De economische en maatschappelijke impact sportevenementen wordt steeds belangrijker richting het Olympisch Plan 2028.

1. Together for great goals Topsportevenementen in Nederland:Wel of nietdoen? Hans Slender 1

2. Wel of nietdoen? 2

3. Maatschappelijkdebat in de media 3

4. Onenigheid over kosten en baten 4

5. Hoe worden onderzoeken naar de kosten en baten van een evenement uitgevoerd? Welke factoren zijn belangrijk in het debat om tot een beslissing te komen? Wie betaalt en wie verdient er aan evenementen? 5 Onderzoek

6. 6 Deel 1 Prognosekosten/baten van eentopsportevenement

7. Kosten van eensportevenement: Organisatiekosten Voorbereidingskostenoverheid Beveiliging, vandalisme Sportaccommodaties, stadions Infrastructuur, hotels Verstoringopenbarelevenen verkeer 7 Kosten

8. Operationelekosten: Alleenvoor of tijdens het evenement van waarde; vb. beveiliging, organisatie Investeringen: Ookna het evenementnog van waarde; stadions, infrastructuur, legacy 8 Onderscheid

9. 9 Welkdeel van de investeringen op langetermijn moeten op contokomen van eenevenement?

10. Baten van eensportevenement: Ticketing Sponsoring Uitzendrechten Impulsvoortoerisme Bestedingen 10 Baten

11. Maar bij wie komen deze baten terecht? 11 Fifa,bedrijven of bevolking? Ten behoeve van?

12. 12 En hoe meet je dit?

13. Economische Impact Analyse (EIA): Additionelebestedingen 13 Instrumenten (1)

14. MaatschappelijkeKosten-Baten Analyse (MKBA): Economischeeffectenén Niet-economischeeffecten 14 Instrumenten (2)

15. Vooraf (ex ante): Uitvoering: op basis van analyses uit het verleden Doelorganisatie: juistekeuzesmaken Doeloverheid: maatschappelijkediscussie Worden vaaktepositiefingeschat, vooralkostenvallenvaaktegen (Metheson, 2006) 15 Ex ante

16. 16 Gebruikvergelijkbareevenementen omeenprognose op testellen

17. 17 EK voetbalt.o.v. WK voetbal: UEFA eistkleinerestadions Minder toeschouwers, kleinereinvestering Minder deelnemers, kortereperiode Maar pas op!

18. 18 OlympischeSpelent.o.v. WK voetbal: Meer sporters en takken van sport Geconcentreerd in éénstad Meer wedstrijden / onderdelen Meer druk op gastregio / infrastructuur Elk evenement is anders

19. Achteraf (ex post): Uitvoering: op basis van empirische data (vaakenquetes) Doelorganisatie: evalueren van het proces Doeloverheid: verantwoordengemaaktekeuzes Input voortoekomstigebeslissingen 19 Ex post

20. Onderschattekosten: Infrastuctuur Sportaccommodaties Beveiliging 20 Tegenvallersachteraf (1)

21. Overschatteopbrengsten: Werkgelegenheid: weglekken (leakage) naar het buitenland (bedrijven en sportkoepel) Toerisme: time-switchers Toerisme: verdringingseffecten (crowding-out) Bestedingen: substitutie, keuzes in uitgaven 21 Tegenvallersachteraf (2)

22. Problemenbij prognoses/evaluaties: In hoeverreinvesteringen meenemen? Hoe omtegaan met partijdigheid? Weinigvergelijkings- materiaal (data) Methodenverschillend geïnterpreteerd Zachteeffectenmoeilijk meetbaartemaken 22 Het blijftlastig

23. 23 Deel2 Voorbeeld EIS:EK 2000 in België/Nederland

24. Egbert Oldenboom Gepromoveerd op EIA Toegepasttijdens Euro 2000 24 Dissertatie:Brood & Spelen

25. Additionaliteitsprobleem Hoe kader je de analyseaf? Welkebezoekerszijnadditioneel? Verschuivingen in tijd/ ruimte/ bedrijfstak 25 Additionelebestedingen

