1. ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΣΤΗ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ
Γ΄ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ
Α. Διαβάστε τα παρακάτω αποσπάσματα από άρθρο του Μάριου Πλωρίτη και απαντήστε
στις ερωτήσεις που ακολουθούν:
Απόσπασμα 1ο: Ωστόσο, η γλώσσα δεν «φτώχυνε» - εξελίχθηκε φυσιολογικά. Άλλοι τύποι -
είτε πιο απλοί, είτε περιφραστικοί - πήραν τη θέση των «χαμένων». Κι όσο κι αν θρηνολόγησαν
ή θρηνολογούν ακόμα μερικοί για την αδόκητη απώλεια απαρεμφάτων και δυϊκών, τον
τελευταίο λόγο τον έχει, παντού και πάντα, ο μεγάλος γλωσσικός νομοθέτης, ο λαός. Ο
Ψυχάρης το είχε σωστά διαλαλήσει:
«Ένας άνθρωπος μοναχός του δεν έχει αρκετή σοφία για να αποφασίσει πως εκείνος έχει
δίκιο και πως όλο το έθνος έκαμε λάθος να μιλήσει τη γλώσσα του φυσικά».
Απόσπασμα 2ο: Και το πράγμα γίνεται ακόμα χειρότερο, επειδή δε μας φτάνει ν' αρπάζουμε
όποια ξένη λέξη βρούμε μπροστά μας, αλλά και... κατασκευάζουμε ξενοειδή λεκτικά τέρατα για
τα προϊόντα μας, θέλοντας να τους δώσουμε ευρωπαϊκό χρώμα! (σπορτέξ, μομπιλέξ, ραπτέξ,
ηλιθιέξ...). Αυτή η άκριτη, κακόγουστη, νεοπλουτίστικη εκβαρβάρωση της γλώσσας μας είναι
πραγματικά ολέθρια.
Απόσπασμα 3ο: Είναι πασίγνωστο πως έχουμε μιαν απ' τις πιο πλούσιες γλώσσες του κόσμου -
που οι ρίζες της ξεκινάνε απ' τα ινδοευρωπαϊκά και τα προελληνικά ιδιώματα. Κι όχι μόνο
πανάρχαιη και πάμπλουτη, αλλά και πανέμορφη, «πολλά αρμονική και ποιητική». Κι όμως, η
γλωσσική μας αδιαφορία, βιασύνη και ραστώνη (που ξεκινάνε κι αυτές απ' τη στραβή παιδεία
μας), έχουν περιορίσει το λεξιλόγιό μας σε μερικές εκατοντάδες λέξεις, και μάλιστα στις πιο
άχρωμες, επειδή είναι λέξεις «πασπαρτού», κατάλληλες για όλες τις χρήσεις - και για καμιά,
τελικά. Με πέντ' έξι ρήματα, μ' άλλα τόσα επίθετα (συνήθως υπερθετικά) χαρακτηρίζουμε το
πρόσωπο που αγαπάμε, το φαΐ που φάγαμε, την ταινία που είδαμε ή το γκολ που έβαλε η
ομάδα μας…
Λεξιλόγιο:
αδόκητος: αναπάντεχος
εκβαρβάρωση: εκφυλισμός, εξαχρείωση
ραστώνη: αδράνεια, αδιαφορία, παθητική αποδοχή
πασπαρτού: κλειδί που ανοίγει όλες τις πόρτες / (μτφ) αυτό που ταιριάζει σε όλες τις
περιπτώσεις
Β. Παρατηρήσεις:
1. Βρείτε την κεντρική ιδέα κάθε αποσπάσματος και δώστε τους από έναν τίτλο.
(12.5 μονάδες)
2. Χαρακτηρίστε το ύφος του συγγραφέα, αιτιολογώντας την άποψή σας με στοιχεία από το
δεύτερο και το τρίτο απόσπασμα.
(12.5 μονάδες)

2. 3. α. Καταγράψτε όλους τους συνδέσμους του πρώτου αποσπάσματος και διακρίνετέ τους σε
παρατακτικούς και υποτακτικούς.
β. Εντοπίστε τις προτάσεις που περιέχονται στη ρήση του Ψυχάρη. Ύστερα δηλώστε το είδος
τους (κύριες ή δευτερεύουσες) και τον τρόπο με τον οποίο συνδέονται (παρατακτικά ή
υποτακτικά).
(6.25 μονάδες)
4. Βρείτε στο τρίτο απόσπασμα:
α. μια δευτερεύουσα ονοματική πρόταση· Αναφέρετε το είδος της, το ρήμα από το οποίο
εξαρτάται, τη λέξη με την οποία εισάγεται και το συντακτικό της ρόλο.
β. μία δευτερεύουσα επιρρηματική πρόταση· Αναφέρετε τη λέξη με την οποία εισάγεται και την
επιρρηματική σχέση την οποία δηλώνει.
(6.25 μονάδες)
5. τύποι, θέση, ρίζες, στραβή: βρείτε τις λέξεις στα παραπάνω αποσπάσματα και γράψτε
προτάσεις με τις οποίες να αποκαλύπτετε τρεις διαφορετικές σημασίες των λέξεων αυτών.
(12.5 μονάδες)
Γ. Παραγωγή λόγου:
Γράψτε ένα άρθρο στην εφημερίδα στο οποίο να διατυπώνετε με σαφήνεια τις απόψεις σας για
τα αίτια της κρίσης της γλώσσας μας. (3-4 παράγραφοι)
(50 μονάδες)
ΚΑΛΗ ΕΠΙΤΥΧΙΑ
Αποστολοπούλου Παναγιώτα