У прызентацыі прадстаўленыя матэрыялы Метадалагічнай Летняй школы па аргнаізацыі навучання сталых людзей, праведзенай 6-10 жніўня 2014 г. сябрамі ГА "Цэнтр "Трэці сектар", Гродна

1. Метадалагічная Летняя школа
па арганізацыі навучання
сталых людзей
6-10 жніўня 2014 г.

2. Універсітэт трэцяга ўзросту:
што гэта такое?

3. Універсітэты трэцяга ўзросту:
кароткая гісторыя
Першы ўніверсітэт для сталых
людзей пачаў дзейнічаць у
1973 г. у французскай Тулузе
па ініцыятыве прафесара
П’ера Вела.
Яго слухачамі сталі 40 чалавек
сталага ўзросту.

4. ГІСТОРЫЯ УНІВЕРСІТЭТАЎ ТРЭЦЯГА ВЕКУ:
АД ТУЛУЗЫ ДА ГРОДНА

5. Французкая мадэль
O Французская мадэль заснаваная на
“прывязцы” такіх універсітэтаў да
канкрэтных акадэмічных асяродкаў. Для
гэтай мадэлі характэрны націск на
навукова-даследніцкую працу сталых
людзей.
O Зараз ў Францыі адбываецца пераход
ад ідэі ўніверсітэтаў для сталых людзей
да ўніверсітэтаў для людзей любога
ўзросту (Universite Tous Ages).

6. Брытанская мадэль
O Брытанская мадэль вызначаецца арыентацыяй найперш на
самаўдасканаленне сталых людзей, на стварэнне імі сістэмы
самадапамогі. Першы ў Вялікабрытаніі універсітэт трэцяга ўзросту
быў створаны групай энтузіястаў у 1981 г. у Кэмбрыджы.
O Брытанскія ўніверсітэты трэцяга ўзросту засноўваюцца звычайна
як самастойныя грамадскія арганізацыі альбо пры ўжо існуючых
грамадскіх арганізацыях.
O У адрозненні ад французкай мадэлі, тут няма яснага падзелу на
выкладчыкаў і слухачоў (сталыя людзі самі арганізоўваюць і
праводзяць заняткі на цікавыя для сябе тэмы).
O Колькасць слухачоў у брытанскіх універсітэтах трэцяга ўзросту
можа вагацца ад некалькіх дзесяткаў да некалькі сотняў слухачоў.
O Праграма навучання залежыць найперш ад інтарэсаў слухачоў.
Заняткі праводзяцца ў арэндуемых памяшканнях, але часта - і ў
прыватных дамах слухачоў універсітэту.

7. Амерыканская і канадская
мадэль
O У ЗША і Канадзе праца па актывізацыі сталых людзей у многіх
мясцовасцях базуецца на канцэпцыі пансіянатаў (elderhostel)
для сталых людзей.
O Гэта своеасаблівая форма правядзення адпачынку,
спалучанага з навучаннем, што дазваляе замарудзіць працэс
выключэння сталых людзей з жыцця грамадства.
O Такія пансіянаты працуюць звычайна ў часы ўніверсітэцкіх
канікул, калі можна арэндаваць пустуючыя ўніверсітэцкія
плошчы. Першая праграма у межах такой мадэлі была
апрабаваная ў 1975 г. на базе ўніверсітэту ў Нью-Гэмпшыры.
Удзел у ёй узялі 200 чалавек. На наступны год было прынята
ўжо 2000 “студэнтаў”, а яшчэ 1000 адмовілі з-за недахопу месц.
O У ЗША існуе таксама мадэль Акадэмій для сталых людзей.
Праграмы навучання ў такіх акадэміях ініцыююцца і
апрацоўваюцца самімі сталымі людзьмі. Акадэміі такога
кшталту працуюць як на базе ўніверсітэтаў, так і на базе
прыватных пляцовак навучання сталых людзей.

8. Паўднёваамерыканская
мадэль
O У Паўднёвай Амерыцы такія асяродкі
часта арыентаваныя на прыцягненне
сталых людзей да працы ў бедных
фавэлах (мікрараёнах), дзе пенсіянеры
дапамагаюць у вучобе дзецям з бедных
сем’яў, альбо займаюцца
прафілактыкай злачыннасці ці
хваробаў.

9. Кітайская мадэль
O Кітайская мадэль працы са сталымі
людзьмі скіраваная найперш на іх
фізічную актывізацыю.
O Кожнаму з вас, напэўна, даводзілася
бачыць кадры, як сотні сталых кітайцаў
адначасова займаюцца ў якім небудзь
гарадскім парку ушу ці іншымі відамі
традыцыйнай кітайскай гімнастыкі.

