Op 2 oktober 2017 organiseren Zorgnet - Icuro en de Vlaamse Vereninging voor Psychiatrie een studieavond over de toepassing van vrijheidsbeperkende maatregelen in Geestelijke gezondheidszorg. Tijdens deze studieavond werden een aantal best practices mbt verbetertrajecten rond de toepassing van vrijheidsbeperkende maatregelen getoond.
3. “Het bekertje”
Eerste resultaten
In dialoog blijven gaan i.p.v. afspraak af
te dwingen door deur te sluiten.
Vb. Bekertje op de klink bij jongeren die
steeds op kamer van anderen komen.
Groepsleiding hoort als het bekertje valt
en gaan in dialoog.
Studieavondvrijheidsbeperkendemaatregelen
4. Boksbal in de “schildpadruimte” als
uitwijkmogelijkheid vóór de escalatie
Eerste resultaten
De boksbal wordt door de jongeren
(lagere school) niet echt gebruikt
maar het aanbod zorgt voor de-
escalatie.
Weten dat de boksbal ter
beschikking is, dat er een
alternatief is, zorgt er voor dat hij
eigenlijk niet meer nodig is.
Studieavondvrijheidsbeperkendemaatregelen
5. Herstelgesprekken en herstelacties
Eerste resultaten
Na ieder incident wordt aan herstel gewerkt.
De jongere heeft de keuze:
Iets doen:
• Uit de herstelbox iets te maken voor
de andere jongere, de medewerker
met wie de relatie moet hersteld
worden
• Meehelpen bij het herstellen van wat
kapot gemaakt werd
Gesprek:
• Alleen
• Bij ernstige incidenten gebeurt de
voorbereiding met de medewerker en
de jongere door het diensthoofd.
Studieavondvrijheidsbeperkendemaatregelen
6. Analyse van incidenten
Eerste resultaten
Na een incident wordt tijdens het overleg met de arts en de
betrokken medewerkers de situatie geanalyseerd.
Er wordt gezocht naar oplossingen om in gelijkaardige situaties
in de toekomst een dwangmaatregel te vermijden.
Hiervoor wordt het crisis ontwikkelingsmodel gehanteerd,
waarbij gekeken wordt wat in elke fase anders zou kunnen lopen
om de escalatie te vermijden.
Studieavondvrijheidsbeperkendemaatregelen
8. Kwalitatief onderzoek naar de ervaring van patiënten en verpleegkundigen bij
de verpleegkundige begeleiding bij zelfverwondend gedrag
B. Debyser, E. Deproost, J, Callens, S. Verhaeghe – samenwerking Kliniek St-Jozef Pittem en
Universitair Centrum voor Verpleegkunde en Vroedkunde UGent
Een centraal thema bleek het ervaren van begrip of onbegrip.
Zelfverwondend gedrag wordt bestendigd en versterkt bij een onpersoonlijke
bejegening, een gebrek aan steun, een devaluerende houding, het niet betrekken van
de patiënt en hem/haar geen controle geven, het hanteren van beperkende
maatregelen.
Er ontstaat ruimte voor herstel als de persoon aandacht krijgt, actief betrokken wordt,
controle behoudt. Ook als de zelfverwonding bespreekbaar gemaakt wordt om de
betekenis ervan te exploreren.
Door een steunende en luisterende benadering ervaren de personen zich beter
begrepen in hun gevoelens van ontreddering, wanhoop, eenzaamheid, schaamte, … en
ontstaat er verbondenheid en een perspectief van hoop.
Studieavondvrijheidsbeperkendemaatregelen
9. Kwalitatief onderzoek naar de beleving van patiënten en verpleegkundigen met
betrekking tot beperkende maatregelen bij zelfverwondend gedrag (deel 2)
Ambivalentie vormt een centraal thema
Strikte opvolging, controle op en afgeven van gevaarlijke voorwerpen of mesjes, time out,
afzondering kunnen soms geruststellend werken en een kans bieden om tot rust te komen.
