Prezentacija ucenika

1. BROJ, DINAMIKA RASTA I GUSTINA
STANOVNIŠTVA SVETA I NAŠE
ZEMLJE

2. -Prvi čovek na Zemlji pojavio se još pre 1500000 godina. Njegova
prapostojbina bila je tropska oblast Azije i Afrike. Iz nje se
stanovništvo širilo i postepeno naselilo čitavu Zemlju. Broj ljudi
na Zemlji neprekidno raste. Računa se da je početkom naše ere u
svetu živelo gotovo 200000000 ljudi. U prvoj polovini IX veka na
Zemlji je bila jedna milijarda ljudi. Sredinom XX veka ovaj broj
povećao se na 2500000000. Stanovništvo sveta uvećava se po
stopi od 15 promila godišnje. Broj stanovnika najsporije raste u
Evropi, a najbrže u Africi i Latinskoj Americi.
-Stanovništvo se neprekidno rađa i umire. Razlike izmedju broja
rođenih i umrlih lica u odnosu na ukupan broj stanovnika označava
prirodni priraštaj stanovništva.

3. BIODINAMIČNI TIPOVI
-Sve Zemlje sveta grupišemo u tri biodinamična tipa.
1. Prvi čine zemlje sa visokim prirodnim priraštajem. Tu dolazi većina
zemalja Afrike, jugozapadne Azije i srednje Amerike. Najveći
prirodni priraštaj imaju one zemlje u kojima je on iznad 30 promila.
2. Drugi biodinamični tip čine zemlje s umerenim prirodnim
priraštajem koji se kreće oko 15 promila. To su zemlje umerenog
pojasa Južne Amerike, zatim Indija i Kina.
3. Treću grupu čine zemlje sa niskim prirodnim priraštajem koji ne
prelazi 10 promila. Tu spada većina evropskih zemalja, SAD, Kanada,
Australija i Japan.
-U novije vreme obrazuje se četvrta grupa u kojoj je prirodni priraštaj
negativan , broj umrlih lica je veći od broja rodjenih. Ovu pojavu
nazivamo depopulacija. Može nastati kao posledica iseljavanja
stanovnika.

5. -U našoj zemlji je prirodni priraštaj opao na tri promila. Visoki
Prirodni priraštaj imaju Kosovo i Metohija (12 promila), dok
centralna Srbija i Vojvodina imaju negativne vrednosti.
-Stanovništvo sveta neprekidno se kreće. Ako se stanvništvo
Iseljava, broj stanovnika se smanjuje. Taj proces naziva se
emigracija. Ako se stanovništvo doseljava i time se njegov broj
povećava i time se njegov broj povecava, nastaje imigracija. Sva
stanovništva nazivaju se zajedničkim imenom migracije.

7. -Seobe stanovništva vrlo su značajan činilac na Zemlji. Velikom
seobom naroda brojni azijski narodi došli su u Evropu. Velikim
prekookeanskim migracijama evropljani su naselili druge
kontinente, naročito Agloameriku i Australiju. Evropski
iseljenici su iz osnove izmenili privredni i kulturni lik
prekookeanskih zemalja. Uzroci migracija su najčešće ekonomski.
Sa pojavom industrije oživeli su kretanja stanovništva iz sela u
gradove, rudnike, saobrćajna središta. Uzroci migracija su i
nasilja u ratu, elementarne nepogode, rodbinske veze i
psihološki faktori. Posledice migracija su brojne: menjaju se broj,
geografski raspored i struktura stanovništva.

8. -Migracije, zajedno sa prirodnim priraštajem, utiču na gustinu
naseljenosti naseljenosti pojedinih kontinenata i zemalja
sveta. Prema proučavanjem Jovana Cvijića, najveće seobe
stanovništva u našoj zemlji dogodile su se tokom XIX i početkom
XX veka. Iz visokih planinskih oblasti stanovništvo se spuštalo ka
plodnim rečnim dolinama i kotlinama, prelazeći u Panonsku
niziju. Novi migracioni procesi, pokrenuti industrijalizacijom
zemlje, pokrenuli su stanovništva iz sela u gradove.

9. -Posledice ovih seoba su brz porast stanovništva u gradovima i
depopulacija i čak odumiranje većeg broja seoskih naselja.
Novim prostornim planom predvidjeno je otklanjanje ove
neravnopravnosti u razvitku.

