Ekonomia e kosoves dhe be s kapitulli 3

1
© Baldwin & Wyplosz 2006
Ekonomia e Kosovës
dhe BE
Kapitulli 3
Vendim-marrja
Alokimi i detyrave dhe
subsidiariteti
• Pyetja kryesore është: “Cili nivel i qeverisë është
përgjegjës për secilën detyrë?”
– Përcaktimi i politikës së jashtme
– Limitet e shpejtësisë
– Kurikula e shkollave
– Politika tregtare, etj
• Nivelet tipike:
– lokal
– regjional
– nacional
– EU
• Alokimi i detyrave = ‘kompetencave’ në zhargonin e EU
Parimi i Subsidiaritetit
• Para se të shikohet teoria, duhet të dijmë se cfarë
është praktika në EU?
• Alokimi i detyrave në EU është udhëhequr nga
parimi i subsidiaritetit (Traktati i Maastricht)
– Vendimet duhet të bëhen sa më afër njerëzve që është
e mundur,
– EU nuk duhet të ndërmerr aksion, përveq nëse po ta
bënte atë do të ishte më efektiv se sa aksioni i ndërmarr
nga niveli nacional, regjional ose lokal.
• Prapavija: “kompetencat e kacavjerrura”
– Vargu i detyrave ku çështjet e politikës së EU janë
zgjeruar.
– Disa vende anëtare dëshironin që të përhapnin
disciplinën.

2
3 Shtyllat dhe alokimi i
detyrave
• 3 struktura e shtyllave e delimiton një vargë të::
– Kompetencave të Komunitetit (detyrat që i alokohen
EU).
– Kompetencat e ndara (fushat ku detyrat janë të ndara
ndërmjet EU dhe vendeve anëtare).
– Kompetencat nacionale.
• Shtylla e 1-rë është kompetencë e EU.
• Shtylla e 2-të dhe e 3-të në përgjithësi janë nën
kompetencat nacionales
– Detajet janë komplekse, mirëpo vendet anëtare ndjekin
bashkëpunimin dhe se nuk e transferojnë sovranitetin
në EU. © Baldwin & Wyplosz 2006
Teoria: Federalzimi Fiskal
• Cili është alokimi optimal i detyrave?
• Qazja bazë teorike quhet Federalzimi Fiskal.
– Emri vjen nga studimi i tatimeve, posaqërisht se
cilat tatime duhet të përcaktohen nga niveli nacional
kundrejt sub-nacional.
Federalizmi Fiskal: Tregtimet bazë
• Cili është niveli optimal i alokimit të detyravve
– Vëmendje: nuk ka përgjigje të qartë prej teorisë, por vetëm
një listë të tregtimeve të cilat duhet të konsiderohen.
• Diversiteti dhe përparësitë lokale informative
• Diversiteti i preferencave dhe kushteve lokale argumenton për
përcaktimin e politikave në nivel të ulët (dmth. sa më afër njerëzve).
• Ekonomitë e shkallës
• Tentojnë që të favorizojnë centralizimin dhe një madhësi i përshtatet
të gjithëve me qëllim të zvogëlimit të kostove.
• Spillover (përhapjet - efektet përhapëse)
• Përhapjet pozitive dhe negative argumentojnë për një centralizim.
– Qeveritë lokale kanë një tendencë që të nënvlerësojnë ndikimin (pozitiv
apo negtiv) në juridiksionet e tjera.
• Demokracia si një mekanizëm kontrolli
• Decentralizimi ashtu që votuesit të kenë zgjidhje më të mira.
• Kompetencat juridiksionale
• Favorizon decentralizimin që t’i lejojë votuesit që të bëjnë zgjedhjen e
tyre. © Baldwin & Wyplosz 2006
Diversiteti dhe informatat lokale
• Politika e një madhësi i
përshtatet të gjithëve ka
tendëncë që të jetë
joefikase pasi që ofron
shumë tepër për disa
dhe shumë pak për disa
të tjerë.
• Qeveria qqëndrore
• Mund të përcaktojë
politika të ndryshme
lokale, mirëpo ka të
ngjarë se qeveria lokale
kanjë përparësi në
informata.
Qd2Qd1 Qc,1&2
D1
D2
Davg
MC per
person
MVc,2
MVc,2
A
B
Quantity
euros
•Një shiqim më i afërt tek tregtimet (trade-off)

