SlideShare a Scribd company logo
ThiÕt kÕ dao tiÖn

        Ch¬ng I: ThiÕt kÕ c¸c dông cô gia c«ng c¸c bÒ mÆt trßn xoay trªn

m¸y tiÖn

        1.1. Kh¸i niÖm

        Trong thùc tÕ s¶n xuÊt c¬ khÝ, nhiÒu khi gÆp nh÷nag
chi tiÕt trßn xoay ®Þnh h×nh cã profin phøc t¹p. Chóng lµ
mét chi tiÕt hoµn chØnh, tËp hîp nh÷ng mÆt trô, mÆt c«n,
mÆt cong, mÆt cÇu trªn mét ®êng trôc (h×nh 1.1). Giao
tuyÕn cña bÒ mÆt ®Þnh h×nh víi mÆt ph¼ng qua trôc lµ
profin chi tiÕt.




                         H×nh: Profile chi tiÕt ®Þnh h×nh


        *Trêng hîp a: dïng dao tiÖn thêng ®Ó tÞªn trªn m¸y tiÖn
v¹n n¨ng, ®iÒu chØnh b»ng tay rÊt chËm vµ khã ®¹t yªu cÇu
chÝnh x¸c vÒ kÝch thíc vµ d¹ng profin chi tiÕt.
        * Trêng hîp b: Òdao tiÖn ®Þnh            h×nhÓ cã profin cña
dao thÝch øng víi profin cña chi tiÕt ®Ó tiÖn th× rÊt nhanh
vµ lo¹t profin chÝnh x¸c nh nhau.


    1
ThiÕt kÕ dao tiÖn

       1.2. C«ng dông, lÜnh vùc sö dông vµ ph©n lo¹i

       1.2.1. C«ng dông vµ lÜnh vùc ¸p dông

       §Ó tiÖn nh÷ng chi tiÕt cã profin phøc t¹p vµ thêng ®îc
dïng trong s¶n xuÊt hµng lo¹t vµ hµng khèi (sè lîng chi tiÕt
lín); Khi cÇn vÉn cã thÓ dïng trong s¶n xuÊt ®¬n chiÕc trªn
m¸y v¹n n¨ng.
       1.2.2. Ph©n lo¹i c¸c kiÓu

       Dao tiÖn ®Þnh h×nh ®îc ph©n ra nhiÒu d¹ng theo lo¹i
vµ c¸ch g¸ ®Æt. Cã nhiÒu lo¹i kh¸c nhau:
       -VÒ d¹ng dao:
       Dao h×nh l¨ng trô vµ dao h×nh ®Üa (h×nh 1.2).




                     H×nh 1.2 Dao l¨ng trô vµ dao ®Üa
       - VÒ g¸ ®Æt: g¸ dao híng kÝnh (h×nh 1.2a); g¸ dao
nghiªng (h×nh 1.2b); g¸ n©ng (h×nh 1.3).




   2
ThiÕt kÕ dao tiÖn




                       H×nh 2.3 Dao g¸ nghiªng
      1.2.3. KÑp dao

      Dao tiÖn ®Þnh h×nh ®îc kÑp trªn Òc¬ cÊu kÑp daoÓ,
®å g¸ nµy cã phÇn c¸n ®Ó ®îc kÑp trªn m¸y (h×nh 1.4).




  3
ThiÕt kÕ dao tiÖn

        1.3. TÝnh to¸n profin lìi c¾t vµ chi tiÕt

        Ph¬ng ph¸p ®å thÞ gi¶i tÝch (s¬ ®å tÝnh) thêng ®îc
dïng ®Ó tÝnh to¸n profin lìi c¾t c¸c lo¹i dao tiÖn ®Þnh h×nh.
        -S¬ ®å tÝnh to¸n ®îc tr×nh bµy trªn hai h×nh chiÕu
(chiÕu ®øng vµ chiÕu b»ng) vÞ trÝ ®· gia c«nag xong (vÞ
trÝ cuèi cïng) cña dao vµ chi tiÕt (h×nh 1.5). Trªn s¬ ®å tÝnh
profin cña lìi c¾t ®îc x¸c ®Þnh              dùa vµo c¸c ®iÒu kiÖn ®·
chän (gãc tríc, gãc sau v.vÉ) vµ prßin chi tiÕt.
        Nh÷nag kh¸i       niÖm vµ c¸c ®Þnh            nghÜa th«ng sè cña
profin chi tiÕt vµ lìi c¾t ®îc dïng khi tÝnh to¸n profin lìi c¾t
dao tiÖn ®Þnh h×nh.
        1.3.1. ChiÒu cao profin lìi c¾t vµ chi tiÕt

        VÝ dô: Dao tiÖn ®Þnh h×nh l¨ng trô ®ang gia c«ng mét
chi tiÕt nh h×nh 1.5. VÞ trÝ ®· gia c«ng xong chi tiÕt trßn
xoay gåm mét ®o¹n trô vµ mét ®o¹n cong.
        - Profin chi tiÕt: ®îc x¸c ®Þnh lµ giao tuyÕn mÆt c¾t A-
A víi mÆt trßn xoay chi tiÕt.
        - ChiÒu cao profin chi tiÕt ®îc ký hiÖu lµ hci, chÝnh lµ
hiÖu cña b¸n kÝnh: khi chän b¸n kÝnh r1 lµm c¬ së, ®èi víi c¸c
b¸n kÝnh kh¸c gäi lµ ri, ch¼ng h¹n (ri = r2, r3É.rn) th× cã hci = ri
– r1.
        - Profin dông cô c¾t lµ giao tuyÕn gi÷a mÆt ph¼ng N-
N – mÆt ph¼ng vu«ng gãc víi mÆt sau cña dao vµ mÆt
dao cña dao.




   4
ThiÕt kÕ dao tiÖn




                                 H×nh 1.5:
    ë ®©y, mÆt sau cña dao ®îc x¸c ®Þnh bëi c¸c ®êng
th¼ng ®i qua ®iÓm 1 vµ 2d, t¹o víi mÆt c¨ts mét gãc sau (α),
ë ®iÓm 1 vµ 2d, 3dÉ lµ gaio ®iÓm gi÷a mÆt tríc vµ Ònh÷ng
vßng trßn ®Æc trngÓ cña chi tiÕt trªn h×nh chiÕu ®øng, øng
víi c¸c b¸n kÝnh t¬ng øng cña chi tiÕt lµ r1, r2Érn = ri (i = 1-n).
    VËy theo h×nh 1.5, profin dao trong N-N ®îc x¸c ®Þnh
bëi hai to¹ ®é: mét lµ tung ®é, ®Æc trng bëi ®é cao cña
chiÒu cao profin dao hi, hai lµ hoµnh ®é, ®Æc trng bëi
chiÒu réng dao 1i = 11, 12, 13É.1n.
    Thêng th× chiÒu réng dao b»ng chiÒu dµi chi tiÕt t¬nag
øng, khi g¸ dao híng kÝnh. Cßn gèc to¹ ®é thêng chän ®iÓm
1 trªn h×nh 1.5. §iÓm 1 gäi lµ ®iÓm c¬ së.
    1.3.2. §iÓm c¬ së

    §iÓm c¬ së lµ ®iÓm cã profinchi tiÕt trïng víi profin lìi
c¾t trong mÆt ph¼ng n»m ngang A-A qua t©m chi tiÕt.
Ngoµi ra, lµ ®iÓm gèc ®Ó tÝnh to¸n to¹ ®é cña profin lìi c¾t.
§ång thêi, ®iÓm ®ã ®îc dïng lµm gèc to¹ ®é ®Ó vÏ profin dao



    5
ThiÕt kÕ dao tiÖn

khi ®· x¸c ®inh ®îc chiÒu cao profin hi. Hai trôc to¹ ®é, trôc h
vu«ng gãc víi mÆt sau, trôc l song song víi trôc chi tiÕt.
    - C¸ch chän ®iÓm c¬ së:
    C¸ch chän ®iÓm c¬ së nªu díi ®©y cã thÓ lµ mét nguyªn
t¾c. §èi víi kiÓu dao ®Þnh       h×nh bÊt kú (dao tiÖn mÆt
ngoµi hay lç, dao g¸ híng kÝnh hay g¸ nghiªng, dao l¨ng trô
hay dao ®Üa) th×: ®iÓm c¬ së ®îc chän thêng lµ ®iÓm n»m
ngang t©m chi tiÕt vµ xa chuÈn kÑp cña dao nhÊt.
    §èi víi dao tiÖn ®Þnh h×nh l¨ng trô th× chuÈn kÑp dao
®îc chØ trªn h×nh 5.1, cßn ®èi víi dao gia c«nag lç ®Þnh
h×nh th× dao lµ dao ®Üa vµ dao ®Üa nãi chung chuÈn kÑp
lµ ®êng t©m lç g¸ dao (h×nh 1.2b). Trªn h×nh 1.5, ®iÓm 1 lµ
®iÓm c¬ së, ®êng chÊm chÊm trªn tiÕt diÖn A-A lµ trªn mÆt
tríc; ®o¹n 1-2 chØ ë d¹ng vÕt v× nã lµ Ò®êng cong ph¼ngÓ.




                              H×nh 1.6:
    - ý nghÜa cña vÞ trÝ ®iÓm c¬ së:
    VÝ dô cã mét chi tiÕt (h×nh 1.7), h×nh chiÕu ®øng ®îc
biÓu diÔn bëi 3 vßng trßn ®Æc trng víi c¸c b¸n kÝnh t¬ng
øng lµ r1, r2, r3. §iÓm 1 ®îc chän lµ ®iÓm c¬ së, tõ ®iÓm 1 vÏ
mÆt tríc cña dao lµ mÆt ph¼ng víi gãc tríc t¹i ®iÓm 1 lµ γ.
VÏ mÆt sau víi gãc sau α (γ vµ α ®îc chän phô thuéc vµo vËt

   6
ThiÕt kÕ dao tiÖn

liÖu gia c«ng vµ vËt liÖu dông cô c¾t). §¸ng lÏ ®èi víi ®iÓm 1,
gãc tríc vµ sau ®îc ghi lµ γ1 vµ α1, nhng v× ®iÓm 1 lµ c¬ së
nªn quy íc ghi lµ α vµ γ. T¹i ®iÓm 2, mÆt tríc c¾t vßng trßn
r2, r3 cña chi tiÕt (theo h×nh 1.7) t¹i c¸c ®iÓm 2Õ vµ 3Õ. T¹i
®iÓm 2Õ cã gãc α2, γ2. §iÓm α3, γ3. Cã thÓ thÊy: α2 < α; γ2 > γ
vµ α3 > α; γ3 < γ; lîng nhá h¬n vµ lín h¬n lµ gãc µ.




                                 H×nh 1.7:


    Nh vËy cã thÓ kÕt luËn r»ng: NÕu t¹i ®iÓm c¬ së gãc
sau vµ gãc tríc ®îc chän lµ γ vµ α th× t¹i nh÷ng ®iÓm cña lìi
c¾t n»m cao h¬n ®iÓm 1 (so víi ph¬ng ngang), gãc sau nhá
®I vµ gãc tríc t¨ng lªn so víi    α vµ γ. Cßn nh÷ng ®iÓm thÊp
h¬n ®iÓm 1 (vÝ dô ®iÓm 3Õ) th× gãc sau lín h¬n α, gãc tríc
nhá h¬n γ. ViÖc gãc tríc ®èi víi mét dông cô c¾t lín lªn hay

    7
ThiÕt kÕ dao tiÖn

nhá ®i mét lîng nµo ®ã kh«ng ®¸ng quan t©m qu¸ møc v×
gãc γ cã thÓ chän Òd¬ngÓ, Òb»ng kh«ngÓ hoÆc Ò©mÓ tuú
thuéc lo¹i dông cô c¾t vµ vËt liÖu lµm dao. Song ®èi víi gãc
sau α th× khi nã th× khi nã thay ®æi gi¸ trÞ theo vÞ trÝ cña
tõng ®iÓm trªn lìi c¾t l¹i lµ ®¸ng quan t©m. VÝ dô, theo h×nh
1.7 ë trªn, t¹i ®iÓm c¬ së gãc sau lµ α (gãc hîp lý) th× t¹i 3Õ
cã α3 > α, ®iÒu nµy t¸c dông tèt cho qu¸ tr×nh c¾t, nhng ë
®iÓm 2Õ gãc sau lµ α2 < α; α2 = α - µ.
       NÕu gãc µ cã gi¸ trÞ ®Õn møc mµ gãc α2 qu¸ nhá, cã
thÓ α2 = 0 hoÆc α2 < 0 g©y ma s¸t lín vµ dao sÏ kh«ng lµm
viÖc ®îc. VËy khi thiÕt kÕ dao tríc tiªn cÇn chän ®iÓm c¬
së. §Ó khái ph¶i kiÓm tra l¹i gãc sau ë c¸c ®iÓm gÇn t©m
chi tiÕt h¬n ®iÓm c¬ së (n»m trªn ®iÓm c¬ së), ®iÓm c¬ së
nªn chän lµ ®iÓm gÇn t©m chi tiÕt (r1 lµ nhá nhÊt). NÕu
®iÓm cña lìi c¾t n»m cao h¬n α t¹i ®iÓm c¬ së. Do ®ã khi
thiÕt kÕ cÇn kiÓm tra l¹i gãc sau ch¾c ch¾n sÏ nhá h¬n α
t¹i ®iÓm c¬ së. Do ®ã khi thiÕt kÕ cÇn kiÓm tra l¹i gãc sau
ë ®ã cã nhá qu¸ giíi h¹n cho ph–p kh«ng (thêng [α] ≥ 30).
       Gãc tríc vµ gãc sau t¹i c¸c ®iÓm kh¸c nhau trªn lìi c¾t
®îc tÝnh to¸n theo s¬ ®å h×nh 1.7 nh sau:
       r1.sinγ = r2.sinγ2 = r3.sinγ3 = rx.sinγx
       sinγx = r1/rx.sinγ
       rx cµng nhá th× γx cµng lín vµ αx cµng nhá.
       KiÓm tra gãc sau øng víi ®iÓm n»m cao h¬n ®iÓm c¬
së, cô thÓ lµ ®iÓm 2Õ (h×nh 1.7), theo c«ng thøc sau:
       αx = α- µx;     (γx = γ + µx)

                     ( r cos γ − rx cos γ x ).sin γ
       sin µ x =
                                   rx

   8
ThiÕt kÕ dao tiÖn


                                        r        
                 r cos γ − rx cos arcsin . sin γ 
                                         r        
                                         x       
       sin µ x =                                      . sin γ
                                    rx
       Trong ®ã: r- B¸n kÝnh øng víi ®iÓm c¬ së.
                   γ- Gãc tríc ®iÓm c¬ së.
                     Rx – B¸n kÝnh øng víi ®iÓm i bÊt kú thuéc lìi
c¾t n»m cao h¬n ®iÓm c¬ së, trªn h×nh 1-7, rx = r2 vµ ®iÓm
x lµ ®iÓm 2.




