De Schanslaan - Van veldweg tot dorpsboulevard

1. De Schanslaan: van veldweg tot dorpsboulevard.
Vroeger: Vogelenzang (Schans 1), Hulgenrode (Schans 2), Haagweg en Diepenbeekvelden (Schans 3).
Een kleine veldweg, een karrenspoor breed.
Schanslaan – 1962 – archief Stan Mortelmans – bemerk op elke foto - links op de achtergrond – schans 1, 2 of 3.
Betekenis schans: militair verdedigingswerk, versterkt steunpunt of ‘redoute’, gebouwd tussen de
forten, die mee deel uitmaakten van de gigantische Brialmontomwalling: een 15 kilometer lange
vesting rond Antwerpen, waarvan de bouw startte in 1859.
Ontmantelde schans of redoute – archief Stan Mortelmans - 1961
In 1906-1907 werden tussen Fort 2 in Wommelgem en Fort 8 in Hoboken 18 schansen gebouwd. De
drie Borsbeekse schansen zijn de eerste in deze reeks met de nummers 1, 2 en 3, gelegen aan de
huidige Schanslaan, tussen Fort 2 en 3. Voor de realisatie van deze 3 schansen was 10 807 ton beton
nodig. Kort na de eerste wereldoorlog (1914-1918) werd schans 2 bewoonbaar gemaakt voor
gezinnen, die door de toen heersende woningnood, niet onmiddellijk over een huis konden beschikken.
Zelfs tijdens het interbellum verbleven er Borsbeekse gezinnen in schans 3. Van 1940 tot 1944
verbleven Duitse soldaten in deze schansen. Na hun vlucht op 4 september 1944 werden de schansen
terug tijdelijk bewoond door Borsbeekse daklozen.
1962 - vanuit de kerktoren – richting O – vooraan: de Lucien Hendrickxlei.
Op de achtergrond: de Schanslaan en schans 3 – archief Stan Mortelmans.

2. In 1946 verbleven de jongens van Chiro JAP een tijdje in schans 3 tot ze terecht konden in het
voormalige parochiehuis Malpertuus, gelegen aan het kruispunt van de de Robianostraat en de Frans
Beirenslaan. In 1961: opheffing militair domein. De gronden, waarop de schansen waren gebouwd,
werden verkaveld en verkocht.
Tijdens deze periode ook de gedeeltelijk aanleg van de Schanslaan, bestaande uit één rijstrook.
De drie schansen of redoutes werden midden vorige eeuw hét speelterrein van de Borsbeekse jeugd.
De afbraak van deze schansen bleek een onmogelijke klus: de sloopkraan van de aannemer beet haar
tanden er op stuk.
Deze drie schansen, historische littekens van de vorige eeuw, liggen er vandaag, gedeeltelijk
verscholen achter de huizen, bij als ‘decorstukken’ van een bijna vergeten oorlogsverhaal.
1961 – aanleg Schanslaan – plaatsing riolering – links op de achtergrond schans 2.
(De wandelaars op deze foto nemen deel aan een ‘Kruisprocessie’.)
1973 – herinrichting kruispunt Schanslaan – Hulgenrodestraat - Akkerdonckstraat
Archief Stan Mortelmans
Nog even en Borsbeek beschikt over een snelheidsluwe “dorpsboulevard”.
Het onderstaande bovenaanzicht geeft u een beeld van de geplande herinrichting van de Schanslaan:
 eenrichtingsfietspaden aan beide zijden van de weg;
 versmalde rijweg (ontwerpsnelheid max. 50 km/u.);
 parkeerstrook aan één zijde met bomen.
Verkeerslichten aan het kruispunt Schanslaan – Herentalsebaan.
Een eerste stap om het verkeersinfarct in het dorpscentrum te milderen?
bovenaanzicht herinrichting Schanslaan – realisatie 2017-2018.
Tekst: Johan Mortelmans