Bakım Onarımda Risklerin Azaltılması ve Uygulamaları

1. BAKIM ONARIMDA
R SKLER N AZALTILMASIİ İ
VE UYGULAMALARI
Betül KES MALİ
131601019

2. BAKIM NED R ?İ
En genel anlamda bakım:“Canlı ya da cansız bütün varlıkların ve cisimlerin iyi
durumlarının korunması ve devamının sa lanması ile ilgili tedbir ve faaliyetlerininğ
sürekli olarak yerine getirilmesi işlemidir”
Makine teçhizat ve üretim sistemlerine bakıldı ında bakım:ğ
Tüm üretim sistemini veya belirli donanımı faal durumda bulundurmak için yapılan
faaliyetlerdir.
Arızaya anında müdahale: Reaktif
Koruyucu bakım, rutin muayene: Proaktif denir.

3. BAKIMIN ÖNEMİ
Challenger Kazası

4. ABD KUZEYDO U ELEKTR K KES NT S (2003)Ğ İ İ İ İ

5. DEEPWATER HOR ZON (BP)İ
(TOPLAM 19 M LYAR DOLAR)İ
Kazadan sonra düzeltilen durumlar
1 şbirli iİ ğ
2 Sistemizasyon
3 Kalite güvence
4 letişim eksikli iİ ğ
5 Halkla ilişkiler ve bilgi
6 Risk de erlendirmesiğ
7 Kuyu alt kapa ındaki çimento bariyerğ
8 şletme aktiviteleri: Basınç dayanıklılık testleriİ
8 şletme aktiviteleri: Kuyunun izlenmesiİ
9
Büyük kazalar için acil durum planlaması ve
müdahale

6. R SKİ
 Risk, bir tehlikenin ortaya çıkması olasılı ı ve ortaya çıkan tehlikeninğ
do urabilece i sonucun ortak olasılı ıdır. Bir di er anlatımla, hem söz konusuğ ğ ğ ğ
tehlike ortaya çıkmalı hem de söz konusu sonucu yaratmalıdır.
 Bir tehlikenin do urabilece i sonuçlar birden çok olabilece inden, aynığ ğ ğ
tehlikeden do acak riskler de birden çok olabilir.ğ

7. ÖRNEK OLAY
 Kanada'da, açık ocak madencilik yapılan bir işyerinde, çatlamış olan kepçenin
kaynakla onarılması için, kepçe havaya dikilir ve arkadan desteklenir. Kepçenin sol
tarafında, metale yapışmış olan kitle vardır ama çatlaklar kepçenin sa tarafındadır.ğ
Kaynak jeneratörü, kepçenin ortasında yakın bir konumda durmaktadır.
Jeneratörü çalıştı ı yere yaklaştırmaya çalışan kaynakçılardan birisi, kopup düşenğ
kitle nedeni ile a ır yaralanır. Kaynakçılar çalıştıkları yere göre güvendedir; fakatğ
jeneratörün yerinden alınması sırasında maruz kalabilecekleri tehlikenin hesaba
katılmamış olması, kazaya yol açmıştır.

8. TEMEL ÖNLEMLER NELERD R?İ
 E itim ve yetiştirmeye özel önem verilmesi.ğ
E itim ve yetiştirmenin en önemli oldu u işgören grubu, bakımcılardır (Mirer, 1999).ğ ğ
Tam güvenlik için, bakımcılara, kendi uzmanlık alanlarının gerektirdi i temelğ
bilgiler yetmez. Sinsi ve işin yapılışı sırasında ortaya çıkabilecek tehlikeler nedeni
ile, bakımcıların riskleri de erlendirebilecek biçimde e itilmeleri ve uygulamalığ ğ
biçimde yetiştirilmeleri çok önemlidir.Verilecek e itimin dayanaksız güvenğ
duygusuna, dolayısı ile bakımcıların gereksiz risk almalarına yol açmamasına özen
gösterilmelidir.

9. TEMEL ÖNLEMLER NELERD R?İ
 Dış etmenlerin, özellikle süre ile ilgili baskıların hafifletilmesi.
"Acele işe şeytan karışır" halk deyişi, işin gereksiz biçimde hızlandırılmasından
do abilecek risklerin en yalın dille anlatımıdır. Öte yanda, "aheste beste"ğ
yürütülen bakım işleri de, günümüzün temel kavramlarından olan hazıroluşa
aykırıdır.

10.  Boru ve makinaların bakımı boyunca
kimyasal maddelere maruz kalma
 şlemde kullanılan tehlikeli bir maddeİ
yerine bir tehlike içermeyen veya daha
az tehlikeli bir madde kullanmak.
CatSub web sitesi olası alternatifler
hakkında bilgi verir.
 Güvenli çalışma sistemlerinin kurulması
 Depolama tanklarını veya boruların
boşaltılması ve yıkanması, sökülmesi
sırasında kör disklerin ayarlanması
 Bakım işi süresince uygun ekipmanların
kullanılması
Tehlike/Durum Tavsiye

