SlideShare a Scribd company logo
1 of 40
BEST PRACTICES
De Korbeel
“Het bekertje”
Eerste resultaten
In dialoog blijven gaan i.p.v. afspraak af
te dwingen door deur te sluiten.
Vb. Bekertje op de klink bij jongeren die
steeds op kamer van anderen komen.
Groepsleiding hoort als het bekertje valt
en gaan in dialoog.
Studieavondvrijheidsbeperkendemaatregelen
Boksbal in de “schildpadruimte” als
uitwijkmogelijkheid vóór de escalatie
Eerste resultaten
De boksbal wordt door de jongeren
(lagere school) niet echt gebruikt
maar het aanbod zorgt voor de-
escalatie.
Weten dat de boksbal ter
beschikking is, dat er een
alternatief is, zorgt er voor dat hij
eigenlijk niet meer nodig is.
Studieavondvrijheidsbeperkendemaatregelen
Herstelgesprekken en herstelacties
Eerste resultaten
Na ieder incident wordt aan herstel gewerkt.
De jongere heeft de keuze:
 Iets doen:
• Uit de herstelbox iets te maken voor
de andere jongere, de medewerker
met wie de relatie moet hersteld
worden
• Meehelpen bij het herstellen van wat
kapot gemaakt werd
 Gesprek:
• Alleen
• Bij ernstige incidenten gebeurt de
voorbereiding met de medewerker en
de jongere door het diensthoofd.
Studieavondvrijheidsbeperkendemaatregelen
Analyse van incidenten
Eerste resultaten
Na een incident wordt tijdens het overleg met de arts en de
betrokken medewerkers de situatie geanalyseerd.
Er wordt gezocht naar oplossingen om in gelijkaardige situaties
in de toekomst een dwangmaatregel te vermijden.
Hiervoor wordt het crisis ontwikkelingsmodel gehanteerd,
waarbij gekeken wordt wat in elke fase anders zou kunnen lopen
om de escalatie te vermijden.
Studieavondvrijheidsbeperkendemaatregelen
Kliniek Sint-Jozef Pittem
Kwalitatief onderzoek naar de ervaring van patiënten en verpleegkundigen bij
de verpleegkundige begeleiding bij zelfverwondend gedrag
B. Debyser, E. Deproost, J, Callens, S. Verhaeghe – samenwerking Kliniek St-Jozef Pittem en
Universitair Centrum voor Verpleegkunde en Vroedkunde UGent
 Een centraal thema bleek het ervaren van begrip of onbegrip.
 Zelfverwondend gedrag wordt bestendigd en versterkt bij een onpersoonlijke
bejegening, een gebrek aan steun, een devaluerende houding, het niet betrekken van
de patiënt en hem/haar geen controle geven, het hanteren van beperkende
maatregelen.
 Er ontstaat ruimte voor herstel als de persoon aandacht krijgt, actief betrokken wordt,
controle behoudt. Ook als de zelfverwonding bespreekbaar gemaakt wordt om de
betekenis ervan te exploreren.
 Door een steunende en luisterende benadering ervaren de personen zich beter
begrepen in hun gevoelens van ontreddering, wanhoop, eenzaamheid, schaamte, … en
ontstaat er verbondenheid en een perspectief van hoop.
Studieavondvrijheidsbeperkendemaatregelen
Kwalitatief onderzoek naar de beleving van patiënten en verpleegkundigen met
betrekking tot beperkende maatregelen bij zelfverwondend gedrag (deel 2)
 Ambivalentie vormt een centraal thema
 Strikte opvolging, controle op en afgeven van gevaarlijke voorwerpen of mesjes, time out,
afzondering kunnen soms geruststellend werken en een kans bieden om tot rust te komen.
Anderzijds kunnen die maatregelen als belemmerend en onderdrukkend ervaren worden,
waardoor er extra spanning ontstaat. Het helpt hen niet om om te gaan met de drang tot
zelfverwonding, het heeft een ontkrachtend effect. Een beperkende aanpak geeft
patiënten het gevoel er alleen voor te staan en kunnen een hypotheek leggen op de
vertrouwensrelatie met de hulpverleners.
 Voor zowel patiënten als verpleegkundigen zijn essentieel: present zijn, authenticiteit en
rust uitstralen, volhoudend zijn in het contact, ondersteuning bieden en/of samen iets
doen, gedifferentieerde en geïndividualiseerde aanpak.
 Verpleegkundigen dienen voorts signalen voorafgaand aan het zelfverwondend gedrag op
te merken.
 Een volgehouden “warme” basishouding gekoppeld aan het werken met vroege signalen
en het bespreken van de zelfverwonding achteraf helpen de innerlijke strijd en de
ambivalentie te reduceren en faciliteren het moeizame proces om de drang te controleren.
Beschermende reflexen en beperkende maatregelen daarentegen versterken de
ambivalentie en houden de zelfverwondingscyclus in stand.
Studieavondvrijheidsbeperkendemaatregelen
Implementatie van een herstelondersteunend veiligheidsbeleid
bij risicogedrag (2011 – heden)
(1) Cultuur in volle ontwikkeling
 Presentie, afgestemde intensieve zorg, preventieve de-escalerende communicatie
 Positive risk taking en gedeelde besluitvorming
 Werking met signaleringsplan
 Werking met comfortkamers en met een comfortabele afzonderingsruimte (zonder bed)
(2) Daling
 aantal afgezonderde patiënten
A en T eenheden K-diensten:
2011: 9,08 % 2011: 31%
heden: < 2% heden: < 1%
 aantal afzonderingen: 2011: 390 - 2016: 34 - 2017 tot september: 7
 aantal fixaties: 2011: 31 - 2016: 2 - 2017 tot september: 0
Conclusie:
 Binnen onveranderde doelgroepen (zonder gedwongen opname) kan sterke daling met die
benadering
 Te onderzoeken in welke mate een bepaalde daling kan bij andere doelgroepen (onder meer
met gedwongen opname)
Studieavondvrijheidsbeperkendemaatregelen
PC Caritas
JOVO “chill-outruimte”
Behandelafdeling voor jongeren van 17-23 jaar. Er is op afdeling geen klassieke afzondering
aanwezig.
 Doelstelling: jongvolwassene kan in deze ruimte tot rust komen. De ruimte is open en kan
enkel individueel gebruikt worden.
 Proces: De ruimte werd samen met de jongvolwassenen ingericht: opmaak “moodboard”,
keuze materialen-kleur-sfeer, samen met hen budget opgesteld en inkopen gedaan.
 Sfeer: zachte materialen en kleuren, natuur binnenbrengen, kunnen verduisteren,
gezellige verlichting
 Resultaat: we merken dat deze ruimte bijna dagelijks gebruikt wordt.
Studieavondvrijheidsbeperkendemaatregelen
JOVO toezichtsruimte
 Deze ruimte heeft tot doel om jongvolwassene op eigen vraag of in samenspraak met
begeleider in veiligheid te brengen
 Inrichting: Materialen zijn veilig en zacht
 Veiligheid:
o Jongvolwassene wordt gevraagd zakken leeg te maken, riem – schoenen – juwelen uit te
doen en mag eigen kledij aanhouden
o Toezicht met camera
o Wordt als separatie geregistreerd: zowel open als gesloten
 Doel: zo kort mogelijke tijd. Begeleiding gaat om het 15-30 min. Langs
 Resultaat:
o Wordt soms maanden niet gebruikt
o Hoofdzakelijk ifv verhoogd toezicht owv hoge suïcidaliteitsrisico waarbij jongvolwassene
moeilijk de gemaakte afspraken kan nakomen of op eigen vraag
Studieavondvrijheidsbeperkendemaatregelen
Rustkamer De Kaap
IN GEBRUIK SINDS 2015
DOEL: ESCALATIE VOORKOMEN – MOGELIJKHEID BIEDEN OM ZICH TERUG TE KUNNEN TREKKEN ALS MEN HET
MOEILIJK HEEFT – TOT RUST KOMEN - ONTSPANNING – RELAXATIE VOOR HET SLAPEN GAAN
 GEBRUIK RUSTKAMER: OP VRAAG VAN JONGERE ZELF EN OF OP SUGGESTIE VAN GROEPSLEIDING
 OPEN KARAKTER ( DEUR WORDT NOOIT OP SLOT GEDAAN )
 JONGERE BEPAALT ZELF TIJDSDUUR, GEBRUIK VAN CAMERA AL DAN NIET , SPELEN VAN MUZIEK, WELKE
MUZIEK, DE VERANDERING VAN KLEUREN VAN DE LEDVERLICHTING, TEMPO VAN DEZE VERANDERINGEN, OP
WELKE KLEUR DE VERLICHTING BLIJFT STAAN, WELKE LICHTSTERKTE, ,,,
 MOGELIJKHEID OM TABLET, SMARTPHONE, BOEK, STRIP, ENZ,,, MEE TE NEMEN
INFRASTRUCTUUR RUSTKAMER:
 WITTE WANDEN (VIERKANTE RUIMTE)
 LEDVERLICHTING IS INGEBOUWD IN PLAFOND EN BOVENAAN IEDERE WAND
 DE LEDVERLICHTING KOMT GOED TOT ZIJN RECHT DOOR HET GEBRUIK VAN WITTE WANDEN EN PLAFOND
 MOGELIJKHEID OM VERSCHILLENDE KLEUREN VAN DE LEDVERLICHTING TE GAAN GEBRUIKEN ( KAN BLIJVEN
STAAN OP EEN KLEUR OF GELEIDELIJK AAN VERANDEREN AFHANKELIJK VAN DE KEUZE VAN DE JONGERE )
 ZITZAK (FATBOY)
 GELUIDSBOX (INSTALLATIE STAAT IN VERPLEEGPOST → RADIO EN MOGELIJKHEID MUZIEK TE BELUISTEREN VIA
EIGEN MULTIMEDIA )
 BEDIENING VAN DE LEDVERLICHTING EN CAMERA IN DE VERPLEEGPOST
Studieavondvrijheidsbeperkendemaatregelen
“Nabijheid in time-out”
IN FASE VAN REALISATIE ( OPERATIONEEL DECEMBER 2017 )
CONCEPT:
 bieden van nabijheid van hulpverlener(s) bij gebruik van time-outruimte bij kinderen
