2. İÇERİK
• İlaç yazımı
• İlaç mümessilleri
• İlaç yazımında skandallar
• Dini ve Ahlaki açıdan bakış
3. • Fazla fazla yazılan
ilaçların hem Türkiye’nin
ekonomisi hem de insan
sağlığı açısından büyük
tehdit oluşturduğuna
hepimiz aşinayızdır.
• Gereksiz ilaç yazımının
en önemli etkenlerinin
başında ilaç mümessilleri
geliyor.
4. • Çünkü ilaç mümessilleri
hem firmalarının üretmiş
olduğu ilaçların halk
arasında popüler olması
hem de hekimlere
yazdırdıkları ilaç başına
prim alarak aylık yahut
senelik kotalarını
doldurup terfi edebilmek
için hekimlere cezbedici
tekliflerde bulunuyorlar.
5. • İlaçların israf edildiğini
kaydeden
www.sikayetvar.tv’de
yapılan açıklama ile
doktorlar tarafından
reçetelenen ilaçların
yüzde 37’sinin kullanıldığı
gerisinin hiç açılmadığı ya
da açıldıktan sonra birkaç
ilaç kullanımından sonra
kullanım tarihinin geçtiği
ve israf edildiği
kaydedildi.
6. • İlaca verilen paraların büyük
çoğunluğunun yurt dışına gittiğini de
düşünecek olursak;
• İsraf edilen ilaçların büyük çoğunluğunun
yurt dışından getirildiği ve kullanılmayan
ilaçların ise Türkiye’ye ekonomik
bağlamda büyük kayıpları beraberinde
getirdiğini görmemek imkansız.
7. Bununla beraber…
• Ya hekim fazla ilaç
yazıyor ya da doktor
ilaç yazmak istemiyor
hasta ilaç yazımını
talep ediyor.
• Hasta tarafından talep
edilen ilaçların
başında da
antibiyotikler ve ağrı
kesiciler geliyor.
8. İlaç mümessilleri
• “İlaç tanıtım elemanı”
• Medikal firmaların ürettiği ilaç, tıbbi cihaz vb.
malzemeleri hastane sağlık ocağı vb. kuruluşlara
giderek ilgili kişilere pazarlayan, çoğu kez
doktorlar tarafından kaile alınmayan, sürekli
kapıda bekleyen hastalarla münakaşa etmek
zorunda kalan bireyler.
• İlacın fazla yazılmasında doktor, eczane ve ilaç
firması arasında görev yapan mümessillerin
etkisi çok büyük.
9. İlaç mümessilleri
• İlaç tanıtım elemanlarının Türkiye’deki sayısı çok
fazla.
• Avrupa’da bu sayı bizdekilerin yüzde 10’u kadar.
• Türkiye’de ilaç firmaları sürekli mümessil alıyor
ve başarısız olanlar cezalandırılıyor.
• Bir mümessilin maliyeti 6 bin lirayı bulabiliyor.
• Mümessil olarak çalışan elemanların büyük
çoğunluğu iyi yetişmiş ve başka alanlarda daha
verimli olabilecek kişilerden oluşuyor.
10. İlaç Promosyonları
• Doktorlara yönelik
çeşitli promosyonlarla
ilaçlarını fazladan
yazdırma çabası içine
giren bazı ilaç
firmalarının
uygulamaları tıpta etik
(ahlaki) açıdan yeni
bir tartışma başlattı.
11. Gerçek!!!
• Son olarak bir ilaç
firması, 'Lorabid' ve
'Ceclor' isimli
antibiyotik ilaçlarını
normalden 6 kat fazla
yazan 250 doktoru
eşleriyle birlikte 18-21
Nisan tarihleri
arasında İtalya'da
geziye götürdü...
12. Tıp Çevrelerinden Tepki!
• Tıp çevreleri hem firmanın hem de doktorların
davranışını ahlak dışı bulurken, devletin bu yolla
milyarlarca lira zarar ettirildiğine dikkat çekiyorlar.
Konuyla ilgili bazı görüşler şöyle:
• Erkan Önsel (İstanbul Eczacılar Odası Başkanı): İlaç
firmalarının daha fazla ilaç satılması için yaptığı bu
uygulamalar etik kurallara aykırıdır. Yanlış bir uygulama.
