Phần Cơ sở lý luận về tín dụng ngân hàng trích ra từ bài làm 9 điểm của một bạn sinh viên ngành Ngân hàng khóa trước, mà Thuctap muốn chia sẻ đến các bạn sinh viên khóa sau đang tìm kiếm tài liệu về tín dụng ngân hàng. Đây là phần Cơ sở lý luận mà Thuctap nhận định viết rất hay, đầy đủ ý, lý luận câu từ chặt chẽ, chưa kể giáo viên hướng dẫn còn đánh giá rất cao bài làm này. Liên hệ zalo 0934536149 để được hỗ trợ nhanh chóng

1. CƠ SỞ LÍ LUẬN VỀ TÍN DỤNG NGÂN HÀNG
Cơ sở lí luận về tín dụng ngân hàng
Khái niệm tín dụng và tín dụng ngân hàng
Tín dụng (credit) là sự chuyển nhượng tạm thời một lượng giá trị tài sản (vốn) từ
người sở hữu sang người sử dụng trong một khoảng thời gian nhất định trên cơ
sở tín nhiệm (tin tưởng) người sử dụng vốn hiệu quả để có khả năng hoàn trả
một lượng giá trị lớn hơn giá trị ban đầu. Như vậy, phạm trù tín dụng gắn với
chuyển nhượng một lượng vốn có ba đặc điểm chính là: tính tạm thời (tính thời
hạn), tính hoàn trả với giá trị lớn hơn giá trị ban đầu và tính chất tin tưởng người
sử dụng vốn có khả năng hoàn trả đúng hạn.
Tín dụng ngân hàng là việc ngân hàng chấp thuận để khách hàng sử dụng một
lượng tài sản (bằng tiền, tài sản thực hay uy tín) trên cơ sở lòng tin khách hàng
có khả năng hoàn trả gốc và lãi khi đến hạn. Ngân hàng cấp tín dụng bằng các
nghiệp vụ cho vay, chiết khấu, cho thuê tài chính, bảo lãnh và các nghiệp vụ
khác.
Chức năng của tín dụng ngân hàng
Chức năng tập trung và phân phối lại vốn tiền tệ theo nguyên tắc có hoàn trả
Đây là chức năng cơ bản của tín dụng, nhờ các chức năng này của tín dụng mà
các nguồn vốn tiền tề trong xã hội được điều hòa từ nơi thừa sang nơi thiếu để
sử dụng nhằm phát triển nền kinh tế.
Tập trung và phân phối lại vốn tiền tệ là hai mặt hợp thành chức năng cốt lõi của
tín dụng.
- Ở mặt tập trung vốn tiền tệ: nhờ sự hoạt động của hệ thống tín dụng mà các
nguồn tiền nhàn rỗi được tập trung lại, bao gồm tiền nhàn rỗi của dân chúng,
vốn bằng tiền của các doanh nghiệp, vốn bằng tiền của cá tổ chức đoàn thể, xã
hội.
- Ở mặt phân phối lại vốn tiền tệ, đây là mặt cơ bản của chức năng này – đó là
sự chuyển hóa để sử dụng các nguồn vốn đã tập trung được để đáp ứng nhu cầu
của sản xuất lưu thông hàng hóa cũng như nhu cầu tiêu dùng trong toàn xã hội.
Cả hai mặt tập trung và phân phối lại vốn đều được thực hiện theo nguyên tắc
hoàn trả vì vậy tín dụng có ưu thể rõ rệt, nó kích thích mặt tập trung vốn, thúc
đẩy việc sử dụng vốn có hiệu quả.
Chức năng tiết kiệm tiền mặt và chi phí lưu thông cho xã hội
Hoạt động tín dụng, trước hết tạo điều kiện cho sự ra đời của các công cụ lưu
thông tín dụng như thương phiếu, kỳ phiếu ngân hàng, các loại séc, các phương
tiện thanh toán hiện đại như thẻ tín dụng, thẻ thanh toán… Cho phép thanh thế
một số lượng tiền mặt lưu hành nhờ đó làm giảm bớt các chi phí có liên quan
như in tiền, đúc tiền, vận chuyển, bảo quản…
Hoạt động tín dụng, đặc biệt là tín dụng ngân hàng, đã mở ra một khả năng lớn
trong việc mở tài khoản và giao dịch thanh toán thông qua ngân hàng dưới các
hình thức chuyển khoản hoặc bù trừ cho nhau.
Chức năng kiểm soát các hoạt động kinh tế

2. Đây là chức năng phát sinh, hệ quả của hai chức năng trên.