tussen 6 en 12 jaar oud, ook bij zware acting-out
 garanderen van maximale veiligheid voor alle actoren door gebruik van een sas,
gescheiden door een glazen wand met de ruimte waarin de jongere vertoefd
 contact op maat; werken met een gesloten of open deur, het al niet aanwezig zijn van
een hulpverlener in het sas ( afhankelijk van de situatie en of de keuze van de jongere)
 participatie van de jongere staat voorop in het gebeuren
 aanbieden van alternatieven om tot rust te kunnen komen ( o,a, mogelijkheid om TV te
kijken die opgesteld staat in het sas, eigen muziek beluisteren, tablet gebruiken, enz,,,)
 Is comfortabel ingericht met zachte materialen( 2 ligbanken , zachte wanden,
rustgevende kleuren )
 daglicht door glazen dakkoepel
 kunstlicht kan gedempt worden
 verklikkersignaal in deur als jongere de open time-out verlaat (komt op GSM
groesleiding)
Studieavondvrijheidsbeperkendemaatregelen
Asster
Comfortbox
deelproject ‘naar een afzonderings – en fixatiearm beleid’
Studieavondvrijheidsbeperkendemaatregelen
Tijdens een crisisopname op De Lier 1
proberen we de patiënten verschillende
mogelijkheden aan te bieden om te
ontspannen.
Samen met de patiënten van De Lier 1
werd gekeken of een (verplaatsbare)
comfortbox hier soelaas kon bieden.
De materialen werden in overleg met
patiënten gekozen en blijken hun vruchten
af te werpen. Belangrijk in dit traject is om
patiënten actief te betrekken bij het
uitkiezen van materialen. Daarnaast is een
regelmatige evaluatie aan de orde (gelet op
de wisselende patiëntenbezetting binnen
de dienst).
Comfortroom
deelproject ‘naar een afzonderings – en fixatiearm beleid’
Studieavondvrijheidsbeperkendemaatregelen
De comfortroom staat niet enkel voor
een ruimte, een structuur maar vooral
voor intensieve en mensgerichte zorg
voor patiënten die nood hebben aan
rust en ontspanning.
De comfortroom vraagt een grote
flexibiliteit van verpleegkundigen en
begeleiders, er moet immers altijd
een evenwicht gezocht worden tussen
verantwoordelijkheid geven en
nemen, veiligheid en geborgenheid,
afstand en nabijheid, stilte en
leermoment.
De comfortroom is niet het startpunt maar wel
het visueel tastbaar eindpunt van een traject
waarin een teamcultuur/structuur verder wordt
georiënteerd en gesterkt in hun streven naar een
preventieve en mensgerichte zorg.
Werkgroep Safety First van de dienst kinder- en
jeugdpsychiatrie Spika, Asster Sint-Truiden
Logo
Zorgnet-Icuro
Leden
In functie van het eindwerk binnen de kaderopleiding van de afdelingshoofden
van Spika werd - vertrekkende van een meting van alle agressie-incidenten
tijdens een bepaalde periode binnen Spika – een actieplan uitgezet samen met
de basismedewerkers . Hieruit ontstond de werkgroep Safety First.
Dit zijn de eerste ervaringen na 4 jaar werking:
 Gedragen agressiebeleid vertrekkende vanuit de werkvloer
 Systematische opleiding (crisisontwikkelingsmodel, interventietechnieken,
signaleringsplannen, verbale interventietechnieken, tips en tricks…) van
medewerkers door medewerkers van Spika
 Inzet op directe en indirecte preventie volgens de preventiepiramide van
Johan Deklerk
 Eerste aanzet in uitwerking van een ‘comfort garden’ voor kinderen en
jongeren
Studieavondvrijheidsbeperkendemaatregelen
Tree of Hope
deelproject ‘naar een afzonderings – en fixatiearm beleid’
Studieavondvrijheidsbeperkendemaatregelen
Tijdens een crisisopname op De Lier 1 proberen we de
kwaliteiten van de patiënt op de voorgrond te brengen door
alert te zijn voor de kleine dingen die ondanks de
moeilijkheden wel lukken…
Een boom groeit maar verliest soms ook zijn bladeren. Zoals de
bladeren weer groeien aan de boom zo ook, kunnen we als
mens na een zware periode terug bloeien (of in onze kracht
staan). De takken staan voor onze individuele ervaringen, wat
elke boom en elke mens uniek maakt.
Onlangs vertelde een patiënt dat hij een briefje had met
positieve dingen geschreven door een verpleegkundige van de
Lier1. Wanneer hij het moeilijk had, las hij dit.
De verpleegkundige was dit helemaal vergeten maar zag nu
wat zoiets kleins, een briefje met een positieve boodschap, kan
betekenen.
Ze besloot om bij elk ontslag een fotokadertje met een
gepersonaliseerde boom mee te geven aan de patiënten. Op
de boom staan zijn/haar sterke kwaliteiten.
Dit geeft de kans om te kunnen terugblikken wanneer de storm
dreigt op te steken…
Alexianen Zorggroep Tienen
VERBETERPROJECT NIEUW AFZONDERINGSBELEID GEÏNSPIREERD
DOOR HET NVR MODEL VAN HAIM OMER EN DE HERSTELVISIE
ALEXIANEN ZORGGROEP TIENEN: TEAM ALGEMENE
PSYCHIATRIE/PRISMA 1
Studieavondvrijheidsbeperkendemaatregelen
Nieuw afzonderingsbeleid
Aantal afzonderingen was in 2 jaar tijd met 70% gedaald :
van 131 naar 41 aantal afzonderingen
131
85
41 39
0
20
40
60
80
100
120
140
2013 2014 2015 2016
aantal afzonderingen Prisma 1
2013
2014
2015
2016
Sint-Annendael
Veiligheid door verbindende nabijheid
Rooming-in voor naasten en één-op-één-begeleiding in een helende omgeving
Omschrijving
Binnen de acute open opname-afdeling die herstelgerichte high intensive care nastreeft bij
cliënten met een (psychotische, maniforme of angstige) crisis:
- Streeft het multidisciplinaire team één-op-één-begeleiding na
- Is er continue toegankelijkheid voor (steunende) familie (incl. overnachting)
- Richten we een deel van de afdeling meer in volgens principes van “healing environment”
Eerste resultaten proefproject (na 16 maanden): 15 cliënten, waarvan 5 incl. rooming-in
- Doorgaans meer en sneller vertrouwen bij cliënt en familie, meer gevoel van eigen regie
- Doorgaans minder vrijheidsbeperkende maatregelen en minder sedativa
- Doorgaans meer gedeelde workload met héle multidisciplinaire team én familie
- Noodzakelijke voorwaarden: minimale capaciteit tot coöperatie en verbinding door cliënt
Studieavondvrijheidsbeperkendemaatregelen
PC Gent-Sleidinge
Contact onderhouden met de patiënt
In elke situatie, ook in crisissituaties, wordt het contact met de patiënt onderhouden. Situaties
waarbij vrijheid beperking door afzondering noodzakelijk is, hebben ook een verbreking van
contact als gevolg wanneer de afzondering door een verblijf in een afzonderingskamer wordt
gerealiseerd.
Het vertrouwen van de cliënt in de hulpverlening wordt hiermee geschaad en draagt niet bij aan
behandeling. Daarnaast vraagt het herstellen van het contact (na de afzondering ) met de patiënt
veel tijd en gaat vertrouwen in de hulp verloren. Behoud van contact wordt als belangrijkste
middel gezien om de toepassing van dwangmaatregelen te voorkomen.
De keuze van de infrastructuur vormt een belangrijke bijdrage tot het kunnen onderhouden van
contact met de patiënt. Zo maakt de Unit voor Urgentiepsychiatrie met slechts 5 plaatsen en een
ruime personeelsbezetting het mogelijk om bescherming én nabijheid te bieden. Deze afdeling kan
in principe ook gepercipieerd worden als een grote afzonderingsruimte met nabijheid van
medewerkers in diezelfde ruimte.
Contact maken is een actieve aangelegenheid en volgt geen standaardprocedures, het loopt altijd
anders. De ene mens vraagt eerder grote acties of diepgaande gesprekken, bij een ander is een
ongedwongen aanwezigheid, samen in de leefruimte zijn, al voldoende om een welgekomen rust
en eventueel ook troost te geven.
Bij het verliezen van contact met de patiënt is het de hulpverlener die initiatief neemt.
Bijvoorbeeld door de patiënt aan te spreken, doch een hoofdknik ‘ ik-heb-uw-aanwezigheid-
opgemerkt ‘ kan ook al voldoende zijn om dezelfde respons ‘ ik-zie-u-ook ‘ terug te krijgen, … of
niet.
Studieavondvrijheidsbeperkendemaatregelen
Non-violent resistance
Non-Violent Resistance (NVR) is een methodiek, die wordt toegepast wanneer er sprake is van
agressief, destructief en gewelddadig gedrag van mensen. Het doel van NVR is onder andere om
een gewelddadige vicieuze cirkel te doorbreken en werkende alternatieven te geven voor
hulpeloosheid in deze situaties.
De techniek impliceert een nieuw concept van autoriteit, weg van het “ik”-model, maar legt
