Pharmacy Dosage knowledge

1. Pejë 2024 1
Dozimi i barnave
Autori:Diona Neziraj
Mentori:Drejta Morina
Instituti:Shkolla e Mesme e Mjekësisë ‘’Pejë’’

2. Pejë 2024 2
Abstrakti
Rëndësia e kësaj teme është mjaft e madhe duke qenë se ne hasemi në përdorimin e
barit çdo ditë.Por ajo që duhet të kemi dijeni më së shumti rreth është dozimi i tij.Jo
më kot themi se doza është ajo që të njejtën substancë mund ta bëj helm ose
bar.Fatmirësisht sot kemi informacione të duhura rreth shumicës së barnave,andaj dhe
shtjellimi i këtij punimi ishte i lehtë.Përmes këtij kërkimi do arrijmë të njohim llojet e
dozave,llojet e përgjigjeve të organizmit ndaj tyre e shumë njohuri tjera.Boshllëku i
vetëm është se çdo ditë bota farmaceutike prodhon barna të ndryshme andaj dhe të
flasësh për to duhet precizitet e mbi të gjitha profesionalizëm.
Fjalët kyçe:
Dozë,Efekt,Organizëm,Reagim,Receptorë

3. Pejë 2024 3
Tabela e përmbajtjes
1 Dozimi i barnave.......................................................................... 4-6
1.1 Përcaktimi i dozës dhe i gjerësisë terapeutike...........................7-8
1.2 Marrëdhënia doza-përgjigja. ....................................................9-10
1.3 Indeksi terapeutik dhe gjerësia terapeutike..............................

4. Pejë 2024 4
Dozimi i barnave
Termi "dozë" i referohet një sasie të caktuar të barit,i cili merret në një
kohë të caktuar.Për nga efekti doza ndahet në:
• dozë joefektive (fiziologjike)
• dozë efektive (terapeutike)
• dozë toksike dhe
• dozë vdekjeprurëse (letale)
Në bazë të frekuencës së dhënies,doza brenda një dite mund të
përsëritet 2-3 ose më shumë herë,kjo gjë bën dallimin mes dozës së
veçantë dhe asaj ditore.

5. Pejë 2024 5
Dozimi i barnave
Doza e veçantë në bazë të gjerësisë terapeutike të saj varion në:
• Dozë terapeutike mesatare (arritja e efektit terapeutik te shumica)
• Dozë terapeutike minimale (arritja e efektit terapeutik te një numër i
vogël)
• Dozë terapeutike maksimale (në rast kur doza mesatare nuk ka pasur
rezultat,këtu efekti shfaqet te të gjithë)
Shpërndarja duhet të bëhet në mënyrë të drejtë dhe në distanca kohore
të rregullta,varësisht barit me të cilin takohemi.

6. Pejë 2024 6
Doza Minimale
10%
Doza Maksimale
50%
Doza Mesatare
40%
Efektshmëria e llojeve të dozave
Doza Minimale Doza Mesatare Doza Maksimale

7. Pejë 2024 7
Përcaktimi i dozës dhe i
gjerësisë terapeutike
Përcaktimi i dozës mund të jetë:
 empirik (përvoja e cila kërkon kohë më të gjatë)
 eksperimental (hulumtimet paraklinike-kafshë dhe hulumtimet
klinike-njerëz)
Detyrë themelore e hulumtimeve paraklinike është konstatimi i
marrëdhënies doza-përgjigja,për të cilën do flasim në vijim.

8. Pejë 2024 8
Numri i kafshëve të përdorura për eksperimente
3000000
2500000
2000000
1500000
Minjtë
1000000
500000
0
1
Peshqit
2
Zogjtë Minjtë e
mëdhenj Tjera
3
4
5
1 2 3 4 5
Numri i kafshëve të përdorura për eksperimente 2920877 418965 139482 253686 134429

9. Pejë 2024 9
Marrëdhënia doza-përgjigja
Përgjigja e sistemit biologjik fuqizohet me rritjen e dozës.Në bazë të
njësisë biologike ajo mund të jetë e shkallëzuar ose kuantale.
Rritja e intensitetit të përgjigjes gjatë rritjes aritmetike të dozës
progresivisht pason në zvogëlim ,e ku më në fund marrim përgjigje
maksimale.Kjo ndryshe quhet dhe përgjigje e shkallëzuar.
Sa më i madh të jetë numri i receptorëve specifikë të cilët reagojnë kur
lidhen me barin,aq më i madh do jetë dhe intensiteti i përgjigjes pra,
efekti.

10. Pejë 2024 10
Marrëdhënia doza-përgjigja
Te përgjigja kuantale bëhet vetëm regjistrimi i paraqitjes së efektit në
një numër të caktuar njësish,sepse kur rritet doza rritet dhe numri i
njësive në të cilin shfaqet efekti.
Reagimi i organizmit ndaj barit ndryshon,duke qenë se ekzistojnë
dallimet individuale.

11. Pejë 2024 11
Indeksi terapeutik dhe
gjerësia terapeutike
Indeksi terapeutik është marrëdhënia në mes të dozës vdekjeprurëse
dhe asaj terapeutike.Ndryshe shënohet dhe si siguria relative e një bari
e cila fitohet me pjesëtimin midis dozës mesatare letale dhe dozës
mesatare efektive.Sa më i madh të jetë numri,aq më i sigurtë është bari.
Gjerësia terapeutike është diapazoni në mes të dozës maksimale
terapeutike dhe dozës minimale toksike.Sa më i gjerë të jetë ky diapazon
aq më e vogël do jetë përqendrimi toksik.Ndryshe quhet dhe zona e
sigurisë.

12. Pejë 2024 12
Përfundim
Referencat:
https://www.bing.com/search?q=number+of+dead+animals+by+differe
nt+mediaction+dose&form
https://www.verywellhealth.com/drug-dose-definition-and-examples-
1123989
Farmakologjia me Dozologji