Çünkü ilaçlar hastaya ve ihtiyaca göre satılmalı. Ancak
sistem en karlı ilaç üretimi amacıyla işliyor. Bu da halka,
eczacılara, hekimlere zararlıdır
• Levent Kamacık (İzmir Eczacı Odası Başkanı): Bu
uygulama ile hem halk sağlığı tehlikeye atılıyor, hem de
devlet zarara uğratılıyor.
13. Tıp Çevrelerinden Tepki!
• Hasta ve Hasta
Yakını Hakları
Derneği (HAYAD)
Başkan Yardımcısı
Av. Ümit Erdem:
• İlaç şirketleri rüşvet
dağıtıyor
14. Ayrıca;
• Hekimlerin ilaçlarla ilgili
tercihlerinde ilaç
şirketleriyle ilişkilerinin
çok önemli bir yeri
bulunmaktadır.
• İlaç şirketlerinin
promosyon çalışmalarının
maliyeti ilaç
harcamalarının ortalama
yüzde 15'i gibi büyük bir
orandadır.
15. • Doktorun;
• “50 tane X ilacını
yazarsanız sağlık
kurumunun bir ihtiyacını
karşılayalım” diyen bir
mümessil karşısında A
firmasından çıkan X
ilacını, B firmasından
çıkan Y ilacına tercih
hakkı var. Endikasyon
tutuyorsa Y ilacını değilde
X ilacını yazabilir..
16. • Ülkemizde
promosyon
harcamaları ilaç
satışlarının yüzde 5'ini
geçmeyecek diye bir
sınırlama bulunmakta
ise de; bu konuda bir
denetim ve yaptırım
bulunmamaktadır.
17. • İlaç şirketlerinin
hekimlere yönelik
promosyon
çalışmaları, bir
anlamda sağladıkları
karlardan hekimlere
verilen gizli bir
komisyon/rüşvet
anlamına gelmektedir.
18. Promosyon dağıtımı yasal olarak
serbest
• Etik olan promosyonlar;
• Bebek tartısı
• Steteskop
• Hastaneye televizyon
• Yatak
• Yer Döşemesi
• Medikal cihazlar
• Komple bir odanın yahut binanın restorasyonu
19. • Promosyonların
şahsa (sağlık
personeline) verilmesi
yasak !!!
• Etik promosyonlar ise
“resmi demirbaş”
olarak kaydı
girildikten sonra
sağlık kurumlarınca
kabul ediliyor.
20. Ne Yapmalı?
• Bir ilaç mümessili doktora • Ankara Tabipler Odası
yemek ısmarlayabilir. (ATO) etik kuralları;
Lakin; • Sıklıkla görülen "yedirilip
içirilme", "çekiliş
düzenlenmesi", "hediye
dağıtılması" vb.
uygulamalar, hekimleri
ustalıkla kullanma
amacına hizmet
edebileceğinden ve
mesleki onurumuzu
zedeleyebileceğinden
bunlara izin
verilmemelidir.
21. Ne Yapmalı?
• Hekimler, ilaç şirketlerinin hediyeleri konusunda uyanık
olmalı
• Reçeteler geçerli bilimsel veriler gözönünde
bulundurularak yazılmalı
• İlaç şirketlerinin programlarına katılım, etik ilkelere uygun
olmalı.
• Kongre, sempozyum gibi hekim eğitimine yönelik
etkinlikler, tatil beldelerinde, beş yıldızlı lüks otellerde
değil; büyük kent merkezlerinde ve kamu kurumlarının
ya da akademik kuruluşların salonlarında
düzenlenmelidir.
• İlaç şirketlerinin"satış taktikleri" konusunda hekimler
uyanık olmalı ve tavır almalıdırlar.
22. Hayali Reçete?!
• Soruşturma geçiren doktorlar
• “Hayali Reçete” diye adlandırılan bu
dolandırıcılıkta çeşitli kurumlara yazılan
ilaçlar sırf kotayı doldurmak için ecza
depolarından çıkarılıp kullanılmadan imha
edilmiştir.
• Bu skandallar sonucu gözaltına alınan
hatta hapiste olan eczacı, doktor ve ilaç
mümessilleri mevcut.
23. İlaç yazmak uğruna…
• Erzurum’da günde 5-10 enjeksiyon olan
sağlık ocağı,
• Enjeksiyon için kapıda bekleyen 40 kişi
köy doktorunun dikkatini çeker ve tek tek
sorar…
• Neyiniz var?
