Trần Thị Bích Hương

1. Bệnh thận mạn và
suy thận mạn
BS TS Trần thị Bích Hương
Bộ Môn Nội, Đại Học Y Dược Tp Hồ Chí Minh
Đối tượng Y4

2. Tình hình suy thận mạn gđ cuối trên thế giới
USRDS 2008

3. Điều trị thay thế thận
• Trên thế giới có trên 1,5 triệu người đang
được điều trị thay thế thận
• Số bn chạy TNT, TPPM, ghép thận ước đóan
sẽ tăng gấp 2 lần trong 10 năm sau
• 80% bn được điều trị thay thế thận sống tại
các nước đã phát triển.
• Tại Ấn độ, Pakistan, chỉ 10% số bn STM gđ
cuối được điều trị thay thế thận.
• Tại Phi Châu, không có điều trị thay thế thận.

4. Tần suất STMGĐ cuối và tỷ lệ
được điều trị thay thế thận
Barsourm R, N.Engl.J Med, 2006, 357, 997-999

5. Suy thận mạn giai đọan cuối và điều trị thay
thế thận
Bệnh thận thường diễn tiến âm thầm đến giai đọan cúôi
(silent disease)
Suy thận mạn giai đọan cúôi ( End stage Renal Disease) là
giai đọan nặng nhất của suy thận mạn, mà bn không thể
sống tiếp nếu không điều trị thay thế thận
Không phải mọi bn suy thận mạn giai đọan cúôi được điều
trị thay thế thận
Tử vong của bn sau khi điều trị thay thế thận cao hơn
người bình thường

6. ANGIOTENSIN II
Phaù huûy maøng loïc
caàu thaän vôùi protein
Phì ñaïi vaø taêng loïc caàu thaän
buø tröø vaø Pgc
Maát nephron
THA toøan thaân
Xô chai caàu thaän
Khu truù töøng vuøng Xuaát hieän hoùa chaát trung gian
gaây taêng sinh/vieâm/xô hoùa
GIAÛ THUYEÁT TAÊNG LOÏC CAÀU THAÄN
( Barry M Brenner, 1982)

7. Vòng xoắn bệnh lý mất nephron
Brenner BM, Kidney Intern. 2006; 70,1694-1705
HYPERFILTRATION STATES
DM
Obesity
High protein diet
Anemia
↑PGC
↑ SNGFR
↑ Blood
pressure
Cardiovascul
ar disease
↓ Nephron
number
↓ Nephron
endownme
nt
ACQUIRED NEPHRON LOSS
Primary renal disease
Hereditary nephropathies
Aging
Nephrotioxins
↑ Ang II
FSGS
TIF
Proteinuria
Glomerular cell injury
Dyslipidemia
Inflammatory
response

9. Chaån ñoùan döïa vaøo nhöõng baát thöôøng veà caáu truùc vaø chöùc
naêng thaän xaûy ra trong ít nhaát 3 thaùng, bieåu hieän baèng
1- Toån thöông thaän keøm hoaëc khoâng keøm giaûm ÑLCT:
* Baát thöôøng beänh hoïc moâ thaän (sinh thieát thaän)
* Daáu chöùng toån thöông thaän
- baát thöôøng nöôùc tieåu (tieåu ñaïm)
- baát thöôøng sinh hoùa maùu ( HC oáng thaän
- baát thöôøng veà hình aûnh hoïc
* bn gheùp thaän (T)
2- Giaûm ÑLCT < 60ml/ph/1,73 m2 da keùo daøi treân 3 thaùng
keøm hoaëc khoâng keøm toån thöông thaän
K-DODI 2002, Kidney Disease Outcomes Quality Initiative
KDIGO 2003 :Kidney Disease Improving Global Outcome
“BEÄNH THAÄN MAÏN”
theo KDOQI & KDIGO

10. CHRONIC RENAL FAILURE
* Giaûm GFR
* Laâm saøng: thieáu maùu, RL Ca-Phospho
 LOST OF RENAL RESERVE
* GFR bình thöôøng
* GFR giaûm trong thai kyø,aên nhieàu protein
CHRONIC RENAL INSUFFICIENCY
* Giaûm GFR, taêng Creatinine HT, BUN
* Khoâng coù bieåu hieän laâm saøng
ÑÒNH NGHÓA