Anderzijds kunnen die maatregelen als belemmerend en onderdrukkend ervaren worden,
waardoor er extra spanning ontstaat. Het helpt hen niet om om te gaan met de drang tot
zelfverwonding, het heeft een ontkrachtend effect. Een beperkende aanpak geeft
patiënten het gevoel er alleen voor te staan en kunnen een hypotheek leggen op de
vertrouwensrelatie met de hulpverleners.
Voor zowel patiënten als verpleegkundigen zijn essentieel: present zijn, authenticiteit en
rust uitstralen, volhoudend zijn in het contact, ondersteuning bieden en/of samen iets
doen, gedifferentieerde en geïndividualiseerde aanpak.
Verpleegkundigen dienen voorts signalen voorafgaand aan het zelfverwondend gedrag op
te merken.
Een volgehouden “warme” basishouding gekoppeld aan het werken met vroege signalen
en het bespreken van de zelfverwonding achteraf helpen de innerlijke strijd en de
ambivalentie te reduceren en faciliteren het moeizame proces om de drang te controleren.
Beschermende reflexen en beperkende maatregelen daarentegen versterken de
ambivalentie en houden de zelfverwondingscyclus in stand.
Studieavondvrijheidsbeperkendemaatregelen
10. Implementatie van een herstelondersteunend veiligheidsbeleid
bij risicogedrag (2011 – heden)
(1) Cultuur in volle ontwikkeling
Presentie, afgestemde intensieve zorg, preventieve de-escalerende communicatie
Positive risk taking en gedeelde besluitvorming
Werking met signaleringsplan
Werking met comfortkamers en met een comfortabele afzonderingsruimte (zonder bed)
(2) Daling
aantal afgezonderde patiënten
A en T eenheden K-diensten:
2011: 9,08 % 2011: 31%
heden: < 2% heden: < 1%
aantal afzonderingen: 2011: 390 - 2016: 34 - 2017 tot september: 7
aantal fixaties: 2011: 31 - 2016: 2 - 2017 tot september: 0
Conclusie:
Binnen onveranderde doelgroepen (zonder gedwongen opname) kan sterke daling met die
benadering
Te onderzoeken in welke mate een bepaalde daling kan bij andere doelgroepen (onder meer
met gedwongen opname)
Studieavondvrijheidsbeperkendemaatregelen
12. JOVO “chill-outruimte”
Behandelafdeling voor jongeren van 17-23 jaar. Er is op afdeling geen klassieke afzondering
aanwezig.
Doelstelling: jongvolwassene kan in deze ruimte tot rust komen. De ruimte is open en kan
enkel individueel gebruikt worden.
Proces: De ruimte werd samen met de jongvolwassenen ingericht: opmaak “moodboard”,
keuze materialen-kleur-sfeer, samen met hen budget opgesteld en inkopen gedaan.
Sfeer: zachte materialen en kleuren, natuur binnenbrengen, kunnen verduisteren,
gezellige verlichting
Resultaat: we merken dat deze ruimte bijna dagelijks gebruikt wordt.
Studieavondvrijheidsbeperkendemaatregelen
13. JOVO toezichtsruimte
Deze ruimte heeft tot doel om jongvolwassene op eigen vraag of in samenspraak met
begeleider in veiligheid te brengen
Inrichting: Materialen zijn veilig en zacht
Veiligheid:
o Jongvolwassene wordt gevraagd zakken leeg te maken, riem – schoenen – juwelen uit te
doen en mag eigen kledij aanhouden
o Toezicht met camera
o Wordt als separatie geregistreerd: zowel open als gesloten
Doel: zo kort mogelijke tijd. Begeleiding gaat om het 15-30 min. Langs
Resultaat:
o Wordt soms maanden niet gebruikt
