Το ημερολόγιο του σχολείου μας. Με τη στήριξη του Συνδέσμου Γονέων του Γ΄ Δημοτικού.

2. 1923 - 1933
Από εδώ ξεκίνησαν όλα...
Σύμφωνα με μαρτυρίες - αφηγήσεις των γειτόνων το
κτίριο που σήμερα βρίσκεται στην γωνία της οδού
Ναυαρίνου και Αργυρού Δρουσιώτη, ήταν το κτίριο
που στέγασε για πρώτη φορά την Γ΄Αστική Σχολή
Λεμεσού. Το κτίριο είναι κατασκευής των αρχών του
αιώνα και ήταν προίκα της Ελένης Νούγκοβιτς από
την Αίγυπτο που παντρεύτηκε τον υπάλληλο του
Κτηματολογίου Σωτήρη Κοντόπουλο. Ο Σωτήρης και
η Ελένη απέκτησαν 5 παιδιά, τρεις γιούς και δυο κόρες.
Το κτίριο δόθηκε στην κόρη τους Μαρίκα Τσιρίκου για
κατοικία της.
Το 1923 - 1931 η αποικιοκρατική κυβέρνηση επίταξε
το κτίριο για να χρησιμοποιηθεί σαν Γ΄ Αστική. Το
σχολείο ήταν τετρατάξιο στην αρχή, μετά πεντατάξιο
και το 1925 έγινε εξατάξιο. Διευθυντής του σχολείου
ήταν ο Χρίστος Αποστολίδης, γέννημα και θρέμμα
της ενορίας Καθολικής, ο οποίος είχε ειδικότητα στην
Βυζαντινή και Ευρωπαϊκή Μουσική, στη διδασκαλία
βιολιού. Ο διευθυντής της Γ΄ Αστικής ήταν ο πρώτος
που εισήγαγε στη Λεμεσό τους εθνικούς χορούς με
τραγούδι. Μεγάλη εντύπωση έκαναν πέραν των
εκατόν παιδιών ντυμένα με φουστανέλες στους
Παγκύπριους Αγώνες που έγιναν στη Λεμεσό, το
1911, όπου χόρεψαν Καλαματιανό προσαρμοσμένα
σε πατριωτικούς στίχους του Χ. Αποστολίδη. Για την
συλλογή και καταγραφή των κυπριακών χορών και
τραγουδιών με νότες, τιμήθηκε από ειδικούς τόσο
στην Αθήνα, όσο και στο Παρίσι. Ο Αποστολίδης
συνέβαλε τα μέγιστα στην παιδεία του τόπου μας, με
τη συγγραφή μιας σειράς βιβλίων Αριθμητικής για
όλες τις τάξεις του Δημοτικού.
Ασσιώτης, Γεώργιος Κουρσουμπάς (1928-1929),
Σταύρος Μιχαήλ (1928-1929), Θρασύβουλος Νεάρχου
(1928-1929).
Η αύξηση του πληθυσμού της πόλης και κατά συνέπεια
και του μαθητικού κόσμου επέβαλε την μεταφορά
των παιδιών της Γ΄ Αστικής στο Κοινοτικό κτίριο της
Ενορίας μας (1930-32) μέχρι να κτιστεί το ιδιόκτητο
της κτίριο.
Στο Αρρεναγωγείο φοιτούσαν μόνο αγόρια, ενώ στο
Παρθεναγωγείο μόνο κορίτσια. Με βάση τα Μητρώα
που υπάρχουν στο σχολείο φαίνεται ότι κάποια από τα
αγόρια που φοίτησαν το 1923 στο σχολείο, ήρθαν από
την μακρινή Αττάλεια. Λαμβάνοντας λοιπόν υπόψη
τα ιστορικά δεδομένα της εποχής εικάζουμε πως αυτά
τα παιδιά ήταν παιδιά που έφυγαν από τα πάτρια
εδάφη εξαιτίας της Μικρασιατικής
καταστροφής του
1922.
Ενδιαφέρον
παρουσιάζουν και
τα επαγγέλματα
των γονιών των
πρώτων αυτών
μαθητών της
Σχολής με πιο
συχνά αυτά του
αχθοφόρου, του
ιπποκόμου, του
καφετζή, του
πλιθθαρά, του
Οι πρώτοι δάσκαλοι της Γ΄ Αστικής (1923-1930) βαρελοποιού, του
ήταν: Χρίστος Αποστολίδης (διευθυντής), Κλεάνθης κουλουρά κ.α.
Κυριακίδης, Κωνσταντίνος Παπαδόπουλος, Γεώργιος
Αραούζος, Μιχαήλ Σιακαλλής, Ζαχαρίας Ζαχαριάδης,
Νικόλαος Ιωαννίδης, Μιχαήλ Παναγίδης, Ερωτόκριτος
Ιανουάριος
Δευτ
Τρι
Τετ
Πεμ
Παρ
Σαβ
Κυρ
Δευτ
Τρι
Τετ
Πεμ
Παρ
Σαβ
Κυρ
Δευτ
Τρι
Τετ
Πεμ
Παρ
Σαβ
Κυρ
Δευτ
Τρι
Τετ
Πεμ
Παρ
Σαβ
Κυρ
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31

3. 1933 - 1943
Τα κτίρια της Γ΄Αστικής:
Αρρεναγωγείο 1933 και Παρθεναγωγείο 1938
Το Γ΄ Αρρεναγωγείο κτίστηκε με δάνειο και λεφτά από δωρεά του Δημοσθένη
Μιτσή, ο οποίος κληροδότησε στις τρεις Αστικές Σχολές που έκτισε στη
Λευκωσία, Λάρνακα και Λεμεσό, το βυρσοδεψείο που κατείχε στην Αλεξάνδρεια
της Αιγύπτου. Προς τιμήν του ευεργέτη του σχολείου, η σχολική εφορία
Λεμεσού ονόμασε την οδό μπροστά από το σχολείο: Οδό Δημοσθένη Μιτσή.