       H×nh 1-8: C¸c ®iÓm cña lìi c¾t phô n»m cao h¬n ®êng t©m.
       Bµi 4: TÝnh to¸n chiÒu cao profin lìi c¾t cña dao tiÖn ®Þnh h×nh

kiÓu l¨ng trô

       Trong s¬ ®å tÝnh chiÒu cao profin dông cô c¾t, ta quy
®Þnh r»ng c¸c h×nh vÏ ®Çy ®ñ mét chi tiÕt ®Þnh h×nh nh ë
c¸c h×nh 1-2a, h×nh 1-5, h×nh 1-8 chØ cÇn vÏ h×nh chiÕu
®øng víi c¸c ®êng trßn ®Æc trng cã b¸n kÝnh t¬ng øng r1, r2,
É, rx, rn. Thêng quy ®Þnh r1= r lµ b¸n kÝnh ®iÓm c¬ së. Vßng
trßn ngoµi m« t¶ s¬ ®å tÝnh chiÒu cao profin cña dao l¨ng
trô. ChiÒu cao profin dao ®îc x¸c ®Þnh trong tiÕt diÖn N-N
(®· giíi thiÖu ë môc 1) vµ ®îc ký hiÖu lµ hx; x = 2, 3Én.
       C¸c sè hiÖu cho tríc lµ:


   9
ThiÕt kÕ dao tiÖn

        - rx: b¸n kÝnh chi tiÕt øng víi c¸c vßng trßn 2, 3Én.
        - Gãc γ chän cho ®iÓm c¬ së.
        - Th«ng sè cÇn tÝnh lµ hi, x¸c ®Þnh trong tiÕt diÖn N-N
vu«ng gãc víi mÆt sau dao.




                                       H×nh 9:
        Trªn h×nh 9 cã:
        hi, h2Élµ chiÒu cao profin øng víi ®iÓm 2 vµ x (tuú ý)
cña dao trong N-N.
        τi gäi lµ profin cña dao trªn mÆt tríc, lÊy chuÈn gèc lµ
®iÓm c¬ së 1.
        rx lµ b¸n kÝnh chi tiÕt ømg víi ®iÓm x.
        γ, α lµ gãc tríc vµ sau t¹i ®iÓm c¬ së.
        γx lµ gãc tríc t¹i x.
        Tr×nh tù tÝnh hi theo h×nh 1.9 cã:
        τx = Cx – B = rx.cosγx- r.cosγ
(1-1)
     hx = τx.cos (α + γ)
   10
ThiÕt kÕ dao tiÖn

    mµ A = r.sinγ = rx.sinγx
    ⇒ sinγx = r/rx.sinγ
    ⇒ γx = arcsin (r/rx.sinγ)
    - ChiÒu cao profin cña dao l¨ng trô:

              
                           r                   
                            . sin γ  − r. cos γ . cos(α + γ )
        hx = rx arrc sin                        
                             rx      
              
                                             
                                                   
(1-2)
    (x = 2, 3 Én)
    Bµi 5: TÝnh chiÒu cao profin ®èi víi dao ®Üa

    Nh÷ng th«ng sè cÇn biÕt tríc ®Ó tÝnh to¸n chiÒu cao
profin cña dao ®Üa hx lµ:
    - Gãc γ vµ α ®îc chän cho ®iÓm c¬ së.
    - R – b¸n kÝnh dao øng víi ®iÓm c¬ së ®îc chän theo
chiÒu s©u lín nhÊt cña profin chi tiÕt: tmax = rmax - rmin




        H×nh      S¬ ®å tÝnh chiÒu cao h×nh d¸ng víi dao phay ®Üa

    - X¸c ®Þnh chiÒu cao g¸ dao k:



   11
ThiÕt kÕ dao tiÖn

                               h = R.sinα
(1-3)
    - X¸c ®Þnh chiÒu cao mµi dao H:
                               H = R. sin (α + γ)
(1-4)
    -       ChiÒu cao profin dao ®îc x¸c ®Þnh trong tiÕt diÖn
          vu«ng gãc víi mÆt sau. ë dao ®Üa tiÕt diÖn nµy
          chÝnh lµ tiÕt diÖn chiÒu trôc:
                               hx = R - Rx
        Rx: b¸n kÝnh cña dao ®èi víi ®iÓm x bÊt kú – giao ®iÓm
gi÷a vÕt mÆt tríc vµ c¸c vßng trßn ®Æc trng cña chi tiÕt, cã
b¸n kÝnh rx (h×nh 1.10).
        Nh vËy, ë ®©y viÖc x¸c ®Þnh hx chÝnh lµ x¸c ®Þnh kÝch
thíc Rx (h×nh 1.10).
                 H         R. sin (α + γ )
        Rx =            =
              sinψ Ün         sinψ Ün
                   H                 H
        tgψ x =          =
                 E − τ i R. cos(α + γ ) − τ x

        V× R, α, γ lµ nh÷ng lîng ®· biÕt, do ®ã cã thÓ ®Æt
R.cos(α + γ) = E.
                                    H 
                       ψ x = arctg 
                                    E −τ 
                                            
                                          i
        VËy            Rx =
                                       H
                                        H        
                             sin arctg 
                                         E −τ
                                                   
                                                   
                                 
                                             i   

(1-5)
        H – ChiÒu cao mµi.
        τx – ChiÒu cao dao theo mÆt tríc, x¸c ®Þnh theo (1-1)
                       τx = rx.cosγx – r.cosγ
                       γx = arcsin(r/rx.sinγ)
        r – b¸n kÝnh øng víi x = 1, nghÜa lµ r = r1.
  12
ThiÕt kÕ dao tiÖn

        Trong trêng hîp xuÊt hiÖn nh÷ng ®iÓm cña lìi c¾t n»m
cao h¬n ®iÓm c¬ së (®iÓm 1), vÝ dô ®iÓm xÕ ch¼ng h¹n,
øng víi b¸n kÝnh ph¶i t×m lµ RÕx th× c«ng thøc tæng qu¸t lµ:
                                           H
                          Rx =
                                             H        
                                 sin  arctg 
                                              E τ
                                                        
                                                        
                                     
                                                  i   

(1-6)
        Dêu trong (1-6): Ò-Ò cho ®iÓm x thÊp h¬n t©m;
                                 Ò+Ó cho ®iÓm x cao h¬n t©m.




        Bµi 6: Dao tiÖn ®Þnh h×nh gia c«ng lç ®Þnh h×nh

        1.6.1. Giíi thiÖu lç ®Þnh h×nh

        H×nh 1.11 m« t¶ d¹ng mét lç ®Þnh h×nh. C¸c vßng trßn
®Æc trng cña profin ®îc vÏ ®Ëm c¶, t¬ng øng víi c¸c b¸n kÝnh
tõ r1, r2Érx,   O' − O'   lµ ®êng t©m cña lç cÇn gia c«ng.




   13
ThiÕt kÕ dao tiÖn


                            H×nh 11 Lç ®Þnh h×nh
       1.6.2. C¸c bíc tÝnh to¸n profin hx cña dao

       - §Ó gia c«ng lç ®Þnh h×nh b¾t buéc ph¶i chän kÕt
cÊu dao ®Üa.
       - C¸c th«ng sè cÇn biÕt vµ chän tríc:
       + §iÓm c¬ së: Theo nguyªn t¾c: ®îc chän xa chuÈnkÑp
cña dao nhÊt, ë dao ®Üa gia c«ng lç th× chuÈn kÑp lµ ®iÓm
xa t©m chi tiÕt nhÊt.
       + Chän gãc γ vµ α ë ®iÓm c¬ së (nh dao tiÖn ngoµi).
       + Chän b¸n kÝnh dao cho ®iÓm c¬ së: R
       R = (0,75 ÷ 0,8)rmin
       1.6.3. VÏ s¬ ®å tÝnh to¸n chiÒu cao profin cña dao hx

       Gi¶ sö cã mét lç ®Þnh h×nh cã profin phøc t¹p nhiÒu
hay Ýt, nh nªu trªn h×nh 1.11. C¸c vßng trßn ®Æc trng cña
profin lç ®îc thÓ hiÖn qua c¸c b¸n kÝnh rx (x = 1, 2, 3 É).
       §æi víi lç ®Þnh h×nh, ®iÓm c¬ së chän øng víi rmax cña
chi tiÕt, nghÜa lµ xa t©m chi tiÕt nhÊt (h×nh 1.12), r = rmax. Dï
cho profin chi tiÕt phøc t¹p c¸c ký hiÖu theo thø tù cña rx (r1,
r2 Érn) víi x = 1, 2 Én. §iÓm x lµ ®iÓm tiÕp xóc gi÷a profin
dao vµ chi tiÕt. VËy khi ®· cã b¸n kÝnh R = (0,75÷0,8).rmin th×
chØ cÇn tÝnh Rx.




  14
ThiÕt kÕ dao tiÖn




                     H×nh 12 S¬ ®å tÝnh chiÒu cao dao

        Theo h×nh 1.12, c¸c th«ng sè c«ng nghÖ lµ:
        - ChiÒu cao mµi dao: H = R.sin (α + γ).
        - ChiÒu cao g¸ dao: h = R.sinα.
        Kho¶ng c¸ch tõ t©m chi tiÕt ®Õn mÆt tríc dao lµ A
gièng nh h×nh 1.9 vµ 1.10: A = r.sinγ = rx.sinγx.
        Sinγx = r/rx. sinγ
        γx= arcsin(r/rx. sinγ)
                                H
                       Rx =
                              sinψ x
        Vµ             tgψ x =
                                   H
                                       .ψ x = arctg
                                                      H
                                 E −τx              E −τx




                                       H
                     ⇒ Rx =
                                           H      
                              sin  arctg
                                  
                                                   
                                                   
                                         E −τ x   

(1-7)
        Trong (1-7) th×: E = R.cos(α + γ);
                       H = R.sin(α + γ);
                       τx = r.cosγ - rx.cosγx;
                       γx= arcsin(r/rx. sinγ).
   15
ThiÕt kÕ dao tiÖn

       Nh vËy, cã thÊy ®îc tÝnh thèng nhÊt vÒ h×nh häc gi÷a
dao tiÖn mÆt ngoµi vµ dao tiÖn mÆt trong qua c«ng thøc
(1-5) vµ (1-7). Hai c«ng thøc nµy cã thÓ coi lµ mét ®èi víi c¸c
dao ngoµi vµ dao trong:
                                    H
                   ⇒ Rx =
                                         H      
                            sin  arctg
                                
                                                 
                                                 
                                       E −τ x   

       Víi ®iÒu kiÖn: τx = ±( rx.cosγx- r.cosγ).
                   DÊu Ò+Ó ®èi víi dao tiÖn ®Þnh h×nh trong.
                   DÊu Ò-Ò ®èi víi dao tiÖn ®Þnh h×nh ngoµi.


       Bµi 7: §é chÝnh x¸c gia c«ng b»ng dao tiÖn ®Þnh h×nh



       1.7.1. Khi gia c«ng b»ng dao h×nh l¨ng trô g¸ th¼ng

       a, Nguyªn nh©n sai sè

       Chi tiÕt ®Þnh h×nh thêng lµ tËp hip c¸c bÒ mÆt trô,
mÆt c«n, mÆt cong (mÆt cong còng lµ tËp hîp cña v« sè
nh÷ng ®o¹n mÆt c«n cã chiÒu dµi v« cïng b–).




                    H×nh 13. Sai sè khi tiÖn ®Þnh h×nh

  16
ThiÕt kÕ dao tiÖn

       V× vËy, khi tiÖn ®Þnh h×nh, g¸ dao híng kÝnh, h·y kh¶o
s¸t ®o¹n mÆt c«n chi tiÕt. Trªn h×nh 1.13 tr×nh bµy bÒ mÆt
chi tiÕt cã mét ®o¹n trô vµ mét ®o¹n c«n , ®êng t©m lµ O –
O. VÒ mÆt h×nh häc th× ®o¹n trô 2-3 cã ®êng sin 23 song
song víi   O−O   . §o¹n c«n   12   cã ®êng sin   1 −2   c¾t   O−O   ë ®iÓm S.
Khi gia c«ng b»ng dao tiÖn ®Þnh h×nh nh h×nh 1.13 th× lìi
c¾t cña dao ®îc lÊy lµ ®o¹n th¼ng 12Õ (lµ giao tuyÕn cña
mÆt tríc vµ mÆt sau) n»m trong mÆt ph¼ng B-B. Râ rµng
lµ ®o¹n th¼ng 12Õ k–o dµi sÏ kh«ng c¾t ®êng t©m ) O-O.
§o¹n b»ng A = r.sinγ. Khi tiÖn, lìi c¾t th¼ng 12Õ n»m trong
mÆt ph¼ng BB kh«ng ®i qua trôc OO, mµ chuyÓn ®éng
quay quanh trôc OO t¹o thµnh bÒ mÆt chi tiÕt (c¾t ra bÒ
mÆt chi tiÕt). KÕt qu¶ cña ph–p chuyÓn ®æi nµy lµ: chi tiÕt
®îc t¹o ra sÏ kh«ng ph¶i lµ mÆt c«n mµ lµ mét mÆt cong (víi
®êng sinh lµ 12Õ). MÆt cong ®ã lµ mÆt hypecboloit trßn
xoay (h×nh 1.14). V× vËy, nguyªn nh©n g©y nªn sai sè bÒ
mÆt c«n lµ lìi c¾t th¼ng 1-2Õ kh«ng n»m trong mÆt ph¼ng
®i qua trôc. Khi gia c«ng t¹o h×nh kh«ng gièng h×nh c«n.




       §Ó kh¾c phôc sai sè nµy ngêi thiÕt kÕ ph¶i tÝnh
chiÒu cao profin cña lìi c¾t hi t¹i nhiÒu ®iÓm øng víi ®o¹n

  17
ThiÕt kÕ dao tiÖn

profin chi tiÕt tõ 1-2. Sau ®ã nèi tÊt c¶ c¸c ®iÓm ta sÏ ®îc
®o¹n lìi c¾t cong 12Õ cña dao. V× vËy, sai sè nµy do ngêi
thiÕt kÕ nèi ®o¹n 1-2Õ l¹i thµnh ®o¹n th¼ng lìi c¾t. Sai sè nµy
thêng ®îc ký hiÖu lµ ∆1.



       b, Sai sè khi gia c«ng b»ng dao h×nh trßn (h×nh ®Üa)

       Khi thiÕt kÕ dao h×nh trßn (nh h×nh l¨ng trô) ®· tÝnh ®-
îc chiÒu cao profin øng víi ®iÓm 2 chi tiÕt trªn ®o¹n c«n 1-2.
Lìi c¾t lµ ®o¹n th¼ng 12Õ (chÞu sai sè ∆1). Khi chÕ t¹o dao
h×nh trßn xoay ®Þnh h×nh víi chiÒu cao trong thiÕt diÖn h-
íng kÝnh cña ®iÓm 2Õ lµ R - R2 = h2.