Sự vận động của vốn tín dụng phần lớn là sự vận động gắn liền với sự vận động
của vật tư, hàng hóa, chi phú trong các xí nghiệp, các tổ chức kinh tế, vì vậy vốn
tín dụng không những là tấm gương phản ánh hoạt động kinh doanh của doanh
nghiệp, mà còn thông quá đó thực hiện việc kiểm soát các hoạt động ấy nhằm
ngăn chặn các hiện tượng tiêu cực lãng phí, vi phạm luật pháp trong hoạt động
sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp
Nguyên tắc của tín dụng ngân hàng
Theo quyết định số 1627/2001/QĐ – NHNN ngày 31/12/2001 của Thống đốc
ngân hàng nhà nước Việt Nam thì khi khách hàng vay vốn của các tổ chức tín
dụng phải đảm bảo các nguyên tắc:
Vốn vay phải được hoàn trả cả gốc và lãi đúng thời hạn đã cam kết trong hợp
đồng:
Nguyên tắc kinh doanh tiền tệ của ngân hàng là “đi vay để cho vay”. Đại bộ
phận vốn của ngân hàng chủ yếu là nguồn vốn huy động. Đó là một bộ phận tài
sản của nhiều chủ sở hữu mà ngân hàng tạm thời quản lí và sử dụng, do đó ngân
hàng phải có nghĩa vụ thanh toán vốn gốc và lãi đúng hạn như đã thỏa thuận với
người cho vay (người gửi tiền). Đến lượt mình, khi cho vay ngân hàng cũng phải
thu nợ và gốc đúng hạn như đã thỏa thuận với người đi vay. Nếu các khoản tín
dụng không được hoàn trả đúng hạn thì nhất định sẽ ảnh hưởng đến khả năng
thanh toán của ngân hàng. Chính vì vậy, đây là nguyên tắc quan trọng hàng đầu
nhằm đảm bảo cho các ngân hàng thương mại tồn tại và hoạt động bình thường,
hạn chế rủi ro về thanh khoản.
Vốn vay phải được sử dụng đúng mục đích và có hiệu quả kinh tế:
Tín dụng cung ứng cho nền kinh tế phải hướng tới mục tiêu và yêu cầu phát
triển của nền kinh tế xã hội trong từng giai đoạn phát triển. Đối với các đơn vị
kinh tế, tín dụng cũng phải đáp ứng được các mục đích cụ thể trong quá trình
hoạt động sản xuất kinh doanh để thúc đẩy các daonh nghiệp hoàn thành nhiệm
vụ sản xuất kinh doanh của mình. Tín dụng đúng mục đích và có hiệu quả kinh
tế không những là nguyên tắc mà còn là phương châm hoạt động của tín dụng.
Hiệu quả của nó trước hết là đẩy mạnh nhịp độ phát triển của nền kinh tế hàng
hóa, tạo ra nhiều khối lượng sản phẩm, dịch vụ đồng thời tạo ra của cải tích lũy
để thực hiện quá trình tái sản xuất mở rộng.
Phân loại tín dụng ngân hàng
Theo thời hạn
- Tín dụng ngắn hạn: Là loại tín dụng có thời hạn dưới một năm và được sử
dụng để bổ sung sự thiếu hụt tạm thời về vốn lưu động của doanh nghiệp và
phục vụ các nhu cầu sinh hoạt của các cá nhân. Với loại tín dụng này, ít có rủi ro
cho ngân hàng vì trong thời gian ngắn ít có biến động xảy ra và nếu có xảy ra thì
ngân hàng có thể dự tính được.
- Tín dụng trung hạn: Là loại tín dụng có thời hạn từ 1-5 năm và chủ yếu được
sử dụng để mua sắm tài sản cố định, cải tiến và đổi mới kỹ thuật, mở rộng sản
xuất và xây dựng các công trình nhỏ, có thời hạn thu hồi vốn nhanh. Loại tín

3. dụng này có mức độ rủi ro không cao vì ngân hàng có khả năng dự đoán được
những biến động có thể xảy ra.
- Tín dụng dài hạn: Là loại tín dụng có thời hạn trên năm năm, được sử dụng để
cấp vốn cho xây dựng cơ bản, đầu tư xây dựng các xí nghiệp mới, các công trình
thuộc cơ sở hạ tầngcải tiến và mở rộng sản xuất với quy mô lớn. Loại tín dụng
này có mức độ rủi ro rất lớn vì trong thời gian dài thì có những biến động xảy ra
không lường trước được.
Theo điều kiện đảm bảo
- Tín dụng có bảo đảm: Là loại tín dụng dựa trên cơ sở các bảo đảm như thế
chấp, cầm cố, hoặc có sự bảo lãnh của người thứ ba. Ngân hàng nắm giữ tài sản
của người vay để xử lý thu hồi nợ khi người vay không thực hiện được các
nghĩa vụ đã được cam kết trong hợp đồng tín dụng. Hình thức này được áp dụng
đối với những khách hàng không có uy tín cao với ngân hàng. Mặc dù là có tài
sản đảm bảo nhưng hình thức tín dụng này vẫn có độ rủi ro cao vì tài sản có thể
bị mất giá hay người bảo lãnh không thực hiện nghĩa vụ của mình.