26. 26 Inwoners die de stadontvluchten, maarhiereenvakantie op ander moment latenvallen (time-switchers) Inwoners die anderswegzoudenzijn, maarvoor het evenementblijven Inwoners die de stadontvluchten, en hiergeenanderevakantievoorlatenvallen Inwoners diesowiesogebleven zoudenzijn Land/stad/regio Mensen die speciaalvoor het evenementkomen Bezoekers die ookzonder evenement gekomenzouden zijn Mensen die op eenandertijdstipgekomenzoudenzijn (time-switchers) Toeristen die wegblijvenalsgevolg van het evenement (crowding-out) Toeristen die andersookgekomenzoudenzijn, maar nu langerblijven Bron: Preuss (2000)

27. 27 Driegroepen: Bestedingenspecifiekvoor het evenement Bestedingengerelateerdaan het evenement Bestedingen die elders plaatsvinden

28. Bedrijfsleven (horeca, toerisme, vervoer) Belastingdienst 28 Waarkomt de impact terecht?

30. Extra bestedingen van 145 miljoen

32. Economische impact Promotie / imago Geluk / trots / saamhorigheid / identitiet Verkeersproblemen / mileu / openbaarleven Legacy (breedtesport, toerisme, witteolifanten) 31 Voorbeeldonderwerpen MKBA

33. Kosten Directeeffecten (bestedingen) Indirecteeffecten(bouw, toerisme, enz.) Externeeffecten(milieu, trots, participatie) 32 Onderscheidbinnen MKBA

34. 33 Onderscheidbinnen MKBA

35. ConclusieKurscheidt, Preuss & Schütte (2008): Economsche Impact van 3,2 miljard Kritiek op ditonderzoek: Crowding-out effect nietmeegenomen Wat is voorrekening local organizing committee (LOC), FIFA en overheid? Impulsbeveiligingvedringing van andere branches 34 EIA WK 2006 (Duitsland)

36. 35 ToeristenblijvenwegAlleensportliefhebberskomennog Woekerprijzenook voorlokalebevolking Files en overlast Crowding-out WK 2006

37. 36 Overnachtingen tijdens WK 2006(% afwijking 6/2006 tov 6/2005) Bron: Bangerth (2007) Crowding-out WK 2006

38. 37 Vooraltoeristischesteden hebben last van eengroot crowding-out effect Crowding-out WK 2006

39. Kurscheidt, Preuss & Schütte (2008): Verbetringinfrastructuur Kennisopbouw in bepaalde branches Toerisme in Duitsland Nationaleidentiteit Ohmann, Jones & Wilkes (2007): Stedelijkeontwikkeling Toegenomenveiligheid Sfeer 38 MKBA WK 2006 positieveeffecten

40. Ohmann, Jones & Wilkes (2007): Verstoringlokalebewoners(belevingsonderzoek) Toenamecriminaliteit / prostitutie 39 MKBA WK 2006 negatieveeffecten

41. Opbrengsten FIFA WK 2006: € 2,05 miljard Uitzendrechten: € 1,12 miljard Marketingrechten: € 511 miljoen Overige: € 346 miljoen Kosten over dezelfdeperiode: € 630 miloen Prijzengeld: € 238 miljoen Bijdrage LOC: € 179 miljoen Compensatie teams: € 74 miljoen 40 Wat deed het WK 2006 voor de FIFA?

42. Markus Kurscheidt: 1,5 miljard in de bouwstadions 1,47 miljardbuitenlandsestadionbezoekers Legacy 3,4 miljard (trots, werkgelegenheid) 1,09 miljardbestedingenfanzones Totale impact 3,2 miljard (0,13% BNP) 41 Wat deed het WK 2006 voorDuitsland?