11. -Stanovništvo sveta je neravnomerno rasporedjeno. U žarkom
pojasu živi samo jedna četvrtina , a u umerenom tri četvrtine
ceolokupnog stanovništva. Opšta gustina naseljenosti odredjuje
se brojem stanovnika na jednom kvadratnom kilometru
površine. Prosečna gustina naseljenosti u svetu je 40 stanovnika
na 1 kilometru kvadratnom. Gušće su naseljeni Evropa i Azija,
dok su ostali kontinenti redje naseljeni. Stare oblasti velike
gustine naseljenosti nalaze se oko velikih reka: Hoangho,
Jangcekjang, Mekong, Gang, Bramanutra, Nil.

12. -Najveću gustinu naseljenosti u Aziji ima Bangladeš, koji se
se smestio izmedju Ganga i Bramanutre. Nove oblasti velike
gustine naseljenosti nastale su pojavom industrije i velikih
gradova.

13. -Gusto naseljene industrijske oblasti sveta su severoistok SAD-a,
Zapadna i Srednja Evropa, industrijske oblasti Ukrajine, Rusije i
Japana. Najgušće naseljene države su: Holandija (388), Belgija
(338), Japan (342 stanovnika na kilometra kvadratni).
Oblasti male gustine naseljenosti su prašume, pustinje, visoke
planine i hladni polarni regioni. Na tri četvrtine teritorije sveta
koje su nepodobne za naseljavanje i život živi samo 16%
stanovnika, a gustina naseljenosti u tim predelima u proseku je
manja od 20 stanovnika na kilometar kvadratni površine.

15. -Nizije i primorja su glavne oblasti ljudskog naseljavanja. Od kako
se povećava robna razmena, stanovništvo se sve više koncentriše
oko luka, železničkih i putnih magistrala. Polovina stanovništva
sveta živi na udaljenosti manjoj od 200 km od mora. Ali,
stanovništvo sveta sve više silazi sa oboda visokih planina u niže
predele, u doline i morske visine. To znači da su doline, kotline i
primorja, naročito u umerenoj zoni, glavne oblasti ljudskog
naseljavanja. Prosečna gustina naseljenosti u našoj zemlji je 119
stanovnika na jedan kilometar kvadratni.

16. - Najveća gustina naseljenosti je u severnom, nizijskom delu
države, kao i u dolinama većih reka. Najmanju gustinu
naseljenosti imaju visokoplaninski predeli, naročito u
pograničnim oblastima zemlje. Karakteristična je velika
koncentracija stanovništva u metropolitenkom području
Beograda, ali i u Novom Sadu, Nišu, Prištini i Kragujevcu.

17. PITANJA
1. Šta je prirodni priraštaj stanovništva?
Prirodni priraštaj stanovništva je razlika izmedju broja umrlih i
rodjenih u odnosu na ukupan broj stanovnika.
2. Koja su tri biodinamična tipa?
-Prvi čine zemlje sa visokim prirodnim priraštajem (oko 30
promila)
-Drugi tip čine zemlje sa umerenim prirodnim priraštajem (oko
15 promila)
-Treći tip čine zemlje sa niskim prirodnim priraštajem (ne prelazi
10 promila)
-Četvrti tip se obrazuje u kojima je prirodni priraštaj negativan (broj
umrlih veći od broja rodjenih)

18. 3. Šta su migracije?
Sva kretanja stanovništva nazivaju se migracije. Tu spadaju
emigracije i imigracije. Emigrcije su smanjivanja broja stanovnika
(iseljavanje), a imigrasije su povećavanja broja stanovnika
(naseljavanja).
4. Šta je gustina naseljenosti?
Gustina naseljenosti je broj stanovnika na jednom kilometru
kvadrata površine.
5. Koja je prosečna gustina naseljenosti u svetu i koji su
kontinenti gušće naseljeni?
Prosečna gustina je 40 stanovnika na kilometar kvadratni. Najgušće su
naseljeni Evropa i Azija.

19. 6. Koje su glavne oblasti ljudskog naseljavanja, a koje su oblasti
male naseljenosti?
Nizije i primorja su glavne oblasti ljudskog naseljavanja, a oblasti
male naseljenosti su prašume, pustinje, visoke planine i hladni
polarni regioni.

20. Jovana Čubrilo
Saška Vučković
Jasmina Mitić
Tamara Tasić II4
Ivana Bolić
Ana Petrović
Nina Stojanov