11. ÑÒNH NGHÓA
 SUY THAÄN MAÏN GIAI ÑOAÏN CUOÁI
(End Stage Renal Disease: ESRD)
LS toaøn phaùt
Khoâng soáng neáu khoâng coù bieän phaùp
ñieàu trò thay theá thaän
( RRT: Renal Replacement Therapy)
 HOÄI CHÖÙNG UREÙ HUYEÁT CAO
HC LS vaø CLS , roái loaïn chöùc naêng caùc cô
quan gaây ra do suy thaän maïn hoaëc caáp

12. Giai
đọan
GFR NHANES
1988-1994
(%)
NHANES
1999-2004
(%)
5 <15 (209.000)
(1991)
(472.000)
(2004)
4 15-29 0,21 0,35
3 30-59 5,42 7,69
2 60-89 2,70 3,24
1 >90 1,71 1,78
Coresh J et al, JAMA, 2007, 298 (17) 2038-2047
NHANES (National Health and Nutrition Examination Survey)
20-23 triệu người
(10%-13%)

13. Suaát maéc toøan boä
beänh thaän maïn taïi Baéc Kinh
(13%, N=13,925)
Zhang L, AJKD (2008) 51,p375-384

14. Bệnh thận mạn không hiếm
Cứ mỗi 10 người sẽ có 1 người mắc bệnh thận
mạn ở các giai đọan khác nhau trên thế giới

15. BEÄNH THAÄN DO ÑAÙI THAÙO ÑÖÔØNGCaùc taàng giai ñoïan dieãn tieán cuûa beänh
Chẩn đóan và điều trị bệnh trước khi vào giai đọan cuối

16. Chiến lược tòan cầu
• Chẩn đóan sớm bệnh thận mạn trên đối tượng
nguy cơ cao
• Tích cực điều trị bệnh thận mạn
• Ngăn chặn bệnh diễn tiến đến STM giai đọan
cúôi, hoặc ngăn bn phải điều trị thay thế thận
• Một khi bn vào STM giai đọan cúôi, chuẩn bị
điều trị thay thế thận và điều trị các biến chứng,
bảo vệ tính mạng cho bn

17. Tieáp caän bn beänh thaän maïn
Nhaèm caùc muïc tieâu chính nhö sau:
1- Laøm sao chaån ñoùan ñöôïc 1 ngöôøi coù beänh thaän maïn?
2- Bieát ñöôïc thaän coøn chöùc naêng toát hoaëc khoâng?
3- Neáu khoâng, xaùc minh söï giaûm CN thaän laø maïn tính,
khoâng phaûi caáp tính?
4- Beänh thaän maïn ñang ôû giai ñoøan naøo trong dieãn tieán?
5- Beänh thaän ñang tieán trieån nhanh hoaëc chaäm ñeán GÑ
cuoái?
6- Coù yeáu toá naøo ñang thuùc ñaåy beänh tieán trieån nhanh?
7- Bieän phaùp naøo laøm chaäm toác ñoä tieån trieån vaø phuïc hoài
CN thaän ñaõ maát?

18. Tại sao cần chẩn đóan sớm bệnh thận?
• Thận có khả năng dự trữ lớn, nên hiếm khi có
triệu chứng lâm sàng.
• Một khi có triệu chứng lâm sàng thường đã trễ
và trùng lắp các triệu chứng
- Triệu chứng bệnh căn nguyên: THA, ĐTĐ
- Triệu chứng tại thận: tiểu máu, phù, đau hông
lưng, tiểu khó, tiểu gắt
- Triệu chứng của suy thận mạn giai đọan cúôi:
thiếu máu, nhức đầu, buồn nôn, nôn, chán ăn,
tiểu ít, hơi thở có mùi uré, khó thở ….

19. Chẩn đóan sớm bệnh thận mạn
 Không chờ bệnh nhân đến khám vì bn chỉ đến
khám khi bệnh đã tiến triển
 Cần tầm sóat bệnh thận trên những đối tượng
có nguy cơ cao bị bệnh thận để chẩn đóan sớm
bệnh thận
 Tầm sóat ai? Đối tượng nguy cơ cao
1- Bn Đái tháo đường
2- Bn Tăng huyết áp
3- Bn có tìền căn gia đình bệnh thận

20. 0,39
XEÙT NGHIEÄM
TAÀM SOÙAT BEÄNH THAÄN MAÏN
1- Creùatinine HT (öôùc ñoùan ÑLCT hoaëc ÑTLcreùatinine)
2- Tìm albumine nieu (maãu NT baát kyø)
- Tyû leä albumine nieäu /creùatinine nieäu
3- Caën laéng NT hoaëc XN giaáy nhuùng: Hoàng caàu, baïch caàu
4- Sieâu aâm khaûo saùt thaän vaø heä nieäu