- Tín dụng không có bảo đảm: Là loại tín dụng không có tài sản thế chấp, cầm
cố, hoặc không có sự bảo lãnh của người thứ ba. Việc cấp tín dụng chỉ dựa vào
uy tín của bản thân khách hàng. Muốn vậy, ngân hàng phải đánh giá hiệu quả sử
dụng tiền vay của người vay, khách hàng không được phép giao dịch với bất kỳ
ngân hàng nào khác. Mặc dù không có tài sản đảm bảo nhưng đây là một loại tín
dụng ít rủi ro cho ngân hàng vì khách hàng có uy tín rất lớn và khả năng trả nợ
rất cao thì mới được cấp tín dụng mà không cần đảm bảo.
Theo mục đích sử dụng vốn tín dụng
- Tín dụng bất động sản: là các khoản tín dụng đầu tư vào bất động sản, bao gồm
tín dụng ngắn hạn cho xây dựng nhỏ, sửa chữa nhà cửa và tín dụng dài hạn để
mua đất đai, nhà cửa, cơ sở dịch vụ, trang trại.
- Tín dụng công thương nghiệp: là các khoản tín dụng cấp cho các doanh nghiệp
để trang trải các chi phí như mua hàng hóa, nguyên vật liệu, máy móc thiết bị,
trả thuế và chi trả lương.
- Tín dụng nông nghiệp: là các khoản tín dụng cấp cho các hoạt động nông
nghiệp, nhằm trợ giúp các hoạt động trồng trọt, thu hoạch mùa màng và chăn
nuôi.
- Tín dụng tiêu dùng: là các khoản tín dụng cấp cho các nhân, hộ gia đình để
mua sắm hàng hóa tiêu dung đắt tiền như xe hơi, trang thiết bị trong nhà, cho
vay du học…
- Tín dụng đầu tư tài chính: là các khoản tín dụng cấp cho các cá nhân, doanh
nghiệp mua chứng khoán, vàng.
Theo chủ thể vay vốn
- Tín dụng doanh nghiệp (tín dụng bán buôn): gọi là bán buôn vì những doanh
nghiệp thường vay với những khoản vay có giá trị lớn. Tuy nhiên những khoản
cho vay doanh nghiệp nhỏ và vừa thường không lớn vì vẫn thuộc bán lẻ.
- Tín dụng cá nhân, hộ gia đình (tín dụng bán lẻ): Gọi là bán lẻ vì những các
nhân thường vay với những khoản vay có giá trị nhỏ nhằm vào mục đích tiêu

4. dung hoặc kinh doanh hộ gia đình.
- Tín dụng cho các tổ chức tài chính: đây là các khoản tín dụng cấp cho ngân
hàng, công ty tài chính, công ty bảo hiểm và các tổ chức tài chính khác. Những
khoản đi vay này trở thành nguồn vốn của ngân hàng đi vay, nên chúng ta có thể
dùng để trả nợ hay cho vay lại.
Theo phương thức hoàn trả nợ vay
- Tín dụng hoàn trả nhiều lần: loại tín dụng này áp dụng cho những khoản vay
lớn và có thời hạn dài. Tín dụng trả góp là loại tín dụng mà khách hàng phải trả
cả vốn gốc và lãi vay định kì thành những khoản bằng nhau, thường dùng trong
mua nhà trả góp.
- Tín dụng hoàn trả một lần: là loại tín dụng mà khách hàng chỉ trả vốn gốc và
lãi vay một lần khi đến hạn. Loại tín dụng này áp dụng cho những khoản vay
nhỏ có thời hạn ngắn.
- Tín dụng hoàn trả theo yêu cầu: là loại tín dụng mà khách hàng có thể hoàn trả
nợ vay bất cứ khi nào. Loại tín dụng này thường áp dụng cho những khoản vay
thấu chi, thẻ tín dụng.
Theo hình thái giá trị của tín dụng
- Tín dụng bằng tiền: là tín dụng mà hình thái của nó là bằng tiền. Tín dụng bằng
tiền gọi là cho vay. Chiết khấu cũng là hình thức cho vay bằng tiền nhưng dưới
hình thức mua bán giấy tờ có giá.
- Tín dụng bằng tài sản: là tín dụng mà hình thái giá trị của nó là bằng tài sản.
Hình thức tín dụng này chính là cho thuê tài chính.
- Tín dụng bằng uy tín: là tín dụng mà hình thái giá trị của nó là bằng uy tín.
Hình thức tín dụng này chính là bảo lãnh ngân hàng.
Theo xuất xứ tín dụng
- Tín dụng trực tiếp: là hình thức tín dụng, trong đó ngân hàng cấp vốn trực tiếp
cho khách hàng có nhu cầu vay vốn, đồng thời khách hàng hoàn trả nợ vay trực
tiếp cho ngân hàng.
- Tín dụng gián tiếp: là hình thức cấp tín dụng thông qua trung gian như: tín
dụng ủy thác, tín dụng thông qua tổ chức đoàn thể.
- Ngoài ra còn có các loại tín dụng khác như tín dụng nội tệ, ngoại tệ, vàng, tín
dụng trong nước, tín dụng quốc tế…