nadruk op het wij-gevoel. Er wordt gesproken vanuit het netwerk, weg van de strijd tussen 2
personen.
Concreet betekent dit dat het netwerk altijd op dezelfde manier op het gedrag reageert. Dit is heel
transparant voor de patiënt.
De oorsprong van NVR wordt gevonden in het gedachtengoed van Mahatma Ghandi, Martin Luther
King en Rosa Parks, die streden voor verzet zonder geweld (Geweldloos Verzet). De strategieën van
NVR zijn zo vertaald, dat deze methode voor professionals in de hulpverlening, opvoeders en hun
omgeving bijzonder geschikt is.
NVR is toepasbaar in de gezinsomgeving en (individuele) begeleidingen, maar ook in een klinische
(behandel)setting. Het doel van NVR is ouders en opvoeders ondersteuning te bieden in
bedreigende, onvoorspelbare en gewelddadige situaties en de ervaren hulploosheid te
verminderen. Daarnaast wordt er aandacht besteed aan het in kaart brengen en activeren van een
sociaal netwerk – binnen en buiten het huis – vanuit waar hulp en ondersteuning geboden kan
worden. Hierdoor kunnen spanningen in relaties tussen jongeren en hun omgeving verminderen.
Studieavondvrijheidsbeperkendemaatregelen
Trauma Informed Care
Kerngedachte bij Trauma Informed Care is dat er met de patiënt, ook de patiënt in crisis,
gewerkt wordt met de relatie tussen hulpverlener en hulpvrager. Dit vergt van de
hulpverlener het tonen van haar of zijn menselijke betrokkenheid t.a.v. de hulpvrager via
open dialoog en transparantie in de omgang. De hulpverlener geeft aan de patiënt terug
wat hij of zij percipieert van wat de patiënt overkomt of doet. Bvb. “Je maakt mij ongerust
door wat je doet, als dit zo voortgaat, gaan we niet anders kunnen dan te moeten ingrijpen
…”
De hiërarchie tussen de behandelaar en de patiënt verdwijnt in deze context. Deze
openheid naar de patiënt vermindert het wij en zij, er is immers niets achter de coulissen.
Het doel is om de patiënt voorspelbaarheid te geven : men heeft niet het gevoel dat men
aan één of andere willekeur is overgeleverd.
Dit model vergt dat men als team in zijn geheel voorspelbaar reageert op gebeurtenissen,
waardoor dit niet afhankelijk is van wie er werkt op welk moment.
Studieavondvrijheidsbeperkendemaatregelen
ZNA
Bevindingen in de queeste naar hoe om te gaan met
agressie in ZNA UKJA
Logo
Zorgnet-Icuro
Leden
Vroegsignaleringsplannen werken echt.
Goed opgeleid personeel in preventie en aanpak van afzonderingen verzekert
een daling van incidenten en een soepel verloop. Maandelijks is er een
trainingsaanbod in theorie en praktijk.
We verkiezen een brede waaier van op maat van de patiënt gemaakte
interventies met als basishouding geweldloos opvoeden.
Dekentechniek bij afzondering vermijdt kwetsuren bij personeel en patiënt, Het
maakt fixatie overbodig, Niettegenstaande er een crisiseenheid, een ForK en een
SGA afdeling is In ZNA UKJA wordt er nooit een patiënt gefixeerd, noch is er een
piek in medicatietoediening bij afzondering.
Schaalgrootte van een dienst met 170 FTE maakt 1 op 1 toezicht mogelijk in
extreme situaties.
Uitgebreide analyse geeft aanknooppunten om anders om te gaan met een
incident.
Nood aan richtlijnen infrastructurele good practices. Nood aan investeringen
hieromtrent.
Studieavondvrijheidsbeperkendemaatregelen
UZ Gent
Noodplan (surfplan)
Doelstelling: Minder escalatie, meer bewust zijn van signalen en
alternatieven
Eerste resultaten
 Meer inzicht in eigen gevoelens, gedachten gedrag
 Meer inzicht van team en ouders in kind/jongere (begrijpen
van gedrag – ondersteuning)
 Sneller kunnen ingrijpen, sneller aanreiken van alternatieven
 Het reikt taal aan, er is meer gesprek mogelijk na incidenten
 Minder escalatie – minder agressie
 Vlottere overdracht naar/en integratie thuissituatie –
school…
Studieavondvrijheidsbeperkendemaatregelen
Nieuwe autoriteit en geweldloos verzet in UZ Gent
Doelstelling: minder afzondering en meer teamsamenwerking
10 jaar geleden:
Hoge afzonderingcijfers
Straffende aanpak
Aangaan van de strijd
Gevoel van functioneren als politieagent
Heden:
Meer samenwerking: met patiënt, met context, multidisciplinair
Meer tevredenheid
Aanpassing afdelingsregels
Focus op preventie
Wijziging in programma
Agressievaardigheidstraining
(post)agressieprotocol
Supervisie en intervisie
Hogere betrokkenheid, groter aanbod vanuit het ziekenhuis (beleid, opleiding, IML, opvang)
Gezinsobservaties – 2 weken deelname door ouders aan het programma
Studieavondvrijheidsbeperkendemaatregelen
OPZ Geel
Comfortroom
Evolutie
2009: Beleid ZORG VOOR ONGEDWONGENHEID
2010: Opstart 1ste comfortroom
2012: Evaluatie op basis van registratie gebruik en kwalitatieve bevraging van patiënten en zorgverleners
 beslissing tot uitbreiding project
2017: 10 comfortrooms in gebruik
Multidisciplinaire werkgroep met vertegenwoordiging van alle doelgroepen
 uitwerking ziekenhuisbrede visie  uitwisseling goede praktijken
 opvolging implementatie  bewaken van principes / visie
 onthaal werkbezoek andere ZH  evaluatie ahv feedback gebruikers
Studieavondvrijheidsbeperkendemaatregelen
Zorgzaam loslaten
Creatieve zoektocht naar vermindering van
vrijheidsbeperking bij ouderen
Eerste resultaten
Prevalentieonderzoek (jaarlijks)
• Vrijheidsbeperkende maatregelen (bv. afzondering, bedsponden, verpleegdeken,…)
 aantal toepassingen  aandeel opgenomen ouderen met toepassing van VBM
 correcte rapportage in zorgdossier  invasiviteit van toegepaste maatregelen
• Brede waaier aan alternatieven
 aantal ingezette alternatieven
Cultuuronderzoek (tweejaarlijks)
• KENNIS omtrent VBM bij zorgverleners is significant verbeterd (73% in 2013  83% in 2015)
• ATTITUDE - Zorgverleners worden kritischer tav vrijheidsbeperkende maatregelen
• Belangrijke impact van teamfactoren en klinisch leiderschap
Studieavondvrijheidsbeperkendemaatregelen
PZ Bethaniënhuis
Seclusion area
Eerste resultaten
Van eenzame opsluiting in een prikkelarme omgeving
naar een prikkel-aangepaste omgeving in contact met de ander.
Studieavondvrijheidsbeperkendemaatregelen
KPC Genk
omgaan met VBM, iedereen betrokken?
een voorbeeld van een coherente systeembenadering om
een beter lerende ziekenhuisorganisatie te worden
Een creatieve wisselwerking doorheen de hele organisatie is mede mogelijk gemaakt door de
toevoeging van een Kwaliteitsplatform en enkele K-werkgroepen. Deze maken dwarsverbanden
doorheen de organisatie en brengen professionals en leidinggevenden themagericht samen.
De leidinggevenden zijn de kwaliteitscoördinatoren, de procesbegeleid(st)ers van één of meerdere
kwaliteitsprocessen. Vanuit een gedeelde missie, visie en uitgesproken ambities coachen en sturen zij
het proces van onderlinge interactie en besluitvorming op een taakgerichte, persoonsgerichte en
procesgerichte wijze.
Met behulp van de TGI-methodiek (de themagecentreerde interactie) en mede dankzij de
(team)coaching door een TGI opleider, worden leidinggevenden en medewerkers geïnspireerd en
gestimuleerd hun persoonlijk leiderschap te ontwikkelen. Ze leren hoe ze binnen de gezamenlijke
missie en visie, samen meer verantwoordelijkheid kunnen nemen voor de effectiviteit van het
samenwerken en het realiseren van hun gezamenlijke opdracht.
Elke leeftijdsgroepwerking beschikt over een referentiepersoon VBM. Deze 3 leefgroepbegeleid(st)ers
worden extern opgeleid. Ze zijn samen met de procesbegeleiders ook inhoudsdeskundigen,
organiseren samen de opleidingen voor preventie en omgaan met VBM voor de medewerkersgroep en
de medische staf, staan mee in voor het nabespreken van incidenten, verzorgen mee het onthaal van
nieuwe medewerkers en werken actief mee in de K-werkgroep VBM.
Voor het monitoren van de VBM zijn kritische prestatie indicatoren ontwikkeld. De resultaten als ook
de eventuele verbeteracties, worden jaarlijks in àlle geledingen van de organisatie (inclusief op de
Raad van Bestuur) toegelicht. De pdca-cyclus is hierbij uitgebreid met een reflectiefase.
Studieavondvrijheidsbeperkendemaatregelen