10. Беларуская мадэль?
O Беларуская мадэль адукацыйнай
працы са сталымі людзьмі
характарызуецца тым, што часта такога
кшталту пляцоўкі ствараюцца на базе
дзяржаўных установаў (Цэнтры
сацыяльнага абслугоўвання
насельніцтва, школы і г.д.).
O Асноўны ўхіл у працы такіх установаў
кладзецца на сацыяльную дапамогу
сталым людзям.

11. Універсітэты трэцяга ўзросту
Навошта яны ствараюцца?

12. Універсітэты трэцяга ўзросту:
мэты
Заснаваны П’ерам Вела рух меў тры
галоўныя мэты:
O Інтэлектуальны і адміністрацыйны
патэнцыял ВНУ павінен выкарыстоўвацца
для далейшага навучання сталых людзей.
O Універсітэты трэцяга ўзросту павінны стаць
пляцоўкай для геранталагічных
даследаванняў у інтарэсах сталых людзей.
O Грамадскай роляй універсітэту трэцяга
ўзросту павінен стаць міжкультурны дыялог
паміж старэйшым і малодшымі
пакаленнямі.

13. Універсітэт Залатога Веку
ў Гродне
Мы працуем для
павышэння якасці
жыцця сталых
людзей праз іх
інтэлектуальную,
фізічную і
сацыяльную
актывізацыю

14. Універсітэты трэцяга ўзросту:
стандарты
Што абавязкова павінна прысутнічаць
у навучальнай пляцоўцы для сталых
людзей, каб назваць гэтую пляцоўку
Універсітэтам трэцяга ўзросту?

15. Універсітэты трэцяга ўзросту:
стандарты
-Навучальная праграма ў фармаце
акадэмічнага года, накіраваная на
інтэлектуальную і фізічную актывізацыю;
-Калектыў мэнэджэраў і выкладчыкаў;
-Самакіраванне, сістэма самадапамогі;
-Навуковая рада і акадэмічныя
даследаванні;
-Фізічная пляцоўка (пляцоўкі) для
заняткаў і сустрэч.

16. Універсітэты трэцяга ўзросту:
прынцыпы (на прыкладзе праграмы
«Універсітэт Залатога Веку»)
 АКТЫЎНАСЦЬ
 ПАЗІТЫЎНАСЦЬ
 УЗАЕМАДАПАМОГА
 ПАЛІТЫЧНАЯ І
РЭЛІГІЙНАЯ
НЕЙТРАЛЬНАСЦЬ

17. Універсітэты трэцяга ўзросту:
чаму гэтая форма працы актуальная
і зараз?

18. 2002
Другая Сусветная
Асамблея па
Старэнні
Мадрыд
Іспанія

19. Мэта Мадрыдскага міжнароднага
плану дзеянняў па праблемах
старэння:Гарантаваць, каб сталыя людзі ва ўсім свеце
старэлі ў бяспечных умовах, захоўвалі
годнасць і ўдзельнічалі ў жыцці грамадства,
валодаючы ўсімі правамі чалавека

20. Прыярытэтныя накірункі:
I. Сталыя людзі і развіццё
грамадства
II. Здароўе і дабрабыт у сталым
узросце
III. Асяроддзе, якое падтрымлівае
развіццё чалавека
Мадрыдскі Міжнародны план
дзеянняў па праблемах старэння

21. Галоўныя задачы ажыццяўлення
Мадрыдскага плана дзеянняў на
нацыянальным узроўні
Стварэнне эфектыўных арганізацый сталых
людзей
Асвета, навучанне і навуковыя даследаванні ў
галіне старэння
Мабілізацыя рэсурсаў арганізацыямі, якія
прадстаўляюць інтарэсы сталых людзей альбо
прадстаўляюць ім падтрымку, у тым ліку праз
пашырэнне ільгот для такіх арганізацый.

22. Венская заява міністраў Еўрапейскай
Эканамічнай Камісіі ААН 2012 г.:
мэты
I. Заахвочванне больш працяглага працоўнага
жыцця і падтрыманне працаздольнасці
II. Заахвочванне ўдзелу, недыскрымінацыі і
сацыяльнай інтэграцыі сталых людзей
III. Заахвочванне і абарона годнасці, здароўя і
незалежнасці ў сталым узросце
IV. Забеспячэнне і ўмацаванне салідарнасці паміж
пакаленнямі

23. Прынцыпы ААН у дачыненні
да сталых людзей
O незалежнасць;
O удзел;
O дагляд;
O рэалізацыя ўнутранага
патэнцыяла;
O годнасць.