  18
ThiÕt kÕ dao tiÖn




       MÆt tríc cña dao lµ mÆt ph¼ng PP qua 1, 2Õ kh«ng
n»m trong mÆt ph¼ng qua t©m Od mµ c¸ch Od mét ®o¹n lµ
H. Lìi c¾t 12Õ ®îc chÕ t¹o lµ giao tuyÕn cña mÆt tríc ph¼ng
PP vµ mÆt sau (mÆt c«n) – v× mÆt tríc PP kh«ng ®i qua
t©m Od nªn giao tuyÕn 1-2Õ kh«ng ph¶i lµ ®o¹n th¼ng mµ lµ
®êng cong C (h×nh 1.17).




  19
ThiÕt kÕ dao tiÖn

       Do vËy, muèn gia c«ng ®óng mÆt c«n th× lìi c¾t ph¶i
lµ ®êng cong B (h×nh 1.17). Khi thiÕt kÕ ®êng cong B ®îc
thay b»ng ®êng th¼ng 12Õvµ g©y ra sai sè ∆1. Khi chÕ t¹o
dao h×nh trßn th× kh«ng chÕ t¹o ®îc lìi c¾t th¼ng 1-2Õ (C)
vµ lìi c¾t C sÏ g©y ra sai sè ∆2. Sai sè ∆2 lµ sai sè do chÕ t¹o
g©y ra vµ khi dïng dao h×nh trßn sai sè tæng céng sÏ lµ ∆ =
∆1 + ∆2; th«ng thêng ∆2>>∆1.
       KÕt luËn: Dao l¨ng trô chØ g©y ra sai sè ∆1.
                Dao ®Üa g©y ra sai sè ∆ = ∆1 + ∆2.
Bµi 8: ThiÕt kÕ dao tiÖn ®Þnh h×nh g¸ n©ng víi gãc n©ng λ



       1.8.1. Kh¸i niÖm

       ë phÇn trªn ®· tr×nh bµy sai sè cña bÒ mÆt c«n khi gia
c«ng b»ng dao tiÖn ®Þnh h×nh nãi chung. Nguyªn nh©n g©y
sai sè lµ do dao cã gãc tríc γ > 0 cho nªn lìi c¾t            12'   (theo
mÆt tríc dao) kh«ng n»m trong mÆt ph¼ng qua trôc chi
tiÕt (trôc mÆt c«n) (h×nh 1.17). §Ó kh¾c phôc sai sè nµy
th× lìi c¾t 12Õ ph¶i trïng víi ®êng sinh 12 cña trôc mÆt c«n.
Nh thÕ khi tiÖn sÏ t¹o ®îc mét bÒ mÆt c«n ®óng (kh«ng cßn
sai sè t¹o h×nh). Dao nµy gäi lµ dao g¸ n©ng víi gãc n©ng λ
hay dao cã ®o¹n c¬ së n»m ngang t©m chi tiÕt (h×nh 1.18).
       Trªn h×nh 1.18a, mÆt ph¼ng A lµ mÆt ph¼ng n»m
ngang ®i qua t©m chi tiÕt (mÆt ®¸y) chøa ®êng t©m O-O.
§èi víi dao l¨ng trô thêng, khi thiÕt kÕ chän ®iÓm 1 lµm
®iÓm c¬ së, mÆt tríc cña dao (P) hîp víi mÆt (A) mét gãc γ.
Nh mÆt P chøa c¸c ®iÓm 1, 1Õ vµ 2Õ, ®o¹n         1'2'   thuéc P chÝnh
lµ lìi c¾t.




  20
ThiÕt kÕ dao tiÖn

        Lìi c¾t 12Õ nµy ch–o nhau víi ®êng t©m O –O vµ kh«ng
n»m trong mÆt ph¼ng qua t©m do ®ã trong chuyÓn ®éng
t¹o h×nh nã t¹o ra bÒ mÆt trßn xoay lâm (hypecboloit).




        §Ó kh¾c phôc sai sè nµy, lìi c¾t 12Õ ®îc n©ng lªn ®Õn
vÞ trÝ 12, nghÜa lµ lìi c¾t lóc nµy trong mÆt ph¼ng A ®i
qua t©m cña chi tiÕt trïng víi ®êng sinh cña mÆt c«n chi
tiÕt.
        Lìi c¾t 12 còng n»m trong mÆt tríc míi – mÆt R - cã
gãc tríc γ ë ®o¹n lìi c¾t vµ t¹o h×nh ®óng bÒ mÆt c«n tr¸nh
®îc sai sè ∆1.
        1.8.2. X¸c ®Þnh gãc n©ng λ

        Tõ ®iÓm 2 víi r2 thuéc (A), h¹ mét ®êng vu«ng gãc               23


xuèng ®o¹n 1Õ2Õ thuéc mÆt ®Çu lín cña chi tiÕt., vu«ng gãc
t¹i ®iÓm 3, dùng ®êng 22ÕÕ (thuéc A) song song víi O – O.
Nèi 2ÕÕ víi 3, ®îc tam gi¸c vu«ng víi gãc     322''
                                               ˆ      = 900 cßn gãc   32''2
                                                                       ˆ


chÝnh lµ gãc n©ng λ (gäi lµ gãc n©ng cña lìi c¾t). Tam gi¸c



   21
ThiÕt kÕ dao tiÖn

vu«ng 322ÕÕ thuéc mÆt ph¼ng vu«ng gãc víi mÆt tríc cò
cña dao (mÆt ph¼ng P).
        §iÓm 1 thuéc ®¸y nhá cña h×nh nãn côt, n»m ngang
t©m, thuéc mÆt ph¼ng A. Vëy ®o¹n                         12   lµ ®êng sinh c«n,
chÝnh lµ lìi c¾t cña dao ®· thiÕt kÕ mÆt tríc nghiªng ®i mét
gãc λ so víi dao b×nh thêng. Dao víi gãc λ cã mÆt tríc lµ R,
trªn h×nh chiÕu däc trôc lªn ®¸y lín, mÆt tríc R kh«ng tån t¹i
díi d¹ng vÕt cña mÆt ph¼ng n÷a mµ vÉn tån t¹i mét phÇn
tr«ng thÊy cña mÆt ph¼ng R (h×nh 1.18b), gãc λ tÝnh theo
tam gi¸c vu«ng 32Ó (h×nh 1.18a hoÆc h×nh 1.18b).

                23        23 (r2 − r1). sin γ
        tgλ =         =      =
                22"       Lc      Lc

(1-8)
        Ghi chó:

    - Trong c«ng thøc (1-8) th× λ lµ gãc n©ng cña lìi c¾t vµ
Lc lµ chiÒu dµi c«n.
    -      Gãc λ sÏ kh«ng xuÊt hiÖn trong c¸c c«ng thøc tÝnh
          to¸n thiÕt kÕ profin cña dao.
    -      Gãc λ tÝnh theo (1- 8) lµ mét th«ng sè rÊt quan
          träng khi ®iÒu chØnh ®Ó phay vµ mµi mÆt tríc nh»m
          ®¹t yªu cÇu cña c¸c th«ng sè h×nh häc ban ®Çu ®Ò
          ra lµ α vµ γ.
    §Ó g¸ ®Æt ®óng dao tiÖn ®Þnh h×nh g¸ n©ng nh h×nh
1-8b th× mÆt tríc (phÇn g¹ch) ph¶i ®îc mµi ®óng. Muèn vËy,
mÆt tríc (phÇn kÎ) ph¶i chØnh sao cho trïng víi mÆt ph¼ng
mµi cña ®¸, ®iÒu chØnh nh sau: ë vÞ trÝ ÒOÓ (khëi thuû)
®Æt dao th¼ng ®øng sao cho mÆt chuÈn kÑp C song
song víi mÆt to¹ ®é xOz, råi quay quanh trôc Ox mét gãc



  22
ThiÕt kÕ dao tiÖn

b»ng (α + γ). TiÕp theo quay dao dao quanh Oy mét gãc
b»ng λ.
    1.8.3. TÝnh to¸n chiÒu cao profin dao l¨ng trô g¸ n©ng λ

    H×nh 1.19 m« t¶ s¬ ®å tÝnh to¸n dao l¨ng trô cã gãc λ. Lìi
c¾t øng víi ®o¹n c«n     12   trïng víi ®êng sin 1-2 cña chi tiÕt. Do
®ã nã cßn gäi lµ Òdao cã ®o¹n c¬ së n»m ngang t©mÓ v×
r»ng ®êng th¼ng chøa lìi c¾t            1− 2   , trªn h×nh chiÕu ®øng,
n»m ngang t©m chi tiÕt. §iÓm bÊt kú thuéc ®o¹n c¬ së ®Òu
cã thÓ dïng lµm ®iÓm c¬ së ®Ó tÝnh to¸n. Trªn h×nh 1-19,
®iÓm c¬ së lµ ®iÓm 1.




    VËy chiÒu cao profin dao øng víi c¸c ®iÓm 2, 3, 4 Élµ
h2, h3, h4É TÝnh nh sau:
       - Kho¶ng c¸ch tõ 1 ®Õn 2 theo ph¬ng vu«ng gãc víi
mÆt sau h2:


  23
ThiÕt kÕ dao tiÖn

                      h2 = (r1-r2).cosα                                      (1-9)
    -    h3:                   h3 = h2 + hÕ3 = (r1-r2).cosα + hÕ3
             (1-10)
    -    h4:                   h4 = hf + hÕ4 = (rf-r2).cosα + hÕ4
         VËy               h4 = l4.tgθ.cosα + hÕ4
                (1-11)
         Cßn l¹i tÝnh hÕ3 vµ hÕ4 theo c«ng thøc sau (gièng 1-2)

              
                           r                        
                                                         
         h3 = r3 cos arcsin 2 . sin γ  − r2 . cos γ . cos(α + γ )
          '
                             r          
              
                     
                             1                      
                                                         

               
                             rf                        
                                                            
           '
          h4 = r4 cos arcsin    . sin γ  − r f . cos γ . cos(α + γ )
                              r4         
               
                                                       
                                                            




       TÝnh dao ®Üa cã gãc n©ng λ

       Dao ®Þnh h×nh ®Üa còng cã thÓ thiÕt kÕ cã λ ®Ó
kh¾c phôc sai sè ∆1 trªn chi tiÕt c«n (h×nh 1.18). Cßn sai sè
∆2 do qu¸ tr×nh chÕ t¹o dao ®Üa, h×nh 1-17, nªn kh«ng kh¾c
phôc ®îc.




  24
ThiÕt kÕ dao tiÖn




                                 H×nh 1.20:
       H×nh 1.20 m« t¶ s¬ ®å tÝnh to¸n ®Ó thiÕt kÕ dao tiÖn
®Þnh h×nh ®Üa gia c«ng chi tiÕt tng øng. ChiÒu cao profin
cña dao ®Üa ®îc x¸c ®Þnh trong tiÕt diÖn chiÒu trôc dao,
v× b¸n kÝnh øng víi ®iÓm c¬ së lµ R ®· chän tríc nªn tÝnh ®îc
hi tøc lµ Ri cña dao (i lµ nh÷ng ®iÓm ®Æc treng trªn vßng
trßn ®Æc trng cña profin chi tiÕt).
       Cuèi cïng: hi = R - Ri
       Sè liÖu ban ®Çu:
            - C¸c kÝch thíc cña chi tiÕt: ri, hi, θ.
            - Gãc α, γ chän tríc t¹i ®iÓm c¬ së.
            - R t¹i ®iÓm c¬ së chän tríc tmax = rmax- rmin.
       Vµ cã: - ChiÒu cao g¸ dao: k = R.sinα
            - ChiÒu cao mµi:       H = R.sin(α + γ)
       TÝnh to¸n b¸n kÝnh Ri:
       • i lµ ®iÓm 2 cã R2
  25
ThiÕt kÕ dao tiÖn




     Tõ h×nh 1.21 cã:

      '     R. sin α
     R2 =
            sin α 2

                    R. sin α
     tgα 2 =                                                 (1-13)
               R. cos α + r1 − r2

                        R. sin α
     R2 =
                            R. sin α                       (1-14)
            sin  arctg
                
                                           
                       R. cos α + r1 − r2 
                                           

     * i lµ ®iÓm 3 cã R3

     R3 . sin ψ 3 = R2 . sin ( α 2 + γ )
      '

      ' R . sin ( α 2 + γ )
     R3 = 2
             sin ψ 3
                  R2 . sin ( α 2 + γ )
     tgψ 3 =
               R2 . cos( α 2 + γ ) − τ 3
                                       '


     Gãc α2 tÝnh theo (1.13).
     R2 tÝnh theo (1-14)

26
ThiÕt kÕ dao tiÖn

       τÕ3 =     23'    tÝnh theo (1-15a)

         '                 r          
       τ 3 = r3. cos arcsin 2 . sin γ  − r2 . cos γ
                            r                                   (1-15a)
                     
                            1         

    - TÝnh RÕ4:




                                    -
                      R. sinα
       tgα f =
                  R. cos+ r1 − r f
               R. sin α
       Rf =
               sin α×
        '
       R4 =
               Hf
                          =
                                          (
                              R f . sin α f + γ   )
              sinψ 4                    sinψ 4                     (1.15b)

       tgψ 4 =
                                (
                       R f . sin α f + γ      )
                  R f . cos(α + γ ) − τ 4
                                        '

                                    rf      
       τ 4 = 4' f = r4 . cos arcsin . sin γ  − r f . cos γ
         '
                                    r        
                             
                                    4       

       1.8.4. C¸ch vÏ h×nh chiÕu cña dao l¨ng trô cã λ

       Sau khi ®· tÝnh xong chiÒu cao hi cña profin vµ cã
chiÒu dµi (hoµnh ®é) cña c¸c ®iÓm i t¬ng øng, ®ång thêi
kÝch thíc kÕt cÊu dao ®· chän, ta tiÕn hµnh vÏ ba h×nh
chiÕu cña dao víi gãc λ. C¸ch vÏ nh chiÒu mòi tªn.
       VÝ dô cã profin nh h×nh 1.24.




  27
ThiÕt kÕ dao tiÖn




                                   H×nh 1.24
       Bµi 9: Dao tiÖn ®Þnh h×nh g¸ nghiªng



       1.9.1. Gãc sau t¹i mét ®iÓm trªn lìi c¾t trong tݪt diÖn ph¸p tuyÕn

N-N-α N

       H×nh 1.25 m« t¶ gãc cña dao tiÖn ®Þnh h×nh, g¸ híng
kÝnh, trong tiÕt diÖn chøa trôc profin vµ tiÕt diÖn vu«ng
gãc víi profin lìi c¾t (tiÕt diÖn ph¸p tuyÕn N-N).
       - §êng th¼ng vu«ng gãc víi chuÈn kÑp dao, vu«ng gãc
víi trôc chi tiÕt gäi lµ trôc profin.
       - Gãc α vµ γ chän cho mét dao nµo ®ã t¹i ®iÓm c¬ së
vµ ®o trong mÆt ph¼ng chøa trôc profin (mÆt ph¼ng
vu«ng gãc víi trôc chi tiÕt).