21. Thu thaäp nöôùc tieåu & albumine nieäu
Protein niệu 24h, Albumine niệu 24h
Protein niệu , Albumine niệu
Créatinine niệu créatinine niệu
Nöôùc tieåu 1 thôøi ñieåm
Löu giöõ nöôùc tieåu
Tiểu protein: protein >150mg/24h
Tiểu albumine: > 30mg/24h
Tiểu protein: Protein >200 mg/g
Créatinne
Tiểu albumine: Albumine > 30 mg/g
Créatinine
Alb/créatinine: Nam >17mg/g, Nữ >25mg/g
Mẫu đầu tiên buổi sáng, Mẫu bất kỳ,

22. Định lượng albumine niệu
Noàng ñoä albumine nieäu Tyû leä albumine nieäu/
creatinine nieäu
Thuaät ngöõ Nt 24h NT baát kyø (NT baát kyø)
mg/day mg/L mg/g mg/mmol
Bình thöôøng <30 <20 <30
Nam <20
Nöõ <30
<3.0
Nam <2.0
Nöõ <3.0
Microalbumin nieäu 30-300 20-200 30-300
Nam 20-200
Nöõ 30-300
3-30
Nam 2-20
Nöõ 3-30
Macroalbumin
nieäu
>300 >200 >300
Nam>200
Nöõ>300
>30
Nam>20
Nöõ >30
K-DOQI (2002) Kidney-Disease Outcome Quality Initiatives
K-DIGO (2005) Kidney Disease Improving Global Outcomes

23. Y=89,43 x X -0,775
DTLcre24gio ( ml/ph/1,73 m2da)
200180160140120100806040200
30
28
26
24
22
20
18
16
14
12
10
8
6
4
2
0
Huong Tran, 2001
Traàn TB Höông, Taïp Chí Y Hoïc VN,4-5-6,96-102,2001
Shemesh,1985
Shemesh, KI, 28, pp 830-838, 1985
Serum creatinine with Inuline Cl and creatinine Cl

24. Cl
Inuline
Radio
Nuclide Cl
Clcre24h
Calculated
Clcr
SCre 1/Scr
ÑOÄ CHÍNH XAÙC
GÍA TIEÀN, ÑOÄ AN
TOØAN & TIEÄN
LÔÏI
Caùc xeùt nghieäm ñaùnh giaù Ñoõ loïc caàu thaän
Maddox & Brenner ( 2000),The Kidney,V.1,6th ed.,pp 1141

25. ÑTL CREATININE ÖÔÙC ÑOAÙN
Cockcroft Gault (1975)
ÑTL creatinine uoc doan (ml/ph)
= ( 140 -tuoåi)x Caân naëng (Kg)
72 x creHT( mg%)
Neáu laø nöõ, nhaân vôùi 0,85
DTD= (caân naëng x chieàu cao/3600)1/2
ÑTLcreùatinine (ml/ph/1,73m2 da) uoc doan
= ÑTLcreùatinine x 1,73
DTD
ÑOÄ LOÏC CAÀU THAÄN ÖÔÙC ÑOAÙN
ÑLCT (ml/ph/1,73 m2 da) =186 x (creatinine HT) -1,154 x
x(Tuoåi) -0,203 x (0,742 neáu laø nöõ) x
x(1,210 neáu laø ngöôøi da ñen)
KDOQI 2002

26. Phân lọai giai đọan bệnh thận mạn
Stage GFR
Ước đóan
Biểu hiện LS và CLS US prevalence
%
5 <15 Suy thận mạn 0.1
4 15-29 Giảm nặng GFR 0.2
3 30-59 Gỉam GFR trung bình 4.3
2 60-89 Tiểu albumine và
giảm nhẹ GFR
3.0
1 >90 Tiểu albumine và GFR
bình thường hoặc
tăng
3.3
Dựa vào: 1- Độ thanh lọc créatinine ước đóan hoặc GFR ước đóan
2- albumine niệu/créatinine niệu