24. ХАРТИЯ ПОЖИЛЫХ
ЛЮДЕЙ
Принята постановлением № 11-15 Межпарламентской ассамблеи
государств - участников содружества независимых государств (Санкт-
Петербург, 15 июня 1998 года)
Межпарламентская Ассамблея,
O рассматривая старшее поколение в качестве носителя
коллективного жизненного опыта и традиций, как
общенациональный интеллектуальный потенциал, высоко
оценивая вклад, который вносят пожилые люди в жизнь
общества,
O призывает парламенты и правительства независимых
государств считать целью своей политики…достижение
условий, при которых были бы установлены права
пожилых людей на достойное существование,
безопасность и практическую возможность полной
реализации своего человеческого потенциала…

25. Праца са сталымі людзьмі ў
розных краінах свету:
лепшыя практыкі

26. Новая Зеландыя: 10 мэтаў у
дачыненні да сталых людзей

27. Польскі досьвед
O У суседняй Польшы першы ўніверсітэт
трэцяга ўзросту (UTW) быў закладзены
ў 1975 г. у Варшаве.
O У 1975-79 гг. UTW былі заснаваныя ва
Ўроцлаве, Ополю, Познані, Гданьску,
Лодзі.
O Сёння такога кшталту пляцоўкі існуюць
ва ўсіх буйных польскіх гарадах.

28. Досвед актывізацыі сталых людзей. Польшча
Колькасць універсітэтаў трэцяга ўзросту ў розных ваяводствах

29. Уроцлаўская “Картачка сеньёра”

30. Універсітэт Трэцяга Узросту пры
Уроцлаўскім універсітэце
Агульная інфармацыя
O 750 слухачоў
O Штомесячныя агульныя сустрэчы
Секцыі:
O Хор
O Тэатр паэзіі
O Кабарэ
O Маляванне
O Танцы
O Рэабілітацыйная гімнастыка
O Гімнастыка мозга
O Плаванне
O Турызм
O Замежныя мовы
O Арганізацыя дапамогі слухачам і былым слухачам УТВ, якія маюць у гэтым патрэбу
O Сустрэчы з дзецьмі і моладдзю
O Наведванне дамоў састарэлых
O Міжнароднае супрацоўніцтва.

31. Малдова:
Стварэнне Нацыянальнай камісіі па
Народанасельніцтву і Развіццю з прадстаўнікоў
асноўных органаў улады, навукоўцаў, грамадскіх
аб’яднанняў і іншых партнёраў (2007 г.)
Прыняццёнацыянальнай стратэгіі ў галіне
нацыянальнай бяспекі на 2011-2015 гг. з
уключэннем прыярытэтаўпа вырашэнні праблем
старэння
www.demografie.md

32. «Дарожная карта» па пытаннях
сталых людзей у Арменіі
Асноўныя рэкамендацыі:
• Павысіць магчымасці сталых людзей быць актыўнымі ў палітычным
жыцці
• Ажыццявіць пенсійныя рэформы,
• Забяспечыць стабільную сістэму сацыяльнай абароны
• Палепшыць прафесійныя навыкі медперсанала, які абслугоўвае сталых
людзей
• Падтрымліваць сем’і, які даглядаюць сталых людзей
• Распрацаваць стратэгію па адукацыі на працягу ўсяго жыцця
• Заахвочваць стварэнне грамадскіх арганізацый, якія працуюць у сферы
старэння.

33. Аўстрыя: Федэральны АКТ аб
сталых грамадзянах
Прадугледжвае:
 Прадстаўленне інтарэсаў
старэйшага пакалення праз
Федэральную Раду па адстойванні
інтарэсаў сталых людзей
 Фінансавую падтрымку арганізацый
сталых людзей
 Папулярызацыю паректаў і даследаванняў
у галіне адукацыі, папярэджвання гвалту,
валанцёрства і г.д.

34. Асноўныя прыярытэты палітыкі ў галіне
старэння ў Францыі
- Важна, каб сталыя людзі як мага далей заставаліся
актыўнымі ўдзельнікамі жыцця грамадства!
- Стварэнне ўмоваў для годнага пражывання сталых
людзей у хатніх умовах.
- Падтрымка пакупной здольнасці залежных сталых
людзей і магчымасці ім самім плаціць за паслугі і
дапамогу. Акрамя падтрымання ўзроўню пенсіі і
гарантаваных мінімальных даходаў у 2001 г. была
ўведзена Персанальная Дапамога для Аўтаноміі
(Allocation Personnalisée d'Autonomie - APA).