Το 1933 ολοκληρώθηκε το κτίριο του σχολείου με αρχιτέκτονα και μηχανικό
τον Ελβετό B. Gunjburg, ο οποίος έκτισε στην πόλη μας το Θέατρο Ριάλτο
και το Δημοτικό Μέγαρο.
Πέντε χρόνια μετά την ίδρυση του Γ΄ Αρρεναγωγείου, το 1938, κτίστηκε στα
ανατολικά του, το Γ΄ Παρθεναγωγείο, με δάνειο και δωρεά 600 λίρες από τον
Τιμόθεο Χριστοφίδη, που καταγόταν απ΄το Πέρα Πεδί. Αυτός πρόσφερε ακόμη
200 λίρες για να κτιστεί κτίριο για προσφορά συσσιτίου στα παιδιά.
Φεβρουάριος
Δευτ
Τρι
Τετ
Πεμ
25
26
27
28
Σαβ
Κυρ
Δευτ
Τρι
Τετ
Πεμ
Παρ
Σαβ
Κυρ
Δευτ
Τρι
Τετ
Πεμ
Παρ
Σαβ
Κυρ
Δευτ
Τρι
Τετ
Πεμ
Παρ
Σαβ
Κυρ
1
Παρ
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24

4. 1943 - 1953
Η Γ΄ Αστική κλείνει: 1940 - 1945
Την περίοδο του Β΄ Παγκόσμιου πολέμου στην πόλη μας λειτουργούσε μονό το
Α΄ Αρρεναγωγείο και το Α΄ Παρθεναγωγείο, ενώ τα αλλά σχολεία έκλεισαν λόγο
στρατιωτικής επίταξης. Διευθυντής του Α΄ Αρρεναγωγείου ήταν ο κ. Φυλακτού
και του Α΄ Παρθεναγωγείου η διδα Κυριακίδου. Αυτό επιβαιβεώνεται από το
μητρώο του σχολείου όπου οι εγγραφές των μαθητών τελειώνουν το 1940-1941
και ξαναρχίζουν το 1946-1947.
Μάρτιος
Δευτ
Τρι
Τετ
Πεμ
25
26
27
28
Σαβ
Κυρ
Δευτ
Τρι
Τετ
Πεμ
Παρ
Σαβ
Κυρ
Δευτ
Τρι
Τετ
Πεμ
Παρ
Σαβ
Κυρ
Δευτ
Τρι
Τετ
Πεμ
Παρ
Σαβ
Κυρ
1
Παρ
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
29
30
31

5. 1953 - 1963
Ενάντια στους Άγγλους
Τις πληροφορίες μας για την περίοδο αυτή τις πήραμε από τον κ. Πανίκο Σχοινή , παππου του
Μιχαηλάγγελου Πιττάλη, της Ε´2, από τον κ. Φαίδωνα Μιχαηλίδη, παππού του Φαίδωνα Μιχαηλίδη
της Γ´2 και τον κ. Αντρέα Σωφρονίου, παππού του Γιώργου Σωφρονίου της Στ´1. Και οι τρείς
αποφοίτησαν από το σχολείο την περίοδο αυτή.
• Στο σχολείο υπήρχαν δυο όροφοι. Στο πάνω πάτωμα βρισκόντουσαν η Γ΄, Δ΄ και Ε΄ τάξη ενώ στο
κάτω η Α΄,Β΄ και Στ΄ τάξη. Υπήρχε μόνο μια τάξη απ΄το κάθε τμήμα.
• Τα αγόρια πήγαιναν στο σχολείο με τα πόδια, ενώ μερικοί δάσκαλοι με τα ποδήλατά τους.
• Οι τελειόφοιτοι κάθε τέλος της χρονιάς έκαναν γυμναστικές επιδείξεις.
• Κάθε Δευτέρα συνήθιζαν να κάνουν συγκέντρωση και στη συνέχεια οι δάσκαλοι έλεγχαν αν τα
νύχια των παιδιών ήταν καθαρά και αν όλοι κρατούσαν ένα καθαρό μαντηλάκι.
• Τα παιδιά που είχαν οικονομική ευχέρεια έφερναν δυο σάντουιτς και παρέδιδαν το ένα στο
διευθυντή. Αυτός τα μοίραζε στα φτωχά παιδιά.
• Ο περισσότερος κόσμος τότε ήταν φτωχός, γι΄ αυτό τις σχολικές τσάντες των παιδιών τις έραβαν
οι μαμάδες τους με χακί ύφασμα, ενώ τα παπούτσια που αγόραζαν τα παιδιά μια φορά το χρόνο τα
έπαιρναν στο σκαρπάρη να τους βάλει από κάτω πρόκες και μπροστά και πίσω καλλίτζια.
• Στο σχολείο λειτουργούσε ένα κυλικείο , το οποίο διεύθυνε η κυρία Ειρήνη. Πουλούσε μόνο
ταχινόπιτες, ελιόπιτες, κουλούρι και αφρόζες.
• Την ώρα που τα παιδιά σχόλαναν ερχόντουσαν έξω από το σχολείο, μικροπωλητές με τα καλάθια
•
•
•
•
τους και πουλούσαν στα παιδιά κουννάπια, πομηλίες και ζίζιφα.
Πάνω στον ευκάλυπτο που βρίσκεται μέχρι σήμερα στα βορειοδυτικά της αυλής μας κρέμμαζαν τα
παιδιά χοντρό σχοινί και έπαιζαν κούνια.
Κάτω από τον πεύκο, που βρισκόταν στο μπροστινό μέρος του σχολείου ερχόταν κάθε τόσο ένας
παρπέρης, που κούρευε τα παιδιά πρώτο νούμερο, αφού τον πλήρωναν ένα γρόσι. Αν κάποιος
μαθητής δεν ήταν κοντοκουρεμένος, ή είχε λερωμένα νύχια τότε έτρωγε ξύλο!