27. Ñoái töôïng nguy cô maéc
beänh thaän maïn
 Ñaùi thaùo ñöôøng
 Taêng huyeát aùp
 Beùo phì
 Beänh töï mieãn
 Beänh nhieãm truøng toøan
thaân
 Nhieåm truøng tieåu
 Soûi nieäu
 Beá taéc ñöôøng tieåu
 Böùôu heä nieäu
 Suy thaän caáp hoài phuïc
 Maát nephron
 Thuùoâc ñoäc thaän
 Tieàn caên gia ñình maéc beänh
thaän
 Nheï caân luùc sanh
Taal M, Brenner BM, Kidney Intern. 2006; 70,1694-1705

28. USRDS 2005
Bn nam nheï caân luùc sanh
coù lieân quan ñeán beänh thaän maïn
NKF-KEEP study, N=12364, Kidney Int: 73 : 637-642, 2008

29. Phaân loïai giai ñoïan beänh thaän maïn
NFK-KDOQI 2002
ÑLCT
>90 ml/min
60- 89ml/min
30-59ml/min
15-29ml/min
<15ml/ min or RRT
Toån thöông thaän vôùi
ÑLCT bt hoaëc taêng
Toàn thöông thaän vôùi
ÑLCT giaûm nheï
ÑLCT giaûm trung bình
ÑLCT giaûm naëng
Suy thaän
1
2
3
4
5
Giai ñoïan

30. USRDS 2007
Nguyeân nhaân gaây STMgñ cuoái
taïi Myõ

31. Nguyeân nhaân gaây STMGÑ cuoái
taïi Nhaät
Ritz E. (1999), Am J Kid D.,39(5),p 795-808

32. Chẩn đóan và điều trị bệnh thận căn
nguyên
Bệnh lý Lọai chính
Bệnh thận do
ĐTĐ
ĐTĐ Type 1 và type 2
Bệnh thận không
do ĐTĐ
• Bệnh cầu thận (do bệnh tự miễn, thuốc, ung
thư, nhiễm trùng, nguyên phát)
• Bệnh mạch máu (THA, bệnh mạch máu lớn, vi
mạch
• Bệnh ống thận mô kẽ ( nhiễm trùng tiểu, sõi
niệu, bệnh thận tắc nghẽn, ngộ độc thuốc)
• Bệnh nang thận ( thận đa nang)
Bệnh thận ghép Thải ghép mạn
Ngộ độc thuốc ( ức chế calcineurin)
Bệnh thận tái phát ( bệnh cầu thận)
Bệnh thận ghép
KDOQI 2002

33. Yếu tố ảnh hưởng tốc độ tiển
triển suy thận
2- Yếu tố có thể thay đổi được
Tiểu đạm
 Tăng huyết áp
Tăng đường huyết
 Giảm albumine máu
 Hút thuốc lá
3- Yếu tố không thay đổi
được
 Nam
 Ngừơi da đen
 Lớn tuổi
 ĐLCT cơ bản thấp
1- Bệnh căn nguyên
ĐTĐ, Bệnh cầu thận, thận đa nang, ghép thận> Tăng HA
bệnh ống thận mô kẽ
KDOQI
Kiểm sóat tốc độ tiển triển suy thận
-Điều trị bệnh căn nguyên
- Điều trị các yếu tố thúc đẩy suy thận

34. 3- Phòng ngừa suy thận cấp
trên bệnh thận mạn
Naêm
1/creatinine HT 1- Giaûm theå tích maùu löu thoâng
2- Söû duïng thuoác caûn quang
3-Duøng khaùng sinh ñoäc cho thaän
(aminoglycoside,amphotericine B…)
4- NSAIDS, ngay caû COX2
5- Cyclosporine, tacrolimus
6- Taéc ngheõn ñöôøng daãn tieåu
Suy thận cấp là một trong các nguyên nhân thúc đẩy suy thận tiến trỉên
Bn suy thận cấp trên nền suy thận mạn có thể mất vĩnh viền chức năng
thận trong đợt STC

35. Diễn tiến tự nhiên của suy thận cấp
 STC trên nền bn không bệnh thận
- hồi phục hòan tòan chức năng thận
- hồi phục một phần chức năng thận và bn có thể diễn
tiến sau đó đến suy thận mạn
 STC trên nền bệnh thận mạn đang tiến triển
- bn hồi phục chức năng thận một phần và diễn tiến
đến suy thận mạn và STM gđ cúôi
- bn không hồi phục chức năng thận và điều trị thay thế
thận vĩnh viễn
Okusa M et al, AKI Advisor group of ASN, Clin J Am Soc Nephrol, 2009, 4: S20-S22