More Related Content

Featured

2024 State of Marketing Report – by Hubspot
2024 State of Marketing Report – by Hubspot2024 State of Marketing Report – by Hubspot
2024 State of Marketing Report – by HubspotMarius Sescu
 
Everything You Need To Know About ChatGPT
Everything You Need To Know About ChatGPTEverything You Need To Know About ChatGPT
Everything You Need To Know About ChatGPTExpeed Software
 
Product Design Trends in 2024 | Teenage Engineerings
Product Design Trends in 2024 | Teenage EngineeringsProduct Design Trends in 2024 | Teenage Engineerings
Product Design Trends in 2024 | Teenage EngineeringsPixeldarts
 
How Race, Age and Gender Shape Attitudes Towards Mental Health
How Race, Age and Gender Shape Attitudes Towards Mental HealthHow Race, Age and Gender Shape Attitudes Towards Mental Health
How Race, Age and Gender Shape Attitudes Towards Mental HealthThinkNow
 
AI Trends in Creative Operations 2024 by Artwork Flow.pdf
AI Trends in Creative Operations 2024 by Artwork Flow.pdfAI Trends in Creative Operations 2024 by Artwork Flow.pdf
AI Trends in Creative Operations 2024 by Artwork Flow.pdfmarketingartwork
 
PEPSICO Presentation to CAGNY Conference Feb 2024
PEPSICO Presentation to CAGNY Conference Feb 2024PEPSICO Presentation to CAGNY Conference Feb 2024
PEPSICO Presentation to CAGNY Conference Feb 2024Neil Kimberley
 
Content Methodology: A Best Practices Report (Webinar)
Content Methodology: A Best Practices Report (Webinar)Content Methodology: A Best Practices Report (Webinar)
Content Methodology: A Best Practices Report (Webinar)contently
 
How to Prepare For a Successful Job Search for 2024
How to Prepare For a Successful Job Search for 2024How to Prepare For a Successful Job Search for 2024
How to Prepare For a Successful Job Search for 2024Albert Qian
 
Social Media Marketing Trends 2024 // The Global Indie Insights
Social Media Marketing Trends 2024 // The Global Indie InsightsSocial Media Marketing Trends 2024 // The Global Indie Insights
Social Media Marketing Trends 2024 // The Global Indie InsightsKurio // The Social Media Age(ncy)
 
Trends In Paid Search: Navigating The Digital Landscape In 2024
Trends In Paid Search: Navigating The Digital Landscape In 2024Trends In Paid Search: Navigating The Digital Landscape In 2024
Trends In Paid Search: Navigating The Digital Landscape In 2024Search Engine Journal
 
5 Public speaking tips from TED - Visualized summary
5 Public speaking tips from TED - Visualized summary5 Public speaking tips from TED - Visualized summary
5 Public speaking tips from TED - Visualized summarySpeakerHub
 
ChatGPT and the Future of Work - Clark Boyd
ChatGPT and the Future of Work - Clark Boyd ChatGPT and the Future of Work - Clark Boyd
ChatGPT and the Future of Work - Clark Boyd Clark Boyd
 
Getting into the tech field. what next
Getting into the tech field. what next Getting into the tech field. what next
Getting into the tech field. what next Tessa Mero
 
Google's Just Not That Into You: Understanding Core Updates & Search Intent
Google's Just Not That Into You: Understanding Core Updates & Search IntentGoogle's Just Not That Into You: Understanding Core Updates & Search Intent
Google's Just Not That Into You: Understanding Core Updates & Search IntentLily Ray
 
Time Management & Productivity - Best Practices
Time Management & Productivity -  Best PracticesTime Management & Productivity -  Best Practices
Time Management & Productivity - Best PracticesVit Horky
 
The six step guide to practical project management
The six step guide to practical project managementThe six step guide to practical project management
The six step guide to practical project managementMindGenius
 