  28
ThiÕt kÕ dao tiÖn




                                  H×nh 1.25


       - Gãc gi÷a tiÕp tuyÕn víi profin (t¹i x) vµ ph¬ng trôc
profin, ký hiÖu lµ ψx, gäi lµ gãc profin. Quan hÖ gi÷a gãc αN
vµ αx (h×nh 1.26) theo c«ng thøc sau:
       tgαNx = tgαx.sinψx                                (1-16)
       Theo (1-16), t¹i nh÷ng ®iÓm cña profin lìi c¾t cã ψx nhá,
cã thÓ x¶y ra αN nhá qu¸ møc cho ph–p. Bëi v× gãc sau
trong tiÕt diÖn ph¸p tuyÕn víi lìi c¾t αN lµ mét yÕu tè quan
träng, ¶nh hëng ®Õn ma s¸t gi÷a dông cô vµ bÒ mÆt gia
c«ng. Do ®ã, trong trêng hîp ®Æc biÖt ë mét vµi ®iÓm nµo
®ã cña lìi c¾t, gi¸ trÞ αN nh sau:
                       αNmin ≥ [αN ] = 30 ÷ 40




  29
ThiÕt kÕ dao tiÖn

                    H×nh1.25: Quan hÖ gi÷a gãc trong tiÕt diÖn X-X vµ N-N


       Khi gãc profin ψx qu¸ nhá (ϕx ≈ 0) ®Ó αN2t¨ng lªn lín h¬n
hoÆc b»ng gãc [αN] th× ph¶i t¨ng trÞ sè vÕ ph¶i cña (1-16).
VÝ dô t¨ng gãc ψx thªm mét lîng τx, tøc lµ (1-16) cã d¹ng:
                         tagαN = tgα.sin(ψ + τ)                  (1-17)
       Nh vËy, dao tiÖn ®Þnh h×nh g¸ híng kÝnh ®· ®îc xoay ®i
thµnh Òdao g¸ nghiªngÓ mét gãc lµ τ (h×nh 1.26)




                                               H×nh 1.26:


       Gãc sau α ®o trong tiÕt diÖn ®· xoay X-X, t¹i ®iÓm 1.
       Gãc sau αN ®o trong tiÕt diÖn N-N.
       ϕ1 lµ gãc profin cña dao t¹i ®iÓm 1.
       τ lµ gãc xoay dao.
       TÝnh gãc τ nh sau:
                         sin(ϕ + τ) = tgαN/tgα
                                 αN ≈ [αN] ≥ 30
                                 α lµ gãc sau ë ®iÓm c¬ së.
       Qua ®©y tÝnh ®îc τ, vÝ dô: sin(τ + ϕ) = A th×:
                        tgα N          tg 30
       ϕ + τ = arcsin         = arcsin
                         tgα            tgα
                                                            (1-18)
                    tgα N
       τ = arcsin         −ϕ
                     tgα


  30
ThiÕt kÕ dao tiÖn




       1.9.2. TÝnh to¸n profin dao g¸ nghiªng

       Cho chi tiÕt cã profin nh h×nh 1.27. T¹i ®iÓm 1 gãc
profin kh¸ nhá, cÇn thiÕt kÕ dao nghiªng ®Ó cho gãc sau αn
t¹i ®iÓm 1 ®ñ lín. Gãc xoay nghiªng dao τ tÝnh theo c«ng
thøc (1-18).
       Chän ®iÓm 1 lµm c¬ së. Qua 1 kÎ ®êng c¬ së nghiªng
mét gãc lµ τ nh h×nh vÏ. ChiÒu cao profin dao hdi ®îc x¸c
®Þnh trong tiÕt diÖn chøa trôc profin cña dao.
       TiÕt diÖn T-T lµ tiÕt diÖn chøa trôc profin (vu«ng gãc
víi trôc chi tiÕt). TiÕt diÖn X-X lµ tiÕt diÖn chøa trôc profin
®· xoay τ.
       Trôc h lµ trôc vu«ng gãc víi mÆt sau n»m trong mÆt
ph¼ng X-X.
       - Trôc 1 lµ trôc nghiªng víi trôc chi tiÕt mét gãc τ.
       Gäi ®iÓm i cã b¸n kÝnh ri lµ ®iÓm bÊt kú tõ profin chi
tiÕt; i = 1, 2, 3ÉTh«ng sè cÇn tÝnh lµ hi vµ Li.
                           h i= qτ.cos(α + γ)
                n
       qτ =         ;
              cos γ

       n = Si ' . cosτ ;

       Si ' = e = qτ . cos γ τ ;
              qT . cos γ T . cos τ
       qτ =
                      cos γ

                  cos αT . cosτ
       hdi = q.                 . cos(α + γ )               (1-19)
                      cos γ




  31
ThiÕt kÕ dao tiÖn




                 H×nh 1.27: S¬ ®å tÝnh to¸n dao l¨ng trô g¸ nghiªng


       Gãc γT lµ gãc tríc trong tiÕt diÖn T-T vu«ng gãc víi trôc
chi tiÕt theo (1-20):
                                  tgγT = tgγ.cosτ          (1-20)
       Lîng qT tÝnh theo (1-21):
                  i           rS
            sin γ T =
                        ri . sin γ T
                          r               
                                                           (1-22)
                i                   i
            ⇒ γ T = arcsin S sin γ T
                          r
                                           
                                           
                           i              

                rS = ri ± li.tgτ
       dÊu Ò+Ó khi ®iÓm i n»m bªn ph¶i (phÝa trªn) ®iÓm 1;
       dÊu Ò-Ò khi ®iÓm i n»m bªn tr¸i (phÝa díi) ®iÓm 1.
       Trong (1-19) nÕu ®Æt:
                        cos γ T . cosτ
                                       . cos(α + γ ) = K
                            cos γ

       Vµ thay qT b»ng (1-21) ta cã:



  32
ThiÕt kÕ dao tiÖn

                                           
                                                             r                            
                                                                                               
                                   hdi = K ri . cos arrc sin  S . sin γ T  − rS . cos γ T 
                                                               r            
                                           
                                                    
                                                               i                          
                                                                                               

       (1-23)



       1.9.3. TÝnh to¸n chiÒu réng (hoµnh ®é) cña ®iÓm i

       Theo h×nh 1.28 cã:
       Kho¶ng c¸ch tõ ®iÓm c¬ së 1 ®Õn ®iÓm iÕ thuéc profin
dao lµ Li, ®o theo ph¬ng ®êng c¬ së, ®îc x¸c ®Þnh theo
c«ng thøc (1-24):
                              li
        Li = 1S + SQ =               + 1. sin τ
                            cosτ
                li
        Li =          + qr . cos γ τ . sin τ
               cosτ

(1-24)
       QT tÝnh theo c«ng thøc (1-21).


       1.9.4. Dao tiÖn ®Þnh h×nh ®Üa g¸ nghiªng

       C¸c sè liÖu ®Çu vµo cÇn cã nh b¸n kÝnh R ë ®iÓm c¬
së, gãc α vµ γ chän nh dao ®Üa b×nh thêng. Gãc nghiªng τ
vÉn tÝnh theo (1-18). ChØ kh¸c dao l¨ng trô ë chç lµ, trªn
h×nh 1-27 cho dao l¨ng trô trong tiÕt diÖn X-X lÊy 1 lµm
chuÈn, víi mÆt ®¸y ®· cho k = R.sinα x¸c ®Þnh t©m dao (Od).
Sau ®ã víi gãc γ ë ®iÓm 1, tÝnh to¸n Ri ®Ó cuèi cïng cã: hi =
R – Ri.
       ChiÒu réng dao Li theo (1-21).




    -

  33
ThiÕt kÕ dao tiÖn




34

More Related Content

What's hot

Quy trinh tich hop nang cap - ha cau hinh tram
Quy trinh tich hop   nang cap - ha cau hinh tramQuy trinh tich hop   nang cap - ha cau hinh tram
Quy trinh tich hop nang cap - ha cau hinh tramvanliemtb
 
16 kien thuc co ban ve dien tu
16 kien thuc co ban ve dien tu16 kien thuc co ban ve dien tu
16 kien thuc co ban ve dien tu
Vũ Anh
 
chương 7 Trục
chương 7 Trụcchương 7 Trục
chương 7 Trục
Nguyễn Hải Sứ
 
Tiêu chuẩn 22 TCN 272-05 - P14
Tiêu chuẩn 22 TCN 272-05 - P14Tiêu chuẩn 22 TCN 272-05 - P14
Tiêu chuẩn 22 TCN 272-05 - P14
Ttx Love
 
tài liệu bê tông ứng lực trước
tài liệu bê tông ứng lực trướctài liệu bê tông ứng lực trước
tài liệu bê tông ứng lực trướcmamlun
 
15 kien thuc co ban ve dien
15 kien thuc co ban ve dien 15 kien thuc co ban ve dien
15 kien thuc co ban ve dien
Vũ Anh
 
18 a cac cau truc phu tren chan de thep goc
18 a   cac cau truc phu tren chan de thep goc18 a   cac cau truc phu tren chan de thep goc
18 a cac cau truc phu tren chan de thep goc
tranvuthanhkhiet
 
Thi cong lap dat duong ong cap nuoc va thoat nuoc
Thi cong lap dat duong ong cap nuoc va thoat nuocThi cong lap dat duong ong cap nuoc va thoat nuoc
Thi cong lap dat duong ong cap nuoc va thoat nuoc
Bowen Ngo
 
Sieu am tuy_lach
Sieu am tuy_lachSieu am tuy_lach
Sieu am tuy_lachTHPHONG89
 
Lythuyetmatma
LythuyetmatmaLythuyetmatma
Lythuyetmatma
Quốc Hoàng
 
THIẾT KẾ MẪU 2
THIẾT KẾ MẪU 2THIẾT KẾ MẪU 2
THIẾT KẾ MẪU 2
Nhân Quả Công Bằng
 
Bt dl hdong luc hoc ct
Bt dl hdong luc hoc ctBt dl hdong luc hoc ct
Bt dl hdong luc hoc ct
Dooanh79
 
13 DC Bước - Bàn phím DAC
13 DC Bước - Bàn phím DAC13 DC Bước - Bàn phím DAC
13 DC Bước - Bàn phím DAC
Mr Giap
 

What's hot (16)

Quy trinh tich hop nang cap - ha cau hinh tram
Quy trinh tich hop   nang cap - ha cau hinh tramQuy trinh tich hop   nang cap - ha cau hinh tram
Quy trinh tich hop nang cap - ha cau hinh tram
 
Download here
Download hereDownload here
Download here
 
16 kien thuc co ban ve dien tu
16 kien thuc co ban ve dien tu16 kien thuc co ban ve dien tu
16 kien thuc co ban ve dien tu
 
chương 7 Trục
chương 7 Trụcchương 7 Trục
chương 7 Trục
 
Tiêu chuẩn 22 TCN 272-05 - P14
Tiêu chuẩn 22 TCN 272-05 - P14Tiêu chuẩn 22 TCN 272-05 - P14
Tiêu chuẩn 22 TCN 272-05 - P14
 
tài liệu bê tông ứng lực trước
tài liệu bê tông ứng lực trướctài liệu bê tông ứng lực trước
tài liệu bê tông ứng lực trước
 
15 kien thuc co ban ve dien
15 kien thuc co ban ve dien 15 kien thuc co ban ve dien
15 kien thuc co ban ve dien
 
18 a cac cau truc phu tren chan de thep goc
18 a   cac cau truc phu tren chan de thep goc18 a   cac cau truc phu tren chan de thep goc
18 a cac cau truc phu tren chan de thep goc
 
Thi cong lap dat duong ong cap nuoc va thoat nuoc
Thi cong lap dat duong ong cap nuoc va thoat nuocThi cong lap dat duong ong cap nuoc va thoat nuoc
Thi cong lap dat duong ong cap nuoc va thoat nuoc
 
Sieu am tuy_lach
Sieu am tuy_lachSieu am tuy_lach
Sieu am tuy_lach
 
Lythuyetmatma
LythuyetmatmaLythuyetmatma
Lythuyetmatma
 
THIẾT KẾ MẪU 2
THIẾT KẾ MẪU 2THIẾT KẾ MẪU 2
THIẾT KẾ MẪU 2
 
Chuong 05
Chuong 05Chuong 05
Chuong 05
 
Chuong 07
Chuong 07Chuong 07
Chuong 07
 
Bt dl hdong luc hoc ct
Bt dl hdong luc hoc ctBt dl hdong luc hoc ct
Bt dl hdong luc hoc ct
 
13 DC Bước - Bàn phím DAC
13 DC Bước - Bàn phím DAC13 DC Bước - Bàn phím DAC
13 DC Bước - Bàn phím DAC
 

Viewers also liked

CISS gifted training
CISS gifted trainingCISS gifted training
CISS gifted training
Hyaci
 
Gods of manhattan
Gods of manhattanGods of manhattan
Gods of manhattan
fordes
 
Маніфэст Беларускага Вызвольнага Руху
Маніфэст Беларускага Вызвольнага РухуМаніфэст Беларускага Вызвольнага Руху
Маніфэст Беларускага Вызвольнага Руху
Rada of the Belarusian Democratic Republic
 
Management strategies of healthcare institutions e learning course lecture 6_ka
Management strategies of healthcare institutions e learning course lecture 6_kaManagement strategies of healthcare institutions e learning course lecture 6_ka
Management strategies of healthcare institutions e learning course lecture 6_ka
Mazen Yehia Omar
 
TMYM - ASU seminar 03:27:2015
TMYM - ASU seminar 03:27:2015TMYM - ASU seminar 03:27:2015
TMYM - ASU seminar 03:27:2015Tuna Yildirim
 
Гісторыя малой радзімы: князь Друцкі-Сакалінскі
Гісторыя малой радзімы: князь Друцкі-СакалінскіГісторыя малой радзімы: князь Друцкі-Сакалінскі
Гісторыя малой радзімы: князь Друцкі-СакалінскіFarid Berrashed
 
Innovación, Marca y Diferenciación
Innovación, Marca y DiferenciaciónInnovación, Marca y Diferenciación
Innovación, Marca y Diferenciación
Paco Barranco
 
Lesson 5
Lesson 5Lesson 5
Computacion segundo bimestre
Computacion segundo bimestreComputacion segundo bimestre
Computacion segundo bimestre
Mabe Pacheco
 
Psicologia diversidad 2016
Psicologia  diversidad 2016Psicologia  diversidad 2016
Psicologia diversidad 2016
Marisa Canales
 

Viewers also liked (13)

MembershipCertificate
MembershipCertificateMembershipCertificate
MembershipCertificate
 
ITM 6
ITM 6ITM 6
ITM 6
 
National Certificate
National CertificateNational Certificate
National Certificate
 