3
Ekonomitë e shkallës
• Duke prodhuar të mira
publike në një shkallë
të lartë, ose kur i
aplikohen më shumë
njerëzve mund ta
zvogëlojë koston
mesatare
• Kjo e favorizon
centralizimin.
– është vështirë të
mendohet ndonjë
shembull i kësaj në
EU.
Qd1 Qc,1&2
D1
Davg
MC p.p.
(decentralised)
C
D
MC p.p.
(centralised)
Quantity
euros
Spillover (Efektet përhapëse)
• Shembuj të një spillover
pozitiv.
• Nëse decentralizohen,
secili regjion e zgjedh
nivelin e të mirave publike
i cili është shumë i ulët.
– p.sh. Qd2 për regjionin 2.
• Përfitimi i të dy regjioneve
nga centralizimi është
hapësira A.
• Konkluzion i ngjashëm për
sipllovere negative.
– Q është shumë e madhe
për decentralizim.
Qd2 Qc,1&2
Combined
region 1 & 2
Marginal
Benefit Curve
MCd
Quantity
euros
Private and
Social Marginal
Cost
Region 2’s Marginal
Benefit Curve
(demand curve)
MCc A
Demokracia si një mekanizëm kontrolli
• Nëse politika është në duar të zyrtarëve lokal dhe
nëse këta zgjidhen atëherë votat e qytetarëve kanë
më shumë kontroll mbi atë të se çfarë bëjnë
politikanët.
• Zgjedhjet e nivelit të lartë për shumë çështje janë ose
merre-ose jepe, pasi që kanë shumë pak ‘përzgjedhje’
në ‘paketat e premtimeve‘ dhe shumë çështje të tjera.
– Shembuj të politikave të tjera:
• Politika e jashtme dhe politika ekonomike.
• Pekta e Qendrës së djathtë kundrejt paketës së Qendrës
së Majtë.
• Në nivelin nacional, nuk mund të zgjedhësh ndërmjet
politikës ekonomike të qendrës së djathtë dhe politikës së
jashtme të qendrës së majtë. © Baldwin & Wyplosz 2006
Kompetencat Jurisdiksionale
• Votuesit ndikojnë në qeverinë nën të cilën jetojnë
përmes:
– ‘zërit’
• Votimit, lobimit, etj.
– ‘daljes’.
• Ndryshimet juridiksionale (p.sh. lëvizjet ndërmjet
quteteve).
• Përderisa dalja nuk është një opsion për shumicën e
votuesve në nivelin nacional, ajo është një zgjidhje
në nivel sub-nacional.por më tepër është për firmat.
– Pasi që njerëzit/firmat mund të lëvizin, politikanët duhet
t’I paguajnë një vëmendje më të përafërt ndaj
dëshirave të njerëzve.
– Me politikëbërjen e centralizuar, ky presion zhduket.

4
Pikëpamja ekonomike e
vendim-marrjes
• Duke e përdorur teorinë që të mendojmë për
reformat institucionale të EU.
– P.sh., ndryshiimet institucionale të Traktatit
Kushtetues, Traktatit të Nicës etj.
• Merrni si shembull reformat institucionale të EU
të ndërlidhura me zgjerimin.
Sfidat e zgjerimit të EU
• Pasi që zgjerimi Lindor në vitin 1994 ka qenë i
pashmangshëm dhe se kërkohej reforma
institucionale e CAP
– Tre C-të:CAP, Kohezioni & Kontrolli.
– Këtu fokusi është në kontrollin, dmth, vendim-marrjen.
• Pika e fundit: liderët e EU e kanë pranuar Traktatin
Kushtetues në Qershr të viitit 2004.
• Shikojeni Traktatin e Nice & Traktatin Kushtetues.
– Traktati i Nicës tani më është në forcë dhe se do të mbes
në forcë derisa të ratifikohet Traktati i ri.
• Fokusohuni në rregullat e votimit të Këshuillit të
ministrave.
– Shih Kapitullin 2; këto janë pjesët kyçe të vendim-marrjes
në EU.
Rregullat e votimit
• Rregullat e votimit mund të
jenë komplekse, posaqërisht
pasi të rritet numri i
votuesve.
• Numri i koalicioneve po-jo
është 2n.
– Shembull: të gjitha kombinimet
e votave po & jo me tre votues
Z. A, Znj. B dhe Dr C;
• Shembull: EU9 kur Giscard
d’Estaing ka qenë Kryetar i
Francës.
– 512 kombinime të mundshme.
• Atëherë kur Giscard i ka
konsideruar rregullat e
Traktatit Kushtetues, ka qenë
për së paku 27 anëtarë:
– 134 kombinime të mundshme.
Po Jo
A, B, C
A, B C
A B, C
B,C A
C A,B
ABC
A, C B
B A,C
2 Masat Formale
• 1. “Probabiliteti i Kalimit” measures ‘Efikasiteti i
Vendim-marrjes’.
– Aftësia për të vepruar
• 2. Normalizimi i Ondeksit të Banzhaf matës i
fuqisë së shpërndarjes ndërmjet anëtarëve.
– Shumë të tjerë janë të mundshëm

