Farmasöti̇k bakim

1. Farmasötik bakım bir felsefedir, odağında insancıl
davranış vardır.

2. Neden farmasötik bakım?
 Eczacılar farmasötik bakım uygularken hastanın yararına
olan tüm bilgi ve becerilerini kullanmalıdırlar.
 Farmasötik bakımın uygulanmasında şunlara inanılır;
 Her hasta farmasötik bakıma ihtiyaç duyar ve bunu hak eder
 Eczacıların hastalara reçetelerini hazırlamaktan başka vereceği
hizmetler de vardır.
 Eczacılar hastaların uzun vadeli sağlığını korumak konusunda
farmasötik bakım ile önlem alabilirler.
 Eczacılar farmasötik bakımı meslekleri gereği hastalara
sunmak zorundadırlar.
Farmasötik bakım geleneksel hasta-eczacı ilişkisini kökten değiştirir

3.  Farmasötik bakım uygulayabilmek için eczacılık
fakültesinde öğrenilen bilgilerin ötesine geçilmeli veya
o bilgilerin sürekli güncellenmesi gerekir.
 Farmasötik bakım sürekli bir yeniden
profesyonelleşme sürecini içerir.

4. Farmasötik bakımın tarihçesi
 Robert Cipolle 1986 yılında derlediği kitabında
‘İlaçların dozu yoktur, insanların dozu vardır’ diyordu.
 Eczacı klinik problem çözücüdür.
 Ürün merkezli bir mesleki yaklaşımdan hasta merkezli
mesleki yaklaşıma geçilmesi gerektiğini savundu.

5. Farmasötik bakımın tanımı
 Hastanın yaşam kalitesini arttırmaya dönük belirgin
sonuçlara ulaşmayı amaçlayan ilaç tedavisinin
sorumlulukla verilmesidir. *1990 Charles Hepler ve Linda
Strand
 Bu sonuçlar;
 Hastalığın tedavisi
 Hastanın semptomlarının azaltılması
 Hastalık sürecini durdurmak ya da yavaşlatmak
 Eczacının sorumlulukları
 İlaçla ilişkili potansiyel ya da aktüel sorunları saptamak
 İlaçla ilgili aktüel sorunları çözmek
 İlaçla ilgili potansiyel sorunları engellemek

6. Pratik Farmasötik Bakım İlkeleri*
1. Hasta ile profesyonel bir ilişki kurulmalı ve
sürdürülmelidir.
2. Hastaya özgü tıbbi bilgiler toplanmalı, kaydedilmeli ve
saklanmalıdır.
3. Hastaya özgü tıbbi bilgiler değerlendirilmeli ve hasta
tedavi planı hasta ile karşılıklı işbirliği içinde
geliştirilmelidir.
4. Eczacı hastanın tedavi planını hazırlarken her türlü bilgi
ve donanıma sahip olduğundan emin olmalıdır.
5. Eczacı tedavi sürecini izlemeli, gerekli ve uygun olduğu
hallerde hasta ve diğer sağlık profesyonelleri ile
değerlendirmeler yaparak değiştirmelidir.
*ApHA (Amerikan Eczacıları Birliği) İlkeleri

7. Eczacı ile Hasta İlişkisi
Terapötik İlişki
 Hastaların kendi farmasötik bakım süreçlerine aktif
olarak katılmaları gerekmektedir. Hasta ile güvene ve
işbirliğine dayalı bir ilişki geliştirilmelidir.
 Eczacının hasta ile ilişkiye katkısı;
 Hastanın refahını ön planda tutmak.
 Hastanın sağlığı için uygun davranışı geliştirmek.
 Profesyonel bilgi ve becerisini hastanın yararına kullanmak.
 Bu ilişkide hastanın sorumlulukları ise; kendisi ile
ilgili yeterli ve açık bilgi vermek, tercihlerini ifade
etmek ve bakım planının geliştirilmesine katılmak

8. Farmasötik Bakımın Tanımı
 Farmasötik bakım hastanın yaşam kalitesini artırmaya
dönük belirgin sonuçlara ulaşmayı amaçlayan ilaç
tedavisinin sorumlulukla verilmesidir. Bu belirgin sonuçlar;
 Hastalığın tedavisi
 Hastanın semptomlarının azaltılması
 Hastalık sürecini durdurmak ya da yavaşlatmak
 Hastalığı ya da semptomları önlemek
 Eczacının bu konudaki sorumlulukları ise;
 Hastanın kullandığı ilaçlar ile ilgili sorunları saptamak
 İlaç etkileşimleri ile ilgili sorunları çözmek
 İlaçlar ile ilgili potansiyel sorunları engellemek

9. Farmasötik bakım neden gerekir?
 Farmasötik bakım sağlayan eczacılar hastalarını
öncekine kıyasla çok daha iyi tanıma imkanı bulur
 Farmasötik bakım uygularken sadece hastanın
kullandığı ilaçları bilmekle kalınmaz, aynı zamanda
bu ilacı kullanırken ve sağlığı hakkında neler
hissettiğini de bilir
*Farmasötik bakım yapan eczacı gün sonunda kaç
reçete karşıladığını değil, ne kadar hastaya yardım
ettiğini ölçecektir.

10. Farmasötik bakım neden gerekir?
 Hastanın kullandığı ilaç sayısının artması ile ilaç
advers etkisinin artması arasında bir korelasyon vardır
 İlaç advers etkileri nedeni ile hastaneye yatma
oranlarının çok geniş olduğu bilinmektedir.
 Reçetesiz ilaç pazarının genişlemesi ile hastaların
danışmanlık hizmeti ihtiyaçlarının artması
En kolay ulaşılabilir sağlık personeli olan
eczacıların hastalara yardım etmesi gerektiği
ortadadır.

11. Değişim ve Hayatta Kalma
 Farmasötik bakıma doğru değişimin öncelikli amacı
hasta sağlığının korunması ise de; eczacılık
mesleğinin uzun süreli ayakta kalabilmesini
sağlamak için de farmasötik bakım gereklilik
olmuştur.
 Özellikle rekabetçi güçler, e-sağlık
sistemleri, internet ve posta siparişleri gibi
mesleğimizi tehdit eden bir dizi teknolojik gelişme
ve diğer yenilikler, bizim eczanede kalmamızın
koşulunun hastanın bize olan ihtiyacını arttırmak ve
hasta sağlığına gerçekçi bir katkıda bulunmak
olduğunu göstermektedir.

12. KAYNAK
 Pratik Farmasötik Bakım Rehberi
 Yayına Hazırlayanlar
 John P. Rovers, Jay D. Currie, Harry P. Hagel, Randal P.
McDonough, Jeneleee l. Sobotka
 Türk Eczacıları Birliği Yayınıdır
 (Aralık 2005)
 www.eczatakip.com
 SUNUMA HAZIRLAYAN
 Ecz. Mustafa Çağdaş GÜNDÜZ
cagdasgunduz@gmail.com