1. Choroby układu krążenia:
-nadciśnienie tętnicze
-choroba wieńcowa
-niewydolność krążenia
-wady zastawek
-zapalenia mięśnia sercowego, osierdzia i wsierdzia
-niezapalne schorzenia
-zaburzenia rytmu pracy serca i przewodzenia bodźców
-miażdżyca naczyń obwodowych
-żylaki i zapalenia żył
Budowa układu krążenia:
-serce
-naczynia krwionośne:
*tętnice
*żyły
*naczynia włosowate
Serce - centralny narząd układu krwionośnego
strunowców i niektórych bezkręgowców. Zbudowany
jest z tkanki mięśniowej poprzecznie prążkowanej
sercowej. Zazwyczaj narząd ten otoczony jest osierdziem
Tętnica - każde naczynie prowadzące
krew z serca na obwód, bez względu
na to, czy jest to krew utlenowana czy
nieutlenowana.

2. Żyły – wszystkie naczynia krwionośne prowadzące
krew do serca bez względu na to czy jest to krew
natlenowana (tętnicza) czy odtlenowana (żylna)
Naczynia włosowate, mikroskopowej wielkości
cienkościenne naczynia krwionośne lub chłonne
(średnica ok. 7-15 µm), rozmieszczone w tkance,
łączące tętnice z żyłami. Przez ich ściany zachodzi
wymiana substancji pokarmowych oraz gazów
pomiędzy krwią a tkanką i usuwanie zbędnych
produktów przemiany materii.
Cykl pracy serca
czynności serca w czasie jednego uderzenia.
Fazy:
1. Skurcz przedsionków 0,1s
2. Skurcz komór 0,3s
3. Rozkurcz przedsionków i komór 0,4s
Aids wywołuje wirus HIV, czyli ludzki wirus upośledzenia odporności.
Przenosi się on z krwią lub spermą nosiciela, a wnika do organizmu
drugiej osoby, gdy powstają warunki by dostał się do jej krwiobiegu
Zapis genotypowy czynnika RH:
- RH+ - RR, Rr
- RH- - rr
Zapis genotypowy grup krwi:
- gr. A - Ia Ia [lub Iai]
- gr. B - Ib Ib [lub Ibi]
- gr. AB - Ia Ib
- gr. 0 – ii
Układ chłonny budowa:
-węzły chłonne
-grasica
-śledziona
-grudki
-migdałki podniebienne
-chlonka
Rola układu chłonnego:
-gromadząca płyn tkankowy
-odpornościowa
-transportowa
Wulkan – miejsce na powierzchni Ziemi, z którego
wydobywa się lawa, gazy wulkaniczne i materiał
piroklastyczny. Terminu tego również używa się jako
określenie form terenu powstałych wskutek działalności
wulkanu, choć bardziej poprawne są takie terminy jak:
góra wulkaniczna, stożek wulkaniczny, kopuła wulkaniczna
czy wulkan tarczowy.
Lodowiec jest wolno płynącą rzeką lodu, powstałego z
przekształcenia pokładów wiecznego śniegu. Lodowce
są największym rezerwuarem wody słodkiej na Ziemi, i
drugim po oceanach wody na świecie. W górnej części l
odowca powstaje cyrk lodowcowy, z którego wypływający l
odowiec rzeźbi U-kształtną dolinę lodowcową, zaś z niesionego
materiału odkładana jest morena. Badaniem lodowców zajmuje
się glacjologia.
Wydma to piaszczyste wzniesienie o różnym
kształcie, usypane przez wiatr.
Plutonizm – ogół procesów geologicznych polegających na
podziemnym tworzeniu, przemieszczaniu się magmy, jej zastyganiu
w obrębie dolnej skorupy ziemskiej i górnego płaszcza (tzw. intruzje)

3. oraz tworzeniu się z niej skał plutonicznych. W wyniku wdzierania się
magmy w skorupę ziemską powstają intruzje
Wulkanizm – ogół procesów geologicznych, zachodzących
na powierzchni Ziemi, związanych z wydobywaniem się
lawy i innych materiałów z głębi skorupy ziemskiej.
Ruchy górotwórcze to ruchy, które polegają na fałdowaniu
skał i tworzeniu się płasczowin. Zachodzą one we wnętrzu
ziemi. Zjawiska takie zachodziły w erach: paleozoicznej i
kenozoicznej. Ruchy górotwórcze kaledońskie wystąpiły w
sylurze, hercyńskie w karbonie, alpejskie w kredzie oraz w
trzeciorzędzie. Dzięki tym ostatnim mamy takie łańcuchy
górskie jak: Koldyliery w Ameryce Północnej, Andy w Ameryce
Południowej, Himalaje w Azji oraz Alpy w Europie.
Magma – gorąca, stopiona masa krzemianów i
glinokrzemianów z domieszkami tlenków i siarczków,
z dużą ilością wody i gazów, znajdująca się w głębi
skorupy ziemskiej.
Lawa - ciekły produkt działalności wulkanicznej, składający
się głównie ze stopionych tlenków krzemu, żelaza, sodu, potasu,
wapnia i innych metali. Ma podobny skład jak magma, z której
stopienia powstaje, ale jest zubożona o składniki lotne.

4. Wydma to piaszczyste wzniesienie o różnym
kształcie, usypane przez wiatr.
Wydma paraboliczna
Wydma barchan
Działalność niszcząca wiatru
DEFLACJA - czyli wywiewanie materiału powoduje
obniżenie powierzchni terenu, odsłaniając nie
zwietrzałą jeszcze litą skałę.
KORAZJA - to proces, podczas którego transportowane
wiatrem cząstki skalne różnej wielkości uderzają o skały
stanowiące przeszkodę na ich drodze, szlifując je i polerując.
Korazja najsilniejsza jest tuż nad ziemią, gdzie wiatr
najwięcej unosi najcięższych cząstek skalnych.
Działalność budująca wiatru to:
AKUMULACJA - osadzanie się transportowanego materiału
spowodowane przez malejącą siłę wiatru lub napotykane po
drodze przeszkody.
Inne rodzaje wydm to:
poprzeczne - efekt łączenia się, doganiania kolejnych barchanów,
powstają prostopadle do kierunku wiatru.
podłużne - nakładane barchany zgodnie z kierunkiem wiatru.
gwieździste - powstają w bardzo zmiennych strefach wiatru.
Krasowienie, proces polegający na rozpuszczaniu i wymywaniu
skał węglanowych przez wody zawierające dwutlenek węgla,
poszerzaniu szczelin i spękań w skale oraz wytrącaniu węglanów
wapnia (aragonitu i kalcytu) i osadzaniu ich na powierzchni skały
w postaci nacieków.