36. Diễn tiến tự nhiên của suy thận cấp
Okusa M et al, AKI Advisor group of ASN, Clin J Am Soc Nephrol, 2009, 4: S20-S22

37. 4- Đánh giá tốc độ diễn tiến của
bệnh thận mạn đến STMgđ cuối
to t1 t2
Kidney failure
D
C B
A
The risks of developing kidney failure depends on
1- Level of Kidney function at the CKD discovery time
2- The rate of decline kidney function
Giaûm “nhanh”: maát 4ml/ph/naêm

38. Mitch W.E.,Lancet, 18:1326-1328,1976 Jones R.H.,Lancet, 26:1105-1106,1979
Diễn tiến của bệnh thận

39. Tốc độc giảm GFR theo bệnh nguyên
Loại bệnh thận
Tốc độ giảm
GFR/năm
ĐTĐ2 0-12,6 mL/ph
Bệnh thận 1,4-9,5 mL/ph
•IgA 1,4 mL/ph
•Bệnh cầu thận màng 3,2 mL/ph
•Viêm CT mạn 9,5 mL/ph
THA 2-10 mL/ph
Bệnh OTMK 2-5mL/ph
Thận đa nang 3,8- 5,4 mL/ph
KDOQI

40. Albumine nieäu vaø ÑLCT treân bn ÑTÑ type 2

41. Hoài phuïc beänh thaän do ÑTÑ type 1
REMISSION OF DIABETIC NEPHROPATHY
POST PANCREATIC TRANSPLANTATION
Fioretto P. et al,New England Journal Medicine,39:69-75,1998

42. STENO-2 STUDY
DM2-Microalbuminuria
Gaede P et al,N Engl J Med, 2003, 348:383-393
THUOÁC ÖÙC CHEÁ HEÄ RENIN-ANGIOTENSIN
Captopril 100mg/ngaøy
Losartan 100mg/ngaøy
(hoaëc töông ñöông)

43. Gaede P et al,N Engl J Med, 2008, 358,:580-91
STENO-2
Relative risk: 0.44
Relative risk: 0.54
Relative risk: 0.53 Relative risk: 0.97
RR 0,44
RR 0,57

44. Giảm đạm niệu làm giảm tiến triển bệnh thận
Ramipril Efficacy In Nephropathy study: REIN
Ruggenent P et al, The Lancet, 1998, 352:1252-56
Ramipril 1,5-5mg/d
Ramipril có hiệu quả làm chậm tiến triển suy giảm ĐLCT
trên bn bệnh thận không do đái tháo đường

45. Time Since Screening (years)
Blood Pressure Relative Risk
Optimal 1.0
Normal but not optimal 1.2
High normal 1.9
Stage 1 hypertension 3.1
Stage 2 hypertension 6.0
Stage 3 hypertension 11.2
Stage 4 hypertension 22.1
0.0
0.5
1.0
1.5
2.0
2.5
3.0
3.5
4.0
0 3 6 9 12 15 18
End-StageRenalDisease
DuetoAnyCause(%)
MRFIT, Multiple Risk Factor Interventional Trial,
N=332.544 men,16ys cohort study
Klag MJ, et al. N Engl J Med. 1996;344:13-18
Tăng huyết áp và xuất mới mắc
STMGĐ cúôi

46. Tăng huyết áp và nguy cơ tiến triển
đền STMGĐ cuối
N=316,675,No CKD, Kayser. NorthCA, 1964-1985
Hsu C, Arch. Intern. Med.. 2005; 165 :923-928
SBP DBP Rate of ESRD per
100,000
persons-y
RR of
ESRD
<120 <80 4.0 (3.6-5.8) 1.00
120-129 80-84 9.3 (7.5-11.5) 1.62
130-139 85-89 12.9 (10.3-16.0) 1.98
140-159 90-99 19.5(15.8-24.1) 2.59
160-179 100-109 31.7 (24.6-41.0) 3.86
180-209 110-119 34.5 (24.7-48.0) 3.88
>=210 >=120 43.7 (26.9-71.1) 4.25

47. Huyeát aùp taâm thu & Toác ñoä giaûm ÑLCT

48. ACEI In Progressive Renal Disease meta-analysis
AIPRD study group, Ann Intern.Med,139,244-252,2003
NGUY CÔ TIEÁN TRIEÅN BEÄNH THAÄN TUØY THUOÄC
VAØO HUYEÁT AÙP VAØ TIEÅU ÑAÏM
Ñaïm nieäu  1g/24h
Ñaïm nieäu <1g/24h
J- Curve