Εκδρομές δεν πήγαιναν. Μόνο περιπάτους με τα πόδια πήγαιναν μια φορά κάθε δυο μήνες.
Ο κ. Σχοινής θυμάται ότι την περίοδο του αγώνα της ΕΟΚΑ ενάντια στους Άγγλους, τα αγόρια
της έκτης τάξης ερχόντουσαν κρυφά τα βράδια στο σχολείο και κατέβαζαν την Αγγλική σημαία,
που βρισκόταν αναρτημένη πάνω σε ένα κοντάρι, επάνω στη στέγη του σχολείου. Στη θέση της
ύψωναν την ελληνική που τους την είχε ράψει η μάνα τους ή η αδερφή τους. Για να μην μπορούν
να ανέβουν πάνω στη στέγη και να κατεβάσουν την ελληνική σημαία οι Άγγλοι τα παιδιά άπλωναν
επάνω στα κεραμίδια γράσο. Έτσι όποιος τολμούσε να ανεβεί στη στέγη γλιστρούσε και έπεφτε
κάτω. Κάθε φορά που συνέβαινε αυτό οι κατακτητές έκλειναν το σχολείο για ολόκληρη τη μέρα.
Το 1959 όταν κ. Σχοινής ήταν στη Στ ΄τάξη του Δημοτικού, το σχολείο έκλεισε εξαιτίας του φόβου
των ταραχών με τους Τούρκους, που έμεναν κοντά στο σχολείο, δίπλα στο ποτάμι. Έτσι τα παιδιά
του σχολείου μοιράστηκαν στην Α΄ Αστική και στο Αθηναϊδιο.
σε ένα
Ελισάβετ μας πήραν
στέψη της Βασίλισσαςύκισμα, μαζί μας πρόσφεραν
Όταν έγινε η
ν
ς κέρασαν γλ
πολεμικό πλοίο και μαείχε πάνω την στέψη της Βασίλισσας. Ότα ν
άνι που
ι με αυτό το
μίζαμε ότ
δώρο ένα φλιτζ
σπάσαμε όλες, γιατί νο
πήραμε στο σπίτι τα ναμε τους Άγγλους από την Κύπρο.
τα
τρόπο θα διώχ
Απρίλιος
Δευτ
Τρι
Τετ
Πεμ
Παρ
Σαβ
Κυρ
Δευτ
Τρι
Τετ
Πεμ
Παρ
Σαβ
Κυρ
Δευτ
Τρι
Τετ
Πεμ
Παρ
Σαβ
Κυρ
Δευτ
Τρι
Τετ
Πεμ
Παρ
Σαβ
Κυρ
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30

6. 1963 - 1973
λαχανόκηπος. Το κάθε παιδί είχε το δικό του χώρο στον κήπο, τον
οποίο φρόντιζε και καλλιεργούσε. Η αυλή του σχολείου έφτανε
μέχρι εκεί που σήμερα είναι ένα θεόρατο κυπαρίσσι, πίσω απ΄το
γυμναστήριο της Τεχνικής Σχολής. Στα δυτικά της αυλής υπήρχε
ένα μικρό πευκοδάσος. Μέσα στα πεύκα είχε κτίσει το σπίτι της η
Πληροφορίες για αυτή την περίοδο πήραμε από από τους απόφοιτους κ. Σαλώμη. Στο φτωχικό της είχε και μια θαυματουργή εικόνα της
του σχολείου μας, μέσα από την ιστοσελίδα της Γ´Αστικής Σχολής Παναγίας της Φανερωμένης. Τα παιδιά πήγαιναν κάθε πρωί και
προσκυνούσαν την εικόνα.
Λεμεσού στο facebook. Συγκεκριμένα μαρτυρίες έδωσαν ο κ.
Παντελής Μίτσιου, ο κ. Νεοκλής Νικολαίδης, η κ. Μαρία Γιασεμίδου Η κ. Δώρα, φροντίστρια του σχολείου για 23 ολόκληρα χρόνια, μας
(κόρη του δασκάλου Γιασεμίδη), ο κ. Γιώργος Κρυστάλλης, οι κυρίες αφηγήθηκε το εξής θαύμα της Παναγίας της Φανερωμένης:
Ζωή και Χριστιάνα Συκοπετρίτη , και ο κ. Γιάννης Σαββίδης. Ακόμη 1971... Μια μέρα ενώ τα παιδιά ετοιμάζονταν να σχολάσουν, ο
πληροφορίες μας έδωσε η κυρία Πατρούλα Αφάμη Χατζήπαπα, που ουρανός ξαφνικά μαύρισε και σηκώθηκε ένας πολύ δυνατός άνεμος.
επισκέφθηκε το σχολείο και μοιράστηκε μαζί μας τις μνήμες και τα Ανεμοστρόβιλος! είπαν πολλοί... Ξαφνικά βρέθηκαν να πετούν
συναισθήματά της.
στον αέρα δέντρα, σίδερα... ακόμη και η στέγη μιας τάξης. Όλοι
τρόμαξαν! Η Παναγία όμως δεν άφησε να πάθει τίποτα το σπιτάκι
Ανάμεσα σε άλλα θυμηθήκανε και τις φροντίστριες του σχολείου της κ. Σαλώμης, ούτε κανένα από τα παιδιά του σχολείου. Όλοι
τότε, την κυρία Δώρα και την κυρία Μαρία που υπεραγαπούσαν όλα κατάλαβαν πως ήταν θαύμα της Παναγίας. Όταν η γιαγιά Σαλώμη
τα παιδιά. Το πρώτο πράγμα που θυμήθηκε η κ. Δώρα ήταν ότι ήρθε πέθανε η εικόνα αυτή μεταφέρθηκε στην Παναγία την Καθολική,
να δουλέψει εδώ το 1967, όταν το σχολείο ήταν ακόμη χωρισμένο σε όπου βρίσκεται μέχρι σήμερα.
