Een overzicht van begrippen en kennis die te maken hebben met de impact van sportevenementen

1. Gastcollege 14 september 2009
Egbert Oldenboom

2.  Kosten organisatie OS bedragen ca. US$ 3,2
mrd.
 Wordt gedekt door ticketing, media,
sponsoring
 Lasten van investeringen in infrastructuur
(accommodatie, vervoer, Olympisch dorp)
afhankelijk van
 Bestaande infrastructuur
 Rentabiliteit/hergebruik/evenementenbeleid
 Organisatie OS leidt tot groei BNP.

3.  ETOA
 Toeristen blijven
weg
 Bezoekers alleen
voor de sport

4.  Met de organisatie van grote
sportevenementen kan Nederland zich op de
kaart zettenen een impuls geven aan de
economie.
 Het organiseren van spraakmakende
(sport)evenementen biedt een goede
gelegenheid om Nederland in beeld te
brengen. Er kan zo een ‘trackrecord’ worden
opgebouwd waaruit blijkt dat Nederland over
veel organisatiekracht beschikt.

5.  Het kabinet wil de mogelijkheid om de Olympische Spelen
in Nederland te organiseren verder onderzoeken. Een
volledige, deskundige en onafhankelijke
(maatschappelijke) kosten-batenanalyse van Olympische
Spelen in Nederland is van groot belang en dient als input
voor verdere besluitvorming. Nog in 2009-2010 zal het
kabinet deze analyse laten verrichten. Daarbij zullen ook
de resultaten van eerdere en toekomstige Spelen in
ogenschouw worden genomen. Belangrijk uitgangspunt van
het kabinet is dat het voor Nederland al winst oplevert om
de ambitie te hebben, zonder dat de Spelen misschien ooit
in Nederland worden georganiseerd.

6.  Economische impact
 Uitgaven door bezoekers:
 Euro 1996: €240 mln;
 Euro 2000: €108 mln (alleen NL).
 Totaal Euro 2000 in NL: 145 mln.
 Publieke kosten en baten (in NL)
 Totaal kosten: €26.6 mln.
 Total opbrengsten: €41.3 mln.
 Positief saldo: €14.7 mln.
 Promotionele waarde speelsteden

7. 0 5 10 15 20
Polen
UK
Denemarken
Frankrijk
Belgie
Zweden
Spanje
Zwitserland
Oostenrijk
Italie
Japan
VS
Nederland
Duitsland: inkomend toerisme in
2006 tov 2005 (verandering in %)
Bron: Statistisches Bundesamt (2007)

8. Overnachtingen tijdens WK 2006
(% afwijking 6/2006 tov 6/2005)
-50
0
50
100
150
200
250
300
350
Totaal
Buitenlanders
Duitsers
Bron: Bangerth (2007)

9.  Vraag: welke evaluatie-methode biedt het
meeste inzicht voor de overheid?
 Economische impact of kosten-baten analyse

11.  Economische impact = de ADDITIONELE
BESTEDINGEN veroorzaakt door het
evenement
 Economische impact is populair maar is
slechts een ONDERDEEL van de
maatschappelijke kosten en baten
 Kosten-baten analyse is ‘beste keuze’ (maar
te technisch?)
 Voorstel: kosten-baten analyse voor
doelgroepen

12. •Overheid
•Bedrijven
•Inwoners
 Kosten en baten voor verschillende groepen
(regionaal en landelijk)
Kosten Baten
•Totaal

13. •Overheid
•Bedrijven
•Inwoners
•Totaal

14. •Kosten •Baten
•Steden promotie
•Holland promotie
• Belasting inkomsten•Uitgaven aan
veiligheid en promotie
•Overlast
•Overheid

16. Kosten Baten
•Steden promotie
•Holland promotie
• Belasting inkomsten•Uitgaven aan
veiligheid en promotie
•Overlast
•Overheid

17.  Verschil maken tussen regionale en nationale
bestedingen
 Voorbeeld: bezoek Nederlanders aan wedstrijd
 Verschuivingen:
 In tijd: bijvoorbeeld vakanties van Nederlanders
 Ruimte: bijvoorbeeld bezoek binnensteden
 Bedrijfstak: bijvoorbeeld uitgaven aan
merchandising
 De 0/1 hypothese: wat is het alternatief

18.  Hoe vol is het glas?
 Alternatief 1:
Geen EK/WK/OS
 Alternatief 2:
EK/WK/OS in
ander land
 Voorbeeld:
discussie over
‘couch potatoes’
in Duitsland

19.  Een economische impact analyse
(EIA) benadert de korte termijn
effecten van een evenement door
middel van het meten van extra
bestedingen
 Een kosten-batenanalyse (KBA of
MKBA) vergelijkt de kosten en
baten van (bijv.) een evenement

20. Ministerie van VWS
Ministerie van EZ
Ministerie van BZK
Nederlands Bureau voor Toerisme
Amsterdam, Rotterdam, Arnhem, Eindhoven