o Hoofdzakelijk ifv verhoogd toezicht owv hoge suïcidaliteitsrisico waarbij jongvolwassene
moeilijk de gemaakte afspraken kan nakomen of op eigen vraag
Studieavondvrijheidsbeperkendemaatregelen
14. Rustkamer De Kaap
IN GEBRUIK SINDS 2015
DOEL: ESCALATIE VOORKOMEN – MOGELIJKHEID BIEDEN OM ZICH TERUG TE KUNNEN TREKKEN ALS MEN HET
MOEILIJK HEEFT – TOT RUST KOMEN - ONTSPANNING – RELAXATIE VOOR HET SLAPEN GAAN
GEBRUIK RUSTKAMER: OP VRAAG VAN JONGERE ZELF EN OF OP SUGGESTIE VAN GROEPSLEIDING
OPEN KARAKTER ( DEUR WORDT NOOIT OP SLOT GEDAAN )
JONGERE BEPAALT ZELF TIJDSDUUR, GEBRUIK VAN CAMERA AL DAN NIET , SPELEN VAN MUZIEK, WELKE
MUZIEK, DE VERANDERING VAN KLEUREN VAN DE LEDVERLICHTING, TEMPO VAN DEZE VERANDERINGEN, OP
WELKE KLEUR DE VERLICHTING BLIJFT STAAN, WELKE LICHTSTERKTE, ,,,
MOGELIJKHEID OM TABLET, SMARTPHONE, BOEK, STRIP, ENZ,,, MEE TE NEMEN
INFRASTRUCTUUR RUSTKAMER:
WITTE WANDEN (VIERKANTE RUIMTE)
LEDVERLICHTING IS INGEBOUWD IN PLAFOND EN BOVENAAN IEDERE WAND
DE LEDVERLICHTING KOMT GOED TOT ZIJN RECHT DOOR HET GEBRUIK VAN WITTE WANDEN EN PLAFOND
MOGELIJKHEID OM VERSCHILLENDE KLEUREN VAN DE LEDVERLICHTING TE GAAN GEBRUIKEN ( KAN BLIJVEN
STAAN OP EEN KLEUR OF GELEIDELIJK AAN VERANDEREN AFHANKELIJK VAN DE KEUZE VAN DE JONGERE )
ZITZAK (FATBOY)
GELUIDSBOX (INSTALLATIE STAAT IN VERPLEEGPOST → RADIO EN MOGELIJKHEID MUZIEK TE BELUISTEREN VIA
EIGEN MULTIMEDIA )
BEDIENING VAN DE LEDVERLICHTING EN CAMERA IN DE VERPLEEGPOST
Studieavondvrijheidsbeperkendemaatregelen
15. “Nabijheid in time-out”
IN FASE VAN REALISATIE ( OPERATIONEEL DECEMBER 2017 )
CONCEPT:
bieden van nabijheid van hulpverlener(s) bij gebruik van time-outruimte bij kinderen
tussen 6 en 12 jaar oud, ook bij zware acting-out
garanderen van maximale veiligheid voor alle actoren door gebruik van een sas,
gescheiden door een glazen wand met de ruimte waarin de jongere vertoefd
contact op maat; werken met een gesloten of open deur, het al niet aanwezig zijn van
een hulpverlener in het sas ( afhankelijk van de situatie en of de keuze van de jongere)
participatie van de jongere staat voorop in het gebeuren
aanbieden van alternatieven om tot rust te kunnen komen ( o,a, mogelijkheid om TV te
kijken die opgesteld staat in het sas, eigen muziek beluisteren, tablet gebruiken, enz,,,)
Is comfortabel ingericht met zachte materialen( 2 ligbanken , zachte wanden,
rustgevende kleuren )
daglicht door glazen dakkoepel
kunstlicht kan gedempt worden
verklikkersignaal in deur als jongere de open time-out verlaat (komt op GSM
groesleiding)
Studieavondvrijheidsbeperkendemaatregelen
17. Comfortbox
deelproject ‘naar een afzonderings – en fixatiearm beleid’
Studieavondvrijheidsbeperkendemaatregelen
Tijdens een crisisopname op De Lier 1
proberen we de patiënten verschillende
mogelijkheden aan te bieden om te
ontspannen.
Samen met de patiënten van De Lier 1
werd gekeken of een (verplaatsbare)
comfortbox hier soelaas kon bieden.
De materialen werden in overleg met
patiënten gekozen en blijken hun vruchten
af te werpen. Belangrijk in dit traject is om
patiënten actief te betrekken bij het
uitkiezen van materialen. Daarnaast is een
regelmatige evaluatie aan de orde (gelet op
de wisselende patiëntenbezetting binnen
de dienst).