43. Economische Impact overschat, waarschijnlijk nauwelijks positief effect voor de economie Grote investering door de overheid, doordat veel landen staan te dringen om dergelijke evenementen te organiseren Wel veel positieve niet-financiele effecten De FIFA maakt wel veel winst 42 Conclusies WK 2006

44. 43 Deel 4 Prognoses Holland-Belgium Bid

45. compleetverschillendeuitkomsten: 44 Twee onderzoeken

46. 45 Conclusies MKBA door SEO

47. 46 Anderediscussiepunten bestedingen: Bestedingen per dag? Crowding-out van lokalebewoners? Wegblijvendetoeristenvallenmee door anderevormen van overnachten of dagbezoekjes Multiplier?

48. In hoeverremoeten we de investeringen in stadionsmeetellen in de MKBA? 47 De groteverbouwing

49. 48 Benodigdecapaciteit WK 2018

50. 49 Baten van dezeinvesteringen

51. 50 Conclusiest.a.v.investeringen

52. Männig (2007): Gemiddeldlevertverbouwing van eenstadion 10 % meerbezoekers op Het deel van de investeringdatrendabel is voor de bespeler/stadvaltbuiteneen KBA van het evenement 51 Investeringen in stadions

53. 52 Autonomegroei: Erzijn al plannenom Eindhoven en Enschedeuittebreidennaar 45.000 NieuweKuipkomtookzonder WK (afgeslanktevorm) Uitbreidingsinvesteringrendabelindienbezettingsgraadnietonder 90 % zakt Autonomegroei?

54. 53 Potentieelanalyse Hypercube

55. 54 Resultaatpotentieelanalyse

56. 55 Investeringen door de regio die nu naarbinnen de regiogehaaldzijn Investering door de regio die niet door gaan door het evenement Investeringen door speciaalvoorevenement gedaan door de regio Land/stad/regio Buitenlandseinvesteringingen die ookzonderevenementgedaanzoudenzijn Buitenlandseinvesteringenspeciaalvoor het evenement Buitenlandseinvesteringen die ookzonder het evenementgedaanzoudenzijn Buitenlandseinvesteringen die door het evenementnietmeerdoorgaan Buitenlandseinvesteringen die ertochkwamen, maar die nu groterzijn Bron: Preuss (2000)

57. 56 Discussiepuntenstadions: Op kortetermijnbereikenwatanderslangzouduren Ten koste van andereinvesteringen? Uitgevoerd door buitenlandsebedrijven? Kortetermijnwerk? Zulkegrotestadions in Nederland nietrendabeltekrijgen?

58. 57 Economenkomenernietuit: Te weiniggoede ex post studies Vergelijking met evenementen in anderelandenlastigivmspecifieke context Externeeffectennietkwantificeerbaartemaken Conclusie

59. 58 Deel 5 Evaluatie van de EIA en de MKBA

60. Sterkten: Veelconcensus over de uitvoering Relatiefeenvoudig Zwakten: Relevantie in maatschappelijkdebat Kortetermijn 59 Sterkten/zwakten EIS

61. Sterkten: Bijdrageaanmaatschappelijkdebat Integralekarakter Zwakten: Moeilijkom 0/1 situatietemeten Nauwelijksachterafteevalueren Kosten 60 Sterkten/zwakten MKBA

62. Contingent Valuation Method: Meet de willingness-to-pay van de consument + meet direct de waardevoor de samenleving + ‘eenvoudig’ uittevoeren met vragenlijsten - voorrespondentenmoeilijk in teschatten - alleenindividueleinteressewordtgemeten, geensocialeeffecten 61 Alternatief (1)

63. Satelite accounts: Directetoename van het BBP metennaaraanleiding van een mega sportevent + satelite account geeftveelinformatie + toegevoegdewaardewordtgemeneten - opstellenkostveeltijd en geld - wattedoen met macro-economische trends? 62 Alternatief (2)

64. Meer informatie op www.sporteconomen.net Beide MKBA voor het Holland-Belgium bid zijnhiertedownloaden Ook de EIS van de Vuelta en Giro start zijnhiertevinden 63 www.sporteconomen.net