21. Diopter
TNO Inro
Sliepen Consultancy
NRIT
MeerWaarde
Interview*NSS
Nipo

22.  Bestedingen: fl. 268 mln. vs fl. 613 mln.
 Kernpunt: welke uitgaven zijn additioneel?

23.  Bepaal het (geografische) gebied
 Neem de additionele bestedingen
 Bestedingen van bezoekers van buiten én
 Specifiek voor het evenement gekomen
 Mogelijke verfijningen:
 Geen transportkosten, tenzij in het gebied
 Geen organisatorische uitgaven tenzij
‘additioneel’
 Wegblijven andere toeristen door evenement
 Thuisblijven locale bevolking dankzij evenement

24.  Hoe vol is het glas?
 1 situatie: evenement vindt
plaats in NL
 0 Alternatief A: Geen
EK/WK/OS
 0 Alternatief B: EK/WK/OS in
ander land
 Voorbeeld: discussie over
‘couch potatoes’ in Duitsland

25.  Bezoekers (supporters)
enquête
 Enquête onder NL
bevolking
 Onderzoek onder
bedrijfsleven
(kwalitatief)
 Enquête in 5 Europese
landen

26.  Een nul meting is een meting die (eerder)
plaatsvindt in de tijd en waarmee je kunt
vergelijken.
 Een nul hypothese is een alternatieve
werkelijkheid, die plaats zou kunnen vinden
op het zelfde moment als de 1 gebeurtenis.
 Een nul meting is een empirische referentie.
 Een nul hypothese is een theoretische
referentie.

27.  Bezoekers
 Aantallen per speelstad
 Overnachtingen per speelstad
 Per land van herkomst
 Economische impact
 Bestedingen
 Toegevoegde waarde (per speelstad & bedrijfstak)
 Werkgelegenheid (per speelstad & bedrijfstak)
 Promotie
 Bekendheid per speelstad voor en na het evenement in 5 Europese
landen
 Imago speelsteden voor en na het evenement
 Beleving Nederlandse bevolking
 Beleving bedrijfsleven

28. • Enquêtes
• Begrotingen
•Toegevoegde waarde
•Belastingen
•Werkgelegenheid
•Bestedingen bezoekers
•Organisatie
•Promotie
•Overlast
•Waardering
•Regionaal
•Nationaal
•Financieel
•Niet financieel

30. •ƒ mln

31.  Bedrijfsleven:
 Horeca: impuls ƒ 157 mln., saldo (t.w.) 77,4 mln.
 Fast food, cafés, campings
 Hotels last van uitval buitenlandse vraag, m.n.
Amsterdam
 Detailhandel last van binnenlandse
vraagverschuiving

32. 0%
10%
20%
30%
40%
50%
60%
70%
80%
90%
100%
AmsterdamRotterdam Arnhem Eindhoven
10
19 20 18
18
23 16 25
72
58 63 57
Geen verschil/weet niet
Minder vaak bezocht
Vaker bezocht

34. erg positief
21%
positief
63%
neutraal
12%
negatief/weet
niet
4%

35. 0
10
20
30
40
50
60
70
80
90
100
AmsterdamRotterdam Arnhem EindhovenOverig Nederland
Neutraal
Minpunt
Pluspunt

36. 0
10
20
30
40
50
60
70
80
90
Mooi Veilig Saai Een
bezoek
waard
0 meting 1 meting

37.  inkomsten: ƒ 100,4 mln.
 uitgaven: ƒ 73,5 mln.
 batig saldo: ƒ 26,9 mln.
 geringe promotie effecten

38. Overheid
moet
investeren
15%
Overheid
moet quitte
spelen
59%
Overheid
moet
verdienen
23%
Weet
niet/geen
mening
3%

39.  Kracht:
 Eenvoudig te implementeren methode
 Overeenstemming over toepassing
 Zwakte:
 Beleidsrelevantie: kosten?
 Vraaggeoriënteerd (Keynesiaans): weinig houvast
voor lange termijn beleid.

40.  Kracht/ kansen:
 Superieure inzage in belangen betrokkenen en
maatschappelijke discussie;
 Conceptueel kader voor richtlijnen evenement
evaluatie.
 Zwaktes/bedreigingen:
 Minder geschikt voor onduidelijke 0/1 situatie, bijv.
beleidsevaluatie (langere termijn);
 Geen werkelijke groei-theorie (accountant vs
ondernemer).

41.  Wat wordt verstaan onder de legacy van een evenement?
 Hoe kun je onderzoeken of dat bestaat?
 Wat is het probleem met het berekenen van de
economische impact van sport?
 Wat is het CBS, het CPB en het SCP? Hebben deze iets met
sport te maken?
 Wat is het Saar Boerlage-effect? Wie is daar bang voor?
Waarom?
 Geef in een schema of tekening de (mogelijke) toeristische
effecten van een evenement weer.