Beginners Guide to TikTok for Search - Rachel Pearson - We are Tilt __ Bright...
Beginners Guide to TikTok for Search - Rachel Pearson - We are Tilt __ Bright...Beginners Guide to TikTok for Search - Rachel Pearson - We are Tilt __ Bright...
Beginners Guide to TikTok for Search - Rachel Pearson - We are Tilt __ Bright...RachelPearson36
 

Featured (20)

2024 State of Marketing Report – by Hubspot
2024 State of Marketing Report – by Hubspot2024 State of Marketing Report – by Hubspot
2024 State of Marketing Report – by Hubspot
 
Everything You Need To Know About ChatGPT
Everything You Need To Know About ChatGPTEverything You Need To Know About ChatGPT
Everything You Need To Know About ChatGPT
 
Product Design Trends in 2024 | Teenage Engineerings
Product Design Trends in 2024 | Teenage EngineeringsProduct Design Trends in 2024 | Teenage Engineerings
Product Design Trends in 2024 | Teenage Engineerings
 
How Race, Age and Gender Shape Attitudes Towards Mental Health
How Race, Age and Gender Shape Attitudes Towards Mental HealthHow Race, Age and Gender Shape Attitudes Towards Mental Health
How Race, Age and Gender Shape Attitudes Towards Mental Health
 
AI Trends in Creative Operations 2024 by Artwork Flow.pdf
AI Trends in Creative Operations 2024 by Artwork Flow.pdfAI Trends in Creative Operations 2024 by Artwork Flow.pdf
AI Trends in Creative Operations 2024 by Artwork Flow.pdf
 
Skeleton Culture Code
Skeleton Culture CodeSkeleton Culture Code
Skeleton Culture Code
 
PEPSICO Presentation to CAGNY Conference Feb 2024
PEPSICO Presentation to CAGNY Conference Feb 2024PEPSICO Presentation to CAGNY Conference Feb 2024
PEPSICO Presentation to CAGNY Conference Feb 2024
 
Content Methodology: A Best Practices Report (Webinar)
Content Methodology: A Best Practices Report (Webinar)Content Methodology: A Best Practices Report (Webinar)
Content Methodology: A Best Practices Report (Webinar)
 
How to Prepare For a Successful Job Search for 2024
How to Prepare For a Successful Job Search for 2024How to Prepare For a Successful Job Search for 2024
How to Prepare For a Successful Job Search for 2024
 
Social Media Marketing Trends 2024 // The Global Indie Insights
Social Media Marketing Trends 2024 // The Global Indie InsightsSocial Media Marketing Trends 2024 // The Global Indie Insights
Social Media Marketing Trends 2024 // The Global Indie Insights
 
Trends In Paid Search: Navigating The Digital Landscape In 2024
Trends In Paid Search: Navigating The Digital Landscape In 2024Trends In Paid Search: Navigating The Digital Landscape In 2024
Trends In Paid Search: Navigating The Digital Landscape In 2024
 
5 Public speaking tips from TED - Visualized summary
5 Public speaking tips from TED - Visualized summary5 Public speaking tips from TED - Visualized summary
5 Public speaking tips from TED - Visualized summary
 
ChatGPT and the Future of Work - Clark Boyd
ChatGPT and the Future of Work - Clark Boyd ChatGPT and the Future of Work - Clark Boyd
ChatGPT and the Future of Work - Clark Boyd
 
Getting into the tech field. what next
Getting into the tech field. what next Getting into the tech field. what next
Getting into the tech field. what next
 
Google's Just Not That Into You: Understanding Core Updates & Search Intent
Google's Just Not That Into You: Understanding Core Updates & Search IntentGoogle's Just Not That Into You: Understanding Core Updates & Search Intent
Google's Just Not That Into You: Understanding Core Updates & Search Intent
 
How to have difficult conversations
How to have difficult conversations How to have difficult conversations
How to have difficult conversations
 
Introduction to Data Science
Introduction to Data ScienceIntroduction to Data Science
Introduction to Data Science
 
Time Management & Productivity - Best Practices
Time Management & Productivity -  Best PracticesTime Management & Productivity -  Best Practices
Time Management & Productivity - Best Practices
 
The six step guide to practical project management
The six step guide to practical project managementThe six step guide to practical project management
The six step guide to practical project management
 
Beginners Guide to TikTok for Search - Rachel Pearson - We are Tilt __ Bright...
Beginners Guide to TikTok for Search - Rachel Pearson - We are Tilt __ Bright...Beginners Guide to TikTok for Search - Rachel Pearson - We are Tilt __ Bright...
Beginners Guide to TikTok for Search - Rachel Pearson - We are Tilt __ Bright...
 

