KANSA ondersteun die oproep van die Sekretariaat van die Wêreld Gesondheidsorganisasie (WGO) Raamwerkkonvensie oor Tabakbeheer wat vereis dat tabakprodukte ongeïllustreerd verpak word met alleen grafiese waarskuwingstekens daarop. Geennaam verpakking is ‘n belangrike manier om die aanvraag te verminder, dit verminder die aantreklikheid van tabakprodukte, beperk die gebruik van tabakverpakking as ‘n vorm van reklame en beperk misleidende verpakking en etikettering. En die gebruik van grafiese (geïllustreerde) pakket waarskuwings sal die ernstige implikasies van die gebruik van tabak uitbeeld. Geennaam verpakking beperk die gebruik van logo’s, kleure, produkbemarkingsbeelde en promosie-inligting. Ander lande waar geennaam verpakking geïmplementeer is, sluit in die Verenigde Koninkryk, Noord-Ierland en Frankryk wat deur middel van wetgewing geennaam verpakking vanaf Mei 2016 implementeer. Tabakverbruik in Australië het met 13% afgeneem sedert geennaam verpakking drie jaar gelede ingestel is. Lees meer: http://www.cansa.org.za/geennaam-verpakking-van-tabakprodukte/

2. Maak gereed vir 'n geennaam verpakking
• Die land is besig met die promulgering van 'n
nuwe wet wat tot gevolg sal hê dat
tabakprodukte slegs in geennaam verpakking
met grafiese waarskuwingstekens sal wees.
• Geennaam verpakking is 'n belangrike manier
om die aanvraag te verminder:
• Dit verminder die aantreklikheid van
tabakprodukte,
• Beperk die gebruik van tabak verpakking as 'n
vorm van reklame en
• Beperk misleidende verpakking en
etikettering.
• En die gebruik van grafiese (geïllustreerde)
pakket waarskuwings sal die ernstige
implikasies van die gebruik van tabak uitbeeld.

3. Het jy geweet?
• Tabak-verwante siektes maak meer as 44 000
Suid-Afrikaners en byna 6 miljoen mense
wêreldwyd jaarliks dood, dit is een persoon
elke ses sekondes, wat neerkom op 1:10
persone in die wêreld
• 600 000 nie-rokers sterf elke jaar a.g.v.
blootstelling aan tweedehandse rook
• Tabakverbruik verhoog die risiko van kanker van
die longe, slukderm, mond, blaas, pankreas,
niere, maag, serviks en bors
Geen onder 18-jariges mag tabak-
produkte koop nie
Die wet bepaal dat geen persoon enige tabak-
produk aan enige persoon onder die ouderdom
van 18 jaar mag verkoop of voorsien nie

4. Wat is regtig in ‘n sigaret?
• Tabak en tweedehandse rook bevat meer as 1 400 gevaarlike en skadelike
chemikalieë en 81 kankerveroorsakende chemikalieë wat tot dusver in
sigarette geïdentifiseer is (volgens die Internasionale Agentskap vir Navorsing
oor Kanker, (IARC).
• Van dié sluit in:
• Asetoon - verfverwyderaar
• Ammoniak - toiletreiniger
• Arseen - rottegif
• Butaan - aanstekervloeistof
• Koolstofmonoksied - uitlaatgasse
• Naftaleen - mottegif
• Fenol - ontsmetmiddel

5. Wat is regtig in hubbly-bubbly?
• Waterpyp rook bevat meer as 300 gevaarlike en skadelike chemikalieë en 27
kankervormende chemikalieë is tot dusver geïdentifiseer in hookah.
• Van dié sluit in:
• Arseen - rottegif
• Koolstofmonoksied - uitlaatgasse
• Formaldehied - boumateriaal
• Lood - batterye
• Nikotien - sigarette
• Teer - gifstof

6. Die gevare van tweedehandse rook
Tweedehandse rook is skadelik
• Tweedehandse rook bevat twee keer soveel
teer en nikotien per eenheid volume as rook
van 'n sigaret wat ingeasem word.
• Het 3x soveel bensopireen wat kanker
veroorsaak,
• 5x soveel koolstofmonoksied,
• en 50x soveel ammoniak.
• Tweedehandse rook van pype en sigare is
net so skadelik.
• Veroorsaak longkanker en dra by tot die
ontwikkeling van hartsiekte
TWEEHANDSE
ROOK
is net so nadelig
Wat jy ook al rook - ‘n
hookah, pyp, sigarette
of sigare - jy stel
diegene om jou bloot
aan dieselfde
giftstowwe wat jy
inasem. Jy behoort
die gesondheid van
ander as hoogste
prioriteit te beskou.

