1. FAKULTETI I GJEOLOGJISE DHE I MINIERAVE
Departamenti iInxhinierisë së Burimeve Minerare
Analiza e linjës së prodhimit të çimentos në fabrikën Antea
Cement fokusuar në përcaktimin e faktorit të homogjenizimit
paraprak
Doris BULKU , MAJ 2013

2. • Hyrje
• Linja e prodhimit të çimentos
• Lëndët e para për prodhimin e çimentos
• Karrierat e lëndës së parë
• Prodhimi i çimentos në fabrikën e çimentos
Antea
• Analiza e problematikës në lidhje me
homogjenizimin paraprak
• Masat për minimizimin e impakteve negative
të ndikimit në mjedis
• Konkluzione
Planiiprezantimit

3.  Fabrika e çimentos ANTEA Cement Sh.A, me një kapacitet prodhimi prej
1.5 milion ton çimento në vit është një nga investimet më të mëdha
industriale pro-ambjentit, e realizuar në Shqipëri nga Grupi TITAN me
vlerë rreth 200 milion Euro.
 Fabrika e çimentos, si dhe karierat e guroreve nga të cilat merret lënda e
parë, janë të vendosura brenda territorit të komunës së Picrragës dhe në
afërsi të Borizanës, në verilindje të qytetit të Tiranës.
 Çimentoja e prodhuar nga ANTEA Cement është e llojit Portland për
prodhimin e të cilës përdoren minerale të ndryshme me origjinë natyrore si
Gëlqerja (si përbërës kryesor ), Silica, Alumina dhe Oksidi i hekurit. Për të
prodhuar 1 ton çimento duhet 1.5ton lëndë e parë.

5.  Prodhimi botëror i çimentos Portland i kalon 2610 milion ton/vit (2006). Rezulton se mbi
5000 milion ton lëndë të parë natyrale në vit, hiqet nga litosfera, pjesa më e madhe nga
shkëmbinjtë sedimentarë.
 Çimentoja e zakonshme Portland (OPC) e cila është tipi më i përdorshëm i çimentos,
konsiston kryesisht në përbërësit e mëposhtëm të shprehur si okside:
Oksid kalciumi 64 - 67 % CaO “Kalcium”, C
Oksidi i silicit 20 - 23 % SiO 2 “Silica “, S
Oksisi i aluminit 4 - 6 % Al2O3 “Alumina”, A
Oksidi hekurit 2 - 4 % Fe2O3 “Hekur “, F
 Elementë të tjerë
Na2O,K2O 0.5 – 1.3 % “Alkale”
SO3 0.1 – 2 % “Sulfur”
MgO 1-5 % “Magnez”
TiO2 0.1-1 % “Titan “
Cl 0.01-0.1 % Klorur
Lëndët e Para
C
S
A
F

6. Qëllimi i llogaritjes së përzieries së lëndëvë të para është përcaktimi i
raporteve sasiore, në mënyrë që ti jepet klinkerit përbërja kimike dhe
mineralogjike e dëshiruar. Për këtë, ka shumë metoda llogaritjeje, nga më e
thjeshta deri tek më e komplikuara. Baza për llogaritje është përbërja kimike e
lëndëvë të para.
Moduli HIDRAULIK
Moduli SILIKAT
Moduli Aluminat
= 1.9-3.2
= 1.5-2.5

7. Koeficenti i ngopjes (LSF) është raporti i përmbajtjes së vërtetë të
gëlqeres ndaj gëlqeres standarte :
Një koeficent ngopje standart i lartë normalisht sjell fortësi të larta
të çimentos.
Vlerat e ngopjes standarte karakteristike për çimenton Portland
janë:
L.S.F = 90-95 Çimento Portland Standarte
L.S.F = 95-98 Çimento me rezistenca fillestare të larta

