
de hacer posible
la confluencia orgánica
de las dos
organizaciones”
“Las primarias están
abiertas tanto
a la militancia como
a la ciudadanía”

8. MÉS per Mallorca funciona de forma asamblearia
lo que supone cesión de soberanías de los partidos
en la asamblea; no contempla cuotas de partidos;
implica la renuncia de las siglas del partido por el
nombre común; los ciudadanos que no militan en
MÉS tienen capacidad de decisión sobre qué de-ben
ser sus candidatos y sobre las políticas que
realizará MÉS. La coherencia de lo que dices, del
mensaje político, debe verse reflejado con las for-mas
de la organización que los emite.
Si la I Asamblea había efectuado una llamada a la
confluencia de personas a título individual y de
más organizaciones la II Asamblea de MÉS per Ma-llorca
ya vivirá la incorporación de Esquerra Repu-blicana-
Mallorca y otras tres fuerzas políticas de
ámbito local.
Asimismo entre estas dos asambleas de MÉS per
Mallorca hemos asistido a la progresiva aparición
de asambleas locales de MÉS per Mallorca; al de-sarrollo
del acuerdo político entre PSM-ENTESA y
Esquerra Republicana-Mallorca que ha posibilita-do
la constitución de la Federación PSM-ENTESA-ESQUERRA;
y la consolidación de las relaciones de
MÉS con varios partidos de ámbito local que, muy
pronto, podrían colaborar con nuestra coalición.
En el resto de islas también se están generando es-pacios
de confluencia y trabajo unitario. En Menor-ca
con la consolidación de PSM-MÉS per Menorca
y la aparición de la plataforma ARA MAÒ (suma de
PSM-Més per Menorca, IniciativaVerds y Esquerra).
En Eivissa con la estructuración de la Plataforma
d’Unitat Ciudadana (PUC) que acoge a personas,
organizaciones y partidos progresistas. Finalmente
Gent per Formentera representa, desde hace dos
legislaturas, el espacio político que se está cons-truyendo
en Mallorca y Menorca y ya hace tiempo
que es la fuerza hegemónica en la isla.
MÉS per Mallorca es más plural y más fuerte por
la entrada de nuevas fuerzas políticas y de nuevas
personas que se han incorporado al proyecto. Es
más democrático por las formas con las que ha
acordado funcionar internamente. A día de hoy
está más presente en la sociedad mallorquina, hoy
está en mejores condiciones de promover un cam-bio
político en Mallorca y el resto de las Illes Ba-lears.
8
Iritzia
“La coherencia de
lo que dices,
debe verse reflejado
con las formas
de la organización
que los emite”
MÉS PER MALLORCA, etorkizuna gurea da.
Magí Morantak MÉS PER MALLORCA koalizioaren sorrera
azaltzen digu. Gaur egun Euskal Herrian bizi dugun proze-suan
lagungarri izan daitezkeen planteamenduak azalduz.
Koalizioak alderdi ezkertiar abertzaleen arteko elkarlana
eta herrietarrei egiturak zabaltzea hartu dute bere lana-ren
oinarri. Demokrazia ordezkatzailetik demokrazia par-te-
hartzailera salto egin nahi duen koalizioa da. Alderdi
ezberdinek osaturik egon arren, herri batzarretan, koali-ziokide
ez diren pertsonek ere parte har dezakete, beti
ere, kolizioaren parte ez den alderdi baten kide ez baldin
badira. Horrela, ordezkariak aukeratzeko primariak egin
dituzte eta elkarlanerako bideak zabaltzen jarraitu dute,
maila pertsonaleko atxikimenduak ere bultzatuz.
Guzti honen emaitza PSM-ENTESA-ESQUERRA federa-zioaren
eta ARA MAÒ plataformaren sorrera izan da.

9. bere egiten ditu hitzarmen honetan agertzen di-ren
oinarrizko ideiak, ekonomia, bizi-baldintzak eta
garapen jasangarria bideratzeko tresna behar duela
izan. Justizian oinarrituriko ekonomia bultzatzea,
alegia.
