Prezentacja na seminarium poświęcone aktywnosci społecznej w rozwoju lokalnym.

1. Kluczowa rola aktywności społecznej
w endogennym modelu rozwoju lokalnego
Szymon Surmacz
Stowarzyszenie Wolimierz
Katalizator.BIZ

2. #rozwój lokalny
dążenie do osiągania dwóch równoległych celów:
- zapewnienia mieszkańcom źródła dochodów i godziwych
warunków bytu materialnego
- zapewnienia warunków dla rozwoju duchowego, samorealizacji,
uczestnictwa w edukacji i kulturze.

3. #endogenny i egzogenny
czynniki wewnętrzne i zewnętrzne wpływające na rozwój lokalny

4. #kapitał
- społeczny – relacje międzyludzkie, więzi, zaufanie, normy
(umiejętność współpracy międzyludzkiej w obrębie grup i organizacji w celu realizacji własnych
interesów – F. Fukujama)
- ludzki – wiedza i umiejętności
- ekonomiczny – infrastruktura, fnanse
- kapitał kulturowy (teoria Pierre'a Bordieau)

5. #zasoby lokalne
- społeczne i kulturowe
- ludzkie
- fnansowe i infrastrukturalne

6. #scenariusze rozwoju lokalnego wg Karla Birkhölzera
(Europäischen Netzwerks für ökonomische Selbsthilfe und lokale
Entwicklung)

7. #scenariusz 1 „Od góry”
- główny aktor: państwo
- działanie: oczekiwanie na centralne decyzje i środki
- słabości: niedostosowanie do lokalnych potrzeb i możliwości
- zagrożenie: uzależnienie od „centrali”, upadek, gdy „centrala” wycofuje
się ze swoich zobowiązań

8. #scenariusz 2 „Czekanie i obserwowanie”
- główny aktor: brak – fatalizm
- działanie: „modlitwa o deszcz”, utrzymanie status quo
- słabości: cuda zdarzają się niemiernie rzadko
- zagrożenie: migracja ludności, apatia społeczna, degeneracja, regres

9. #scenariusz 3 „Rozwój z zewnątrz”
- główny aktor: „inwestor”, przedsiębiorcy
- działanie: koncentracja na pozyskiwaniu „inwestorów”, dostosowanie
lokalnej infrastruktury i prawa zgodnie z interesem zewnętrznych frm;
założenie, że do wszelkich działań gospodarczych niezbędny jest
zewnętrzny kapitał
- słabości: konkurencja między regionami, dumping cenowy, zwolnienia
podatkowe, eksternalizacja i uspołecznianie kosztów „wyścig do dna”
- zagrożenie: drenaż kapitału (kapitałów), zniszczenie/ nadmierna
eksploatacja lokalnych zasobów, irracjonalne decyzje (np. niefunkcjonalne
plany zagospodarowania przestrzennego i „misie”)

10. #scenariusz 4 „Rozwój od wewnątrz”
- główny aktor: lokalne podmioty (mieszkańcy, NGO, frmy, władze)
- działanie: praca na rzecz dobra wspólnego, szerokie (holistyczne)
spojrzenie na gospodarkę i zasoby mające na celu pełniejsze zaspokajanie
potrzeb (ekonomicznych, kulturalnych, edukacyjnych itd), partycypacja
i konsultacje, maksymalizacja obiegu pieniądza wewnątrz wspólnoty,
pożytkowanie najważniejszego zasobu – kapitału społecznego,
inicjowanie działań pozaekonomicznych
- słabości: to jest trudne :-), brak „szybkich” i łatwo mierzalnych efektów
w perspektywie krótkoterminowej
- zagrożenie: efekt wypalenia, konfikty przy braku szybkich efektów

11. #lokalne: podmioty / zasoby / kapitał
„Serce” rozwoju lokalnego. Rozwój „od wewnątrz” rozpoczyna się
z chwilą, w której ludzie zdają sobie sprawę, że ani państwo, ani „wolny
rynek” nie zaspokoi ich potrzeb, jeśli nie ma do tego woli w nich samych.

12. #analiza SWOT i planowanie strategiczne

13. #strategie lokalne
„Istotna zasada strategii lokalnych jest budowanie i doskonalenie
kapitału społecznego oraz przyjecie założenia, że najważniejszym
zasobem jest potencjał społeczności lokalnej, tj. wiedza i zdolności.
Kapitał społeczny rozumiany jako kolektywny zestaw zasobów,
zbudowany na relacjach miedzyludzkich jest traktowany jako potencjał
istotny dla restrukturyzacji lokalnej gospodarki, stymulowania lokalnego
rozwoju gospodarczego i tworzenia gospodarki wspólnotowej, w której
przedsiebiorstwa społeczne moga odgrywac kluczowa role”
(Ewa Leś i Małgorzata Ołdak n.t. Białej ksiegi na rzecz wzrostu,
konkurencyjności i zatrudnienia. KE 1995,1996)

14. #kompensacja niedoborów kapitałowych:
– kapitał społeczny – aktywizacja, wsparcie dla stowarzyszeń,
spółdzielni, budowanie i rozwój relacji międzyludzkich i zaufania,
tworzenie narzędzi komunikacji, konsultacji, „empowerment”
- kapitał ludzki – edukacja, rozwój osobisty, „import” specjalistów,
pozyskiwanie know-how
- kapitał ekonomiczny – zewnętrzne dofnansowania, inwestycje,
sprzedaż i eksport usług i produktów

15. #typy rozwoju lokalnego wg Antonio Pichierriego

17. #model „idealny”:
rozwój endogeniczny z elementami rozwoju
pobudzającego i przyciągającego

18. #rola sektora społecznego w „modelu idealnym”
„Podmioty ekonomii społecznej moga stosunkowo łatwo i przy niedużych
nakładach aktywizowac osoby i nieaktywne zasoby. Przy czym może sie to
dokonywac zarówno przez integracyjne zatrudnienie, jak i dostarczanie
usług, który generuja kapitał społeczny oraz podnosza i pobudzaja kapitał
ludzki.” (Jerzy Hausner Ekonomia społeczna i rozwój, MSAP/UEK 2008)
PES / NGO to także sektor, któremu stosunkowo najłatwiej sięgać po
zewnętrzny kapitał – zarówno ekonomiczny jak i ekspercki (know-how)

19. #„niby-rozwój” przyciągający czyli
„projekty” zamiast długofalowych inwestycji

20. #gmina jako „inwestor społeczny”
- inwestowanie we wszystkie formy kapitału (rozwój zintegrowany)
- koordynacja
- aktywizacja
- planowanie strategiczne

21. #państwo (UE) jako „inwestor społeczny”
- dyrektywy i rozporządzenia
- tworzenie polityk społecznych
- redystrybucja środków i wyrównywanie szans

22. #społeczność lokalna jako inwestor...

23. (...)
Tak dla wspólnej korzyści
I dla dobra wspólnego
Wszyscy muszą pracować,
Mój maleńki kolego.

24. Dziękuję za uwagę
Szymon Surmacz
facebook.com/szymon.surmacz
twitter.com/szymon_surmacz
surmacz@wolimierz.org