αρρεναγωγείο και παρθεναγωγείο. Το 1968 το σχολείο έγινε ενιαίο
δηλαδή κινούνταν μαζί στους ίδιους χώρους αγόρια και κορίτσια.
Για τον ανεμοστρόβιλο μιλά και ο Λεμεσιανός σχεδιαστής μόδας,
Παντελής Μίτσιου, που αποφοίτησε από το σχολείο. Η κεντρική
Χωρίστηκε όμως κάπως διαφορετικά τώρα. Στη θέση που ήταν το είσοδος είχε πάθει μεγάλη ζημιά. Θυμάμαι ήτανε γύρω στις 4 το
παρθεναγωγείο δημιουργήθηκε ο Κύκλος Α΄ με τις τάξεις: Α΄, Β΄ και απόγευμα. Σχόλασαν όλες οι τάξεις. Έβρεχε πάρα πολύ. Ο ηλιακός
Γ΄. Εκεί που ήταν το αρρεναγωγείο, δηλαδή εδώ που είμαστε εμείς του σχολείου ήταν γεμάτος μωρά που περίμεναν να σταματήσει η
σήμερα, δημιουργήθηκε ο Κύκλος Β΄ με τις τάξεις: Δ΄, Ε΄ και Στ΄.
μπόρα, για να πάνε με τα πόδια στο σπίτι τους. Εγώ άτακτος, όπως
Τα δυο σχολεία χώριζε ένας πέτρινος τοίχος. Ανάμεσα στους πάντα ήμουν, βρισκόμουν έξω, στα μπροστινά σκαλιά της εισόδου. Σε
δυο κύκλους του Γ΄ Δημοτικού υπήρχε ένας ανθόκηπος και ένας κάποια στιγμή το χαλάζι ήταν τεράστιο. Άρχισα να φωνάζω «μάμα,
Γ΄ Δημοτικό - Αναμνήσεις
μάμα». Με το που έρχεται, βλέπουμε τον ουρανό να ανοίγει περίεργα
στο ύψος του Τουρκομαχαλά. Αμέσως ο ορίζοντας σκοτείνιασε,
τόσο που νομίζαμε ότι ρίχναν φυλλάδια. «Αεροπλάνο είναι και κάτι
έριξε» μου λέει η κυρά Μαρία, η μάνα μου και με τραβάει με δύναμη
και με ρίχνει μέσα στον ηλιακό. Έκλεισε τις πόρτες και έβαλε την
πλάτη της πάνω σ΄αυτές. Είχε ήδη αρχίσει το κακό. Την κτυπούσαν
οι πόρτες…. Άνοιγαν… την έσπρωχναν και αυτή ορμούσε και
τις έκλεινε. Στα αυτιά μου ακούω τις φωνές και τα κλάματα των
παιδιών… Όταν κόπασε το κακό η πλάτη της μάνας μου, που τότε
δούλευε καθαρίστρια στο σχολείο, ήταν ολομέλανη!
Διευθυντής του Κύκλου Β΄ τότε ήταν ο κ. Κώστας Σφήκας.
Φροντίστριες ήταν η κ. Δώρα Σάββα και η κυρία Μαρία Μίτσιου,
οι οποίες καθάριζαν τις τάξεις και την αυλή του σχολείου. Επίσης
ετοίμαζαν συσσίτιο καθημερινά για τα παιδιά που περιελάμβανε:
ψωμί, τυρί και γάλα. Η καντίνα του σχολείου ήταν μια σιδερένια
παράγκα με δυο παράθυρα. Τη διαχείρισή της είχε ο κ. Γιάννης, ο
οποίος ήταν τυφλός. Τον βοηθούσαν στη δουλειά η μητέρα του και η
αδελφή του. Ο κ. Γιάννης πωλούσε γλυκά, βόλους, κάρτες, αφρόζες
κ.α. Οι μαθητές φορούσαν ότι ήθελαν τις καθημερινές εκτός από τις
εθνικές γιορτές που φορούσαν στολή. Οι μαθήτριες φορούσαν μια
ασπρόμαυρη καρό σχολική ποδιά (αλατζιά). Στις εθνικές γιορτές το
κεντρικό μαθητικό συμβούλιο πήγαινε στην πλατεία ηρώων όπου
κατέθεταν στεφάνι.
Το σχολείο λειτουργούσε και το Σάββατο και οι μαθητές σχολνούσαν
στις 12:15. Η Δ΄ τάξη το Σάββατο σχόλαζε στις 10:45. Τα παιδιά και
οι δάσκαλοι έρχονταν στο σχολείο με τα πόδια, το ποδήλατο, το
αυτοκίνητο και κάποια παιδιά με το σχολικό λεωφορείο.