8.  Kur MA 0.64 kemi formulën :
 Në rastet kur MA 0.64 kemi formulën :
 Një koeficent ngopje standart i lartë normalisht sjell fortësi të larta të
çimentos. Vlerat e ngopjes standarte që vijojnë janë karakteristike për
çimenton Portland:
 L.S.F = 90-95 Çimento Portland Standarte
 L.S.F = 95-98 Çimento me rezistenca fillestare të larta

9. 1. Karriera e gurit gëlqeror
“BOKA E KUQE”
LIMENSTONE QUARRY
2. Karriera e Flysch (argjilës)
ANTEA “BRRET”
FLYSCH QUARRY

10. Konsumi vjetor i Gurit Gëlqeror është 1.4milion
ton/vit.

11.  Mesatarja e përbërjes kimike për gëlqerorin e pastër
SiO2 Al2 O3 Fe2 O3 CaO MgO K2 O Na2 O SO3 TiO2 P2 O5 LOI
1.03 0.49 0.18 54.24 0.52 0.01 0.03 0.07 0.02 0.02 43.17
 Metoda e shfrytëzimit është me minierë në qiell të hapur (me
karrierë),

12.  Puna me LP
Birat bëhen me sondë të tipit ATLAS COPCO ROCKL-6
 Konsumi specific i lëndës
plasëse është 120 gr/ton
 Thellësia e birave varion nga
13-13.5m
 Diametri i birave 108mm
 Distanca nga bira ne bire
4.7- 5 m
 Konsumi i lëndës plasëse për
çdo birë shkon 60-80kg

13.  Ngarkim - Transporti
Ngarkimi bëhet me anë të eskavatorëve (fadromave) ngarkuese dhe
transporti bëhet me kamiona 50 ton dhe 100 ton.
 Destinacioni i
materialit që
transportohet është
për në plantacionin
e thyerësve.

14.  Rehabilitimi i mjedisit
 Plani i Rehabilitimit të pjesëve ku ka pëfunduar aktiviteti i marrjes së lëndes së
parë, realizohet bazuar në dispozitat e studimit të miratuar për Vlerësimin e
Ndikimit në Mjedis dhe në përputhje me parimet e ndjekura brenda grupit
TITAN
 Aktivitetet kryesore për zbatimin e praktikave të rehabilitimit në përgjithësi
konsistojnë në:
- Rimbushjen e taracave-bankinave nga ku ka perfunduar nxjerrja e materialit
për lëndë të parë me tokë të pasuruar e me pleh dhe humus marrë në vende
të tjera ku shfrytezohet aktualisht
- Mbjellja e fidanave të llojeve të bimëve, të cilat ju përshaten kushteve
klimatike tokësore.
 Lloji i rehabilitimit është ai progresiv, sapo shfrytëzohet një shkallë fillon
rehabilitimi.

15. Punimet pregatitore në vendin që do të rehabilitohet
1. Mbushja me dhe të mirë e tarracës
2. Mbjellja e fidanëve

16. Konsumi vjetor i FLYSCH (argjilës) 0.4miljon/ton për 1.1miljon/ton klinker
 Metoda e shfrytëzimit dhe parametrat

17. Prodhimi i çimentos në fabrikën e çimentos Antea

18. Thyerësit dhe bunkerët e lëndëve korrektuese
 Thyerësi për gurin gëlqeror (hummer crush)
është thyerës me çekiç. Kapaciteti i këtij thyerësi
është 800t/h.
 Thyerësi për argjilën (ku argjilat janë të llojit
flish) dhe për këtë arsye kalon në dy procese
thyerje. Kapaciteti i këtij thyerësi është 220 t/h
 Bunkeri për lëndët shtesë të cilat janë të nevojshme për prodhimin e
çimentos (boksitit, dhe material me përqindje të lartë të hekurit)
 Bunkeri për depozitimin e lëndës djegëse
(bitum dhe petkok).

19. Magazina e gurit gëlqeror dhe argjilës
 Magazina e gurit gëlqeror mban një sasi prej 20 000 ton
material gur gëlqeror dhe ka një kapacitet 650t/h.
 Magazina e Flysch-it mban një sasi prej 400 ton dhe ka një kapacitet 220 t/h.