18. Comfortroom
deelproject ‘naar een afzonderings – en fixatiearm beleid’
Studieavondvrijheidsbeperkendemaatregelen
De comfortroom staat niet enkel voor
een ruimte, een structuur maar vooral
voor intensieve en mensgerichte zorg
voor patiënten die nood hebben aan
rust en ontspanning.
De comfortroom vraagt een grote
flexibiliteit van verpleegkundigen en
begeleiders, er moet immers altijd
een evenwicht gezocht worden tussen
verantwoordelijkheid geven en
nemen, veiligheid en geborgenheid,
afstand en nabijheid, stilte en
leermoment.
De comfortroom is niet het startpunt maar wel
het visueel tastbaar eindpunt van een traject
waarin een teamcultuur/structuur verder wordt
georiënteerd en gesterkt in hun streven naar een
preventieve en mensgerichte zorg.
19. Werkgroep Safety First van de dienst kinder- en
jeugdpsychiatrie Spika, Asster Sint-Truiden
Logo
Zorgnet-Icuro
Leden
In functie van het eindwerk binnen de kaderopleiding van de afdelingshoofden
van Spika werd - vertrekkende van een meting van alle agressie-incidenten
tijdens een bepaalde periode binnen Spika – een actieplan uitgezet samen met
de basismedewerkers . Hieruit ontstond de werkgroep Safety First.
Dit zijn de eerste ervaringen na 4 jaar werking:
Gedragen agressiebeleid vertrekkende vanuit de werkvloer
Systematische opleiding (crisisontwikkelingsmodel, interventietechnieken,
signaleringsplannen, verbale interventietechnieken, tips en tricks…) van
medewerkers door medewerkers van Spika
Inzet op directe en indirecte preventie volgens de preventiepiramide van
Johan Deklerk
Eerste aanzet in uitwerking van een ‘comfort garden’ voor kinderen en
jongeren
Studieavondvrijheidsbeperkendemaatregelen
20. Tree of Hope
deelproject ‘naar een afzonderings – en fixatiearm beleid’
Studieavondvrijheidsbeperkendemaatregelen
Tijdens een crisisopname op De Lier 1 proberen we de
kwaliteiten van de patiënt op de voorgrond te brengen door
alert te zijn voor de kleine dingen die ondanks de
moeilijkheden wel lukken…
Een boom groeit maar verliest soms ook zijn bladeren. Zoals de
bladeren weer groeien aan de boom zo ook, kunnen we als
mens na een zware periode terug bloeien (of in onze kracht
staan). De takken staan voor onze individuele ervaringen, wat
elke boom en elke mens uniek maakt.
Onlangs vertelde een patiënt dat hij een briefje had met
positieve dingen geschreven door een verpleegkundige van de
Lier1. Wanneer hij het moeilijk had, las hij dit.
De verpleegkundige was dit helemaal vergeten maar zag nu
wat zoiets kleins, een briefje met een positieve boodschap, kan
betekenen.
Ze besloot om bij elk ontslag een fotokadertje met een
gepersonaliseerde boom mee te geven aan de patiënten. Op
de boom staan zijn/haar sterke kwaliteiten.