Μάιος
Δευτ
Τρι
27
28
Πεμ
Παρ
Σαβ
Κυρ
Δευτ
Τρι
Τετ
Πεμ
Παρ
Σαβ
Κυρ
Δευτ
Τρι
Τετ
Πεμ
Παρ
Σαβ
Κυρ
Δευτ
Τρι
Τετ
Πεμ
Παρ
Σαβ
Κυρ
1
Τετ
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
29
30
31

7. 1973 - 1983
1974 Τουρκική Εισβολή
Χρονιά 1974 – 1975. Η χρονολογία από μόνη της ένα ολόκληρο κεφάλαιο ή καλύτερα
μια ανατροπή. Ανατροπή της πορείας της ζωής μου, οι ζωές χιλιάδων ανθρώπων σε
εκτροχιασμό. Βρίσκομαι λοιπόν εδώ, στην είσοδο της Γ΄ Αστικής Σχολής Λεμεσού, και
μαζί μου κι άλλα παιδιά, φερμένα από τις τέσσερις γωνιές της Κύπρου. Πρόσφυγες. Μια
καινούργια λέξη στο λεξιλόγιο. Δε φοράμε επίσημη στολή για τη φωτογράφιση. (Δε θα
‘ταν φαίνεται στις προτεραιότητες εκείνης της χρονιάς.) Κι οι μνήμες ενός άλλου σχολείου
ακόμα νωπές στο μυαλό μου. Παρατηρώντας τη φωτογραφία, σαράντα σχεδόν χρόνια
μετά, σκέφτομαι πως ίσως μόνο η αθωότητα των εννιά μου χρόνων με προστάτευσε από
εκείνο τον παραλογισμό. Μα σίγουρα δε θα ’ταν μόνο αυτό. Ήταν κι ένα σχολείο εκεί,
που με έκλεισε με αγάπη στους χοντρούς πέτρινους τοίχους του, κι ήταν κι άλλα παιδιά
που έτρεχαν και γελούσαν, κι ήταν και δάσκαλοι πολλοί και δασκάλες και θρανία και
βιβλία και χάρτες και μπογιές. Κι έτσι μπόρεσα να φυλάξω στο μυαλό και στην ψυχή μου
εκείνο το άλλο σχολείο, εκείνο τον άλλο ουρανό της γης που με γέννησε και μαζί με τους
καινούριους φίλους μου να πορευτούμε σε μια νέα ζωή. Ήταν, λοιπόν, εκεί το Σχολείο.
Κρίμα που δεν είναι πια.
Μαρία Τράγγολα
Εγώ πήγα στην Γ’ Αστική το
1974, τραγική χρονιά γιατί όλοι
οι πρόσφυγες που στεγάστηκαν
στον κοντινό τουρκομαχαλλά
ήρθαν στην Γ’ Αστική... θυμούμαι
πολύ έντονα αυτά τα γεγονότα!
Χριστιάνα Συκοπετρίτου
Ιούνιος
Δευτ
Τρι
Τετ
Πεμ
25
26
27
28
Σαβ
Κυρ
Δευτ
Τρι
Τετ
Πεμ
Παρ
Σαβ
Κυρ
Δευτ
Τρι
Τετ
Πεμ
Παρ
Σαβ
Κυρ
Δευτ
Τρι
Τετ
Πεμ
Παρ
Σαβ
Κυρ
1
Παρ
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
29
30

8. 1983 - 1993
Το Αρρεναγωγείο κατεδαφίζεται 1983
Από το 1971 ξεκίνησε μια προσπάθεια «αναβάθμισης» των δυο κτιρίων. Έτσι βρίσκουμε στα αρχεία
του σχολείου απαντητική επιστολή του Υπουργείου Παιδείας με ημερομηνία
13 Μαΐου 1971, η οποία διαβεβαιώνει τον Σύνδεσμο
Γονέων και Διδασκάλων του Γ΄ Δημοτικού
Σχολείου (Κατώτερος Κύκλος), ότι «το
κτίριον επιθεωρήθη προσφάτως υπό
λειτουργού του Τεχνικού Τμήματος του
Υπουργείου, όστις απεφάνθη ότι ουδόλως
ενδείκνυται η κατεδάφισις και αντικατάστασις
του υπό ετέρου κτιρίου».
Στις 5 Μαΐου 1982 σε κοινή Συνεδρίαση των
Συνδέσμων των δύο Σχολείων η πρόεδρος
του Κατωτέρου ενημέρωσε τα μέλη σχετικά
με την επίσκεψη της αντιπροσωπείας των
δυο Συνδέσμων την 26η Απριλίου 1982
στον Τμηματάρχη του Υπουργείου Παιδείας
Κατωτέρας Εκπαίδευσης. Κατά τη συνάντηση
ο Τμηματάρχης είπε ότι το «πρόβλημα» του
σχολείου μας βρίσκεται σε καλά χέρια και
διαβεβαίωσε πως «όσον αφορά το Υπουργείο,
είναι σύμφωνο και έχει παρθεί η απόφασις
να ξανακτιστούν τα δυο σχολεία. Η έκθεσις
είναι έτοιμη και θα σταλεί σύντομα στο
τμήμα προγραμματισμού. Εάν εγκριθεί ο
προϋπολογισμός, από την Βουλή, τον ερχόμενο Φεβρουάριο, τότε θα κατεδαφιστούν και τα δυο
σχολεία τον Μάρτιο του 1983.» (Πρακτικά Συνδέσμου Γονέων 5 Μαΐου 1982)
Τελικά, μετά από συνεχείς πιέσεις – μέσω επιστολών και συναντήσεων με τους ιθύνοντες του
Υπουργείου και τη Σχολική Εφορεία Λεμεσού - τα Διοικητικά Συμβούλια του Συνδέσμου Γονέων του
Σχολείου, εξασφαλίζουν τη διαβεβαίωση ότι το «νέο σχολικό κτίριο θα είναι έτοιμο τουλάχιστον όσον
αφορά τις βασικές αίθουσες διδασκαλίας, μέχρι τον Σεπτέμβριον του νέου σχολικού έτους 1984 - 85.»