20. Mulliri i lëndës së parë
Për të prodhuar 1 ton çimento na duhet 1.5ton lëndë e parë
 Para se të hyjnë në mullirin e lëndës së parë secili material peshohet për
të rregulluar përbërjen kimike të përzierjes.
 Në fabrikë përdoren 3 mullinj që janë mullinj vertikalë me rula të firmës
LOESCHE.
1.Mulliri i lëndës së parë
2.Mulliri i lëndës djegëse
3.Mulliri i çimentos

21. Në mullirin e lëndës së parë përgatitet farina pra bluhen 4 elementët kryesorë :
Guri gëlqeror (CaCO3) 78 %
Argjila (flish) (SiO2) 20 %
Boksiti (Al2o3) 1%
Pirit & ISC ( Fe2O3) 1 %
Lenda e Pare
CaCO3
SiO2
Al2 O3
Fe2 O3
- Sillozi i materialit të përzier dhe rruga që përshkon
materiali deri në furrë.
 Materiali (lënda e parë) tashmë i përzier hidhet në
sillozin e materialit të homogjenizuar i cili është
ushqyes për furrën.

22. Lënda e parë i nënshtrohet një sërë procesesh :
- Fillimisht lënda e parë kalon në 5 ciklone ku ngrohet me gaze të nxehta.
- Në ciklonin e 3-të kemi largimin e CO2, në
ciklonin e 5 – të kemi atë që quhet para-kalcinim
ku digjet gjysma e lëndës djegësë dhe ku ndodh
një pjesë e madhe e reaksioneve kimike. Temp e
arritur 950◦C

23. - Në furrë digjet pjesa e mbetur e lëndës djegëse dhe në mes të saj arrihet temperature
maksimale 1450 ◦C dhe ndodhin rekasionet kimike të formimit të oksideve.
- Në fund të furrës temperatura arrin deri në 150 ◦C e më pas futet në ftohës .
Material i dalë nga ftohësi është KLINKERI i cili është produkti ½ i gatshëm që
shërben për prodhimin e çimentos

24. Mulliri i çimentos dhe sillozët e çimentos
Klinkeri bluhet ne mullirin Cimentos me përbërës si (gipsi, pluhur hiri, gur gëlqeror)
në varësi të kërkesave të cilësisë së produktit përfundimtar të çimentos
Ndërsa pjesa tjeter çohet në fabrikën e paketimit me anë të trasportierëve ku paketohet
nga impianti i paketimit që ndodhet në fabrikë.
 Më pas pluhuri i çimentos ruhet në sillozë të vecantë, ku një pjesë e kësaj çimentoje
shitet e paambalazhuar me rifuxho e transportohet me mjete transporti të specializuara.

25. Analiza e problematikës në lidhje me homogjenizimin
paraprak
Homogjenizimi
 Për prodhimin e klinkerit të çimentos është e domozdoshme të përgatitet një
përzierje e lëndëve të para që të plotësojë disa kondita, dhe kryesishtë atë të përbërjes
kimike dhe imtesine e bluarjes ( Kjo gje ne natyre eshte shum e rralle)
 Meqenese lendet e para (guri gelqeror dhe argjila) nuk jane homogjene
behet zbatimi standart i përzierjes dhe I homogjenizimit të lëndëve të para nga
THYERESIT deri tek MULLIRI I LENDES SE PARE.
 Përzierja nënkupton njohjen e vetive të materialit në hyrje + dhe mundësinë për
të ndryshuar në mënyrë uniforme një miks duke ndryshuar propocionet për secilin
përbërës në hyrje dhe në vendosjen e tyre në pirg.
 Efekshmëria e homogjenizimit përcaktohet nga raporti midis devijimit
standart, përbërjes kimike në hyrje dhe asaj në dalje.