Dit geeft de kans om te kunnen terugblikken wanneer de storm
dreigt op te steken…
22. VERBETERPROJECT NIEUW AFZONDERINGSBELEID GEÏNSPIREERD
DOOR HET NVR MODEL VAN HAIM OMER EN DE HERSTELVISIE
ALEXIANEN ZORGGROEP TIENEN: TEAM ALGEMENE
PSYCHIATRIE/PRISMA 1
Studieavondvrijheidsbeperkendemaatregelen
Nieuw afzonderingsbeleid
Aantal afzonderingen was in 2 jaar tijd met 70% gedaald :
van 131 naar 41 aantal afzonderingen
131
85
41 39
0
20
40
60
80
100
120
140
2013 2014 2015 2016
aantal afzonderingen Prisma 1
2013
2014
2015
2016
24. Veiligheid door verbindende nabijheid
Rooming-in voor naasten en één-op-één-begeleiding in een helende omgeving
Omschrijving
Binnen de acute open opname-afdeling die herstelgerichte high intensive care nastreeft bij
cliënten met een (psychotische, maniforme of angstige) crisis:
- Streeft het multidisciplinaire team één-op-één-begeleiding na
- Is er continue toegankelijkheid voor (steunende) familie (incl. overnachting)
- Richten we een deel van de afdeling meer in volgens principes van “healing environment”
Eerste resultaten proefproject (na 16 maanden): 15 cliënten, waarvan 5 incl. rooming-in
- Doorgaans meer en sneller vertrouwen bij cliënt en familie, meer gevoel van eigen regie
- Doorgaans minder vrijheidsbeperkende maatregelen en minder sedativa
- Doorgaans meer gedeelde workload met héle multidisciplinaire team én familie
- Noodzakelijke voorwaarden: minimale capaciteit tot coöperatie en verbinding door cliënt
Studieavondvrijheidsbeperkendemaatregelen
26. Contact onderhouden met de patiënt
In elke situatie, ook in crisissituaties, wordt het contact met de patiënt onderhouden. Situaties
waarbij vrijheid beperking door afzondering noodzakelijk is, hebben ook een verbreking van
contact als gevolg wanneer de afzondering door een verblijf in een afzonderingskamer wordt
gerealiseerd.
Het vertrouwen van de cliënt in de hulpverlening wordt hiermee geschaad en draagt niet bij aan
behandeling. Daarnaast vraagt het herstellen van het contact (na de afzondering ) met de patiënt
veel tijd en gaat vertrouwen in de hulp verloren. Behoud van contact wordt als belangrijkste
middel gezien om de toepassing van dwangmaatregelen te voorkomen.
De keuze van de infrastructuur vormt een belangrijke bijdrage tot het kunnen onderhouden van
contact met de patiënt. Zo maakt de Unit voor Urgentiepsychiatrie met slechts 5 plaatsen en een
ruime personeelsbezetting het mogelijk om bescherming én nabijheid te bieden. Deze afdeling kan
in principe ook gepercipieerd worden als een grote afzonderingsruimte met nabijheid van
medewerkers in diezelfde ruimte.
Contact maken is een actieve aangelegenheid en volgt geen standaardprocedures, het loopt altijd
anders. De ene mens vraagt eerder grote acties of diepgaande gesprekken, bij een ander is een
ongedwongen aanwezigheid, samen in de leefruimte zijn, al voldoende om een welgekomen rust
en eventueel ook troost te geven.
Bij het verliezen van contact met de patiënt is het de hulpverlener die initiatief neemt.
Bijvoorbeeld door de patiënt aan te spreken, doch een hoofdknik ‘ ik-heb-uw-aanwezigheid-
opgemerkt ‘ kan ook al voldoende zijn om dezelfde respons ‘ ik-zie-u-ook ‘ terug te krijgen, … of
niet.
Studieavondvrijheidsbeperkendemaatregelen
27. Non-violent resistance
Non-Violent Resistance (NVR) is een methodiek, die wordt toegepast wanneer er sprake is van
agressief, destructief en gewelddadig gedrag van mensen. Het doel van NVR is onder andere om
een gewelddadige vicieuze cirkel te doorbreken en werkende alternatieven te geven voor
hulpeloosheid in deze situaties.
De techniek impliceert een nieuw concept van autoriteit, weg van het “ik”-model, maar legt
nadruk op het wij-gevoel. Er wordt gesproken vanuit het netwerk, weg van de strijd tussen 2
personen.
Concreet betekent dit dat het netwerk altijd op dezelfde manier op het gedrag reageert. Dit is heel
transparant voor de patiënt.
De oorsprong van NVR wordt gevonden in het gedachtengoed van Mahatma Ghandi, Martin Luther
King en Rosa Parks, die streden voor verzet zonder geweld (Geweldloos Verzet). De strategieën van
NVR zijn zo vertaald, dat deze methode voor professionals in de hulpverlening, opvoeders en hun
omgeving bijzonder geschikt is.