(Πρακτικά Συνεδρίας Συνδέσμου Γονέων 6ης Νοεμβρίου 1983)
Η κυρία Άντρη Σαββίδου Ιωάννου, που ήταν μέχρι πέρυσι δασκάλα, στο σχολείο μας, μας είπε πως
ή ίδια φοίτησε στο παλιό σχολείο. Θυμάται όμως, ότι γύρω στο 1983 όλα τα παιδιά της Γ΄ Αστικής
μεταφέρθηκαν στην Α΄ Αστική, μέχρι το 1985 που ετοιμάστηκε το καινούριο κτίριο, ονομαζόμενο
πλέον Γ΄ Δημοτικό. Αυτό επιβεβαιώνεται και από την έρευνά μας, στα Πρακτικά του Συνδέσμου
Γονέων της εποχής όπου διαβάζουμε:
«Ο διευθυντής του σχολείου μας ανακοίνωσε ότι το θέμα του τηλεφώνου, που θα χρησιμοποιεί ο ίδιος
για όσο χρόνο συστεγάζεται στο Α΄ Δημοτικό τακτοποιήθηκε» (Πρακτικά Συνεδρίας Συνδέσμου
Γονέων 6ης Νοεμβρίου 1983)
Και…
«Αποφασίζεται όπως εξευρεθεί άλλο λεωφορείο για τη μεταφορά των 32 περίπου μαθητών από το
χώρο του Γ΄ Δημοτικού στο χώρο του Α΄ Δημοτικού σχολείου, καθότι το λεωφορείο που μας εξυπηρετεί
τώρα, μεταφέρει και άλλα παιδιά ταυτόχρονα με αποτέλεσμα να παρατηρείται συνωστισμός στο
λεωφορείο με κίνδυνο να υποστούμεν κάποιο δυστύχημα. Αποφασίζεται ωσαύτως όπως ζητηθεί
επίσημα από τη σχολική εφορεία οικονομική ενίσχυση για την κάλυψη των εξόδων μεταφοράς των
μαθητών.» (Πρακτικά Συνεδρίας Συνδέσμου Γονέων 12. 10. 1983)
Έτσι φτάσαμε στη σημερινή μορφή του Γ΄ Δημοτικού, ενός σχολείου με ιστορία σχεδόν ενός αιώνα!
Ιούλιος
Δευτ
Τρι
Τετ
Πεμ
Παρ
Σαβ
23
24
25
26
27
28
Δευτ
Τρι
Τετ
Πεμ
Παρ
Σαβ
Κυρ
Δευτ
Τρι
Τετ
Πεμ
Παρ
Σαβ
Κυρ
Δευτ
Τρι
Τετ
Πεμ
Παρ
Σαβ
Κυρ
1
Κυρ
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
29
30
31

9. 1993 - 2003
Γ΄ Δημοτικό - Αναμνήσεις
Αύγουστος
Δευτ
Τρι
27
28
Πεμ
Παρ
Σαβ
Κυρ
Δευτ
Τρι
Τετ
Πεμ
Παρ
Σαβ
Κυρ
Δευτ
Τρι
Τετ
Πεμ
Παρ
Σαβ
Κυρ
Δευτ
Τρι
Τετ
Πεμ
Παρ
Σαβ
Κυρ
1
Τετ
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
29
30
31

10. 2003 - 2013
Σεπτέμβριος
Δευτ
Τρι
Τετ
Πεμ
Παρ
24
25
26
27
28
Κυρ
Δευτ
Τρι
Τετ
Πεμ
Παρ
Σαβ
Κυρ
Δευτ
Τρι
Τετ
Πεμ
Παρ
Σαβ
Κυρ
Δευτ
Τρι
Τετ
Πεμ
Παρ
Σαβ
Κυρ
1
Σαβ
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
29
30

11. Θέατρο για το 1821. Κάπο
στολές για το 1821 και βά ιοι δεν είχαμε
λα
στολές. Νομίζω ήταν το 19 με πιο νέες
66 ή
(Νεοκλής Νικολαίδης) 1967
καρίδη
Κ. Βοσ
με τονίδης)
8
το 196
ολα
η Τάξη εοκλής Νικ
μπτ
Πέ
(Ν
Οκτώβριος
Δευτ
Τρι
Τετ
Πεμ
Παρ
Σαβ
Κυρ
Δευτ
Τρι
Τετ
Πεμ
Παρ
Σαβ
Κυρ
Δευτ
Τρι
Τετ
Πεμ
Παρ
Σαβ
Κυρ
Δευτ
Τρι
Τετ
Πεμ
Παρ
Σαβ
Κυρ
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31

12. Γ΄ Δημοτικό - Αναμνήσεις
Σχολική Χρονιά: 1977-78
Κατάθεση στεφάνων σε Εθνική γιορτή στην Πλατεία Ηρώων
Διακρίνονται: Κώστας Μιχαηλίδης (Δ/ντής),
Αγνή Χαραλάμπους και Σταυρούλα Κυπριανού (Δ/λες),
κ. Μιχάλης (οδηγός σχολικού λεωφορείου Γ΄Αστικής)
Στο βάθος διακρίνεται το λεωφορείο.
Το 1965-66 στη Τρ
ίτ
πειραματόζωα. Μας η Τάξη είμαστε πάλι
πρωτάκια. Έτσι βγ έφεραν στη τάξη μας
μαζί με τον αδελφό άλαμε την Τρίτη τάξη
μο
Πιστιλλίδη και μερι υ Χρήστο, τον Άδμητο
κούς άλλο
(Νεοκλής Νικολαίδη υς φίλους.
ς)
Πέντε χρονών παιδάκι πέρασα για πρώτη φορά
την πόρτα αυτού του σχολείου της Τρίτης
Αστικής Λεμεσού.
Οι αναμνήσεις πολλές και όλες καλές….
Θυμάμαι το πρωινό δρομολόγιο με το λεωφορείο
του κύριου Μιχαλάκη και την πάντα έγκαιρη
άφιξη μας στο σχολείο! Δυο παλιά κτήρια, Α &
Β κύκλος τότε ήταν έτοιμα να μας δεκτούν για
μάθημα.
Σ’αυτές τις πέτρινες αίθουσες έμαθα τα πρώτα
μας γράμματα και έκανα σπουδαίους φίλους,
σ΄αυτό τον κήπο φύτεψα τα πρώτα μου
λουλούδια και σ’αυτή την αυλή συμμετείχα σε
σχολικές παραστάσεις και γιορτές.