26.  Ndryshimi i përbërjes së materialit mund të rregullohet nëpërmjet një depoje
homogjenizimi, në të cilën fromohet një pajle .
a) cone shell,
b) chevron,
c) chevcon,
d) uinindrou.
MODELE STOKIMI

27.  Në magazinat e Antea Cement është perdorur metoda me 2 pile (nderkohë që
bëhet formimi i njërit pajl, bëhet konsumimi i pajlit tjetër.)
 Makineritë e përdorura janë STOKUESI ( Stucker) dhe RIMARESI (Reclaimer)
 Metoda e rimarjes që përdoret është ajo ballore , e cila konsiton në rrëzimin e
materialit në pjesën e poshtme të prerjes tërthore të pirgut.

28. Analiza e problematikës në lidhje me homogjenizimin paraprak konkretisht per
1. Përcaktimi i faktorit te
homogjenizimit paraprak per
gëlqerorin dhe percatimi i numrit
te shtresave per gelqerorin
2. Përcaktimi i numrit të
shtresave për argjilën

29. Metoda e përdorur
 Metoda e përdorur konsiton në marrjen mostrave të mjaftueshme gjatë ndërtimit të
pirgut dhe analizimin kimik të gjithë mostrave duke llogaritur devijimin standart të LSF
(LSF standard deviation).
 Duke përdorur të njëtën mënyrë, marrim mostra të mjaftueshme pas procesit të
peshimit dhe i analizojmë kimikisht për të llogaritur devijimin standart të LSF.
 Duke pjestuar devijimin standart të LSF përpara krijimit të pirgut dhe devijimin
standart të LSF gjatë konsumit të pirgut ne llogarisim faktorin e parahomogjenizimit.
 Për llogaritjen e numrit të shtresave të krijuara për pirg, ne masim për një periudhë
kohore të gjatë ( me shumë së 3 orë), kohën që i duhet makinerisë stokuese të udhëtojë
nga njëri ekstrem i pirgut në ekstremin tjetër
 E kryejmë këtë provë për shpejtësi të ndryshme të paisjes stokuese dhe llogarisim
numrin e shtresave për kapacitete të ndryshme të thyerësit.

30.  Në fillim të krijimit te pirgut, u morëm mostra të rastësishme çdo një orë.
 Mostrat u morën në transportier direkt pasi thyerësi ndalon dhe transportieri
ndalon njëkohësisht. Mundohemi të marrim një mostër sa më përfaqesuese duke
marrë nga e gjithë prerja tërthore e rripit të transportierit përafërsisht 30cm.
 Më pas kampionët merren dhe dërgohen në laborator për analiza kimike.
Puna përgatitore
 Marrja e mostrave vazhdoi derisa pirgu përfundoi së mbushuri .
 U moren mostra të rastësishme ndërkohë që mulliri i lëndës së parë
po punonte dhe kampionët u morën ndërkohë që bien nga peshorja.
 Kampionët u morën çdo 2 orë në peshoret automatike, marrja
vazhdoi derisa pirgu u konsumua. Më vonë u dërguan në laborator për
tju nënshtruar analizave kimike.
 Matëm kohën që i duhet makinerisë stokuese për të krijuar një shtresë, ndërkohë që
shpejtësia e makinerisë stokuese ishte 30 % dhe ndërkohë që shpejtësia e makinerisë
stokuese është 40 %.
 Më pas ne llogaritëm sa shtresa mund të krijojë një makineri stkokuese derisa pirgu të
mbushet plot. Ne llogaritëm kohën gjatë ndërtimit të pirgut A.