Baina zer da Justizian oinarrituriko ekonomia eta
nola artikulatu behar da? “Frente Amplio”ko kideek
argi dute: alderdiek beraien programak garatzean
baloreak zabaltzen ari dira, balore batzuri besteei
baino garrantzi gehiago emanez oinarrizko ideiak
eta baloreak finkatzen doaz. Beraien esanetan, be-raien
jarduna bultzatzen duen balore nagusia nor-banakoaren
garapena da, eta ondorioz, beraien
politika herritar guztiak osotasunean garatzeko
beharrezko baldintzak sortzean oinarritzen da, ga-rapen
hau, soilik, Giza-eskubideak oinarri harturik
lor daitekeelarik.
9
“... La justicia supone, inequívocamente,
la superación de la pobreza en sus múl-tiples
dimensiones, de las desigualdades
estructurales, en el marco de sociedades
basadas en diferentes grados de
explotación y marginación social.
De allí que su superación se vincula
con el desarrollo del potencial humano
y social de la población ...”
Azterketa
“FRENTE AMPLIO,
indar politikoek baloreak
eraiki behar dituzte”
ruguaiko lehendakaria den Jose Mujicak na-hikoa
zeresan eman du azkenaldian. Bere iza-te
umilak eta bere hitzen erakargarritasunak
karisma berezia duela argi uzten du. Bere hitzek
eta izateak isladatzen duten koherentziak lidergo
natural bat ematen dio eta aurrera begira aldake-ta
sakonak ekar ditzake, bai Uruguai-en eta baita
alboko herrialdeetan. Baina aldaketak ez datoz soi-lik
pertsona konkretuen eskutik, mugimenduetatik
eta ideiei eskaintzen zaien babes sozialetik baizik,
ideien errotzetik alegia.
Hego Ameriketan azken hamarkadan aldaketa sa-konak
ematen ari dira. Ezkerreko mugimenduen eta
hauen ideien eta baloreen zabalkuntza nabarmena
ematen ari da. Ezin da esan jardunean denak ber-dinak
direnik, baina finean antzeko kontzeptuetan
oinarritzen dira: urteetan AEBen txontxongilo iza-tetik
burujabetasuna berreskuratzea eta aberasta-sunaren
birbanaketa bideratzea.
Hala ere, mundu neokapitalista honetan, non
merkatuek duten garrantzia izugarria den, plan-teamendu
hauek munduko ekonomiaren arkitekto
izan den EEBB interesen aurka talka egiten dute eta
ondorioz sistema ekonomiko burujabea osatzen
joatea herrialde askok bere egiten duten helburu
bihurtu da. 1991ean “Tratado de Asunción” de-lakoan
MERCOSUR-en sorrera adostu zuten: Brasil,
Argentina, Paraguai eta Uruguai izan ziren aintzin-dari,
aurrerago, 2006an Venezuela eta 2012an Bo-livia
gehituz, handitzen delarik. “Frente Amplio”k
azken hauteskundeetan aurkezturiko programan
U
“... son derechos indivisibles, interrelacio-nados
e interdependientes. Así, el
avance de uno facilita el avance de los
demás, de la misma manera que la priva-ción
de uno de ellos afecta a los demás. No
existe desarrollo, sin un acendrado respeto
por los Derechos Humanos, garantizados
por las estructuras productivas, sociales,
políticas, culturales y los acuerdos jurídicos
establecidos en el pleno ejercicio de la
democracia y el estado de derecho....”

10. 10
Azterketa
Baina, giza-eskubideekin batera garatzen diren ba-loreez
gain, konfidantza balore gisa azpimarratzen
dute. Jendeartearekiko konfidantza kohesio sozia-lerako
ezinbesteko balore gisa aurkezten dute, bai
elkarbizitzarako eta baita etorkizunaren eraikun-tzan.
Jendarteko kide, herri bateko kide sentitzeak
duen garrantzia azpimarratzen dutelarik. Soilik
konfidantzaz bideratu daitezke sor daitezkeen in-teres
sozialen arteko kontraesanak, eta horrek be-rak
konfidantza gehiago sortzen du, kohesio sozia-la
areagotuz. Horren ondorio bezala ulertu behar
da ekintzen eta hitzen arteko koherentzia bilatzea
ere. Boterearen erabileran etika berritua behar dela
diote.
Beraz, “Frente Amplio”k baloreetan oinarrituriko
garapena bultzatzen duela esan genezake. Garapen
ereduari dagokionez, behar materialak asetzeaz
gain, partehartze politiko eta soziala areagotuko
dituen eredu baten aldeko apustua egiten dute.