NVR is toepasbaar in de gezinsomgeving en (individuele) begeleidingen, maar ook in een klinische
(behandel)setting. Het doel van NVR is ouders en opvoeders ondersteuning te bieden in
bedreigende, onvoorspelbare en gewelddadige situaties en de ervaren hulploosheid te
verminderen. Daarnaast wordt er aandacht besteed aan het in kaart brengen en activeren van een
sociaal netwerk – binnen en buiten het huis – vanuit waar hulp en ondersteuning geboden kan
worden. Hierdoor kunnen spanningen in relaties tussen jongeren en hun omgeving verminderen.
Studieavondvrijheidsbeperkendemaatregelen
28. Trauma Informed Care
Kerngedachte bij Trauma Informed Care is dat er met de patiënt, ook de patiënt in crisis,
gewerkt wordt met de relatie tussen hulpverlener en hulpvrager. Dit vergt van de
hulpverlener het tonen van haar of zijn menselijke betrokkenheid t.a.v. de hulpvrager via
open dialoog en transparantie in de omgang. De hulpverlener geeft aan de patiënt terug
wat hij of zij percipieert van wat de patiënt overkomt of doet. Bvb. “Je maakt mij ongerust
door wat je doet, als dit zo voortgaat, gaan we niet anders kunnen dan te moeten ingrijpen
…”
De hiërarchie tussen de behandelaar en de patiënt verdwijnt in deze context. Deze
openheid naar de patiënt vermindert het wij en zij, er is immers niets achter de coulissen.
Het doel is om de patiënt voorspelbaarheid te geven : men heeft niet het gevoel dat men
aan één of andere willekeur is overgeleverd.
Dit model vergt dat men als team in zijn geheel voorspelbaar reageert op gebeurtenissen,
waardoor dit niet afhankelijk is van wie er werkt op welk moment.
Studieavondvrijheidsbeperkendemaatregelen
30. Bevindingen in de queeste naar hoe om te gaan met
agressie in ZNA UKJA
Logo
Zorgnet-Icuro
Leden
Vroegsignaleringsplannen werken echt.
Goed opgeleid personeel in preventie en aanpak van afzonderingen verzekert
een daling van incidenten en een soepel verloop. Maandelijks is er een
trainingsaanbod in theorie en praktijk.
We verkiezen een brede waaier van op maat van de patiënt gemaakte
interventies met als basishouding geweldloos opvoeden.
Dekentechniek bij afzondering vermijdt kwetsuren bij personeel en patiënt, Het
maakt fixatie overbodig, Niettegenstaande er een crisiseenheid, een ForK en een
SGA afdeling is In ZNA UKJA wordt er nooit een patiënt gefixeerd, noch is er een
piek in medicatietoediening bij afzondering.
Schaalgrootte van een dienst met 170 FTE maakt 1 op 1 toezicht mogelijk in
extreme situaties.
Uitgebreide analyse geeft aanknooppunten om anders om te gaan met een
incident.
Nood aan richtlijnen infrastructurele good practices. Nood aan investeringen
hieromtrent.
Studieavondvrijheidsbeperkendemaatregelen
32. Noodplan (surfplan)
Doelstelling: Minder escalatie, meer bewust zijn van signalen en
alternatieven
Eerste resultaten
Meer inzicht in eigen gevoelens, gedachten gedrag
Meer inzicht van team en ouders in kind/jongere (begrijpen
van gedrag – ondersteuning)
Sneller kunnen ingrijpen, sneller aanreiken van alternatieven
Het reikt taal aan, er is meer gesprek mogelijk na incidenten
Minder escalatie – minder agressie
Vlottere overdracht naar/en integratie thuissituatie –
school…
Studieavondvrijheidsbeperkendemaatregelen
33. Nieuwe autoriteit en geweldloos verzet in UZ Gent
Doelstelling: minder afzondering en meer teamsamenwerking
10 jaar geleden:
Hoge afzonderingcijfers
Straffende aanpak
Aangaan van de strijd
Gevoel van functioneren als politieagent
Heden:
Meer samenwerking: met patiënt, met context, multidisciplinair
Meer tevredenheid
Aanpassing afdelingsregels
Focus op preventie
Wijziging in programma
Agressievaardigheidstraining
(post)agressieprotocol