31. Përcaktimi i numrit të shtresave për gëlqerorin
• Numri i shtresave vjen si rezultat i raportit midis normës së stokimit dhe
shpejtësisë së stokuesit, kjo e krahasuar me seksionin tërthor të një pirgu.
• Një numër i lartë shtresash përmirëson cilësinë e homogjenizimit dhe
rritja e numrit të shtresave mund të arrihet thjesht duke rritur
shpejtësinë e makinerisë stokuese.
• Formula e krijuar nga Pierre Gy dhe kolegët e tij, përcakton 400 si
numrin e shtresave të nëvojshme për të arritur raportin 1:10, e cila në
shumicën e rasteve është një synim i arsyeshëm.
Në mënyrë të përmbledhur kemi numrin e shtresave:

32. Përcaktimi i numrit të shtresave për FLYSCH (argjilen)
Ndiqet e njëjta procedurë që u bë për Gurin Gëlqeror
Në tabelën më poshtë janë të paraqitura llogaritjet për sa i përket numrit
të shtresave për kapacitete kohë dhe shpejtësi të ndryshme.

33. Llogaritja e devijimit standart të LSF
 Duke u bazuar në analizat laboratorike, mesatarja e të dhënave kimike përpara
ndërtimit të pirgut (Gurit Gëlqeror) janë si më poshtë (vlerat mesatare dhe devijimi
standart)
 Të dhënat kimike të kampionëve të marë gjatë ndërtimit të pirgut janë si më
poshtë (vlerat mesatare dhe devijimi standart )
Duke pjestuar devijimin standart përpara dhe pas krijimit të pirgut ne marrim
faktorin e homogjenizimit (Hfactor )
Hfactor=STDEV para ndërtimit/STDEV gjatë konsumit =623.79/560.23=1.11

34. Masat për minimizimin e impakteve negative të ndikimit në mjedis
 Përmirësim të peisazhit dhe pamjes vizive.
 Rivendosje të vegjetacionit.
 Stabilizim të tokës.
 Ulje të fenomenit të erozionit.
 Ulje të grimcave të pluhurave.
 Përmirësim i bilancit të CO2
 Pastrim të ajrit të ndotur.
 Sigurim në të ardhmen të volumeve lëndore, biomase pyjore, të ardhura për
komunitetin.
 Gjithashtu mbjellja e pemëve pyjore përgjatë rrugëve në të dy anët e saj sjell
mjaft efekte pozitive.

35. 1. Fabrika e prodhimit të çimentos, ANTEA Cement Sh.A, me një kapacitet
prej 1.5 milion ton çimento në vit është një nga investimet më të mëdha
industriale pro-ambjentit, e realizuar në Shqipëri nga Grupi TITAN.
2. Çimentoja e prodhuar nga ANTEA Cement është e llojit Portland për
prodhimin e të cilës përdoren minerale të ndryshme me origjinë natyrore
si Gëlqerja, Silica, Alumina dhe Oksidi i hekurit.
3. Procesi i homogjenizimit paraprak, i studjuar në këtë punim diplome, ka
një rëndësi të veçantë në garantimin e cilësisë dhe respektimin e
standarteve të prodhimit të çimentos.
4. Faktorët kontribues që kanë influencuar faktorin homogjenizimit paraprak
janë:
 Përgatitja e mostrës përfaqësuese.
 Sasia e motrës duhet të jetë më e madhe.
 Pika e marrjes së mostrës gjatë konsumit duhet të jetë e ngjashme me
atë para ndërtimit të pirgut (dmth duke marrë mostrën duke ndaluar
transportierin).

36. 5. Numri i shtresave në pirgun e gurit gëlqeror është shumë i ulët
që të realizohet homogjenizimi i përshtatshëm .
6. Për kapacitete jo shumë të larta (më pak se 210 ton ) shpejtësia
aktuale e makinerisë stokuese (50 % ) realizon një numër të
mjaftueshëm shtresash.
7. Numri i dëshiruar i shtresave në të 2 pirgjet mund të arrihet :
a. nëpërmjet rritjes së shpejtësisë së makinerisë stokuese
kur është e lejueshme
b. nëpërmjet uljes së kapacitetit të thyerësit në vlera të
pranueshme.
8. Një analizë më e thelluar mund të konsistonte në studimin e
parametrave të përzierjes duke vënë theksin në metodat
stokastike të kontrollit ku eventualisht mund të përdoren edhe
metoda gjeostatistikore.