Best practices rond het toepassen vrijheidsbeperkende maatregelen

  • 3. “Het bekertje” Eerste resultaten In dialoog blijven gaan i.p.v. afspraak af te dwingen door deur te sluiten. Vb. Bekertje op de klink bij jongeren die steeds op kamer van anderen komen. Groepsleiding hoort als het bekertje valt en gaan in dialoog. Studieavondvrijheidsbeperkendemaatregelen
  • 4. Boksbal in de “schildpadruimte” als uitwijkmogelijkheid vóór de escalatie Eerste resultaten De boksbal wordt door de jongeren (lagere school) niet echt gebruikt maar het aanbod zorgt voor de- escalatie. Weten dat de boksbal ter beschikking is, dat er een alternatief is, zorgt er voor dat hij eigenlijk niet meer nodig is. Studieavondvrijheidsbeperkendemaatregelen
  • 5. Herstelgesprekken en herstelacties Eerste resultaten Na ieder incident wordt aan herstel gewerkt. De jongere heeft de keuze:  Iets doen: • Uit de herstelbox iets te maken voor de andere jongere, de medewerker met wie de relatie moet hersteld worden • Meehelpen bij het herstellen van wat kapot gemaakt werd  Gesprek: • Alleen • Bij ernstige incidenten gebeurt de voorbereiding met de medewerker en de jongere door het diensthoofd. Studieavondvrijheidsbeperkendemaatregelen
  • 6. Analyse van incidenten Eerste resultaten Na een incident wordt tijdens het overleg met de arts en de betrokken medewerkers de situatie geanalyseerd. Er wordt gezocht naar oplossingen om in gelijkaardige situaties in de toekomst een dwangmaatregel te vermijden. Hiervoor wordt het crisis ontwikkelingsmodel gehanteerd, waarbij gekeken wordt wat in elke fase anders zou kunnen lopen om de escalatie te vermijden. Studieavondvrijheidsbeperkendemaatregelen
  • 8. Kwalitatief onderzoek naar de ervaring van patiënten en verpleegkundigen bij de verpleegkundige begeleiding bij zelfverwondend gedrag B. Debyser, E. Deproost, J, Callens, S. Verhaeghe – samenwerking Kliniek St-Jozef Pittem en Universitair Centrum voor Verpleegkunde en Vroedkunde UGent  Een centraal thema bleek het ervaren van begrip of onbegrip.  Zelfverwondend gedrag wordt bestendigd en versterkt bij een onpersoonlijke bejegening, een gebrek aan steun, een devaluerende houding, het niet betrekken van de patiënt en hem/haar geen controle geven, het hanteren van beperkende maatregelen.  Er ontstaat ruimte voor herstel als de persoon aandacht krijgt, actief betrokken wordt, controle behoudt. Ook als de zelfverwonding bespreekbaar gemaakt wordt om de betekenis ervan te exploreren.  Door een steunende en luisterende benadering ervaren de personen zich beter begrepen in hun gevoelens van ontreddering, wanhoop, eenzaamheid, schaamte, … en ontstaat er verbondenheid en een perspectief van hoop. Studieavondvrijheidsbeperkendemaatregelen
  • 9. Kwalitatief onderzoek naar de beleving van patiënten en verpleegkundigen met betrekking tot beperkende maatregelen bij zelfverwondend gedrag (deel 2)  Ambivalentie vormt een centraal thema  Strikte opvolging, controle op en afgeven van gevaarlijke voorwerpen of mesjes, time out, afzondering kunnen soms geruststellend werken en een kans bieden om tot rust te komen. Anderzijds kunnen die maatregelen als belemmerend en onderdrukkend ervaren worden, waardoor er extra spanning ontstaat. Het helpt hen niet om om te gaan met de drang tot zelfverwonding, het heeft een ontkrachtend effect. Een beperkende aanpak geeft patiënten het gevoel er alleen voor te staan en kunnen een hypotheek leggen op de vertrouwensrelatie met de hulpverleners.  Voor zowel patiënten als verpleegkundigen zijn essentieel: present zijn, authenticiteit en rust uitstralen, volhoudend zijn in het contact, ondersteuning bieden en/of samen iets doen, gedifferentieerde en geïndividualiseerde aanpak.  Verpleegkundigen dienen voorts signalen voorafgaand aan het zelfverwondend gedrag op te merken.  Een volgehouden “warme” basishouding gekoppeld aan het werken met vroege signalen en het bespreken van de zelfverwonding achteraf helpen de innerlijke strijd en de ambivalentie te reduceren en faciliteren het moeizame proces om de drang te controleren. Beschermende reflexen en beperkende maatregelen daarentegen versterken de ambivalentie en houden de zelfverwondingscyclus in stand. Studieavondvrijheidsbeperkendemaatregelen
  • 10. Implementatie van een herstelondersteunend veiligheidsbeleid bij risicogedrag (2011 – heden) (1) Cultuur in volle ontwikkeling  Presentie, afgestemde intensieve zorg, preventieve de-escalerende communicatie  Positive risk taking en gedeelde besluitvorming  Werking met signaleringsplan  Werking met comfortkamers en met een comfortabele afzonderingsruimte (zonder bed) (2) Daling  aantal afgezonderde patiënten A en T eenheden K-diensten: 2011: 9,08 % 2011: 31% heden: < 2% heden: < 1%  aantal afzonderingen: 2011: 390 - 2016: 34 - 2017 tot september: 7  aantal fixaties: 2011: 31 - 2016: 2 - 2017 tot september: 0 Conclusie:  Binnen onveranderde doelgroepen (zonder gedwongen opname) kan sterke daling met die benadering  Te onderzoeken in welke mate een bepaalde daling kan bij andere doelgroepen (onder meer met gedwongen opname) Studieavondvrijheidsbeperkendemaatregelen
  • 12. JOVO “chill-outruimte” Behandelafdeling voor jongeren van 17-23 jaar. Er is op afdeling geen klassieke afzondering aanwezig.  Doelstelling: jongvolwassene kan in deze ruimte tot rust komen. De ruimte is open en kan enkel individueel gebruikt worden.  Proces: De ruimte werd samen met de jongvolwassenen ingericht: opmaak “moodboard”, keuze materialen-kleur-sfeer, samen met hen budget opgesteld en inkopen gedaan.  Sfeer: zachte materialen en kleuren, natuur binnenbrengen, kunnen verduisteren, gezellige verlichting  Resultaat: we merken dat deze ruimte bijna dagelijks gebruikt wordt. Studieavondvrijheidsbeperkendemaatregelen
  • 13. JOVO toezichtsruimte  Deze ruimte heeft tot doel om jongvolwassene op eigen vraag of in samenspraak met begeleider in veiligheid te brengen  Inrichting: Materialen zijn veilig en zacht  Veiligheid: o Jongvolwassene wordt gevraagd zakken leeg te maken, riem – schoenen – juwelen uit te doen en mag eigen kledij aanhouden o Toezicht met camera o Wordt als separatie geregistreerd: zowel open als gesloten  Doel: zo kort mogelijke tijd. Begeleiding gaat om het 15-30 min. Langs  Resultaat: o Wordt soms maanden niet gebruikt o Hoofdzakelijk ifv verhoogd toezicht owv hoge suïcidaliteitsrisico waarbij jongvolwassene moeilijk de gemaakte afspraken kan nakomen of op eigen vraag Studieavondvrijheidsbeperkendemaatregelen
  • 14. Rustkamer De Kaap IN GEBRUIK SINDS 2015 DOEL: ESCALATIE VOORKOMEN – MOGELIJKHEID BIEDEN OM ZICH TERUG TE KUNNEN TREKKEN ALS MEN HET MOEILIJK HEEFT – TOT RUST KOMEN - ONTSPANNING – RELAXATIE VOOR HET SLAPEN GAAN  GEBRUIK RUSTKAMER: OP VRAAG VAN JONGERE ZELF EN OF OP SUGGESTIE VAN GROEPSLEIDING  OPEN KARAKTER ( DEUR WORDT NOOIT OP SLOT GEDAAN )  JONGERE BEPAALT ZELF TIJDSDUUR, GEBRUIK VAN CAMERA AL DAN NIET , SPELEN VAN MUZIEK, WELKE MUZIEK, DE VERANDERING VAN KLEUREN VAN DE LEDVERLICHTING, TEMPO VAN DEZE VERANDERINGEN, OP WELKE KLEUR DE VERLICHTING BLIJFT STAAN, WELKE LICHTSTERKTE, ,,,  MOGELIJKHEID OM TABLET, SMARTPHONE, BOEK, STRIP, ENZ,,, MEE TE NEMEN INFRASTRUCTUUR RUSTKAMER:  WITTE WANDEN (VIERKANTE RUIMTE)  LEDVERLICHTING IS INGEBOUWD IN PLAFOND EN BOVENAAN IEDERE WAND  DE LEDVERLICHTING KOMT GOED TOT ZIJN RECHT DOOR HET GEBRUIK VAN WITTE WANDEN EN PLAFOND  MOGELIJKHEID OM VERSCHILLENDE KLEUREN VAN DE LEDVERLICHTING TE GAAN GEBRUIKEN ( KAN BLIJVEN STAAN OP EEN KLEUR OF GELEIDELIJK AAN VERANDEREN AFHANKELIJK VAN DE KEUZE VAN DE JONGERE )  ZITZAK (FATBOY)  GELUIDSBOX (INSTALLATIE STAAT IN VERPLEEGPOST → RADIO EN MOGELIJKHEID MUZIEK TE BELUISTEREN VIA EIGEN MULTIMEDIA )  BEDIENING VAN DE LEDVERLICHTING EN CAMERA IN DE VERPLEEGPOST Studieavondvrijheidsbeperkendemaatregelen