5
Shpjegimi iProbabilitetit të Kalimit
• Probabiliteti i kalimit është nja racio e dy numrave:
– Numeratori është totali i numrit të koalicioneve fituese.
– Denominator është totali i numrit të koalicioneve.
• Probabiliteti i kalimit është i barabartë me probabilitetin e
fitores nëse të gjitha koalicionet janë barabarta si vijon.
– Ideja është që për një propozim të ‘rëndomtë’ të gjitha
koalicionet janë ngjashëm të barabarta.
– Vendet nuk e dijnë në avans nëse do të shkojnë për ‘po’ ose ‘jo’.
• Kufizimet: kjo është një masë shumë imperfekte.
– Jo me propozime të rëndomta,
• Mirëpo, është ende e dobishme si një masë e
ndryshimeve në efikasitetin e vendim-marrjes.
Reforma e Nice:1 hap përpara,
2 hapa prapa
• Hapi përpara:
– Ri-peshimi përmirëson efikasitetin e vendim-marrjes.
• 2 hapa prapa:
– 2 kritere të reja kryesore e përkeqësojnë efikasitetin.
– Rritja e pragut të votës e përkeqëson efikasitetin.
• Mënyrat se si të bllokohet Këshilli janë rritur masoviskisht.
– Vendim-marrja e EU është ekstrem e vështirrë.
• Pika kryesore është se pragu i votës është rritur.
– Kriteri I popullsisë dhe anëtarit gati se kurrë nuk kanë rëndësi.
• Rreth 20 herë prej 2.7 milion të koalicioneve fituese.
– Edhe rritjet e vogla në prag prej rreth 70% e zvogëlojnë në masë
të madhe probabilitetin e kalimit.
• Numri i koalicioneve bllokuese zgjerohet në mënyrë rapide në krahasim me
numrin e koalicioneve fituese.
0%
5%
10%
15%
20%
25%
Passage
Probability QMV: Historical QMV: No Reform QMV: Nice Reform
QMV: Historical 21.9% 14.7% 13.7% 9.8% 7.8%
QMV: No Reform 7.8% 2.5%
QMV: Nice Reform 8.2% 2.1%
EU6 EU9 EU10 EU12 EU15 EU27
Historia e Probabilitetit të Kalimit
Më pak analiza formale
• Koalicionet bllokuese
• Më lehtë të mendohet & dhe me siguri është ajo
që liderët e EU-së e kanë përdorur.
• Provoni që të projektoni koalicionet e
mundshme dhe fuqinë e tyre për të bllokuar.
• Për shembull, koalicioni i të “Posa-ardhurve” &
koalicioni i të “Varfërve”.

6
Shembuj: 2 koalicione
blokuese, rregulla e Nice
14
91
183
16
166 170
12
108 106
0
200
Anëtarët Votat Popullsia
Votat e Koalicionit të të Varfërve
Votat e Koalicionit Lindor
Numri i anëtarëve
pragu
Votat e Këshillit
pragu
Pragi i popullsisë së EU27
(milion qytetarë
Rregullat e Traktatit
Kushtetues janë shumë efikase
•Burimi: Baldëin & Widgren (2005)
Masat e fuqisë
• Masat formal të fuqive:
• Fuqia = probabiliteti i bërjes od i fitimit të një
koalicioni fitues.
– SSI = fuqia e cila duhet të bëhet apo nevojitet.
– NBI = fuqia për të fituar.
• Fokusohemi në NBI.
Shprehur në fjalë, NBI është pjesa e një vendi
anëtarë në votat ndikuese.
Masat e fuqisë
• Pse duhet të përdoren masa formale të fuqisë?
• Pse të mos përdoren pjesët e votuesve?
– Llogaria e thjeshtë: 3 votues, A, B & C
– A = 40 vota, B=40 vota, C=20 vota
– Nevojiten 50% të votave që të fitohet.
• Të gjithë janë barabarësisht të fuqishëm!
• Pastaj, le të supozojmë se pragi i shumicës
ngritet në 80% të votave.
– C e humb të gjithë fuqinë.