Supervisie en intervisie
Hogere betrokkenheid, groter aanbod vanuit het ziekenhuis (beleid, opleiding, IML, opvang)
Gezinsobservaties – 2 weken deelname door ouders aan het programma
Studieavondvrijheidsbeperkendemaatregelen
35. Comfortroom
Evolutie
2009: Beleid ZORG VOOR ONGEDWONGENHEID
2010: Opstart 1ste comfortroom
2012: Evaluatie op basis van registratie gebruik en kwalitatieve bevraging van patiënten en zorgverleners
beslissing tot uitbreiding project
2017: 10 comfortrooms in gebruik
Multidisciplinaire werkgroep met vertegenwoordiging van alle doelgroepen
uitwerking ziekenhuisbrede visie uitwisseling goede praktijken
opvolging implementatie bewaken van principes / visie
onthaal werkbezoek andere ZH evaluatie ahv feedback gebruikers
Studieavondvrijheidsbeperkendemaatregelen
36. Zorgzaam loslaten
Creatieve zoektocht naar vermindering van
vrijheidsbeperking bij ouderen
Eerste resultaten
Prevalentieonderzoek (jaarlijks)
• Vrijheidsbeperkende maatregelen (bv. afzondering, bedsponden, verpleegdeken,…)
aantal toepassingen aandeel opgenomen ouderen met toepassing van VBM
correcte rapportage in zorgdossier invasiviteit van toegepaste maatregelen
• Brede waaier aan alternatieven
aantal ingezette alternatieven
Cultuuronderzoek (tweejaarlijks)
• KENNIS omtrent VBM bij zorgverleners is significant verbeterd (73% in 2013 83% in 2015)
• ATTITUDE - Zorgverleners worden kritischer tav vrijheidsbeperkende maatregelen
• Belangrijke impact van teamfactoren en klinisch leiderschap
Studieavondvrijheidsbeperkendemaatregelen
38. Seclusion area
Eerste resultaten
Van eenzame opsluiting in een prikkelarme omgeving
naar een prikkel-aangepaste omgeving in contact met de ander.
Studieavondvrijheidsbeperkendemaatregelen
40. omgaan met VBM, iedereen betrokken?
een voorbeeld van een coherente systeembenadering om
een beter lerende ziekenhuisorganisatie te worden
Een creatieve wisselwerking doorheen de hele organisatie is mede mogelijk gemaakt door de
toevoeging van een Kwaliteitsplatform en enkele K-werkgroepen. Deze maken dwarsverbanden
doorheen de organisatie en brengen professionals en leidinggevenden themagericht samen.
De leidinggevenden zijn de kwaliteitscoördinatoren, de procesbegeleid(st)ers van één of meerdere
kwaliteitsprocessen. Vanuit een gedeelde missie, visie en uitgesproken ambities coachen en sturen zij
het proces van onderlinge interactie en besluitvorming op een taakgerichte, persoonsgerichte en
procesgerichte wijze.
Met behulp van de TGI-methodiek (de themagecentreerde interactie) en mede dankzij de
(team)coaching door een TGI opleider, worden leidinggevenden en medewerkers geïnspireerd en
gestimuleerd hun persoonlijk leiderschap te ontwikkelen. Ze leren hoe ze binnen de gezamenlijke
missie en visie, samen meer verantwoordelijkheid kunnen nemen voor de effectiviteit van het
samenwerken en het realiseren van hun gezamenlijke opdracht.
Elke leeftijdsgroepwerking beschikt over een referentiepersoon VBM. Deze 3 leefgroepbegeleid(st)ers
worden extern opgeleid. Ze zijn samen met de procesbegeleiders ook inhoudsdeskundigen,
organiseren samen de opleidingen voor preventie en omgaan met VBM voor de medewerkersgroep en
de medische staf, staan mee in voor het nabespreken van incidenten, verzorgen mee het onthaal van
nieuwe medewerkers en werken actief mee in de K-werkgroep VBM.
Voor het monitoren van de VBM zijn kritische prestatie indicatoren ontwikkeld. De resultaten als ook
de eventuele verbeteracties, worden jaarlijks in àlle geledingen van de organisatie (inclusief op de
Raad van Bestuur) toegelicht. De pdca-cyclus is hierbij uitgebreid met een reflectiefase.
Studieavondvrijheidsbeperkendemaatregelen