  • 15. “Nabijheid in time-out” IN FASE VAN REALISATIE ( OPERATIONEEL DECEMBER 2017 ) CONCEPT:  bieden van nabijheid van hulpverlener(s) bij gebruik van time-outruimte bij kinderen tussen 6 en 12 jaar oud, ook bij zware acting-out  garanderen van maximale veiligheid voor alle actoren door gebruik van een sas, gescheiden door een glazen wand met de ruimte waarin de jongere vertoefd  contact op maat; werken met een gesloten of open deur, het al niet aanwezig zijn van een hulpverlener in het sas ( afhankelijk van de situatie en of de keuze van de jongere)  participatie van de jongere staat voorop in het gebeuren  aanbieden van alternatieven om tot rust te kunnen komen ( o,a, mogelijkheid om TV te kijken die opgesteld staat in het sas, eigen muziek beluisteren, tablet gebruiken, enz,,,)  Is comfortabel ingericht met zachte materialen( 2 ligbanken , zachte wanden, rustgevende kleuren )  daglicht door glazen dakkoepel  kunstlicht kan gedempt worden  verklikkersignaal in deur als jongere de open time-out verlaat (komt op GSM groesleiding) Studieavondvrijheidsbeperkendemaatregelen
  • 17. Comfortbox deelproject ‘naar een afzonderings – en fixatiearm beleid’ Studieavondvrijheidsbeperkendemaatregelen Tijdens een crisisopname op De Lier 1 proberen we de patiënten verschillende mogelijkheden aan te bieden om te ontspannen. Samen met de patiënten van De Lier 1 werd gekeken of een (verplaatsbare) comfortbox hier soelaas kon bieden. De materialen werden in overleg met patiënten gekozen en blijken hun vruchten af te werpen. Belangrijk in dit traject is om patiënten actief te betrekken bij het uitkiezen van materialen. Daarnaast is een regelmatige evaluatie aan de orde (gelet op de wisselende patiëntenbezetting binnen de dienst).
  • 18. Comfortroom deelproject ‘naar een afzonderings – en fixatiearm beleid’ Studieavondvrijheidsbeperkendemaatregelen De comfortroom staat niet enkel voor een ruimte, een structuur maar vooral voor intensieve en mensgerichte zorg voor patiënten die nood hebben aan rust en ontspanning. De comfortroom vraagt een grote flexibiliteit van verpleegkundigen en begeleiders, er moet immers altijd een evenwicht gezocht worden tussen verantwoordelijkheid geven en nemen, veiligheid en geborgenheid, afstand en nabijheid, stilte en leermoment. De comfortroom is niet het startpunt maar wel het visueel tastbaar eindpunt van een traject waarin een teamcultuur/structuur verder wordt georiënteerd en gesterkt in hun streven naar een preventieve en mensgerichte zorg.
  • 19. Werkgroep Safety First van de dienst kinder- en jeugdpsychiatrie Spika, Asster Sint-Truiden Logo Zorgnet-Icuro Leden In functie van het eindwerk binnen de kaderopleiding van de afdelingshoofden van Spika werd - vertrekkende van een meting van alle agressie-incidenten tijdens een bepaalde periode binnen Spika – een actieplan uitgezet samen met de basismedewerkers . Hieruit ontstond de werkgroep Safety First. Dit zijn de eerste ervaringen na 4 jaar werking:  Gedragen agressiebeleid vertrekkende vanuit de werkvloer  Systematische opleiding (crisisontwikkelingsmodel, interventietechnieken, signaleringsplannen, verbale interventietechnieken, tips en tricks…) van medewerkers door medewerkers van Spika  Inzet op directe en indirecte preventie volgens de preventiepiramide van Johan Deklerk  Eerste aanzet in uitwerking van een ‘comfort garden’ voor kinderen en jongeren Studieavondvrijheidsbeperkendemaatregelen
  • 20. Tree of Hope deelproject ‘naar een afzonderings – en fixatiearm beleid’ Studieavondvrijheidsbeperkendemaatregelen Tijdens een crisisopname op De Lier 1 proberen we de kwaliteiten van de patiënt op de voorgrond te brengen door alert te zijn voor de kleine dingen die ondanks de moeilijkheden wel lukken… Een boom groeit maar verliest soms ook zijn bladeren. Zoals de bladeren weer groeien aan de boom zo ook, kunnen we als mens na een zware periode terug bloeien (of in onze kracht staan). De takken staan voor onze individuele ervaringen, wat elke boom en elke mens uniek maakt. Onlangs vertelde een patiënt dat hij een briefje had met positieve dingen geschreven door een verpleegkundige van de Lier1. Wanneer hij het moeilijk had, las hij dit. De verpleegkundige was dit helemaal vergeten maar zag nu wat zoiets kleins, een briefje met een positieve boodschap, kan betekenen. Ze besloot om bij elk ontslag een fotokadertje met een gepersonaliseerde boom mee te geven aan de patiënten. Op de boom staan zijn/haar sterke kwaliteiten. Dit geeft de kans om te kunnen terugblikken wanneer de storm dreigt op te steken…
  • 22. VERBETERPROJECT NIEUW AFZONDERINGSBELEID GEÏNSPIREERD DOOR HET NVR MODEL VAN HAIM OMER EN DE HERSTELVISIE ALEXIANEN ZORGGROEP TIENEN: TEAM ALGEMENE PSYCHIATRIE/PRISMA 1 Studieavondvrijheidsbeperkendemaatregelen Nieuw afzonderingsbeleid Aantal afzonderingen was in 2 jaar tijd met 70% gedaald : van 131 naar 41 aantal afzonderingen 131 85 41 39 0 20 40 60 80 100 120 140 2013 2014 2015 2016 aantal afzonderingen Prisma 1 2013 2014 2015 2016
  • 24. Veiligheid door verbindende nabijheid Rooming-in voor naasten en één-op-één-begeleiding in een helende omgeving Omschrijving Binnen de acute open opname-afdeling die herstelgerichte high intensive care nastreeft bij cliënten met een (psychotische, maniforme of angstige) crisis: - Streeft het multidisciplinaire team één-op-één-begeleiding na - Is er continue toegankelijkheid voor (steunende) familie (incl. overnachting) - Richten we een deel van de afdeling meer in volgens principes van “healing environment” Eerste resultaten proefproject (na 16 maanden): 15 cliënten, waarvan 5 incl. rooming-in - Doorgaans meer en sneller vertrouwen bij cliënt en familie, meer gevoel van eigen regie - Doorgaans minder vrijheidsbeperkende maatregelen en minder sedativa - Doorgaans meer gedeelde workload met héle multidisciplinaire team én familie - Noodzakelijke voorwaarden: minimale capaciteit tot coöperatie en verbinding door cliënt Studieavondvrijheidsbeperkendemaatregelen
  • 26. Contact onderhouden met de patiënt In elke situatie, ook in crisissituaties, wordt het contact met de patiënt onderhouden. Situaties waarbij vrijheid beperking door afzondering noodzakelijk is, hebben ook een verbreking van contact als gevolg wanneer de afzondering door een verblijf in een afzonderingskamer wordt gerealiseerd. Het vertrouwen van de cliënt in de hulpverlening wordt hiermee geschaad en draagt niet bij aan behandeling. Daarnaast vraagt het herstellen van het contact (na de afzondering ) met de patiënt veel tijd en gaat vertrouwen in de hulp verloren. Behoud van contact wordt als belangrijkste middel gezien om de toepassing van dwangmaatregelen te voorkomen. De keuze van de infrastructuur vormt een belangrijke bijdrage tot het kunnen onderhouden van contact met de patiënt. Zo maakt de Unit voor Urgentiepsychiatrie met slechts 5 plaatsen en een ruime personeelsbezetting het mogelijk om bescherming én nabijheid te bieden. Deze afdeling kan in principe ook gepercipieerd worden als een grote afzonderingsruimte met nabijheid van medewerkers in diezelfde ruimte. Contact maken is een actieve aangelegenheid en volgt geen standaardprocedures, het loopt altijd anders. De ene mens vraagt eerder grote acties of diepgaande gesprekken, bij een ander is een ongedwongen aanwezigheid, samen in de leefruimte zijn, al voldoende om een welgekomen rust en eventueel ook troost te geven. Bij het verliezen van contact met de patiënt is het de hulpverlener die initiatief neemt. Bijvoorbeeld door de patiënt aan te spreken, doch een hoofdknik ‘ ik-heb-uw-aanwezigheid- opgemerkt ‘ kan ook al voldoende zijn om dezelfde respons ‘ ik-zie-u-ook ‘ terug te krijgen, … of niet. Studieavondvrijheidsbeperkendemaatregelen