• Hemşire yapmak zorunda, köydeki
doktorun elinden gelen bir şey yok!
• Tüm enjeksiyonlar yapıldı!!!
24. İlaç yazmak uğruna…
• Diyabet ilacı anlaşması
• Hasta anlatıyor;
• Dahiliye uzmanına gidiyor kapıdan henüz giren
hastaya “şeker var sende sen anlamazsın, ben
anlarım” diyor doktor.
• Hasta ilaçları kullanmaya başlıyor, başka bir
doktora danışan bilinçli hastaya soruluyor
• “Şeker testi, kan tahlilleri aç iken mi yapıldı?”
• Cevap : “TEST YAPILMADI Kİ !?”
• Hastanın şekeri normal bir seviyede çıkıyor.
25. İlaç yazmak uğruna…
• 15 yaşında sağlık ocağına giden genç kızın
reçetesinde başka bir doktorun yazmış olduğu
yüksek tansiyon ilacını gören aile hekimi
dikkatini çekiyor ve soruyor…
• Bu yaşta? Yüksek tansiyon?
• Genç kızın annesi: “Doktor bey bu ilacı sabah
alacaksın ardından da 1 bardak bol tuzlu ayran
içeceksin” dedi.
• Meğer ilacı 1 bardak tuzlu ayran ile beraber
kullanmak gerekiyormuş : ) : ) : ) ?!
26. İlaç yazmak uğruna…
• Doktorun doktoru kötüleyerek hastanın
ilacını değiştirmeye çalışması
• Sırf istediği ilacı yazmak için bu seni
öldürür deyip hastaya güven verip
hastanın elindeki kalem bitmeden başka
bir tedaviye başlaması
27. Artık!!!
• Reçeteler direk bilgisayar ortamında
• Şayet herhangi bir doktor 1 kalem dahi fazla ilaç
yazsa sorgulanıyor ve hasta özel izin olmadan 2.
kalem ilacı alamıyor.
• İlaç mümessillerinin ise; doktorların çalışma
saatlerini bölüp hasta-doktor gizliliğine de
müdahalesi olduğu gerekçesiyle mesai
saatlerinde çalışmaları yasaklandı.
• Promosyonlar kısıtlı artık Sağlık Bakanlığı
sınırlamalar getirdi.
28. Peki Ne Yapmalı?
• Mümessil sayısı kontrol altına alınmalı ve çalışma
sistemi yayınlanacak yönetmelik ile etik anlamda yeniden
düzenlenmeli.
• Doktorların yeni tedaviler ve ilaçlar hakkında
bilgilendirilmesi bakımından farklı yöntemler kullanılabilir.
• İnternet ağı ile ilaç firmaları ilaç tanıtımı yapacağı
broşürleri paylaşabilir ve ilaç hakkındaki olumlu ve
olumsuz tüm görüş ve bilgiler burada paylaşılabilir.
• Tarafsızlığın sağlanacağı bu portal ile fazla ilaç yazımı
da engellenebilir.
• Böylece doktor ve ilaç firması arasında kalan
mümessiller başka alanlara kaydırılabilir.Böylece
bloknottan akaryakıta kadar doktorlara verilen
promosyonların da önüne geçilebilir.
29. Maalesef…
• Sistem olumlu yönleri bir yana olumsuz
yönleriyle içler acısı bir durumdadır.
• Tüm olumsuzluklara rağmen;
• getirilen sınırlandırılmalarla daha fazla
istismarı engellenmeye çalışılıyor,
• Promosyonların ve ilaç mümessilliğinin
kaldırılması imkansız.
30. • Başkalarına zarar vermek, onların haklarına el
uzatmak, onlara rahatsızlık vermek ve eziyet
etmektir. İslam dini başkalarına zarar vermeyi
kul hakkı olarak değerlendirir.
• “Mallarınızı aranızda haksız sebeplerle yemeyin.
Kendiniz bilip dururken, insanların mallarından
bir kısmını haram yollardan yemeniz için o
malları hâkimlere vermeyin.”
• (Bakara 188)
31. • "... Kim, bir cana veya yeryüzünde
bozgunculuk çıkarmaya karşılık
olmaksızın bir cana kıyarsa bütün
insanları öldürmüş gibi olur..." (Maide 32)
buyruğuyla, başkalarının yaşama hakkına
zarar vermemeyi emreder.
