3. Nhóm: Time Line
Chủ Đề: Trình bày nội dung thu – chi cuả NSNN.
Các nguyên tắc cân đối thu chi NSNN. Khái niệm
bội chi NSNN, nguyên nhân và các giải pháp xử lí bội chi NSNN.
Trình bày mối quan hệ giữa NSNN với các khâu
tài chính trong hệ thống tài chính Việt Nam.
4. I. Những vấn đề cơ bản về thu – chi ngân sách nhà
nước
a. Thu ngân sách nhà nước
b. Chi ngân sách nhà nước
II. Nguyên tắc cân đối thu – chi ngân sách nhà nước
III. Bội chi ngân sách nhà nước
a. Khái niệm
b. Các biện pháp sử lí bội chi ngân sách nhà nước
IV. Mối quan hệ giữa ngân sách nhà nước và các khâu
tài chính khác trong hệ thống tài chính Việt Nam
5. Nội Dung Thu – Chi Của Ngân Sách Nhà Nước
I. Thu ngân sách nhà nước
Là việc nhà nước dùng quyền lực của mình để tập
trung một phần nguồn tài chính quốc gia hình thành quỹ
NSNN nhằm thỏa mãn các nhu cầu của nhà nước.
VD: 1.
2.
3.
6.
7.
8. II. Đặc điểm của thu ngân sách nhà nước
Thu ngân sách nhà nước là tiền đề cần thiết để duy trì quyền
lực chính trị và thực hiện các chức năng, nhiệm vụ của nhà nước.
Mọi khoản thu của nhà nước đều được thể chế hóa bởi các chính
sách, chế độ và pháp luật của nhà nước
Thu ngân sách nhà nước phải căn cứ vào tình hình hiện thực
của nền kinh tế. VD: biểu hiển ở các chỉ tiêu tổng sản phẩm quốc
nội GDP, giá cả, thu nhập, lãi suất, v.v...
Thu ngân sách nhà nước được thực hiện theo nguyên tắc hoàn
trả không trực tiếp là chủ yếu.
9. III. Nội dung của thu ngân sách nhà nước
Thuế Phí, lệ phí
NSNN
Viện trợ
Các Các hoạt động kinh tế của nhà nước
khoản
thu
Hoạt động sự nghiệp
khác
Đóng góp từ các tổ chức và cá nhân
10. * Nội dung thu ngân sách nhà nước
* 1. ThuếBài chi tiết: Thuế
* 2. Phí và lệ phíPhí và lệ phí là khoản thu có tính chất bắt buộc, nhưng mang tính đối giá, nghĩa là phí và lệ phí thực chất là khoản tiền mà
mọi công dân trả cho nhà nước khi họ hưởng thụ các dịch vụ do nhà nước cung cấp. So với thuế, tính pháp lý của phí và lệ phí thấp hơn
nhiều. Phí gắn liền với với vấn đề thu hồi một phần hay toàn bộ chi phí đầu tư đối với hàng hóa dịch vụ công cộng hữu hình. Lệ phí gắn
liền với việc thụ hưởng những lợi ích do việc cung cấp các dịch vụ hành chính, pháp lý cho các thể nhân và pháp nhân.
* 3. Các khoản thu từ các hoạt động kinh tế của nhà nướcCác khoản thu này bao gồm:
* Thu nhập từ vốn góp của nhà nước vào các cơ sở kinh tế có vốn góp thuộc sở hữu nhà nước;
* Tiền thu hồi vốn tại các cơ sở của nhà nước;
* Thu hồi tiền cho vay của nhà nước.
* 4. Thu từ hoạt động sự nghiệpCác khoản thu có lãi và chênh lệch từ các hoạt động của các cơ sở sự nghiệp có thu của nhà nước.
* 5. Thu từ bán hoặc cho thuê tài nguyên, tài sản thuộc sở hữu nhà nướcKhoản thu này mang tính chất thu hồi vốn và có một phần mang
tính chất phân phối lại, vừa có tính chất phân phối lại, vừa có tác dụng nâng cao hiệu quả sử dụng tài sản quốc gia vừa tăng nguồn thu
cho ngân sách nhà nước. Các nguồn thu từ bán hoặc cho thuê tài sản, tài nguyên, thiên nhiên; thu về bán tài sản thuộc sở hữu nhà
nước.