  • 27. Non-violent resistance Non-Violent Resistance (NVR) is een methodiek, die wordt toegepast wanneer er sprake is van agressief, destructief en gewelddadig gedrag van mensen. Het doel van NVR is onder andere om een gewelddadige vicieuze cirkel te doorbreken en werkende alternatieven te geven voor hulpeloosheid in deze situaties. De techniek impliceert een nieuw concept van autoriteit, weg van het “ik”-model, maar legt nadruk op het wij-gevoel. Er wordt gesproken vanuit het netwerk, weg van de strijd tussen 2 personen. Concreet betekent dit dat het netwerk altijd op dezelfde manier op het gedrag reageert. Dit is heel transparant voor de patiënt. De oorsprong van NVR wordt gevonden in het gedachtengoed van Mahatma Ghandi, Martin Luther King en Rosa Parks, die streden voor verzet zonder geweld (Geweldloos Verzet). De strategieën van NVR zijn zo vertaald, dat deze methode voor professionals in de hulpverlening, opvoeders en hun omgeving bijzonder geschikt is. NVR is toepasbaar in de gezinsomgeving en (individuele) begeleidingen, maar ook in een klinische (behandel)setting. Het doel van NVR is ouders en opvoeders ondersteuning te bieden in bedreigende, onvoorspelbare en gewelddadige situaties en de ervaren hulploosheid te verminderen. Daarnaast wordt er aandacht besteed aan het in kaart brengen en activeren van een sociaal netwerk – binnen en buiten het huis – vanuit waar hulp en ondersteuning geboden kan worden. Hierdoor kunnen spanningen in relaties tussen jongeren en hun omgeving verminderen. Studieavondvrijheidsbeperkendemaatregelen
  • 28. Trauma Informed Care Kerngedachte bij Trauma Informed Care is dat er met de patiënt, ook de patiënt in crisis, gewerkt wordt met de relatie tussen hulpverlener en hulpvrager. Dit vergt van de hulpverlener het tonen van haar of zijn menselijke betrokkenheid t.a.v. de hulpvrager via open dialoog en transparantie in de omgang. De hulpverlener geeft aan de patiënt terug wat hij of zij percipieert van wat de patiënt overkomt of doet. Bvb. “Je maakt mij ongerust door wat je doet, als dit zo voortgaat, gaan we niet anders kunnen dan te moeten ingrijpen …” De hiërarchie tussen de behandelaar en de patiënt verdwijnt in deze context. Deze openheid naar de patiënt vermindert het wij en zij, er is immers niets achter de coulissen. Het doel is om de patiënt voorspelbaarheid te geven : men heeft niet het gevoel dat men aan één of andere willekeur is overgeleverd. Dit model vergt dat men als team in zijn geheel voorspelbaar reageert op gebeurtenissen, waardoor dit niet afhankelijk is van wie er werkt op welk moment. Studieavondvrijheidsbeperkendemaatregelen
  • 29. ZNA
  • 30. Bevindingen in de queeste naar hoe om te gaan met agressie in ZNA UKJA Logo Zorgnet-Icuro Leden Vroegsignaleringsplannen werken echt. Goed opgeleid personeel in preventie en aanpak van afzonderingen verzekert een daling van incidenten en een soepel verloop. Maandelijks is er een trainingsaanbod in theorie en praktijk. We verkiezen een brede waaier van op maat van de patiënt gemaakte interventies met als basishouding geweldloos opvoeden. Dekentechniek bij afzondering vermijdt kwetsuren bij personeel en patiënt, Het maakt fixatie overbodig, Niettegenstaande er een crisiseenheid, een ForK en een SGA afdeling is In ZNA UKJA wordt er nooit een patiënt gefixeerd, noch is er een piek in medicatietoediening bij afzondering. Schaalgrootte van een dienst met 170 FTE maakt 1 op 1 toezicht mogelijk in extreme situaties. Uitgebreide analyse geeft aanknooppunten om anders om te gaan met een incident. Nood aan richtlijnen infrastructurele good practices. Nood aan investeringen hieromtrent. Studieavondvrijheidsbeperkendemaatregelen
  • 32. Noodplan (surfplan) Doelstelling: Minder escalatie, meer bewust zijn van signalen en alternatieven Eerste resultaten  Meer inzicht in eigen gevoelens, gedachten gedrag  Meer inzicht van team en ouders in kind/jongere (begrijpen van gedrag – ondersteuning)  Sneller kunnen ingrijpen, sneller aanreiken van alternatieven  Het reikt taal aan, er is meer gesprek mogelijk na incidenten  Minder escalatie – minder agressie  Vlottere overdracht naar/en integratie thuissituatie – school… Studieavondvrijheidsbeperkendemaatregelen
  • 33. Nieuwe autoriteit en geweldloos verzet in UZ Gent Doelstelling: minder afzondering en meer teamsamenwerking 10 jaar geleden: Hoge afzonderingcijfers Straffende aanpak Aangaan van de strijd Gevoel van functioneren als politieagent Heden: Meer samenwerking: met patiënt, met context, multidisciplinair Meer tevredenheid Aanpassing afdelingsregels Focus op preventie Wijziging in programma Agressievaardigheidstraining (post)agressieprotocol Supervisie en intervisie Hogere betrokkenheid, groter aanbod vanuit het ziekenhuis (beleid, opleiding, IML, opvang) Gezinsobservaties – 2 weken deelname door ouders aan het programma Studieavondvrijheidsbeperkendemaatregelen
  • 35. Comfortroom Evolutie 2009: Beleid ZORG VOOR ONGEDWONGENHEID 2010: Opstart 1ste comfortroom 2012: Evaluatie op basis van registratie gebruik en kwalitatieve bevraging van patiënten en zorgverleners  beslissing tot uitbreiding project 2017: 10 comfortrooms in gebruik Multidisciplinaire werkgroep met vertegenwoordiging van alle doelgroepen  uitwerking ziekenhuisbrede visie  uitwisseling goede praktijken  opvolging implementatie  bewaken van principes / visie  onthaal werkbezoek andere ZH  evaluatie ahv feedback gebruikers Studieavondvrijheidsbeperkendemaatregelen
  • 36. Zorgzaam loslaten Creatieve zoektocht naar vermindering van vrijheidsbeperking bij ouderen Eerste resultaten Prevalentieonderzoek (jaarlijks) • Vrijheidsbeperkende maatregelen (bv. afzondering, bedsponden, verpleegdeken,…)  aantal toepassingen  aandeel opgenomen ouderen met toepassing van VBM  correcte rapportage in zorgdossier  invasiviteit van toegepaste maatregelen • Brede waaier aan alternatieven  aantal ingezette alternatieven Cultuuronderzoek (tweejaarlijks) • KENNIS omtrent VBM bij zorgverleners is significant verbeterd (73% in 2013  83% in 2015) • ATTITUDE - Zorgverleners worden kritischer tav vrijheidsbeperkende maatregelen • Belangrijke impact van teamfactoren en klinisch leiderschap Studieavondvrijheidsbeperkendemaatregelen
  • 38. Seclusion area Eerste resultaten Van eenzame opsluiting in een prikkelarme omgeving naar een prikkel-aangepaste omgeving in contact met de ander. Studieavondvrijheidsbeperkendemaatregelen
  • 40. omgaan met VBM, iedereen betrokken? een voorbeeld van een coherente systeembenadering om een beter lerende ziekenhuisorganisatie te worden Een creatieve wisselwerking doorheen de hele organisatie is mede mogelijk gemaakt door de toevoeging van een Kwaliteitsplatform en enkele K-werkgroepen. Deze maken dwarsverbanden doorheen de organisatie en brengen professionals en leidinggevenden themagericht samen. De leidinggevenden zijn de kwaliteitscoördinatoren, de procesbegeleid(st)ers van één of meerdere kwaliteitsprocessen. Vanuit een gedeelde missie, visie en uitgesproken ambities coachen en sturen zij het proces van onderlinge interactie en besluitvorming op een taakgerichte, persoonsgerichte en procesgerichte wijze. Met behulp van de TGI-methodiek (de themagecentreerde interactie) en mede dankzij de (team)coaching door een TGI opleider, worden leidinggevenden en medewerkers geïnspireerd en gestimuleerd hun persoonlijk leiderschap te ontwikkelen. Ze leren hoe ze binnen de gezamenlijke missie en visie, samen meer verantwoordelijkheid kunnen nemen voor de effectiviteit van het samenwerken en het realiseren van hun gezamenlijke opdracht. Elke leeftijdsgroepwerking beschikt over een referentiepersoon VBM. Deze 3 leefgroepbegeleid(st)ers worden extern opgeleid. Ze zijn samen met de procesbegeleiders ook inhoudsdeskundigen, organiseren samen de opleidingen voor preventie en omgaan met VBM voor de medewerkersgroep en de medische staf, staan mee in voor het nabespreken van incidenten, verzorgen mee het onthaal van nieuwe medewerkers en werken actief mee in de K-werkgroep VBM. Voor het monitoren van de VBM zijn kritische prestatie indicatoren ontwikkeld. De resultaten als ook de eventuele verbeteracties, worden jaarlijks in àlle geledingen van de organisatie (inclusief op de Raad van Bestuur) toegelicht. De pdca-cyclus is hierbij uitgebreid met een reflectiefase. Studieavondvrijheidsbeperkendemaatregelen