42. Egbert Oldenboom
MeerWaarde Onderzoeksadvies

43.  Additionele bestedingen
 Achteraf (realisatie):
 Aantal bezoekers (bijv. tellen, luchtfoto’s,
kaartverkoop)
 Aandeel additioneel.
 Verblijfsduur.
 Uitgaven p.p. per dag
 Vooraf (voorspelling): VALUE model

44.  Het bepalen van de economische impact op
basis van kenmerken van evenementen
 Het model berekent:
1. De waarden van de sleutelvariabelen (V, A, L,
UE)
2. De economische impact
 Statistische relaties op basis van database:
evenementen tijdens het Sportjaar 2005
(n=1.736)

45.  Bezoekers + media (investeringen,
journalisten) + organisatie + deelnemende
atleten.
 Economische impact bez. = V * A * L * UE
 V = aantal bezoekers (Visitors)
 A = aandeel Additionele bezoekers
 L = verblijfsduur (Length)
 UE = uitgaven p.p. per dag (Unit-
Expenditure)

46. Kenmerken
van
evenementen
econo-
mische
impact
uitgaven
verblijfsduur
additionele bezoekers
aantal bezoekers
• Het VALUE model berekent de waarde van de
sleutelvariabelen (additioneel, verblijfsduur, uitgaven) aan
de hand van de kenmerken van de evenementen

47.  De relatie tussen de kenmerken en de sleutel
variabelen is bepaald op grond van
statistische analyse
 Gebaseerd op 1.736 bezoekers aan 9
evenementen tijdens het Sportjaar 2005
 Verschillende kenmerken van evenementen
zijn getest op hun ‘verklarende kracht’.

48. Kenmerk Waarde
Locatie (openbaar of besloten) Openbaar: 0
Besloten: 1
Toegangsprijs Euro’s
Een- of meerdaags Meerdaags: 1
Eendaags: 0
Duur Aantal dagen
Nationaal/regionaal Nationale uitstraling: 1
Regionale uitstraling: 0
Toeschouwers-sport Populaire toeschouwerssport: 1
Geen populaire toeschouwerssport: 0
Evenement-status Internationale status van het evenement: WK, EK of NK
Sociale status sport Hoog (bijv. golf, catamaran, tennis): 3
Standaard (overige): 2
Laag (bijv. boksen): 1
Aantal toeschouwers Tussen de 10 en de 850.000
Log (toeschouwers) Tussen de 1 en de 5,9
Deelnemers-evenement Aanzienlijk deel van de bezoekerspopulatie is deelnemer of
begeleider: 1
Overig: 0

49. Evenement Locatie (venue) Duur
Wieler zesdaagse Besloten Meerdaags
ABN AMRO WTT Besloten Meerdaags
Dutch Open Karate Besloten Meerdaags
Fortis Marathon Publiek Eéndaags
WK Catamaran Publiek Meerdaags
WK Skateboarding Publiek/besloten Meerdaags
Formule 1 (Monaco ad Maas) Publiek Eéndaags
WK Honkbal Besloten Meerdaags
WK Studentenvoetbal Besloten Meerdaags

50. Kenmerk Invloed
Besloten locatie
Groter aandeel additionele
bezoekers
Meerdaags evenement
Aandeel bezoekers dat overnacht
stijgt
Uitgaven per dag van de
Nederlandse bezoekers stijgt
Deelnemersevenement
Aandeel buitenlanders stijgt
Aandeel bezoekers dat overnacht
stijgt

51. Kenmerken
van het
evenement
Buitenlanders (%)
Additioneel (%) Niet additioneel (%)
Rotterdammers (%)
Niet additioneel (%) Additioneel (%)
Overige Nederlanders (%)
Alle bezoekers (100%)
• Het VALUE model maakt een verdeling over de
belangrijkste groepen aan de hand van de kenmerken
van het evenement

52. Kenmerken
van het
evenement
Gemiddelde verblijfsduur
Overnachters Niet overnachters
Buitenlanders en Nederlanders
• Het model berekent voor Nederlanders en
buitenlanders het aandeel dat overnacht, en de
gemiddelde verblijfsduur

53. Kenmerken
van het
evenement
uitgaven pp pd
Buitenlanders (%)
uitgaven pp pd
Additioneel (%)
uitgaven pp pd
Niet additioneel (%)
Rotterdammers (%)
uitgaven pp pd
Niet additioneel (%)
uitgaven pp pd
Additioneel (%)
Niet Rotterdammers (%)
Alle bezoekers (100%)
• Het model berekent voor de
groepen de gemiddelde uitgaven
per persoon per dag.

54. uitgaven
overnachtingen
Buitenlanders
uitgaven
Additioneel
uitgaven
Niet additioneel
Rotterdammers
uitgaven
overnachtingen
Niet additioneel
uitgaven
overnachtingen
Additioneel
Niet Rotterdammers
Nederlanders
Alle bezoekers evenement

55.  Het maken van een evenementen jaarverslag zonder ieder
evenement afzonderlijk te hoeven onderzoeken;
 Het maken van prognoses voor individuele evenementen, bijv.
voor feasibility studies;
 Het vergelijken van evenementen op hun relatieve impact,
bijvoorbeeld voor besluitvorming omtrent bijdragen;
 Voor het analyseren van het effect van afzonderlijke
kenmerken van evenementen.
 Als raamwerk voor een database met gegevens over
evenementen (zie ook convenant)

56.  Standaardisatie
 Bezoekersaantallen (Event Audit)
 Economische impact
 Modulair
 Vrij toegankelijk:
www.platformsporteconomie.nl