Eskubideak gehituz, partehartze politikoa bultza-tuz,
ongizate estatua garatuz eta herri solidarioa
landuz.
Helburuak betetzeko ezinbestekotzat jotzen dute
hazkunde ekonomikoa baina, hazkunde hori no-lakoa
behar duen ere argi definitzen dute. Pro-dukzioan
oinarrituriko garapen estrategien alde
egiten dute, aberastasun gehiago sortzearen alde-ko
apustua eginez, baina baita sorturiko aberasta-sunak
modu ekitatiboago batean banatzearen alde
eginez.
Errealitate sozio-ekonomikoa ezberdina izanik ere,
hainbat planteamendu gure jendartean eta erakun-deetan
egiturazko aldaketak bideratu ahal izateko
baliagarri izan daitezke, beti ere, jendarte juxtua-goaren
bila.
Planteatzen den ideia nagusienetarikoa, progra-man
zehar behin eta berriz errepikatzen dena,
administrazioa eta jendartearen arteko sinbiosia-ren
beharra da. Bai eragile sozial eta baita eragile
ekonomikoei dagokionez. Sinergiak edo elkarlanak
sortzea aurrera egiteko eta garapen juxtua bidera-tzeko
ezinbesteko tresna gisa azaltzen dute, eta
horretaz gain administrazioaren egituraz eta balo-reez
hausnartu beharra ere aipatzen da.
Interes korporatiboak alboratu eta elkarlanerako
ideia luzatzen dute, guztiok herri bateko kide iza-nik,
soilik guztion artean lortuko baita justizia so-ziala.
Beraz, ardura soziala geureganatu behar dugu.
“... La cuestión pública demanda, una
ética renovada y cuidadosa de la
administración del poder. El abuso y la
utilización del mismo para el beneficio
personal, son contrarios
a la ética así entendida....”
“... El involucramiento
ciudadano de los participantes del proceso
productivo es un objetivo central. Necesi-tamos
de la creación nacional, por parte de
todos y todas; de una renovada cultura del
trabajo. El trabajo como acción creadora
y de responsabilidad social es básico para
avanzar en el país productivo con justicia
social. Esto supone organizar la gestión,
del desarrollo de la calidad y la producti-vidad
sistémica en base a la circulación de
conocimientos y participación de todos los
miembros de las organizaciones, procuran-do
dar el ejemplo desde el Sector Público
con una administración transparente,
definición de planes, y fortalecimiento del
concepto de servidores públicos por parte
de sus funcionarios....”

11. 11
Azterketa
Ezker mugimendua zabala izanik, kuriosoa da eko-nomiaren
kudeaketak hartzen duen indar progra-matikoa.
Eredu ekonomikoaren aldaketa, eredu
sozialaren aldaketaren oinarrian ezartzen dute.
Norbanakoaren garapen pertsonala lortzearen bi-dean,
interes kolektiboen babesa eta beharra az-pimarratuz.
Neurri zehatzetan sakondu gabe, ekonomian egi-turazko
aldaketak egiten joateko pausuak zehazten
dituzte, beti ere ekonomia globala kontuan izanik
eta inbertsioen kudeaketan tentuz ibili behar dutela
azpimarratuz. Programan beldur horiek agerian ge-ratzen
baldin badira ere, hainbat neurri ausart pro-posatzen
dituzte, esate baterako, bitartekari fina-tzieroekiko
kontrola, oinarrizko elikagaien prezioen
kontrola, ogasun politiken aldaketak –non kontsu-mo
zergak murrizten diren eta errentetan eta abe-rastasunean
indar gehiago egiten duten– oina-rrizko
sektore ekonomikoetan administrazioaren
parte-hartze zuzena, kapitalaren flujoen kontrola,
zor publikoa mantendu interesak murrizteko bi-deak
jorratuz, txanpon truke politikak inflazioaren
kontrol gisa aplikatu, etab.
Programan zehar, bestelako eraldaketa sakonekin
laguntzen ez baldin badira, neurri hauek ez direla
nahiko argi usten dute. Gastu publikoaren gaine-ko
kontrola ezinbestekotzat jotzen dute, zer, non,
nola, zertarako gastatzen den definitu eta jarrai-penereko
tresnak sortzea ezinbestekotzat jotzen
dute.