35. Універсітэт трэцяга
ўзросту, Львоў, Украіна
O Каля 170 слухачоў
O Кампутарныя курсы
O Ангельская і нямецкая
мовы
O Псіхалогія і педагогіка
O Аздараўленчая
фізкультура
O Сумесныя святкаванні Дня
Сталых людзей, Дня
Святога Мікалая і Новага
года
O Арганізатар: Товариство
"Родина Кольпінга"
ГІМН ЛЬВІВСЬКОГО УНІВЕРСИТЕТУ
ТРЕТЬОГО ВІКУ
Ми вже прожили на світі чимало,
Багато доріг нам удалось пройти.
Море радості навч́ання нам дало.
Сьогодні до нас долучився і ти.
Приспів:
В Університеті ми Третього Віку,
Усі хто натхенням сьогодні живе.
Не ведем рокам ми печального ліку,
Бо нині відкрилось життя нам нове.
Ми душею радієм щоднини,
Як хризантеми осінні цвітем.
Тут, як діти одної родини
Усі разом до юності йдем.
Приєднайтесь до нас усі люди,
В кого думка у серці жива.
Разом дружні і сильні ми будем,
Бо нам в душу вернулась весна.
автор: Володимир Кухарчук

36. Універсітэт трэцяга ўзросту,
Мар’ямпале, Літва
O Працуе з 1 сакавіка
2005 г. пры
Мар’ямпальскім
каледжы
O 15 факультэтаў, каля
800 слухачоў у год
O На адным факультэце
можна вучыцца 2
гады
O Актыўная культурная і
сацыяльная праца

37. Беларусь займае 60-е
месца ў рэйтынгу
якаснага старэння
Такія дадзеныя
вынікаюць з Глабальнага
індэксу ЭйджВотч 2013,
які будзе афіцыйна
прэзентаваны 1
кастрычніка ў
Міжнародны дзень
сталых людзей.

39. Мадэль адукацыі дарослых
на прыкладзе працы
“Універсітэту Залатога Веку”

40. Універсітэт Залатога Веку:
складовыя часткі праграмы ў 2013-2014
гг.
- Агульныя тэматычныя
сустрэчы (кожны другі
чацвер месяца);
- Праца секцый і клубаў;
- Дадатковыя трэнінгі і
майстар-класы;
-Школа добрых справаў;
- Інтэграцыйныя
мерапрыемствы;
- Сайт УЗВ і альманах
«УЗВышша».

41. Агульныя заняткі:
мы ганарымся нашымі выкладчыкамі!
Член-карэспандэнт Акадэміі навук Беларусі Андрэй
Майсяёнак
Прафесар, доктар гістарычных навук
Алесь Краўцэвіч

42. Секцыі УЗВ

43. Універсітэт Залатога Веку

44. ШКОЛА ДОБРЫХ СПРАВАЎ:
плануем і рэалізуем тое,
што ў нашых сілах

45. Пілотная праграма
«Малодшы брат, малодшая сястра»
Развіццё валанцёрскай дапамогі сталым людзям
(найперш ахвярам сталінскіх і фашысцкіх
рэпрэсій)
Пачатак рэалізацыі – студзень, 2014 г.
У межах праграмы валанцёры УЗВ наведалі 44
былых малагадовых вязняў фашысцкіх
канцлагераў і здзяйсняюць пасільную
дапамогу ім.

46. Cамакіраванне
Выбары Рады УЗВ на агульным справаздачна-
выбарчым сходзе слухачоў Праграмы.
Палажэнне аб Радзе.
Праца са са старастамі секцый. Старастат.

47. Наш сайт uzv.by
Лепшы беларускі сайт у галіне нефармальнай
адукацыі ў 2010-2012 гг.

48. Інтэграцыйныя
мерапрыемствы
Дзякуй за ўвагу!

49. Інтэграцыйныя мерапрыемствы
Велапрабег, прысвечаны адкрыццю акадэмічнага 2012/2013
гг.

50. Планы на «заўтра»
- Цыкл
беларуска-
польска-
украінскіх
працоўных
сустрэч па
арганізацыі
працы і
метадалогіі
навучання
сталых людзей
(Львоў, Гродна,
Уроцлаў,
восень, 2014 -
вясна, 2015);
- Другая
Міжнародная
канферэнцыя па
актывізацыі
сталых людзей
(Гродна, вясна,
2015);
- Стварэнне
Валанцёрскага
цэнтра;
Ініцыяванне
праграмы
«Горад,
прыязны да
сталых
людзей»;
Працяг
праграмы
стажыровак
УЗВ;
Правядзенне
даследаванняў
адукацыйных
патрэбаў
сталых людзей;
Стварэнне
Навуковай Рады
УЗВ.