49. MDRD
(n=585), GFR:38,6 0,4 *
Proteinuria  <1 1-3 >3
 decline
GFR *
1,7  0,3 4,9  0,5 8,3  0,7
REIN
(N-352), GFR:43,8  1*
Proteinuria  <2 2-3 3-4.5
 decline
GFR*
2,5  0,04 4,6  0,1 6,5  0,1
: g/24g
*:ml/ph/1,73 m2/year
Wilmer W.A.,JASN,14:3217-3232,2003
Tiểu đạm và tốc độ giảm GFR
trên bệnh thận không do ĐTĐ
Tiểu đạm càng nhiều, tốc độ giảm GFR càng nhanh

50. Huùt thuoác laù gaây toån thöông thaän
Orth S, CJASN. 2008; 3, 226-236
Every 5 cigarettes smoked/d, RR of ↑ Scre >27umol/L during 3ys increased
by 31%. Quit smoking reduced the progression of kidney disease by 30%

51. Course and outcome of CKD
CKD progresses to ESRD or Cardiovascular disease ??
Diễn tiến của bệnh thận mạn

52. Bệnh thận mạn và bệnh lý tim mạch
BEÄNH THAÄN MAÏN
Xuaát hieän beänh lyù
TIM MAÏCH
Maát daàn
khoâng hoài phuïc
CHÖÙC NAÊNG THAÄN
TÖÛ VONG
Đa số bn bệnh thận mạn tử vong trước khi vào STMgĐ cuối

53. Chiến lược điều trị bệnh thận mạn
Hypertension
Anemia
Malnutrition
Bone and mineral disorders
Cardiovascular
disease
KDOQI 2002

54. Liên quan giữa bệnh tim mạch theo
các giai đọan của bệnh thận mạn

55. Yeáu toá nguy cô tim maïch treân bn CKD
Yeáu toá nguy cô kinh ñieån
Tuoåi
Nam giôùi
Da traéng
Taêng huyeát aùp
Taêng LDL cholesterol
Giaûm HDL Cholesterol
Ñaùi thaùo ñöôøng
Huùt thuoác laù
Ít vaän ñoäng theå löïc
Maõn kinh
Stress tinh thaønh
Tc gia ñình beänh tim maïch
Yeáu toá nguy cô khoâng kinh ñieån
lieân quan ñeán CKD
Beänh caên nguyeân CKD
Giaûm GFR
Tieåu ñaïm
Taêng hoïat tính heä RAA
Quaù taûi tuaàn hoøan
Baát thöôøng chuyeån hoùa Ca-Pho
Roái loïan lipid maùu
Thieáu maùu
Suy dinh döôõng
Vieâm
Nhieãm truøng
Stress oxid hoùa
Taêng homocystein
Ngoä ñoäc ureù

56. 6- BIEÁN CHÖÙNG THÖÔØNG GAËP THEO
GIAI ÑOÏAN CUÛA BEÄNH THAÄN MAÏN

57. SOÁ BIEÁN CHÖÙNG GIA TAÊNG THEO
GIAI ÑOÏAN CUÛA BEÄNH THAÄN MAÏN

58. Laøm chaäm tieán trieån beänh thaän maïn
1- Treân bn ÑTÑ, kiểm soùat toát ñöôøng huyeát ( HbA1C< 7g%)
2- Neáu bn THA, kieåm soaùt toát HA
<130/80 mmHg neáu ñaïm nieäu <1g/24h
<125/75mmHg neáu ñaïm nieäu >1g/24h
3- Duøng thuoác UCMC hoaëc UCTT
4- Giaûm Na <2,4g/ngaøy hoặc <6g NaCl/ngaøy
Haïn cheá ñaïm trong khaåu phaàn 0.6-0.8g/Kg/ngaøy,
5- Giaûm lipid maùu: statin, LDL-C <100mg% or <70mg%
treân bn beänh tim maïch
6- Ñieàu trò thieáu maùu, Hb 11-12g/dL
7- Giaûm caân ñeán caân naëng lyù töôûng
8- Boû huùt thuoác laù
Theo dõi: HbA1c x 4l/năm, Screainine x 2/năm, MA x 2/năm
Lipid 1l/năm
KDOQI Guidelines 2002