* 6. Thu từ phạt, tịch thu, tịch biên tài sảnCác khoản thu này cũng là một phần thu quan trọng của thu ngân sách nhà nước và được pháp
luật quy định.
* ????????????????????????????????????????
Các khoản thu này bao gồm:
Thu nhập từ vốn góp của nhà nước vào các cơ sở kinh tế có vốn góp
thuộc sở hữu nhà nước;
Tiền thu hồi vốn tại các cơ sở của nhà nước;
Thu hồi tiền cho vay của nhà nước.
11. Thuế
Khái niệm: Thuế là một khoản nộp bắt buộc mà các thể nhân và
pháp nhân có nghĩa vụ phải thực hiện đối với Nhà nước, phát sinh
trên cơ sở các văn bản pháp luật do Nhà nước ban hành, không mang
tính chất đối giá và hoàn trả trực tiếp cho đối tượng nộp thuế. Thuế
không phải là một hiện tượng tự nhiên mà là một hiện tượng xã hội do
chính con người định ra và nó gắn liền với phạm trù Nhà nước và
pháp luật.
12. Thuế Lệ phí Phí
Khái Là khoản đóng góp bắt Là khoản thu vừa Là khoản thu mang
buộc theo quy định của mang tính chất tính chất bù đắp chi
niệm pháp luật của các cá nhân phục vụ vừa mang phí
và pháp nhân đối với Nhà tính chất động viên
nước sự đóng góp cho
ngân sách Nhà
nước.
Giá trị pháp cao
lý
Văn bản Luật, Pháp lệnh Nghị định, Quyết Nghị định, Quyết
pháp luật định của chính định của chính phủ…
phủ…
Mục đích - Tạo nguồn thu lớn cho Tạo nguồn thu cho Tạo nguồn thu cho
và mức độ ngân sách Nhà nước. ngân sách Nhà ngân sách Nhà
ảnh hưởng - Ðiều chỉnh các hoạt động nước nước
đối với nền sản xuất, kinh doanh.
kinh tế - xã - Ðảm bảo sự bình đẳng
hội giữa những chủ thể kinh
doanh và công bằng xã
hội.
14. Phí, lệ phí
Khái niệm: Phí và lệ phí là khoản thu có tính chất bắt buộc, nhưng
mang tính đối giá, nghĩa là phí và lệ phí thực chất là khoản tiền mà
mọi công dân trả cho nhà nước khi họ hưởng thụ các dịch vụ do nhà
nước cung cấp.
15. Các khoản thu khác
1. Viện trợ: Là nguồn vốn thường được cấp cho các chính phủ
với mục tiêu phát triển khu vực công cộng nhà nước trong nền kinh
tế, phát triển cơ sở hạ tầng, y tế, giáo dục….
Vd: Toàn tuyến cầu Cần Thơ dài 16 km. Tổng chiều dài cầu chính là
2,75 km, trong đó nhịp chính dài nhất là 550 m, được khởi công vào
tháng 9/2004, dự kiến hoàn thành vào năm 2008. Đây được xem là
cầu dài nhất, hiện đại nhất Đồng bằng sông Cửu Long với tổng vốn
đầu tư là 4.832 tỷ đồng. Toàn bộ là vốn ODA của Nhật, giải ngân
thông qua Ngân hàng hợp tác Nhật Bản.
16. 2. Các hoạt động kinh tế của nhà nước
KN: Nhà nước tham gia hoạt động kinh tế và thu được
lợi nhuận trên phần vốn đầu tư của mình
VD:
-Tiền thu từ việc bán cổ phần tại các
doanh nghiệp nhà nước được cổ phần hóa, bán doanh nghiệp nhà nước
làm ăn yếu kém mà không cần thiết giữ lại
-Tiền thu hồi từ cho vay của nhà nước (cả gốc và lãi) từ các tổ chức,
cá nhân trong nước, vay
qua hệ thống ngân hàng, từ chính phủ nước ngoài và các tổ chức quốc
tế
17. I. Chi ngân sách nhà nước
Chi ngân sách nhà nước là việc phân phối và sử dụng quỹ ngân
sách nhà nước nhằm đảm bảo thực hiện chức năng của nhà nước theo
những nguyên tắc nhất định.