CISS gifted training
CISS gifted trainingCISS gifted training
CISS gifted training
 
Gods of manhattan
Gods of manhattanGods of manhattan
Gods of manhattan
 
Маніфэст Беларускага Вызвольнага Руху
Маніфэст Беларускага Вызвольнага РухуМаніфэст Беларускага Вызвольнага Руху
Маніфэст Беларускага Вызвольнага Руху
 
Management strategies of healthcare institutions e learning course lecture 6_ka
Management strategies of healthcare institutions e learning course lecture 6_kaManagement strategies of healthcare institutions e learning course lecture 6_ka
Management strategies of healthcare institutions e learning course lecture 6_ka
 
TMYM - ASU seminar 03:27:2015
TMYM - ASU seminar 03:27:2015TMYM - ASU seminar 03:27:2015
TMYM - ASU seminar 03:27:2015
 
Гісторыя малой радзімы: князь Друцкі-Сакалінскі
Гісторыя малой радзімы: князь Друцкі-СакалінскіГісторыя малой радзімы: князь Друцкі-Сакалінскі
Гісторыя малой радзімы: князь Друцкі-Сакалінскі
 
Innovación, Marca y Diferenciación
Innovación, Marca y DiferenciaciónInnovación, Marca y Diferenciación
Innovación, Marca y Diferenciación
 
Lesson 5
Lesson 5Lesson 5
Lesson 5
 
Computacion segundo bimestre
Computacion segundo bimestreComputacion segundo bimestre
Computacion segundo bimestre
 
Psicologia diversidad 2016
Psicologia  diversidad 2016Psicologia  diversidad 2016
Psicologia diversidad 2016
 

Similar to Dao tien

Nguyen ly chung ve ky thuat sieu am
Nguyen ly chung ve ky thuat sieu amNguyen ly chung ve ky thuat sieu am
Nguyen ly chung ve ky thuat sieu amquynhhuong119
 
28[1]. tan so dao dong rieng cua he kc
28[1]. tan so dao dong rieng cua he kc28[1]. tan so dao dong rieng cua he kc
28[1]. tan so dao dong rieng cua he kc
Ngọc Thắng Tạ
 
Btct ung luc truoc
Btct ung luc truocBtct ung luc truoc
Btct ung luc truoc
Văn Thái Tạ
 
Bt duc
Bt ducBt duc
Ve hspbn
Ve hspbnVe hspbn
Ve hspbn
nguyenthetrinh
 
Baigiang mtb chuong2
Baigiang mtb chuong2Baigiang mtb chuong2
Baigiang mtb chuong2luuguxd
 
De cuong tdct 2011
De cuong tdct 2011De cuong tdct 2011
De cuong tdct 2011Ttx Love
 
Giao Trinh Cong Nghe Can Va Thiet Ke Lo Hinh Truc Can 1 Nhieu Tac Gia 229 Trang
Giao Trinh Cong Nghe Can Va Thiet Ke Lo Hinh Truc Can 1 Nhieu Tac Gia 229 TrangGiao Trinh Cong Nghe Can Va Thiet Ke Lo Hinh Truc Can 1 Nhieu Tac Gia 229 Trang
Giao Trinh Cong Nghe Can Va Thiet Ke Lo Hinh Truc Can 1 Nhieu Tac Gia 229 Trang
Học Cơ Khí
 
hoccokhi.vn Công Nghệ Cán Và Thiết Kế Lỗ Hình Trục Cán - Lưu Đức Hòa, 229 Trang
hoccokhi.vn Công Nghệ Cán Và Thiết Kế Lỗ Hình Trục Cán - Lưu Đức Hòa, 229 Tranghoccokhi.vn Công Nghệ Cán Và Thiết Kế Lỗ Hình Trục Cán - Lưu Đức Hòa, 229 Trang
hoccokhi.vn Công Nghệ Cán Và Thiết Kế Lỗ Hình Trục Cán - Lưu Đức Hòa, 229 Trang
Học Cơ Khí
 
hoccokhi.vn Giáo Trình Công Nghệ Cán Và Thiết Kế Lỗ Hình Trục Cán 1
hoccokhi.vn Giáo Trình Công Nghệ Cán Và Thiết Kế Lỗ Hình Trục Cán 1hoccokhi.vn Giáo Trình Công Nghệ Cán Và Thiết Kế Lỗ Hình Trục Cán 1
hoccokhi.vn Giáo Trình Công Nghệ Cán Và Thiết Kế Lỗ Hình Trục Cán 1
Học Cơ Khí
 
hoccokhi.vn Giáo Trình Công Nghệ Cán Và Thiết Kế Lỗ Hình Trục Cán 1
hoccokhi.vn Giáo Trình Công Nghệ Cán Và Thiết Kế Lỗ Hình Trục Cán 1hoccokhi.vn Giáo Trình Công Nghệ Cán Và Thiết Kế Lỗ Hình Trục Cán 1
hoccokhi.vn Giáo Trình Công Nghệ Cán Và Thiết Kế Lỗ Hình Trục Cán 1
Học Cơ Khí
 
Bai giang mxd dc
Bai giang mxd dcBai giang mxd dc
Bai giang mxd dc
pham manh
 
chuong 3_1.pptczxczxcxzczxcsdadcxzcxzcxzc
chuong 3_1.pptczxczxcxzczxcsdadcxzcxzcxzcchuong 3_1.pptczxczxcxzczxcsdadcxzcxzcxzc
chuong 3_1.pptczxczxcxzczxcsdadcxzcxzcxzc
HongLong598551
 
Kết Cấu Thép Nhà Nhịp Lớn
Kết Cấu Thép Nhà Nhịp Lớn Kết Cấu Thép Nhà Nhịp Lớn
Kết Cấu Thép Nhà Nhịp Lớn
nataliej4
 
Thiết kế máy công cụ
Thiết kế máy công cụThiết kế máy công cụ
Thiết kế máy công cụ
Trung Thanh Nguyen
 

Similar to Dao tien (20)

Nguyen ly chung ve ky thuat sieu am
Nguyen ly chung ve ky thuat sieu amNguyen ly chung ve ky thuat sieu am
Nguyen ly chung ve ky thuat sieu am
 
28[1]. tan so dao dong rieng cua he kc
28[1]. tan so dao dong rieng cua he kc28[1]. tan so dao dong rieng cua he kc
28[1]. tan so dao dong rieng cua he kc
 
Btct ung luc truoc
Btct ung luc truocBtct ung luc truoc
Btct ung luc truoc
 
Chuong 11
Chuong 11Chuong 11
Chuong 11
 
Chuong 07
Chuong 07Chuong 07
Chuong 07
 
Bt duc
Bt ducBt duc
Bt duc
 
Ve hspbn
Ve hspbnVe hspbn
Ve hspbn
 
Baigiang mtb chuong2
Baigiang mtb chuong2Baigiang mtb chuong2
Baigiang mtb chuong2
 
De cuong tdct 2011
De cuong tdct 2011De cuong tdct 2011
De cuong tdct 2011
 
Giao Trinh Cong Nghe Can Va Thiet Ke Lo Hinh Truc Can 1 Nhieu Tac Gia 229 Trang
Giao Trinh Cong Nghe Can Va Thiet Ke Lo Hinh Truc Can 1 Nhieu Tac Gia 229 TrangGiao Trinh Cong Nghe Can Va Thiet Ke Lo Hinh Truc Can 1 Nhieu Tac Gia 229 Trang
Giao Trinh Cong Nghe Can Va Thiet Ke Lo Hinh Truc Can 1 Nhieu Tac Gia 229 Trang
 
hoccokhi.vn Công Nghệ Cán Và Thiết Kế Lỗ Hình Trục Cán - Lưu Đức Hòa, 229 Trang
hoccokhi.vn Công Nghệ Cán Và Thiết Kế Lỗ Hình Trục Cán - Lưu Đức Hòa, 229 Tranghoccokhi.vn Công Nghệ Cán Và Thiết Kế Lỗ Hình Trục Cán - Lưu Đức Hòa, 229 Trang
hoccokhi.vn Công Nghệ Cán Và Thiết Kế Lỗ Hình Trục Cán - Lưu Đức Hòa, 229 Trang
 
hoccokhi.vn Giáo Trình Công Nghệ Cán Và Thiết Kế Lỗ Hình Trục Cán 1
hoccokhi.vn Giáo Trình Công Nghệ Cán Và Thiết Kế Lỗ Hình Trục Cán 1hoccokhi.vn Giáo Trình Công Nghệ Cán Và Thiết Kế Lỗ Hình Trục Cán 1
hoccokhi.vn Giáo Trình Công Nghệ Cán Và Thiết Kế Lỗ Hình Trục Cán 1
 
hoccokhi.vn Giáo Trình Công Nghệ Cán Và Thiết Kế Lỗ Hình Trục Cán 1
hoccokhi.vn Giáo Trình Công Nghệ Cán Và Thiết Kế Lỗ Hình Trục Cán 1hoccokhi.vn Giáo Trình Công Nghệ Cán Và Thiết Kế Lỗ Hình Trục Cán 1
hoccokhi.vn Giáo Trình Công Nghệ Cán Và Thiết Kế Lỗ Hình Trục Cán 1
 
Bai giang mxd dc
Bai giang mxd dcBai giang mxd dc
Bai giang mxd dc
 
Chuong 02
Chuong 02Chuong 02
Chuong 02
 
Chuong 02
Chuong 02Chuong 02
Chuong 02
 
Chuong 02
Chuong 02Chuong 02
Chuong 02
 
chuong 3_1.pptczxczxcxzczxcsdadcxzcxzcxzc
chuong 3_1.pptczxczxcxzczxcsdadcxzcxzcxzcchuong 3_1.pptczxczxcxzczxcsdadcxzcxzcxzc
chuong 3_1.pptczxczxcxzczxcsdadcxzcxzcxzc
 
Kết Cấu Thép Nhà Nhịp Lớn
Kết Cấu Thép Nhà Nhịp Lớn Kết Cấu Thép Nhà Nhịp Lớn
Kết Cấu Thép Nhà Nhịp Lớn
 
Thiết kế máy công cụ
Thiết kế máy công cụThiết kế máy công cụ
Thiết kế máy công cụ
 