51. Стварэнне ўніверстэту
трэцяга ўзросту:
крок за крокам
Арганізацыя
набору слухачоў
Праца з
выкладчыкамі
Пошук рэсурсаў
Сувязі з
грамадскасцю
(PR)

52. Што неабходна, каб стаць
слухачом УЗВ?
- адпавядаць крытэрыям адбору (55+, наяўнасць вольнага часу, высокая матывацыя
і г.д.)
- узяць удзел у прэзентацыі праграмы
- падзяляць мэту і прынцыпы праграмы
- быць гатовым удзельнічаць у агульных занятках і іншых мерапрыемствах у межах
УЗВ
быць гатовым да дабрачынных ахвяраванняў на карысць праграмы
- запоўніць анкету-заяўку на ўдзел у праграме
- абраць максімум 3 секцыі для наведвання
- дачакацца рашэння Рады аб залічэнні ў лік слухачоў

53. Універсітэт Залатога Веку

54. Універсітэт Залатога Веку

55. Універсітэт Залатога Веку
Кожны трэці
слухач УЗВ
жыве адзін
2/3 слухачоў УЗВ
ацэньваюць сваё
матэрыяльнае
становішча як
здавальняючае

56. Праца з выкладчыкамі УЗВ
Адбор выкладчыкаў
Павышэнне
кваліфікацыі
Ацэнка
эфектыўнасці працы

57. НАШЫЯ ВЫКЛАДЧЫКІ
- людзі рознага
ўзросту (ад 21
да 65 год);
- нашыя
слухачы, якія
"саспелі" да ролі
вядучых секцый
альбо клубаў;
- Запрошаныя
намі выкладчыкі.

58. Праца з выкладчыкамі пачынаецца з
…
… з падсумавання вынікаў
папярэдняга акадэмічнага
года на спецыяльнай
сустрэчы ўсіх выкладчыкаў,
які працавалі ў межах
праграмы;
...з трэнінга для
выкладчыкаў перад
пачаткам новага
акадэмічнага года.

59. На трэнінг для патэнцыйных
выкладчыкаў запрашаем:
Тых, хто працаваў у
папярэднім
акадэмічным годзе і
гатовы працаваць з
намі далей.
Тых, каго мы
запрашаем
адрасна.
Тых, хто сам
выказаў ахвоту
«паспрабаваць».

60. Вынікам працы з выкладчыкамі перад пачаткам
акадэмічнага года з’яўляюцца распрацаваныя імі
адукацыйныя прапановы для слухачоў УЗВ

61. Вэблер, Колб
і іншыя карысныя рэчы
У час падрыхтоўкі да акадэмічнага года і на працягу
акадэмічнага года праводзяцца мерапрыемствы,
накіраваныя на павышэнне кваліфікацыі і інтэграцыю
выкладчыкаў.
У час такіх мерапрыемстваў мы:
- Знаёмімся з асновамі распрацоўкі адукацыйных праграм для
сталых людзей;
- Абмяркоўваем асаблівасці навучання дарослых на аснове
набытага досведу;
- Дзелімся метадамі працы;
- Ацэньваем эфектыўнасць сваёй працы.

62. Пошук рэсурсаў на дзейнасць
універсітэтаў трэцяга ўзросту
Сродкі, атрыманыя ў
межах конкурсаў
грантаў;
Сродкі, атрыманыя ў
выніку праектаў у
межах дзяржаўнай
сацыяльнай замовы;
Дабраахвотныя
ахвяраванні
слухачоў;
Субсідыі з боку
мясцовай улады;
Рэсурсы (памяўканні,
абсталяванне,
валанцёры),
атрыманыя ад
мясцовых
арганізацый

63. Сувязі з грамадскасцю
альбо як забяспечыць лаяльнае стаўленне з
боку патрэбных людзей
Сайт
Бясплатны блог
Старонкі ў сацыяльных сетках
Рэгулярныя сустрэчы з важнымі людзьмі
Запрашэнні важных людзей на мерапрыемствы
Удзел у конкурсах
Удзел у прэзентацыях, фестывалях, кірмашах, іншых публічных мерапрыемстваў
Актыўныя кантакты з партнёрамі з іншых гарадоў і краін
Сваё выданне
Праца са СМІ

64. Запрашаем да супрацы
uzv.by
uzv.hrodna@gmail.com
Вул. Будзёнага, 48а-63,
г.Гродна
+375 29 284 77 99
lana.rudnik@gmail.com
(Лана Руднік, дырэктар
праграмы «Універсітэт
Залатога Веку» у Гродне)