Chi ngân sách nhà nước là quá trình phân phối lại các nguồn tài chính
đã được tập trung vào ngân sách nhà nước và đưa chúng đến mục đích
sử dụng.
Quá trình của chi ngân sách nhà nước
- Quá trình phân phối: là quá trình cấp phát kinh phí từ ngân sách
nhà nước để hình thành các loại quỹ trước khi đưa vào sử dụng;
- Quá trình sử dụng: là trực tiếp chi dùng khoản tiền cấp phát từ
ngân sách nhà nước mà không phải trải qua việc hình thành các loại
quỹ trước khi đưa vào sử dụng.
18. II. Đặc điểm của chi ngân sách nhà nước
Chi ngân sách nhà nước gắn với bộ máy nhà nước và những
nhiệm vụ kinh tế, chính trị, xã hội mà nhà nước đảm đương trong
từng thời kỳ.
Chi ngân sách nhà nước gắn với quyền lực nhà nước, mang tính
chất pháp lí cao.
Các khoản chi của ngân sách nhà nước được xem xet hiệu quả
trên tầm vĩ mô.
Các khoản chi của ngân sách nhà nước mang tính chất không
hoàn trả trực tiếp.
Các khoản chi của ngân sách nhà nước gắn chặt với sự vận động
của các phạm trù giá trị khác như giá cả, lãi suất, tỷ giá hối đoái, tiền
lương, tín dụng, v.v... (các phạm trù thuộc lĩnh vực tiền tệ).
19. III. Nội dung của chi ngân sách nhà nước
Theo chức năng nhiệm vụ
Căn cứ vào mục đích chi tiêu:
Chi tích lũy: Chi cho tăng cường cơ sở vật chất như đầu tư phát
triển kinh tế và kết cấu hạ tầng, trong đó phần lớn là xây dựng
cơ bản, khấu hao tài sản xã hội
Chi tiêu dùng: tạo ra sản phẩm vật chất để xã hội sử dụng trong
tương lại.
Chi bảo đảm xã hội:
Giáo dục;
Y tế;
Công tác dân số;
Khoa học và công nghệ;
Văn hóa;
Thể thao;
Lương hưu, trợ cấp xã hội;
20. Theo tính chất kinh tế
Căn cứ vào nội dung chi tiêu.
Căn cứ vào tích chất và phương thức quản lí NSNN.
- Chi thường xuyên
- Chi đầu tư phát triển
- Chi dự trữ
- Chi trả nợ
21.
22. - Thu Chi
Nguyên tắc:
Tổng số thu từ thuế, phí và lệ phí phải lớn hơn tổng số chi
thường xuyên và đảm bảo số tích lũy ngày càng cao để chi đầu
tư phát triển
Trường hợp còn bội chi thì số bội chi phải nhỏ hơn số chi
đầu tư phát triển tiến tới cân bằng thu chi ngân sách
23. Thu Chi
Khái niệm: là số chênh lệch giữa chi lớn hơn thu
24. Nguyên nhân
Khách quan:
Suy thoái và khủng hoảng kinh tế
Thiên tai và tình trạng bất ổn về an ninh chính trị của
quốc gia, thế giới.
Do nhu cầu chi tiêu cho quốc phòng và an ninh trật tự
xã hội tăng lên và phải chi nhiều để khắc phục hậu quả thiên tai.
Chủ quan:
Do quản lý, điều hành ngân sách nhà nước bất hợp lý.
Do thay đổi chu kỳ kinh tế.
25. 1986 1987 1988 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008
Bội chi ngân sách nhà nước
Đồ thị bội chi NSNN (1996 -2008)
26.
27.
28. Tăng các khoản thu, chủ yếu là tăng thuế.
Khai thác mọi nguồn thu, chống thất thu trong phạm vi chịu
dựng GDP
Thiết lập chính sách chi hiệu quả và cắt giam chi ngân sách nhà
nước trong pham vi cho phép không ảnh hưởng phát triển sản xuất.
Phát hành tiền.
Vay trong và ngoài nước(giải pháp tình thế)
29. TC trung gian
TC hộ gia đình
TC Doanh TT tài và các tổ chức
nghiệp chính xã hội
TC Nhà nước
NSNN