Dao tien

  • 1. ThiÕt kÕ dao tiÖn Ch¬ng I: ThiÕt kÕ c¸c dông cô gia c«ng c¸c bÒ mÆt trßn xoay trªn m¸y tiÖn 1.1. Kh¸i niÖm Trong thùc tÕ s¶n xuÊt c¬ khÝ, nhiÒu khi gÆp nh÷nag chi tiÕt trßn xoay ®Þnh h×nh cã profin phøc t¹p. Chóng lµ mét chi tiÕt hoµn chØnh, tËp hîp nh÷ng mÆt trô, mÆt c«n, mÆt cong, mÆt cÇu trªn mét ®êng trôc (h×nh 1.1). Giao tuyÕn cña bÒ mÆt ®Þnh h×nh víi mÆt ph¼ng qua trôc lµ profin chi tiÕt. H×nh: Profile chi tiÕt ®Þnh h×nh *Trêng hîp a: dïng dao tiÖn thêng ®Ó tÞªn trªn m¸y tiÖn v¹n n¨ng, ®iÒu chØnh b»ng tay rÊt chËm vµ khã ®¹t yªu cÇu chÝnh x¸c vÒ kÝch thíc vµ d¹ng profin chi tiÕt. * Trêng hîp b: Òdao tiÖn ®Þnh h×nhÓ cã profin cña dao thÝch øng víi profin cña chi tiÕt ®Ó tiÖn th× rÊt nhanh vµ lo¹t profin chÝnh x¸c nh nhau. 1
  • 2. ThiÕt kÕ dao tiÖn 1.2. C«ng dông, lÜnh vùc sö dông vµ ph©n lo¹i 1.2.1. C«ng dông vµ lÜnh vùc ¸p dông §Ó tiÖn nh÷ng chi tiÕt cã profin phøc t¹p vµ thêng ®îc dïng trong s¶n xuÊt hµng lo¹t vµ hµng khèi (sè lîng chi tiÕt lín); Khi cÇn vÉn cã thÓ dïng trong s¶n xuÊt ®¬n chiÕc trªn m¸y v¹n n¨ng. 1.2.2. Ph©n lo¹i c¸c kiÓu Dao tiÖn ®Þnh h×nh ®îc ph©n ra nhiÒu d¹ng theo lo¹i vµ c¸ch g¸ ®Æt. Cã nhiÒu lo¹i kh¸c nhau: -VÒ d¹ng dao: Dao h×nh l¨ng trô vµ dao h×nh ®Üa (h×nh 1.2). H×nh 1.2 Dao l¨ng trô vµ dao ®Üa - VÒ g¸ ®Æt: g¸ dao híng kÝnh (h×nh 1.2a); g¸ dao nghiªng (h×nh 1.2b); g¸ n©ng (h×nh 1.3). 2
  • 3. ThiÕt kÕ dao tiÖn H×nh 2.3 Dao g¸ nghiªng 1.2.3. KÑp dao Dao tiÖn ®Þnh h×nh ®îc kÑp trªn Òc¬ cÊu kÑp daoÓ, ®å g¸ nµy cã phÇn c¸n ®Ó ®îc kÑp trªn m¸y (h×nh 1.4). 3
  • 4. ThiÕt kÕ dao tiÖn 1.3. TÝnh to¸n profin lìi c¾t vµ chi tiÕt Ph¬ng ph¸p ®å thÞ gi¶i tÝch (s¬ ®å tÝnh) thêng ®îc dïng ®Ó tÝnh to¸n profin lìi c¾t c¸c lo¹i dao tiÖn ®Þnh h×nh. -S¬ ®å tÝnh to¸n ®îc tr×nh bµy trªn hai h×nh chiÕu (chiÕu ®øng vµ chiÕu b»ng) vÞ trÝ ®· gia c«nag xong (vÞ trÝ cuèi cïng) cña dao vµ chi tiÕt (h×nh 1.5). Trªn s¬ ®å tÝnh profin cña lìi c¾t ®îc x¸c ®Þnh dùa vµo c¸c ®iÒu kiÖn ®· chän (gãc tríc, gãc sau v.vÉ) vµ prßin chi tiÕt. Nh÷nag kh¸i niÖm vµ c¸c ®Þnh nghÜa th«ng sè cña profin chi tiÕt vµ lìi c¾t ®îc dïng khi tÝnh to¸n profin lìi c¾t dao tiÖn ®Þnh h×nh. 1.3.1. ChiÒu cao profin lìi c¾t vµ chi tiÕt VÝ dô: Dao tiÖn ®Þnh h×nh l¨ng trô ®ang gia c«ng mét chi tiÕt nh h×nh 1.5. VÞ trÝ ®· gia c«ng xong chi tiÕt trßn xoay gåm mét ®o¹n trô vµ mét ®o¹n cong. - Profin chi tiÕt: ®îc x¸c ®Þnh lµ giao tuyÕn mÆt c¾t A- A víi mÆt trßn xoay chi tiÕt. - ChiÒu cao profin chi tiÕt ®îc ký hiÖu lµ hci, chÝnh lµ hiÖu cña b¸n kÝnh: khi chän b¸n kÝnh r1 lµm c¬ së, ®èi víi c¸c b¸n kÝnh kh¸c gäi lµ ri, ch¼ng h¹n (ri = r2, r3É.rn) th× cã hci = ri – r1. - Profin dông cô c¾t lµ giao tuyÕn gi÷a mÆt ph¼ng N- N – mÆt ph¼ng vu«ng gãc víi mÆt sau cña dao vµ mÆt dao cña dao. 4
  • 5. ThiÕt kÕ dao tiÖn H×nh 1.5: ë ®©y, mÆt sau cña dao ®îc x¸c ®Þnh bëi c¸c ®êng th¼ng ®i qua ®iÓm 1 vµ 2d, t¹o víi mÆt c¨ts mét gãc sau (α), ë ®iÓm 1 vµ 2d, 3dÉ lµ gaio ®iÓm gi÷a mÆt tríc vµ Ònh÷ng vßng trßn ®Æc trngÓ cña chi tiÕt trªn h×nh chiÕu ®øng, øng víi c¸c b¸n kÝnh t¬ng øng cña chi tiÕt lµ r1, r2Érn = ri (i = 1-n). VËy theo h×nh 1.5, profin dao trong N-N ®îc x¸c ®Þnh bëi hai to¹ ®é: mét lµ tung ®é, ®Æc trng bëi ®é cao cña chiÒu cao profin dao hi, hai lµ hoµnh ®é, ®Æc trng bëi chiÒu réng dao 1i = 11, 12, 13É.1n. Thêng th× chiÒu réng dao b»ng chiÒu dµi chi tiÕt t¬nag øng, khi g¸ dao híng kÝnh. Cßn gèc to¹ ®é thêng chän ®iÓm 1 trªn h×nh 1.5. §iÓm 1 gäi lµ ®iÓm c¬ së. 1.3.2. §iÓm c¬ së §iÓm c¬ së lµ ®iÓm cã profinchi tiÕt trïng víi profin lìi c¾t trong mÆt ph¼ng n»m ngang A-A qua t©m chi tiÕt. Ngoµi ra, lµ ®iÓm gèc ®Ó tÝnh to¸n to¹ ®é cña profin lìi c¾t. §ång thêi, ®iÓm ®ã ®îc dïng lµm gèc to¹ ®é ®Ó vÏ profin dao 5
  • 6. ThiÕt kÕ dao tiÖn khi ®· x¸c ®inh ®îc chiÒu cao profin hi. Hai trôc to¹ ®é, trôc h vu«ng gãc víi mÆt sau, trôc l song song víi trôc chi tiÕt. - C¸ch chän ®iÓm c¬ së: C¸ch chän ®iÓm c¬ së nªu díi ®©y cã thÓ lµ mét nguyªn t¾c. §èi víi kiÓu dao ®Þnh h×nh bÊt kú (dao tiÖn mÆt ngoµi hay lç, dao g¸ híng kÝnh hay g¸ nghiªng, dao l¨ng trô hay dao ®Üa) th×: ®iÓm c¬ së ®îc chän thêng lµ ®iÓm n»m ngang t©m chi tiÕt vµ xa chuÈn kÑp cña dao nhÊt. §èi víi dao tiÖn ®Þnh h×nh l¨ng trô th× chuÈn kÑp dao ®îc chØ trªn h×nh 5.1, cßn ®èi víi dao gia c«nag lç ®Þnh h×nh th× dao lµ dao ®Üa vµ dao ®Üa nãi chung chuÈn kÑp lµ ®êng t©m lç g¸ dao (h×nh 1.2b). Trªn h×nh 1.5, ®iÓm 1 lµ ®iÓm c¬ së, ®êng chÊm chÊm trªn tiÕt diÖn A-A lµ trªn mÆt tríc; ®o¹n 1-2 chØ ë d¹ng vÕt v× nã lµ Ò®êng cong ph¼ngÓ. H×nh 1.6: - ý nghÜa cña vÞ trÝ ®iÓm c¬ së: VÝ dô cã mét chi tiÕt (h×nh 1.7), h×nh chiÕu ®øng ®îc biÓu diÔn bëi 3 vßng trßn ®Æc trng víi c¸c b¸n kÝnh t¬ng øng lµ r1, r2, r3. §iÓm 1 ®îc chän lµ ®iÓm c¬ së, tõ ®iÓm 1 vÏ mÆt tríc cña dao lµ mÆt ph¼ng víi gãc tríc t¹i ®iÓm 1 lµ γ. VÏ mÆt sau víi gãc sau α (γ vµ α ®îc chän phô thuéc vµo vËt 6
  • 7. ThiÕt kÕ dao tiÖn liÖu gia c«ng vµ vËt liÖu dông cô c¾t). §¸ng lÏ ®èi víi ®iÓm 1, gãc tríc vµ sau ®îc ghi lµ γ1 vµ α1, nhng v× ®iÓm 1 lµ c¬ së nªn quy íc ghi lµ α vµ γ. T¹i ®iÓm 2, mÆt tríc c¾t vßng trßn r2, r3 cña chi tiÕt (theo h×nh 1.7) t¹i c¸c ®iÓm 2Õ vµ 3Õ. T¹i ®iÓm 2Õ cã gãc α2, γ2. §iÓm α3, γ3. Cã thÓ thÊy: α2 < α; γ2 > γ vµ α3 > α; γ3 < γ; lîng nhá h¬n vµ lín h¬n lµ gãc µ. H×nh 1.7: Nh vËy cã thÓ kÕt luËn r»ng: NÕu t¹i ®iÓm c¬ së gãc sau vµ gãc tríc ®îc chän lµ γ vµ α th× t¹i nh÷ng ®iÓm cña lìi c¾t n»m cao h¬n ®iÓm 1 (so víi ph¬ng ngang), gãc sau nhá ®I vµ gãc tríc t¨ng lªn so víi α vµ γ. Cßn nh÷ng ®iÓm thÊp h¬n ®iÓm 1 (vÝ dô ®iÓm 3Õ) th× gãc sau lín h¬n α, gãc tríc nhá h¬n γ. ViÖc gãc tríc ®èi víi mét dông cô c¾t lín lªn hay 7
  • 8. ThiÕt kÕ dao tiÖn nhá ®i mét lîng nµo ®ã kh«ng ®¸ng quan t©m qu¸ møc v× gãc γ cã thÓ chän Òd¬ngÓ, Òb»ng kh«ngÓ hoÆc Ò©mÓ tuú thuéc lo¹i dông cô c¾t vµ vËt liÖu lµm dao. Song ®èi víi gãc sau α th× khi nã th× khi nã thay ®æi gi¸ trÞ theo vÞ trÝ cña tõng ®iÓm trªn lìi c¾t l¹i lµ ®¸ng quan t©m. VÝ dô, theo h×nh 1.7 ë trªn, t¹i ®iÓm c¬ së gãc sau lµ α (gãc hîp lý) th× t¹i 3Õ cã α3 > α, ®iÒu nµy t¸c dông tèt cho qu¸ tr×nh c¾t, nhng ë ®iÓm 2Õ gãc sau lµ α2 < α; α2 = α - µ. NÕu gãc µ cã gi¸ trÞ ®Õn møc mµ gãc α2 qu¸ nhá, cã thÓ α2 = 0 hoÆc α2 < 0 g©y ma s¸t lín vµ dao sÏ kh«ng lµm viÖc ®îc. VËy khi thiÕt kÕ dao tríc tiªn cÇn chän ®iÓm c¬ së. §Ó khái ph¶i kiÓm tra l¹i gãc sau ë c¸c ®iÓm gÇn t©m chi tiÕt h¬n ®iÓm c¬ së (n»m trªn ®iÓm c¬ së), ®iÓm c¬ së nªn chän lµ ®iÓm gÇn t©m chi tiÕt (r1 lµ nhá nhÊt). NÕu ®iÓm cña lìi c¾t n»m cao h¬n α t¹i ®iÓm c¬ së. Do ®ã khi thiÕt kÕ cÇn kiÓm tra l¹i gãc sau ch¾c ch¾n sÏ nhá h¬n α t¹i ®iÓm c¬ së. Do ®ã khi thiÕt kÕ cÇn kiÓm tra l¹i gãc sau ë ®ã cã nhá qu¸ giíi h¹n cho ph–p kh«ng (thêng [α] ≥ 30). Gãc tríc vµ gãc sau t¹i c¸c ®iÓm kh¸c nhau trªn lìi c¾t ®îc tÝnh to¸n theo s¬ ®å h×nh 1.7 nh sau: r1.sinγ = r2.sinγ2 = r3.sinγ3 = rx.sinγx sinγx = r1/rx.sinγ rx cµng nhá th× γx cµng lín vµ αx cµng nhá. KiÓm tra gãc sau øng víi ®iÓm n»m cao h¬n ®iÓm c¬ së, cô thÓ lµ ®iÓm 2Õ (h×nh 1.7), theo c«ng thøc sau: αx = α- µx; (γx = γ + µx) ( r cos γ − rx cos γ x ).sin γ sin µ x = rx 8
  • 9. ThiÕt kÕ dao tiÖn  r  r cos γ − rx cos arcsin . sin γ  r    x  sin µ x = . sin γ rx Trong ®ã: r- B¸n kÝnh øng víi ®iÓm c¬ së. γ- Gãc tríc ®iÓm c¬ së. Rx – B¸n kÝnh øng víi ®iÓm i bÊt kú thuéc lìi c¾t n»m cao h¬n ®iÓm c¬ së, trªn h×nh 1-7, rx = r2 vµ ®iÓm x lµ ®iÓm 2. H×nh 1-8: C¸c ®iÓm cña lìi c¾t phô n»m cao h¬n ®êng t©m. Bµi 4: TÝnh to¸n chiÒu cao profin lìi c¾t cña dao tiÖn ®Þnh h×nh kiÓu l¨ng trô Trong s¬ ®å tÝnh chiÒu cao profin dông cô c¾t, ta quy ®Þnh r»ng c¸c h×nh vÏ ®Çy ®ñ mét chi tiÕt ®Þnh h×nh nh ë c¸c h×nh 1-2a, h×nh 1-5, h×nh 1-8 chØ cÇn vÏ h×nh chiÕu ®øng víi c¸c ®êng trßn ®Æc trng cã b¸n kÝnh t¬ng øng r1, r2, É, rx, rn. Thêng quy ®Þnh r1= r lµ b¸n kÝnh ®iÓm c¬ së. Vßng trßn ngoµi m« t¶ s¬ ®å tÝnh chiÒu cao profin cña dao l¨ng trô. ChiÒu cao profin dao ®îc x¸c ®Þnh trong tiÕt diÖn N-N (®· giíi thiÖu ë môc 1) vµ ®îc ký hiÖu lµ hx; x = 2, 3Én. C¸c sè hiÖu cho tríc lµ: 9
  • 10. ThiÕt kÕ dao tiÖn - rx: b¸n kÝnh chi tiÕt øng víi c¸c vßng trßn 2, 3Én. - Gãc γ chän cho ®iÓm c¬ së. - Th«ng sè cÇn tÝnh lµ hi, x¸c ®Þnh trong tiÕt diÖn N-N vu«ng gãc víi mÆt sau dao. H×nh 9: Trªn h×nh 9 cã: hi, h2Élµ chiÒu cao profin øng víi ®iÓm 2 vµ x (tuú ý) cña dao trong N-N. τi gäi lµ profin cña dao trªn mÆt tríc, lÊy chuÈn gèc lµ ®iÓm c¬ së 1. rx lµ b¸n kÝnh chi tiÕt ømg víi ®iÓm x. γ, α lµ gãc tríc vµ sau t¹i ®iÓm c¬ së. γx lµ gãc tríc t¹i x. Tr×nh tù tÝnh hi theo h×nh 1.9 cã: τx = Cx – B = rx.cosγx- r.cosγ (1-1) hx = τx.cos (α + γ) 10
