Cyflwyniad am rai o gasgliadau traethawd doethuriaeth Rhodri ap Dyfrig. "Cydgyfeiriant cyfryngol a’r economi ddigidol: Asesu dulliau cyfranogol a thorfol o gynhyrchu cyfryngau mewn ieithoedd lleiafrifol" Gellir lawrlwytho'r traethawd llawn o: http://www.apdyfrig.com/2014/11/cyhoeddi-fy-nhraethawd-phd-cyfryngau-cyfranogol-ac-ieithoedd-lleiafrifol/

1. Cyfryngau Cyfranogol
a’r Gymraeg
Rhodri ap Dyfrig

2. Y CEFNDIR DAMCANIAETHOL

3. Beth yw Cyfryngau Cyfranogol?
[...] the flow of content across multiple
media platforms, the cooperation
between multiple media industries, and
the migratory behavior of audiences
who will go almost anywhere in search
of the kinds of entertainment
experiences they want.
(Jenkins, 2006: 2)

4. Damcaniaethu
Cyfranogiad Arlein
• 'prosumption' (Toffler, 1980)
• 'commons-based peer production'
(Benkler, 2006)
• 'the people formerly know as the
audience' (Rosen, 2006)
• 'produsage' (Bruns, 2008)
• 'co-creative labour' (Banks & Deuze,
2009)

5. Beth yw Diwylliant Cyfranogol?
• Diwylliant gyda rhwystrau isel at fynegiant artistig ac ymwneud
sifig;
• cefnogaeth gref ar gyfer creu a rhannu creadigaethau
gydag eraill;
• rhyw ffurf ar fentora anffurfiol lle ceir trosglwyddo gwybodaeth
gan y mwyaf profiadol i’r amhrofiadol;
• aelodau sy’n credu bod eu cyfraniad nhw o bwys; ac
• aelodau sy’n teimlo rhyw elfen o gyswllt cymdeithasol gyda’i
gilydd (neu sydd o leiaf teimlo bod yr hyn mae eraill yn ei
feddwl o’u gwaith o bwys)
Jenkins et al (2009: 5-6)

6. Diwylliant Cyfranogol Pwy?
“Before the twentieth century, we didn't really have
a phrase for participatory culture; in fact, it would
have been something of a tautology.
A significant chunk of culture was participatory -
local gatherings, events and performances -
because where else could culture come from?
The simple act of creating something and then
sharing it with them represents, at the very least, an
echo of that older model of culture, now in
technological raiment.”
(Shirky, 2010: 19)

7. Beirniadaeth?
“detached from the reception of its
audiences and decontextualized from
its political-ideological, communicative-cultural
and communicative-structural
contexts.”
(Carpentier, 2009: 408)

8. Ystyriaethau Diwylliannol
“It would be wise not to extrapolate on
patterns of sociability from the early
studies of the Internet, dealing mainly
with the puritan cultures of Northern
Europe and North America and with the
geographically mobile populations of
the United States and Canada.”
(Castells et al., 2004: 238)

9. Ystyriaethau Ieithyddol
• Attention to the specific context;
• Centrality of consideration of the political
environment;
• Political needs of minority communities;
• Role of intellectual and cultural
producers.
(1998; dyfynnwyd yn Cormack (2007: 9))

10. Cydnabyddiaeth?
Now we need to confront the cultural
factors that diminish the likelihood that
different groups will participate. Race,
class, language differences amplify
these inequalities in opportunities for
participation.
(Jenkins, 2006: 275) [ychwanegwyd
pwyslais]

11. YR YMCHWIL

12. Hanes y We Gymraeg

13. Teledu Cyfranogol, Twitter
a’r Iaith Gymraeg

14. Torfoli Cynhyrchu Cyfryngau
Mewn Ieithoedd Lleiafrifol

15. CASGLIADAU

16. Pwyntiau Tywallt Cyfranogiad
• Pwysig ar gyfer deall cyfranogiad
arlein yn gyffredinol
• Hanfodol ar gyfer deall sut i gynllunio’n
ieithyddol ar gyfer ieithoedd lleiafrifol
• Cyrraedd y pwynt tywallt yn
anoddach
• Lleihau potensial cyfranogiad

17. Cyfalaf Cyfranogol Cyfyngedig
• Tystiolaeth bod galw cyfranogol ar
siaradwyr Cymraeg eisoes yn uchel
• Mynd yn groes i ddamcaniaethau fel
Shirky sydd yn honni ein bod mewn oes
o Cognitive Surplus

18. Ieithoedd Lleiafrifol
a’r Economi Sylw
• Gorlif gwybodaeth = diffyg sylw
• Mewn cystadleuaeth am sylw arlein,
mae’r Gymraeg yn colli
• Mentrau cyfranogol Cymraeg angen
mwy o ymdrech i ddenu sylw

19. Ecosystemau Cynnwys
a Chyfranogiad
• Yw tlodi cynnwys yn cael sgil effeithiau
ar yr ecosystem we mewn iaith, gan
gynnwys cyfranogiad?
• Cyfranogiad yn ddibynnol ar
gylchrediad cynnwys yn ôl Jenkins
• Diwylliant cyfranogol arlein yn un
mewn iaith arall i’r iaith leiafrifol

20. Brwdfrydedd Techno-Ieithyddol
• Mwy o bwysigrwydd i rôl unigolion a
grŵpiau bychain mewn ieithoedd fel
Cymraeg
• Llai o bwyslais ar hyn pan mae’r dorf
gyfranogol yn fwy ac mae llai o
‘bwyntiau methiant’
• Sut mae symud tu hwnt i hyn? Rôl
cyfryngau prif ffrwd?

21. Effeithiau Diffyg Adnoddau
• Prosiectau bychan yn methu rhoi
adnoddau digonol
• Hyrwyddo cyfranogiad yn broblem
• Sefydlu llwyfan gymhleth yn broblem
• Trefnu cyfranogiad wrth i brosiect dyfu

22. Mesur Llwyddiant
• gwerth proses
• gwerth creu rhwydwaith
• gwerth sylw
• gwerth i unigolion
• micro-effeithiau gaiff y rheiny ar
gymdeithas yn ehangach
• cymuned o gyfranogwyr vs torf

23. Rhyngwyneb > Cynnwys
“Menus are ok but we
need food in our
language”
Luistxo Fernandez

24. Cynnwys > Defnydd
...ond rydyn ni hefyd
angen sgyrsiau am y
bwyd, trafod gyda’r
gweinydd, a
llongyfarch y chef, a
rhoi argymhellion i’n
ffrindiau...

25. Defnydd > Hysbysu
...yn bwysicach fyth
mae angen i bobl
wybod bod y bwyty’n
bodoli yn y lle cyntaf!

26. Holwch fi!
rla@aber.ac.uk
@nwdls
http://apdyfrig.com