Beraz, “Frente Amplio”k aipaturiko neurri ekono-mikoez
gain, arlo ekonomiko garrantzitsuetan era-giteko
eta sakontzeko beharra azpimarratzen dute
eta oinarrizko pausuak finkatzen dituzte, denak
elkarlotuak eta aldi berean bakoitzean modu des-berdinduan
eragin behar delarik. Enplegu politikak,
soldaten politikak, politika industrialak, merkatu
politikak, politika sektorialak, etab.
Hala ere, argi dute hazkundea bere horretan ez
dela helburua, helburua garapena dela, eta ha-sieran
esan bezala, norbanakoan oinarrituriko ga-rapena,
pertsonengan oinarrituriko garapena. Bai
oraingo eta bai ondorengo uruguaitarren garapena.
Horregatik, oraingo eta etorkizunera begira, aukera
berdintasun bidean, gutxietsienak diren sektoree-kiko
politika zehatzak aplikatu eta ingurumenaren
zaintza neurriak ezinbestekotzat jotzen dituzte.
Neurri zehatzak irakurri nahi dituenak ondorengo
esteka edo lotura jarraituz aipaturiko dokumenta-zioa
topa dezake:
Frente Amplioren programa 2014-2020
http://www.frenteamplio.org.uy/sites/frenteamplio.org.
uy/files/Programa%20nacional%20FA%202014-2020.pdf
JOSE MUJICA
(Montevideon jaioa, Uruguai; 1935eko maiatzaren 20an)
Uruguayko lehendakaria.
Gerrilletako kide izan zen eta 1985. urtetik aurrera
politikan dabil. Arrantza, abeltzantza eta nekaza-ritza
ministroa izan zen 2005-2008 urteen artean.
Movimiento de Participación Popularko (Frente
Amplioko sektore nagusia) burutzari uko egin zion
2009.ean, lehendakaritzarako hautagai bihurtu ze-nean.
“... Los países pueden tener crecimiento
pero no desarrollo, con un modelo sin ma-yores
compromisos de responsabilidad. Sin
responsabilidad social compartida es difícil
lograr estadios crecientes de desarrollo....”
“... Hablamos de desarrollo cuando este
proceso de contribución al esfuerzo social
se realiza en marcos crecientes de equidad,
justicia y participación en las decisiones
colectivas, y con la correspondiente y justa
retribución. Y particularmente, cuando
este esfuerzo se traduce en formas de
superación personal, de construcción de
proyectos de vida, de realización personal
y comunitaria. En definitiva, de la felicidad
de los seres humanos, objetivo central de
cualquier proceso de desarrollo.....”

12. “Syriza”
Greziar iraultza
Estatuen Europak Greziako gizartea gutxietsi eta experimentu sozio-ekonomikoak frogatzeko gune bihurtu dute. Alemaniako bankaren interesak defendatzeko bideak frogatu eta emaitzak aztertzeko gune bihurtu da. Horren ondorioz, Troikak, gobernu titereak ezarri ditu eta bere austeritate politikak aurrera eraman ditu. Agerian geratu dira alderdi handiek eragile makroekonomikoekiko duten menpekotasuna eta ondorioz, mugimendu “erradikalagoak” nabarmen zabaldu dira. Syrizaren Europako hauteskundeetako arrakasta kontestu honetan irakurri beharra dago. Harturiko neurriek gizartea txirotu dute eta ez dituzte neurriak justifikatzeko erabilitako helburuak bete. Greziaren zorra PIB-arekiko %120 zen eta gaur egun, neurrien aplikazioaren ondoren, BPG-aren %175 da.
Anabasa guzti honetan, greziarrei ilusioa berreskuratzen lagundu dien proposamen politikoa zabaltzen ari da, Syriza. Ezkerreko koalizio zabalak izugarrizko emaitzak lortu ditu Europako hauteskundeetan. Eta onartu behar da ez dela makala izan beraien lorpena, zeren boterearekin lotura zuzena izan ohi duten komunikabideek, beraien aurkako kanpaina gogorrak abiarazi baitituzte.