  • 11. ThiÕt kÕ dao tiÖn mµ A = r.sinγ = rx.sinγx ⇒ sinγx = r/rx.sinγ ⇒ γx = arcsin (r/rx.sinγ) - ChiÒu cao profin cña dao l¨ng trô:     r    . sin γ  − r. cos γ . cos(α + γ ) hx = rx arrc sin   rx          (1-2) (x = 2, 3 Én) Bµi 5: TÝnh chiÒu cao profin ®èi víi dao ®Üa Nh÷ng th«ng sè cÇn biÕt tríc ®Ó tÝnh to¸n chiÒu cao profin cña dao ®Üa hx lµ: - Gãc γ vµ α ®îc chän cho ®iÓm c¬ së. - R – b¸n kÝnh dao øng víi ®iÓm c¬ së ®îc chän theo chiÒu s©u lín nhÊt cña profin chi tiÕt: tmax = rmax - rmin H×nh S¬ ®å tÝnh chiÒu cao h×nh d¸ng víi dao phay ®Üa - X¸c ®Þnh chiÒu cao g¸ dao k: 11
  • 12. ThiÕt kÕ dao tiÖn h = R.sinα (1-3) - X¸c ®Þnh chiÒu cao mµi dao H: H = R. sin (α + γ) (1-4) - ChiÒu cao profin dao ®îc x¸c ®Þnh trong tiÕt diÖn vu«ng gãc víi mÆt sau. ë dao ®Üa tiÕt diÖn nµy chÝnh lµ tiÕt diÖn chiÒu trôc: hx = R - Rx Rx: b¸n kÝnh cña dao ®èi víi ®iÓm x bÊt kú – giao ®iÓm gi÷a vÕt mÆt tríc vµ c¸c vßng trßn ®Æc trng cña chi tiÕt, cã b¸n kÝnh rx (h×nh 1.10). Nh vËy, ë ®©y viÖc x¸c ®Þnh hx chÝnh lµ x¸c ®Þnh kÝch thíc Rx (h×nh 1.10). H R. sin (α + γ ) Rx = = sinψ Ün sinψ Ün H H tgψ x = = E − τ i R. cos(α + γ ) − τ x V× R, α, γ lµ nh÷ng lîng ®· biÕt, do ®ã cã thÓ ®Æt R.cos(α + γ) = E.  H  ψ x = arctg   E −τ    i VËy Rx = H   H  sin arctg   E −τ      i  (1-5) H – ChiÒu cao mµi. τx – ChiÒu cao dao theo mÆt tríc, x¸c ®Þnh theo (1-1) τx = rx.cosγx – r.cosγ γx = arcsin(r/rx.sinγ) r – b¸n kÝnh øng víi x = 1, nghÜa lµ r = r1. 12
  • 13. ThiÕt kÕ dao tiÖn Trong trêng hîp xuÊt hiÖn nh÷ng ®iÓm cña lìi c¾t n»m cao h¬n ®iÓm c¬ së (®iÓm 1), vÝ dô ®iÓm xÕ ch¼ng h¹n, øng víi b¸n kÝnh ph¶i t×m lµ RÕx th× c«ng thøc tæng qu¸t lµ: H Rx =   H  sin  arctg   E τ      i  (1-6) Dêu trong (1-6): Ò-Ò cho ®iÓm x thÊp h¬n t©m; Ò+Ó cho ®iÓm x cao h¬n t©m. Bµi 6: Dao tiÖn ®Þnh h×nh gia c«ng lç ®Þnh h×nh 1.6.1. Giíi thiÖu lç ®Þnh h×nh H×nh 1.11 m« t¶ d¹ng mét lç ®Þnh h×nh. C¸c vßng trßn ®Æc trng cña profin ®îc vÏ ®Ëm c¶, t¬ng øng víi c¸c b¸n kÝnh tõ r1, r2Érx, O' − O' lµ ®êng t©m cña lç cÇn gia c«ng. 13
  • 14. ThiÕt kÕ dao tiÖn H×nh 11 Lç ®Þnh h×nh 1.6.2. C¸c bíc tÝnh to¸n profin hx cña dao - §Ó gia c«ng lç ®Þnh h×nh b¾t buéc ph¶i chän kÕt cÊu dao ®Üa. - C¸c th«ng sè cÇn biÕt vµ chän tríc: + §iÓm c¬ së: Theo nguyªn t¾c: ®îc chän xa chuÈnkÑp cña dao nhÊt, ë dao ®Üa gia c«ng lç th× chuÈn kÑp lµ ®iÓm xa t©m chi tiÕt nhÊt. + Chän gãc γ vµ α ë ®iÓm c¬ së (nh dao tiÖn ngoµi). + Chän b¸n kÝnh dao cho ®iÓm c¬ së: R R = (0,75 ÷ 0,8)rmin 1.6.3. VÏ s¬ ®å tÝnh to¸n chiÒu cao profin cña dao hx Gi¶ sö cã mét lç ®Þnh h×nh cã profin phøc t¹p nhiÒu hay Ýt, nh nªu trªn h×nh 1.11. C¸c vßng trßn ®Æc trng cña profin lç ®îc thÓ hiÖn qua c¸c b¸n kÝnh rx (x = 1, 2, 3 É). §æi víi lç ®Þnh h×nh, ®iÓm c¬ së chän øng víi rmax cña chi tiÕt, nghÜa lµ xa t©m chi tiÕt nhÊt (h×nh 1.12), r = rmax. Dï cho profin chi tiÕt phøc t¹p c¸c ký hiÖu theo thø tù cña rx (r1, r2 Érn) víi x = 1, 2 Én. §iÓm x lµ ®iÓm tiÕp xóc gi÷a profin dao vµ chi tiÕt. VËy khi ®· cã b¸n kÝnh R = (0,75÷0,8).rmin th× chØ cÇn tÝnh Rx. 14
  • 15. ThiÕt kÕ dao tiÖn H×nh 12 S¬ ®å tÝnh chiÒu cao dao Theo h×nh 1.12, c¸c th«ng sè c«ng nghÖ lµ: - ChiÒu cao mµi dao: H = R.sin (α + γ). - ChiÒu cao g¸ dao: h = R.sinα. Kho¶ng c¸ch tõ t©m chi tiÕt ®Õn mÆt tríc dao lµ A gièng nh h×nh 1.9 vµ 1.10: A = r.sinγ = rx.sinγx. Sinγx = r/rx. sinγ γx= arcsin(r/rx. sinγ) H Rx = sinψ x Vµ tgψ x = H .ψ x = arctg H E −τx E −τx H ⇒ Rx =  H  sin  arctg     E −τ x  (1-7) Trong (1-7) th×: E = R.cos(α + γ); H = R.sin(α + γ); τx = r.cosγ - rx.cosγx; γx= arcsin(r/rx. sinγ). 15
  • 16. ThiÕt kÕ dao tiÖn Nh vËy, cã thÊy ®îc tÝnh thèng nhÊt vÒ h×nh häc gi÷a dao tiÖn mÆt ngoµi vµ dao tiÖn mÆt trong qua c«ng thøc (1-5) vµ (1-7). Hai c«ng thøc nµy cã thÓ coi lµ mét ®èi víi c¸c dao ngoµi vµ dao trong: H ⇒ Rx =  H  sin  arctg     E −τ x  Víi ®iÒu kiÖn: τx = ±( rx.cosγx- r.cosγ). DÊu Ò+Ó ®èi víi dao tiÖn ®Þnh h×nh trong. DÊu Ò-Ò ®èi víi dao tiÖn ®Þnh h×nh ngoµi. Bµi 7: §é chÝnh x¸c gia c«ng b»ng dao tiÖn ®Þnh h×nh 1.7.1. Khi gia c«ng b»ng dao h×nh l¨ng trô g¸ th¼ng a, Nguyªn nh©n sai sè Chi tiÕt ®Þnh h×nh thêng lµ tËp hip c¸c bÒ mÆt trô, mÆt c«n, mÆt cong (mÆt cong còng lµ tËp hîp cña v« sè nh÷ng ®o¹n mÆt c«n cã chiÒu dµi v« cïng b–). H×nh 13. Sai sè khi tiÖn ®Þnh h×nh 16
  • 17. ThiÕt kÕ dao tiÖn V× vËy, khi tiÖn ®Þnh h×nh, g¸ dao híng kÝnh, h·y kh¶o s¸t ®o¹n mÆt c«n chi tiÕt. Trªn h×nh 1.13 tr×nh bµy bÒ mÆt chi tiÕt cã mét ®o¹n trô vµ mét ®o¹n c«n , ®êng t©m lµ O – O. VÒ mÆt h×nh häc th× ®o¹n trô 2-3 cã ®êng sin 23 song song víi O−O . §o¹n c«n 12 cã ®êng sin 1 −2 c¾t O−O ë ®iÓm S. Khi gia c«ng b»ng dao tiÖn ®Þnh h×nh nh h×nh 1.13 th× lìi c¾t cña dao ®îc lÊy lµ ®o¹n th¼ng 12Õ (lµ giao tuyÕn cña mÆt tríc vµ mÆt sau) n»m trong mÆt ph¼ng B-B. Râ rµng lµ ®o¹n th¼ng 12Õ k–o dµi sÏ kh«ng c¾t ®êng t©m ) O-O. §o¹n b»ng A = r.sinγ. Khi tiÖn, lìi c¾t th¼ng 12Õ n»m trong mÆt ph¼ng BB kh«ng ®i qua trôc OO, mµ chuyÓn ®éng quay quanh trôc OO t¹o thµnh bÒ mÆt chi tiÕt (c¾t ra bÒ mÆt chi tiÕt). KÕt qu¶ cña ph–p chuyÓn ®æi nµy lµ: chi tiÕt ®îc t¹o ra sÏ kh«ng ph¶i lµ mÆt c«n mµ lµ mét mÆt cong (víi ®êng sinh lµ 12Õ). MÆt cong ®ã lµ mÆt hypecboloit trßn xoay (h×nh 1.14). V× vËy, nguyªn nh©n g©y nªn sai sè bÒ mÆt c«n lµ lìi c¾t th¼ng 1-2Õ kh«ng n»m trong mÆt ph¼ng ®i qua trôc. Khi gia c«ng t¹o h×nh kh«ng gièng h×nh c«n. §Ó kh¾c phôc sai sè nµy ngêi thiÕt kÕ ph¶i tÝnh chiÒu cao profin cña lìi c¾t hi t¹i nhiÒu ®iÓm øng víi ®o¹n 17
  • 18. ThiÕt kÕ dao tiÖn profin chi tiÕt tõ 1-2. Sau ®ã nèi tÊt c¶ c¸c ®iÓm ta sÏ ®îc ®o¹n lìi c¾t cong 12Õ cña dao. V× vËy, sai sè nµy do ngêi thiÕt kÕ nèi ®o¹n 1-2Õ l¹i thµnh ®o¹n th¼ng lìi c¾t. Sai sè nµy thêng ®îc ký hiÖu lµ ∆1. b, Sai sè khi gia c«ng b»ng dao h×nh trßn (h×nh ®Üa) Khi thiÕt kÕ dao h×nh trßn (nh h×nh l¨ng trô) ®· tÝnh ®- îc chiÒu cao profin øng víi ®iÓm 2 chi tiÕt trªn ®o¹n c«n 1-2. Lìi c¾t lµ ®o¹n th¼ng 12Õ (chÞu sai sè ∆1). Khi chÕ t¹o dao h×nh trßn xoay ®Þnh h×nh víi chiÒu cao trong thiÕt diÖn h- íng kÝnh cña ®iÓm 2Õ lµ R - R2 = h2. 18
  • 19. ThiÕt kÕ dao tiÖn MÆt tríc cña dao lµ mÆt ph¼ng PP qua 1, 2Õ kh«ng n»m trong mÆt ph¼ng qua t©m Od mµ c¸ch Od mét ®o¹n lµ H. Lìi c¾t 12Õ ®îc chÕ t¹o lµ giao tuyÕn cña mÆt tríc ph¼ng PP vµ mÆt sau (mÆt c«n) – v× mÆt tríc PP kh«ng ®i qua t©m Od nªn giao tuyÕn 1-2Õ kh«ng ph¶i lµ ®o¹n th¼ng mµ lµ ®êng cong C (h×nh 1.17). 19
  • 20. ThiÕt kÕ dao tiÖn Do vËy, muèn gia c«ng ®óng mÆt c«n th× lìi c¾t ph¶i lµ ®êng cong B (h×nh 1.17). Khi thiÕt kÕ ®êng cong B ®îc thay b»ng ®êng th¼ng 12Õvµ g©y ra sai sè ∆1. Khi chÕ t¹o dao h×nh trßn th× kh«ng chÕ t¹o ®îc lìi c¾t th¼ng 1-2Õ (C) vµ lìi c¾t C sÏ g©y ra sai sè ∆2. Sai sè ∆2 lµ sai sè do chÕ t¹o g©y ra vµ khi dïng dao h×nh trßn sai sè tæng céng sÏ lµ ∆ = ∆1 + ∆2; th«ng thêng ∆2>>∆1. KÕt luËn: Dao l¨ng trô chØ g©y ra sai sè ∆1. Dao ®Üa g©y ra sai sè ∆ = ∆1 + ∆2. Bµi 8: ThiÕt kÕ dao tiÖn ®Þnh h×nh g¸ n©ng víi gãc n©ng λ 1.8.1. Kh¸i niÖm ë phÇn trªn ®· tr×nh bµy sai sè cña bÒ mÆt c«n khi gia c«ng b»ng dao tiÖn ®Þnh h×nh nãi chung. Nguyªn nh©n g©y sai sè lµ do dao cã gãc tríc γ > 0 cho nªn lìi c¾t 12' (theo mÆt tríc dao) kh«ng n»m trong mÆt ph¼ng qua trôc chi tiÕt (trôc mÆt c«n) (h×nh 1.17). §Ó kh¾c phôc sai sè nµy th× lìi c¾t 12Õ ph¶i trïng víi ®êng sinh 12 cña trôc mÆt c«n. Nh thÕ khi tiÖn sÏ t¹o ®îc mét bÒ mÆt c«n ®óng (kh«ng cßn sai sè t¹o h×nh). Dao nµy gäi lµ dao g¸ n©ng víi gãc n©ng λ hay dao cã ®o¹n c¬ së n»m ngang t©m chi tiÕt (h×nh 1.18). Trªn h×nh 1.18a, mÆt ph¼ng A lµ mÆt ph¼ng n»m ngang ®i qua t©m chi tiÕt (mÆt ®¸y) chøa ®êng t©m O-O. §èi víi dao l¨ng trô thêng, khi thiÕt kÕ chän ®iÓm 1 lµm ®iÓm c¬ së, mÆt tríc cña dao (P) hîp víi mÆt (A) mét gãc γ. Nh mÆt P chøa c¸c ®iÓm 1, 1Õ vµ 2Õ, ®o¹n 1'2' thuéc P chÝnh lµ lìi c¾t. 20
  • 21. ThiÕt kÕ dao tiÖn Lìi c¾t 12Õ nµy ch–o nhau víi ®êng t©m O –O vµ kh«ng n»m trong mÆt ph¼ng qua t©m do ®ã trong chuyÓn ®éng t¹o h×nh nã t¹o ra bÒ mÆt trßn xoay lâm (hypecboloit). §Ó kh¾c phôc sai sè nµy, lìi c¾t 12Õ ®îc n©ng lªn ®Õn vÞ trÝ 12, nghÜa lµ lìi c¾t lóc nµy trong mÆt ph¼ng A ®i qua t©m cña chi tiÕt trïng víi ®êng sinh cña mÆt c«n chi tiÕt. Lìi c¾t 12 còng n»m trong mÆt tríc míi – mÆt R - cã gãc tríc γ ë ®o¹n lìi c¾t vµ t¹o h×nh ®óng bÒ mÆt c«n tr¸nh ®îc sai sè ∆1. 1.8.2. X¸c ®Þnh gãc n©ng λ Tõ ®iÓm 2 víi r2 thuéc (A), h¹ mét ®êng vu«ng gãc 23 xuèng ®o¹n 1Õ2Õ thuéc mÆt ®Çu lín cña chi tiÕt., vu«ng gãc t¹i ®iÓm 3, dùng ®êng 22ÕÕ (thuéc A) song song víi O – O. Nèi 2ÕÕ víi 3, ®îc tam gi¸c vu«ng víi gãc 322'' ˆ = 900 cßn gãc 32''2 ˆ chÝnh lµ gãc n©ng λ (gäi lµ gãc n©ng cña lìi c¾t). Tam gi¸c 21