7
Shpërndarja e fuqisë ndërmjet
anëtarëve të EU
• Për EU15, NBI është shumë e ngjashme me pjesën e
votave të Këshillit, ashtu që dallimi nuk është aq i
rëndësishëm si në shembullin me 3 vende.
Power measures in EU15
0%
2%
4%
6%
8%
10%
12%
14%
NBI Vote share
NBI 11.2% 11.2% 11.2% 11.2% 9.2% 5.9% 5.9% 5.9% 5.9% 4.8% 4.8% 3.6% 3.6% 3.6% 2.3%
Vote share 11.5% 11.5% 11.5% 11.5% 9.2% 5.7% 5.7% 5.7% 5.7% 4.6% 4.6% 3.4% 3.4% 3.4% 2.3%
D UK F I E NL Gr B P S A DK SF Ire L
A janë të rëndësishme masat e fuqisë?
y = 0.9966x + 0.0323
R2
= 0.7807
0
0.5
1
1.5
2
2.5
3
3.5
4
4.5
0 1 2 3 4
Vote Share/Population Share
BudgetShare/PopulationShare
Ireland
Greece
Belgium
Portugal
Denmark
Spain
Finland
Austria
SwedenNL
France
Italy
UK
Germany
A janë të rëndësishme masat e fuqisë?
0
2
4
6
8
10
12
0 5 10 15 20 25
Vote Share/Population Share
BudgetShare/Population
Share
Luxembourg
Fituesit & Humbësit nga Nice
Poland
Spain
Italy
France
UK
Germany
“Bonusi Aznar”

8
Ndikimi i Rregullave Kushtetuese
• Ndryshimet në fuqi në EU-25, rregullat e Nice kundrejt CT, %-pikë
•Burimi: Baldwin & Widgren (2005) © Baldwin & Wyplosz 2006
• Ndryshimi i fuqisë nga CT & rregullat e Nice në EU-
29, %-pikë
•Burimi: Baldwin & Widgren (2005)
• Ndikimi i zgjerimit në fuqinë e EU25, %-pikët, rregullat e
Nice
Ndikimi i rregullave Kushtetuese
• Ndikimi i zgjerimit në fuqinë e EU25, %-pikët, rregullat e CT

9
Legjitimiteti në vendim-marrjen e EU
• Legjitimiteti është një koncept rrëshqitës.
– Qasja: fuqi të barabarta për secilin qytetar është mjaft legjitime.
• Nëse flasim drejtë.
– Matematika e thjeshtë tregon se fuqitë e njëjta për qytetarët e EU
kërkojnë që votat e Këshillit të jenë proporcionale me rrënjën katrore të
popullsive nacionale.
• Intuita për këtë:
– EU është një procedurë me dy hapa
• Qytetarët i zgjedhin qeveritë nacionale,
• Këto votojnë në Këshill.
– Një qytetarë Francez ka më pak ndikim në zgjedhjet nacionale se sa një
danez.
– Kështu që ministri Francez ka nevojë për më shumë votanë Këshill që ta
barabarësojë gjasën e cfarëdo votuesi të vetëm Francez që të jetë
ndikues (dmth. Fuqinë).
– Edhe sa shumë duhet të rritet ajo?
– Matematika e votimit thotë se duhet të jetë e barabartë me rrënjë katrore
të popullsisë nacionale. © Baldwin & Wyplosz 2006
Rregullat votuese në CT
• Tri grupe të rregullave
Pre-Nice Treaty Voting Rules
• No longer used since 1 November 2004, but
important as a basis of comparison.
• “Qualified Majority Voting” (QMV):
– ‘weighted voting’ in place since 1958,
– Each member has number of votes,
– Populous members more votes, but far less than
population-proportional.
• e.g. Germany 10, Luxembourg 2
– Majority threshold about 71% of votes to win.
Nice Treaty Voting Rules
• 3 main changes for Council of Ministers:
• Maintained ‘weighted voting’.
– Majority threshold raised.
• Votes re-weighted.
– Big & ‘near-big’ members gain a lot of weight.
• Added 2 new majority criteria:
– Population (62%) and members (50%).
• ERGO, triple majority system.
– Hybrid of ‘Double Majority’ & Standard QMV.

10
Post Nov 2009 rules
• If the Constitution is ratified, then New system after
November 2009: Double Majority.
• Approve requires ‘yes’ votes of a coalition of
members that represent at least:
– 55% of members,
– 65% of EU population.
• Aside: Last minute change introduced a minimum
of 15 members to approve, but this is irrelevant.
– By 2009, EU will be 27 and 0.55*27=14.85
– i.e. 15 members to win anyway.

Ekonomia e kosoves dhe be s kapitulli 3

Recommended

Recommended

More Related Content

Viewers also liked

Viewers also liked (20)

More from Menaxherat

More from Menaxherat (20)

Ekonomia e kosoves dhe be s kapitulli 3