Argi dago jendartea egungo egoerara eraman dituztenekin haserre dagoela, eta horrek Syrizari aurrera egiten lagundu dion bezala (2009an %4etik 2014ko %27rako jauzi kuantitatibo nabarmena izan dute), beste muturreko fenomenoen jaiotza ere ekarri du: “Amanecer Dorado” mugimendu faxistaren gorakada kezkagarria azpimarratu beharra dagoelarik.
Baina, Syriza izan da aldaketa zuzentzeko gaitasuna duen alderdi gisa jendarteak onartu duena. Gaur egungo egoerara eraman dituzten alderdi klasikoen gainbehera bideratuz. Alderdi klasikoak, austeritatea, korrup- zioa, klaseen arteko desberdintasunen sortzaile gisa identifikatuak dira eta horrek jendartean sistemaren erabateko aldaketaren beharra areagotu du. Syrizaren aldaketa proposamenaren baitan gaur egungo sisteman aldaketak bideratzeko neurriak topa ditzakegu:
Neurri sozialak: murrizketak hasi aurreko garaietarko oinarrizko soldata berreskuratzea, etxegabeei aterpea eskaini eraikuntza publikoetan, elizaren eraikuntzetan edo bankaren esku dauden eraikuntzetan, eta doako osasun zerbitzua ere, haurrak pairatzen ari diren goseteak ekiditeko dohako gosari eta bazkariak eskola jantokietan, dituzten sarreren %30erainoko diru-laguntza etxetik kanporatzear daudenentzat, dependentzia gastua eta langabezi laguntzen igoera, premiazko produktu eta ondasunen zergen murrizketa eta luxuzkoetan igoera, aldibaterako kontratu kopuruaren mugaketa, osasun koordainketa kendu, immigrazioa babestu familiak berrelkartzeko programak garatuz, dohako osasun zerbitzua eta hezkuntza, internamentu zentroetan giza- eskubideak errespetatzen direla bermatu...
Neurri demokratikoak: proportzionalagoa izan dadin hauteskunde legea aldatzea, elizak dituen abantailak kendu, tratatu internazionalak erreferendumean bozkatu, parlametariek dituzten pribilegioekin amaitu, esate baterako, lege aurrean duten zigorgabetasuna...
Segurtasun indarrei edo Estatuko indarrei dagozkien neurriak: gastu militarraren murrizketa izugarria, manifestazioetan eta ekitaldi politikoetan polizien infiltrazioa debekatzea, munduan zehar dituzten militarren itzulera, NATOtik irtetea (gaur egun zentzurik ez baitu) eta Israelekin duten kooperazio militar hitzarmenak apurtzea Palestinako auziaren alde eginez...
Egiturazko neurriak: errenta altuenei zergak igo – urteko 500.000 €tik gorako irabaziak dituztenei – %75eraino igo dezaketelarik, baita elkarteen zergei dagokiona, energia berriztagarrien aldeko apustu erreala eta ingurumenaren zaintza neurriak hartu, bankaren nazionalizazioa eta pribatizaturiko industria estategikoak berreskuratu, lan ikuskaritza handitu, laguntza estatala jasotzen duten enpresei jarraipen zorrotzagoa egin, ospital pribatuekin amaitu eta publikoetan kudeaketa pribatuarekin amaitu.
Europako Batasunarekiko eta merkatuekiko erlazioari dagozkien neurriak: Zor publikoaren auditoria egin eta maileguen itzulketa adostu hazkunde ekonomikoa eta langabeziaren murrizketa ematen denean itzultzeko, Europako Banku Zentralak zuzenean dirua Estatuei ematea borrokatu banken espekulazioa ekiditeko, Tobbin tasa (transakzio finantzieroen gaineko zerga) ezarri, eratorri finantzieroak eta espekulatzaileak debekatu eta banka sekretuaren eta kapitalaren ihesaren aurkako neurriak hartu...
Syrizaren proposamenak neurri zentzudunak direla esan daiteke, ados edo desados egon gaitezkeenak, baina finean herriaren burujabetza eta demokrazia berreskuratzea bilatzen dutenak. Horretan datza Syrizaren arrakasta eta Europako indar aurrerakoeik ere ildo berean landu beharko lituzkete berain proposamenak Korporazio Handien eta Merkatuen Europari aurre egin ahal izateko.
Azterketa