Θυμάμαι με αγάπη τους δασκάλους μου, την κ.
Δέσποινα, την κ. Μαρούλα, την κ. Νίνα, την κ.
Αγνή, τον κ. Γιώργο και τον κ. Νίκο. Όλα όσα μου
δίδαξαν, έχω την τύχη σήμερα, να τα μεταφέρω
κι εγώ πάρα κάτω ως δασκάλα πια στο «σχολείο
μου».
Η ιστορία συνεχίζεται, 90 χρόνια ζωής κλείνει
αισίως φέτος το τρίτο δημοτικό. Αυτό και μόνο
λέει πάρα πολλά….
Κρίστια Αριστείδου
Οι αναμνήσεις από τα έξι μας χρόνια στην
τρίτη αστική δεν είναι κάτι που πατάς
κουμπί και το ξαναπαίζεις … είναι κάτι που
το κουβαλάς μαζί σου για μια ζωή, που το
βιώνεις και αναβιώνεις, που το μεταδίδεις
και το αξιοποιείς, σαν κάποιο θησαυρό που
είχες την τύχη να κληροδοτηθείς... Από εκεί
μαζέψαμε τις αρχές μας, τις βάσεις και τις
γνώσεις μας, τις πρώτες εμπειρίες...όλα όσα
σημάδεψαν το μέλλον, τον χαρακτήρα και
την σημερινή μας υπερήφανη ύπαρξη... Στην
τρίτη αστική δεν μάθαμε μόνο τα πρώτα
γράμματα, μάθαμε και όλα τα άλλα που μας
ισορροπούν μέχρι σήμερα και που μας δίνουν
ένα κάτι για να μεταδώσουμε κι’ εμείς στα
παιδιά μας...τις βασικές αρχές και τις αξίες,
την απλότητα και την ισότητα, την εκτίμηση
προς τους συνανθρώπους μας, την αγάπη και
την αθωότητα... Ένα σχολείο ζωής η τρίτη
αστική, κλεισμένο σε δυο πανέμορφα πέτρινα
κτίρια, μέσα στα δέντρα και το χώμα, γεμάτο
ανθρώπους και γνώσεις, παιδιά και γιορτές,
στιγμές και εμπειρίες, χωρίς έγνοιες και χωρίς
προβλήματα!.... Αξέχαστο το δεύτερο μας
σπίτι...
Χριστιάνα Συκοπετρίτου
Νοέμβριος
Δευτ
Τρι
Τετ
26
27
28
Παρ
Σαβ
Κυρ
Δευτ
Τρι
Τετ
Πεμ
Παρ
Σαβ
Κυρ
Δευτ
Τρι
Τετ
Πεμ
Παρ
Σαβ
Κυρ
Δευτ
Τρι
Τετ
Πεμ
Παρ
Σαβ
Κυρ
1
Πεμ
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
29
30

13. Γ΄ Δημοτικό - Αναμνήσεις
… Κατά την διάρκεια
Νίτσα Σχοινή επλησί της εορτής η
γονείς και μας είπενασεν μερικούς
επιθυμία όλων μας είν τα εξής: «Η
αι
παιδιά που έχουν άπορ να δούμε τα
φορέσουν καινούργια ους γονείς να
πα
Χριστούγεννα». Και κα πούτσια τα
συμφωνάτε ακολουθά τέληξεν, εάν
κατατοπίσουμεν και τοτε με για να
του Σχολείου. Εκεί ν Διευθυντήν
συναντήσαμεν τον κ. Λι όμως όταν
η μεγάλη και ευχάριστη ασίδην έγινεν
ακούοντας την κ. Νίτσ ΕΚΠΛΗΞΙΣ,
πιο κάτω. Κύριε Διευθυ α να λέγει τα
ντ
των παιδιών μας από σή ά ως γονείς
οργανωθεί με μοναδι μερα έχουμε
να δώσουμεν εν ολίγηκόν σκοπόν
τα άπορα παιδιά του ν χαράν εις
Η ονομασία της ορσχολείου μας.
είναι ΕΠΙΤΡΟΠΗ Γ γάνωσις μας
ΟΝ
παρακαλούμεν να απ ΕΩΝ και σε
είσθαι ο Πρόεδρος της. οδεκτείτε να
ήτο διότι η φράσις Επ … Η έκπληξις
ήτο πρωτάκουστη διαιτροπή Γονέων
βεβαίως κατοπινά το την Λεμεσόν,
εις τα άλλα σχολεία. ίδιο έγινεν και
Είναι με ιδιαίτερη χαρά που χαιρετίζω την
έκδοση του Ημερολογίου, γιατί αποτελεί τον
καθρέφτη του Σχολείου, των δραστηριοτήτων
του και γενικότερα της σχολικής ζωής.
Είναι το βήμα των παιδιών του Σχολείου, όπου
εκφράζουν ελεύθερα τις σκέψεις , τις απόψεις
τους και τους προβληματισμούς τους. Το
ημερολόγιο αυτό θα αποτελεί ίσως το καλύτερο
ενθύμιο της μαθητικής τους δραστηριότητας.
Στο μέλλον δε θα είναι λίγες οι φορές που θα
ανατρέξουν σ’αυτό, για να ξαναθυμηθούν όλες
εκείνες τις χαρούμενες, ανέμελες και ευχάριστες
στιγμές των μαθητικών χρόνων.
Ιδιαίτερες ευχαριστίες εκφράζω στα παιδιά που
με τις εργασίες τους και την όλη προσφορά
που συνέβαλαν στην έκδοση αυτού του
ημερολογίου.