  • 22. ThiÕt kÕ dao tiÖn vu«ng 322ÕÕ thuéc mÆt ph¼ng vu«ng gãc víi mÆt tríc cò cña dao (mÆt ph¼ng P). §iÓm 1 thuéc ®¸y nhá cña h×nh nãn côt, n»m ngang t©m, thuéc mÆt ph¼ng A. Vëy ®o¹n 12 lµ ®êng sinh c«n, chÝnh lµ lìi c¾t cña dao ®· thiÕt kÕ mÆt tríc nghiªng ®i mét gãc λ so víi dao b×nh thêng. Dao víi gãc λ cã mÆt tríc lµ R, trªn h×nh chiÕu däc trôc lªn ®¸y lín, mÆt tríc R kh«ng tån t¹i díi d¹ng vÕt cña mÆt ph¼ng n÷a mµ vÉn tån t¹i mét phÇn tr«ng thÊy cña mÆt ph¼ng R (h×nh 1.18b), gãc λ tÝnh theo tam gi¸c vu«ng 32Ó (h×nh 1.18a hoÆc h×nh 1.18b). 23 23 (r2 − r1). sin γ tgλ = = = 22" Lc Lc (1-8) Ghi chó: - Trong c«ng thøc (1-8) th× λ lµ gãc n©ng cña lìi c¾t vµ Lc lµ chiÒu dµi c«n. - Gãc λ sÏ kh«ng xuÊt hiÖn trong c¸c c«ng thøc tÝnh to¸n thiÕt kÕ profin cña dao. - Gãc λ tÝnh theo (1- 8) lµ mét th«ng sè rÊt quan träng khi ®iÒu chØnh ®Ó phay vµ mµi mÆt tríc nh»m ®¹t yªu cÇu cña c¸c th«ng sè h×nh häc ban ®Çu ®Ò ra lµ α vµ γ. §Ó g¸ ®Æt ®óng dao tiÖn ®Þnh h×nh g¸ n©ng nh h×nh 1-8b th× mÆt tríc (phÇn g¹ch) ph¶i ®îc mµi ®óng. Muèn vËy, mÆt tríc (phÇn kÎ) ph¶i chØnh sao cho trïng víi mÆt ph¼ng mµi cña ®¸, ®iÒu chØnh nh sau: ë vÞ trÝ ÒOÓ (khëi thuû) ®Æt dao th¼ng ®øng sao cho mÆt chuÈn kÑp C song song víi mÆt to¹ ®é xOz, råi quay quanh trôc Ox mét gãc 22
  • 23. ThiÕt kÕ dao tiÖn b»ng (α + γ). TiÕp theo quay dao dao quanh Oy mét gãc b»ng λ. 1.8.3. TÝnh to¸n chiÒu cao profin dao l¨ng trô g¸ n©ng λ H×nh 1.19 m« t¶ s¬ ®å tÝnh to¸n dao l¨ng trô cã gãc λ. Lìi c¾t øng víi ®o¹n c«n 12 trïng víi ®êng sin 1-2 cña chi tiÕt. Do ®ã nã cßn gäi lµ Òdao cã ®o¹n c¬ së n»m ngang t©mÓ v× r»ng ®êng th¼ng chøa lìi c¾t 1− 2 , trªn h×nh chiÕu ®øng, n»m ngang t©m chi tiÕt. §iÓm bÊt kú thuéc ®o¹n c¬ së ®Òu cã thÓ dïng lµm ®iÓm c¬ së ®Ó tÝnh to¸n. Trªn h×nh 1-19, ®iÓm c¬ së lµ ®iÓm 1. VËy chiÒu cao profin dao øng víi c¸c ®iÓm 2, 3, 4 Élµ h2, h3, h4É TÝnh nh sau: - Kho¶ng c¸ch tõ 1 ®Õn 2 theo ph¬ng vu«ng gãc víi mÆt sau h2: 23
  • 24. ThiÕt kÕ dao tiÖn h2 = (r1-r2).cosα (1-9) - h3: h3 = h2 + hÕ3 = (r1-r2).cosα + hÕ3 (1-10) - h4: h4 = hf + hÕ4 = (rf-r2).cosα + hÕ4 VËy h4 = l4.tgθ.cosα + hÕ4 (1-11) Cßn l¹i tÝnh hÕ3 vµ hÕ4 theo c«ng thøc sau (gièng 1-2)    r    h3 = r3 cos arcsin 2 . sin γ  − r2 . cos γ . cos(α + γ ) ' r       1        rf    ' h4 = r4 cos arcsin . sin γ  − r f . cos γ . cos(α + γ )   r4         TÝnh dao ®Üa cã gãc n©ng λ Dao ®Þnh h×nh ®Üa còng cã thÓ thiÕt kÕ cã λ ®Ó kh¾c phôc sai sè ∆1 trªn chi tiÕt c«n (h×nh 1.18). Cßn sai sè ∆2 do qu¸ tr×nh chÕ t¹o dao ®Üa, h×nh 1-17, nªn kh«ng kh¾c phôc ®îc. 24
  • 25. ThiÕt kÕ dao tiÖn H×nh 1.20: H×nh 1.20 m« t¶ s¬ ®å tÝnh to¸n ®Ó thiÕt kÕ dao tiÖn ®Þnh h×nh ®Üa gia c«ng chi tiÕt tng øng. ChiÒu cao profin cña dao ®Üa ®îc x¸c ®Þnh trong tiÕt diÖn chiÒu trôc dao, v× b¸n kÝnh øng víi ®iÓm c¬ së lµ R ®· chän tríc nªn tÝnh ®îc hi tøc lµ Ri cña dao (i lµ nh÷ng ®iÓm ®Æc treng trªn vßng trßn ®Æc trng cña profin chi tiÕt). Cuèi cïng: hi = R - Ri Sè liÖu ban ®Çu: - C¸c kÝch thíc cña chi tiÕt: ri, hi, θ. - Gãc α, γ chän tríc t¹i ®iÓm c¬ së. - R t¹i ®iÓm c¬ së chän tríc tmax = rmax- rmin. Vµ cã: - ChiÒu cao g¸ dao: k = R.sinα - ChiÒu cao mµi: H = R.sin(α + γ) TÝnh to¸n b¸n kÝnh Ri: • i lµ ®iÓm 2 cã R2 25
  • 26. ThiÕt kÕ dao tiÖn Tõ h×nh 1.21 cã: ' R. sin α R2 = sin α 2 R. sin α tgα 2 = (1-13) R. cos α + r1 − r2 R. sin α R2 =  R. sin α  (1-14) sin  arctg    R. cos α + r1 − r2   * i lµ ®iÓm 3 cã R3 R3 . sin ψ 3 = R2 . sin ( α 2 + γ ) ' ' R . sin ( α 2 + γ ) R3 = 2 sin ψ 3 R2 . sin ( α 2 + γ ) tgψ 3 = R2 . cos( α 2 + γ ) − τ 3 ' Gãc α2 tÝnh theo (1.13). R2 tÝnh theo (1-14) 26
  • 27. ThiÕt kÕ dao tiÖn τÕ3 = 23' tÝnh theo (1-15a) '  r  τ 3 = r3. cos arcsin 2 . sin γ  − r2 . cos γ r  (1-15a)    1  - TÝnh RÕ4: - R. sinα tgα f = R. cos+ r1 − r f R. sin α Rf = sin α× ' R4 = Hf = ( R f . sin α f + γ ) sinψ 4 sinψ 4 (1.15b) tgψ 4 = ( R f . sin α f + γ ) R f . cos(α + γ ) − τ 4 '   rf  τ 4 = 4' f = r4 . cos arcsin . sin γ  − r f . cos γ ' r     4  1.8.4. C¸ch vÏ h×nh chiÕu cña dao l¨ng trô cã λ Sau khi ®· tÝnh xong chiÒu cao hi cña profin vµ cã chiÒu dµi (hoµnh ®é) cña c¸c ®iÓm i t¬ng øng, ®ång thêi kÝch thíc kÕt cÊu dao ®· chän, ta tiÕn hµnh vÏ ba h×nh chiÕu cña dao víi gãc λ. C¸ch vÏ nh chiÒu mòi tªn. VÝ dô cã profin nh h×nh 1.24. 27
  • 28. ThiÕt kÕ dao tiÖn H×nh 1.24 Bµi 9: Dao tiÖn ®Þnh h×nh g¸ nghiªng 1.9.1. Gãc sau t¹i mét ®iÓm trªn lìi c¾t trong tݪt diÖn ph¸p tuyÕn N-N-α N H×nh 1.25 m« t¶ gãc cña dao tiÖn ®Þnh h×nh, g¸ híng kÝnh, trong tiÕt diÖn chøa trôc profin vµ tiÕt diÖn vu«ng gãc víi profin lìi c¾t (tiÕt diÖn ph¸p tuyÕn N-N). - §êng th¼ng vu«ng gãc víi chuÈn kÑp dao, vu«ng gãc víi trôc chi tiÕt gäi lµ trôc profin. - Gãc α vµ γ chän cho mét dao nµo ®ã t¹i ®iÓm c¬ së vµ ®o trong mÆt ph¼ng chøa trôc profin (mÆt ph¼ng vu«ng gãc víi trôc chi tiÕt). 28
  • 29. ThiÕt kÕ dao tiÖn H×nh 1.25 - Gãc gi÷a tiÕp tuyÕn víi profin (t¹i x) vµ ph¬ng trôc profin, ký hiÖu lµ ψx, gäi lµ gãc profin. Quan hÖ gi÷a gãc αN vµ αx (h×nh 1.26) theo c«ng thøc sau: tgαNx = tgαx.sinψx (1-16) Theo (1-16), t¹i nh÷ng ®iÓm cña profin lìi c¾t cã ψx nhá, cã thÓ x¶y ra αN nhá qu¸ møc cho ph–p. Bëi v× gãc sau trong tiÕt diÖn ph¸p tuyÕn víi lìi c¾t αN lµ mét yÕu tè quan träng, ¶nh hëng ®Õn ma s¸t gi÷a dông cô vµ bÒ mÆt gia c«ng. Do ®ã, trong trêng hîp ®Æc biÖt ë mét vµi ®iÓm nµo ®ã cña lìi c¾t, gi¸ trÞ αN nh sau: αNmin ≥ [αN ] = 30 ÷ 40 29
  • 30. ThiÕt kÕ dao tiÖn H×nh1.25: Quan hÖ gi÷a gãc trong tiÕt diÖn X-X vµ N-N Khi gãc profin ψx qu¸ nhá (ϕx ≈ 0) ®Ó αN2t¨ng lªn lín h¬n hoÆc b»ng gãc [αN] th× ph¶i t¨ng trÞ sè vÕ ph¶i cña (1-16). VÝ dô t¨ng gãc ψx thªm mét lîng τx, tøc lµ (1-16) cã d¹ng: tagαN = tgα.sin(ψ + τ) (1-17) Nh vËy, dao tiÖn ®Þnh h×nh g¸ híng kÝnh ®· ®îc xoay ®i thµnh Òdao g¸ nghiªngÓ mét gãc lµ τ (h×nh 1.26) H×nh 1.26: Gãc sau α ®o trong tiÕt diÖn ®· xoay X-X, t¹i ®iÓm 1. Gãc sau αN ®o trong tiÕt diÖn N-N. ϕ1 lµ gãc profin cña dao t¹i ®iÓm 1. τ lµ gãc xoay dao. TÝnh gãc τ nh sau: sin(ϕ + τ) = tgαN/tgα αN ≈ [αN] ≥ 30 α lµ gãc sau ë ®iÓm c¬ së. Qua ®©y tÝnh ®îc τ, vÝ dô: sin(τ + ϕ) = A th×: tgα N tg 30 ϕ + τ = arcsin = arcsin tgα tgα (1-18) tgα N τ = arcsin −ϕ tgα 30
  • 31. ThiÕt kÕ dao tiÖn 1.9.2. TÝnh to¸n profin dao g¸ nghiªng Cho chi tiÕt cã profin nh h×nh 1.27. T¹i ®iÓm 1 gãc profin kh¸ nhá, cÇn thiÕt kÕ dao nghiªng ®Ó cho gãc sau αn t¹i ®iÓm 1 ®ñ lín. Gãc xoay nghiªng dao τ tÝnh theo c«ng thøc (1-18). Chän ®iÓm 1 lµm c¬ së. Qua 1 kÎ ®êng c¬ së nghiªng mét gãc lµ τ nh h×nh vÏ. ChiÒu cao profin dao hdi ®îc x¸c ®Þnh trong tiÕt diÖn chøa trôc profin cña dao. TiÕt diÖn T-T lµ tiÕt diÖn chøa trôc profin (vu«ng gãc víi trôc chi tiÕt). TiÕt diÖn X-X lµ tiÕt diÖn chøa trôc profin ®· xoay τ. Trôc h lµ trôc vu«ng gãc víi mÆt sau n»m trong mÆt ph¼ng X-X. - Trôc 1 lµ trôc nghiªng víi trôc chi tiÕt mét gãc τ. Gäi ®iÓm i cã b¸n kÝnh ri lµ ®iÓm bÊt kú tõ profin chi tiÕt; i = 1, 2, 3ÉTh«ng sè cÇn tÝnh lµ hi vµ Li. h i= qτ.cos(α + γ) n qτ = ; cos γ n = Si ' . cosτ ; Si ' = e = qτ . cos γ τ ; qT . cos γ T . cos τ qτ = cos γ cos αT . cosτ hdi = q. . cos(α + γ ) (1-19) cos γ 31
  • 32. ThiÕt kÕ dao tiÖn H×nh 1.27: S¬ ®å tÝnh to¸n dao l¨ng trô g¸ nghiªng Gãc γT lµ gãc tríc trong tiÕt diÖn T-T vu«ng gãc víi trôc chi tiÕt theo (1-20): tgγT = tgγ.cosτ (1-20) Lîng qT tÝnh theo (1-21): i rS sin γ T = ri . sin γ T r  (1-22) i i ⇒ γ T = arcsin S sin γ T r    i  rS = ri ± li.tgτ dÊu Ò+Ó khi ®iÓm i n»m bªn ph¶i (phÝa trªn) ®iÓm 1; dÊu Ò-Ò khi ®iÓm i n»m bªn tr¸i (phÝa díi) ®iÓm 1. Trong (1-19) nÕu ®Æt: cos γ T . cosτ . cos(α + γ ) = K cos γ Vµ thay qT b»ng (1-21) ta cã: 32
  • 33. ThiÕt kÕ dao tiÖn    r    hdi = K ri . cos arrc sin  S . sin γ T  − rS . cos γ T  r       i    (1-23) 1.9.3. TÝnh to¸n chiÒu réng (hoµnh ®é) cña ®iÓm i Theo h×nh 1.28 cã: Kho¶ng c¸ch tõ ®iÓm c¬ së 1 ®Õn ®iÓm iÕ thuéc profin dao lµ Li, ®o theo ph¬ng ®êng c¬ së, ®îc x¸c ®Þnh theo c«ng thøc (1-24): li Li = 1S + SQ = + 1. sin τ cosτ li Li = + qr . cos γ τ . sin τ cosτ (1-24) QT tÝnh theo c«ng thøc (1-21). 1.9.4. Dao tiÖn ®Þnh h×nh ®Üa g¸ nghiªng C¸c sè liÖu ®Çu vµo cÇn cã nh b¸n kÝnh R ë ®iÓm c¬ së, gãc α vµ γ chän nh dao ®Üa b×nh thêng. Gãc nghiªng τ vÉn tÝnh theo (1-18). ChØ kh¸c dao l¨ng trô ë chç lµ, trªn h×nh 1-27 cho dao l¨ng trô trong tiÕt diÖn X-X lÊy 1 lµm chuÈn, víi mÆt ®¸y ®· cho k = R.sinα x¸c ®Þnh t©m dao (Od). Sau ®ã víi gãc γ ë ®iÓm 1, tÝnh to¸n Ri ®Ó cuèi cïng cã: hi = R – Ri. ChiÒu réng dao Li theo (1-21). - 33
  • 34. ThiÕt kÕ dao tiÖn 34