7. Alle vorme van tabak is gevaarlik!
Sigarette is nie die enigste gevaarlike vorm van
rook nie. Hubbly bubbly, e-sigarette en
rooklose tabak (soos snuif, pruimtabak en
'snus’) is ook skadelik vir jou liggaam
Wat jy moet weet

8. Ander vorme van rook…
Rooklose tabak
• Rooklose tabakprodukte sluit in snuif, pruimtabak en 'snus’. Hierdie produkte
verhoog ook die risiko van kanker, veral mond- en kaak kanker
Elektroniese sigarette
• E-sigarette kan nikotien en ander
skadelike chemikalieë bevat
• E-sigarette word beheer deur die
Medisynebeheerraad in Suid-Afrika en
is slegs beskikbaar op voorskrif by 'n apteek*
* Tans word hierdie wet nie afgedwing nie en as 'n nasionale waghond, is KANSA besig om druk uit te oefen sodat dit gehandhaaf word

9. Ander vorme van rook…
Hookah / hubbly bubbly
• Hookah (en sigaretrook) bevat beide
gifstowwe, insluitende nikotien, teer,
koolstofmonoksied, arseen en lood.
• Arseen word gebruik as 'n rotgif, en
koolstofmonoksied is 'n dodelike gas
wat in motor uitlaatpypgas gevind
word.
• Selfs in klein hoeveelhede, kan lood
kinders hiperaktief en prikkelbaar maak
en breinskade veroorsaak.
• Die water in die hookah filtreer NIE die
giftige bestanddele uit tabakrook nie.

10. ‘’n Aantal studies met volwasse rokers wys
geennaam verpakking vervul sy kern doelwitte -
maak dit minder aanloklik, veral onder jong
volwassenes, en die verhoging van die
waarskuwingsopvallendheid. In 'n deursnee opname
van sigaret rokers, word geennaam verpakking
geassossieer met verhoogde denke oor die ophou en
ophou pogings. Daarbenewens, afkeur van die
verpakking, laer bevrediging van sigarette en
motivering om op te hou a.g.v. die waarskuwings
op die pakket met daaglikse gedagtes van ophou.’
Volgens 'n onlangse artikel gepubliseer deur prof Gerard
Hastings, 'n prominente tabakbeheer navorser

11. Tyd vir ‘Kick Butt’
KANSA se eKick Butt program - 'n unieke aanlyn
rookstaakprogram. Deur 'n reeks e-posse, opnames
en aflaaibare materiaal, word jy gelei en gementor
om op te hou rook. Om nie te rook nie, word 'n
lewenslange gewoonte, nie net die tyd tussen twee
sigarette nie. Hierdie program verskaf 'n reeks van
handige instrumente om vir goed op te hou rook.
www.ekickbutt.org.za

12. Verbeel jou ‘n meer gesonde jy
• Om tabak op te gee kan 'n positiewe
uitwerking op jou gesondheid en leefstyl hê:
• Die vermindering van die risiko van kanker
• Laer hartklop en bloeddruk
• Beter asemhaling
• In staat wees om te loop sonder om kort
van asem te wees
• Leef 'n langer en gesonder lewe
• Het meer fisiese energie
• Om 'n goeie rolmodel vir kinders en die
jeug te wees

13. Tydlyn van ophou
20 minute na laaste sigaret: bloeddruk en polsslag verlaag;
liggaamstemperatuur verander na normaal
8 uur na ophou: koolstofmonoksied vlakke in die bloed daal na
normale vlak; suurstofvlakke styg
24 uur na ophou: kanse van hartprobleme verlaag
48 uur na ophou: senuweepunte begin hergroei; vermoë om te
ruik en proe versterk
Na 2 weke tot 3 maande: bloedsirkulasie verbeter; om te loop word
makliker; longfunksie verbeter

14. Tydlyn van ophou
Na 1 tot 9 maande: vermindering van hoes, sinus opeenhoping,
moegheid, kortasemheid
Na 1 jaar: oortollige risiko van koronêre hartvatsiekte
verminder tot die helfte van dié van 'n roker
Na 5 tot 15 jaar: beroerte risiko verminder tot dié van mense
wat nooit gerook het nie
Na 10 jaar: risiko van longkanker daal tot so min as een-
helfte van dié van ‘n roker; risiko van kanker
van die mond, keel, slukderm, blaas, niere, en
pankreas neem af; risiko van ulkusvorming daal
Na 15 jaar: risiko van koronêre hartvatsiekte is nou gelyk
aan dié van mense wat nog nooit gerook het
nie; risiko van dood terug na byna die vlak van
mense wat nog nooit gerook het.

15. Ken die wet - elke individu
het die reg tot ’n rookvrye
omgewing
• Wetgewing is baie duidelik oor waar mense
mag rook en waar rook verbode is
• Dit is jou reg om te kla wanneer iemand in jou
teenwoordigheid rook
• Dit is ook jou reg om remediërende stappe te
neem as iemand rook in enige plek waar rook
verbode is
• Lees die belangrike punte om hierdie wet hier:
http://www.cansa.org.za/know-the-law-its-
your-right-to-a-smoke-free-world/

16. Hou jou omgewing rookvry
• Hou jou omgewing rookvry en
rapporteer alle nie-nakoming van die
Wet op die Beheer van Tabak aan die
Omgewingsgesondheidsbeampte van
die plaaslike owerheid waar die
voorval plaasgevind het.

17. Die einde
Dankie
www.cansa.org.za
Tolvry 0800 22 66 22
Whilst the Cancer Association of South Africa (CANSA) has taken every precaution in compiling this presentation,
neither it, nor any contributor(s) to this presentation can be held responsible for any action (or the lack thereof) taken
by any person or organisation wherever they shall be based, as a result, direct or otherwise, of information contained
in, or accessed through, this presentation.