Απευθυνόμενος προς τους μαθητές του
Σχολείου, θα ήθελα να τους υπενθυμίσω ότι
φοιτούν σε ένα Ιστορικό Σχολείο. Είναι από τα
λιγοστά Ιστορικά Δημοτικά Σχολεία (Γ’ Αστική,
έτος ιδρύσεως 1923), που έχουν απομείνει στο
κέντρο της πόλης και που έχει χαρακτηριστεί
από πολλούς φορείς σαν σχολείο με πολύ ψηλό
επίπεδο. Γι’ αυτό, όλοι μας αναμένουμε να
συνεχίσετε αυτήν την παράδοση.
Από επιστολή του Γεώργ
ιου Χρίστου στην
εφημερίδα «Ο Φιλιλεύθ
ερος» 22/3/93
1968-1974
Οι μνήμες των παιδικών μου χρόνων, αρχίζουν από τα μαθητικά μου
χρόνια στο Γ΄Δημοτικό Λεμεσού. Θυμούμαι λειτουργούσαν 2 κτήρια,
στο ένα (το σημερινό παιδαγωγικό ινστιτούτο) οι 3 πρώτες τάξεις του
Δημοτικού και στο άλλο οι υπόλοιπες (το σημερινό λειτουργήσιμο
κτήριο). Μέχρι την 3η τάξη λειτουργούσε συσσίτιο προς όλους τους
μαθητές και περιμέναμε όλοι με την σειρά να πάμε στην αίθουσα να
κάτσουμε να φάμε το σάντουιτς και να πιούμε το γάλα που μας πρόσφεραν. Υπήρχε η αίθουσα οικοκυρικών και η αίθουσα / αποθήκη της
γυμναστικής. Έντονα στο μυαλό μου έρχονται οι Χριστουγεννιάτικες
γιορτές του σχολείου με την εικόνα της γέννησης του Χριστού όπως
ακριβώς την παρουσίαζαν οι δασκάλες και μαθητές, με την Παναγία
τον Ιωσήφ, τους Μάγους, τους Αγγέλους και το Δόξα εν Υψίστης Θεώ,
να υμνεί στις καρδιές μας. Εκτός από την πρωινή φοίτηση πηγαίναμε
και το απόγευμα, όπου διδάσκονταν τα μαθήματα της γυμναστικής,
και της τέχνης, και μερικές φορές της Επιστήμης και μουσικής. Ήταν
τα ωραιότερα παιδικά μαθητικά μου χρόνια τα οποία δεν αλλάζω με
τίποτε.
Βάσω Βασιλείου Τζιάρα
Θέλω να σας διαβεβαιώσω ότι ο αγώνας
που ξεκίνησε από τον Σύνδεσμο Γονέων του
Σχολείου σας το 2010 για την προτιθέμενη
παραχώρηση του Σχολείου στο ΤΕΠΑΚ, θα
συνεχιστεί και σαν Πρόεδρος του Συνοικιακού
Συμβουλίου της Ενορίας Καθολικής του Δήμου
Λεμεσού, θα έχετε την στήριξη μου για την
παραμονή του Γ’ Δημοτικού Σχολείου στο χώρο
όπου στεγάζεται εδώ και 89 τόσα χρόνια.
Τελειώνοντας, εύχομαι σε όλους τους μαθητές
και ιδιαίτερα στους τελειόφοιτους, κάθε πρόοδο
και ευτυχία και εύχομαι ολόψυχα η πορεία του
Σχολείου να είναι πάντοτε ανοδική.
Ηλίκκος Κυριάκου
Κοινοτάρχης Καθολικής
Γ’ Αστική Λεμεσού. Άπειρες αναμνήσεις. Όμορφες αναμνήσεις.
Τις λίγες κακές, κι αν υπήρχαν, τις έσβησε ο χρόνος. Αναπολώ με
συγκίνηση τα χρόνια εκείνα της αθωότητας και τους ανθρώπους
που τη συνιστούσαν, δασκάλους και συμμαθητές. Αν είναι να
ξεχωρίσω κάποιους, αυτοί θα είναι δύο: η κυρία Μαρία Μήτσιου,
για χρόνια φροντίστρια στο σχολείο. Την είχαμε σαν μάνα. Σ’ αυτή
τρέχαμε για ένα πληγωμένο γόνατο ή για παρηγοριά μετά από
κάποια επίπληξη. Κι η μορφή του δάσκαλου μας στα δύο τελευταία
χρόνια, του Ανδρέα Κυπριανού που ανεξίτηλα μένει στην μνήμη μου
σαν ένας εμπνευσμένος δάσκαλος. Δεν φειδόταν χρόνου και κόπου
για να μας μεταδώσει αρχές και γνώσεις, αλλά και να μας ανεβάσει
στην σκηνή στις σχολικές γιορτές, στις επιθεωρήσεις που έγραφε
και επιμελείτο. Όλοι είχαμε ένα ρόλο, όσο μικρός κι αν ήταν. Δεν
ξεχώριζε κανένα, δίκαιος και με άπλετη αγάπη απέναντι σε όλους,
μας ένωσε σαν ομάδα. Δεν είναι τυχαίο, μετά από 43 τόσα χρόνια,
εμείς να συνεχίζουμε να οργανώνουμε καθεχρονικές συνεστιάσεις
και να χαιρόμαστε κάθε φορά, ακόμα δε περισσότερο όταν ο κ.
Ανδρέας είναι κι αυτός μαζί μας.
Πατρούλα Αφάμη Χατζήπαπα (απόφοιτος 1969)
Δεκέμβριος
Δευτ
25
Τετ
26
Πεμ
27
Παρ
28
Σαβ
Κυρ
Δευτ
Τρι
Τετ
Πεμ
Παρ
Σαβ
Κυρ
Δευτ
Τρι
Τετ
Πεμ
Παρ
Σαβ
Κυρ
Δευτ
Τρι
Τετ
Πεμ
Παρ
Σαβ
Κυρ
1
24
Τρι
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
29
30
31