11.  Makinanın aniden çalışması
 Bakımı kolay ve güvenli makinelerin satın
alınması, tasarımı ya da üretimi. Bakım işi
yapılıyorken makinanın çalışma olasılı ınığ
yok etmek için makinelerde durdurma
mekanizması ya da izolasyon şalteri
oldu undan emin olunmasığ
 Kilitleme prosedürleri ve çalışma iznini
içeren güvenli çalışma sistemleri geliştirmek
ve uygulamak
 Bakım çalışması yapılıyorken, güvenli çalışma
sistemlerinin çalışanlara anlatıldı ından veğ
anlaşıldı ından emin olunmalıdır. Çalışmağ
devam ederken kullanılmayan ya da açık
olmayan tüm makineler etiketlenir. Bu
gereklilik, sadece tüm bakım görevleri yerine
getiren çalışana de il aynı zamandağ
bölgedeki di er çalışanlara da iletilmelidir.ğ
Güvenlik e itimi de gereklidir.ğ
Tehlike/Durum Tavsiye

12.  Bilgi ve bakım işlerini uygulayan çalışanlar
arasında güvenlik konularında farkındalık
eksikli iğ
 Geçici personel ve yükleniciler de dahil
olmak üzere tüm çalışanlara güvenlik ve
sa lık üzerine bilgi ve e itim verilmesi,ğ ğ
işverenler için yasal bir zorunluluk vardır.
 Çalışanlar, gerekli mesleki becerilerinin yanı
sıra ş Sa lı ı ve Güvenli i e itimi almalı veİ ğ ğ ğ ğ
belirli işlerle ilgili tehlikeler ve güvenli
çalışma prosedürleri hakkında
bilgilendirilmelidir.
 Çalışanlar, risk de erlendirmesi ve önleyiciğ
tedbirlerin geliştirilmesinde yer almalıdır
Tehlike/Durum Tavsiye

13.  Fiziksel zorlanma
 Fiziksel zorlanmaları ortadan kaldıran veya
azaltan ekipmanın tasarımı veya satın
alınması ve iş uygulamalarını tanıtma
 A ır yük taşımak yada kaldırmak zorundağ
olan bakım çalışanlarına bir vinç veya taşıma
ekipmanı sa lanmasığ
 Taşıma mesafelerinin minimuma indirilmesi
 şi yapabilmek için yeterli alanın oldu undanİ ğ
emin olma
 Bakım işlerinin ergonomik olarak
uygulanması e itimiğ
Tehlike/Durum Tavsiye

14.  Yüksekte çalışma
 Tasarım aşamasında bakımı dikkate alma
 Uygun olan yerlerde korkuluk sistemi oldu undanğ
emin olunması
 Yüksekte çalışanların düşmeye karşı
korundu undan ve güvende oldu undan eminğ ğ
olunmalı
 Tırmanmaya ihtiyacı ortadan kaldırmak için
mekanik bir kaldırma tertibatın kullanımının
mümkün olup olmadı ını araştırmak, personel liftiğ
veya yükselten çalışma platformu gibi araçları
kullanma
 Çalışanların tehlikenin farkında olduklarından ve
giymek zorunda oldukları koruyucu ekipmanların
önemini anladıklarından, koruyucu ekipmanların
do ru bir şekilde nasıl kullanıldı ını veğ ğ
korundu unu ve gerekti inde de iştirilebildi iniğ ğ ğ ğ
bildiklerinden emin olunmalı
 Bir işçinin yüksekte güvenli çalışmasını
etkileyebilecek herhangi bir sa lık sorunun olupğ
olmadı ının ayrıntıları, raporlama prosedürüğ
Tehlike/Durum Tavsiye

15. R SKLER N DE ERLEND R LMESİ İ Ğ İ İ İ
 Bakım sırasında gereken dikkat ve özenin gösterilmemesi, yanlışlara ve kazalara yol
açar. Bu nedenle bakımcılar, yaptıkları bakım/onarım nedeni ile ortaya çıkabilecek
tehlikelerden ve cana ve mala gelebilecek zararlardan sorumludur. Dolayısı ile,
risklerin de erlendirilmesinin bakımcılıkta önemli yeri vardır.ğ

16. R SK DE ERLEND R LMESİ Ğ İ İ İ
 Tehlike belirlenir
Nereden kaynaklanıyor?
Neden önlenemiyor?
Önceden farkına varabilmek olası mı?
 Do abilecek riskler irdelenirğ
Kimler risk altındadır?
Risklerin dereceleri?
Riskler nasıl azaltılabilir?
Risk de erlendirilmesi için;ğ

17. R SK DE ERLEND R LMESİ Ğ İ İ İ

18. R SK DE ERLEND R LMESİ Ğ İ İ İ
Gelişen iş sa lı ı ve güvenli i anlayışı uyarınca, riskin ortadan kaldırılması anağ ğ ğ
amaçtır. E er riskin tümü ile ortadan kaldırılması olası de ilse, riskin olabildi inceğ ğ ğ
azaltılmasının üzerinde durulmalıdır. leri ülkelerdeki hukuksal anlayış, riskinİ
olabildi ince azaltılmasını şu koşullara ba lamaktadır;ğ ğ
Söz konusu riskin derecesine (sa lık ve güvenlik açısından büyük risk söz konusuğ
oldu unda, yapılan işin, gerekli önlemler alınıncaya kadar, derhal durdurulmasığ
gerekmektedir),
Tehlikenin ortaya konması ve riskin azaltılması açısından eldeki bilgilerin ne
derecede yeterli oldu una (işyerince bilinmemesi özür de ildir),ğ ğ
 Tehlikenin ortaya konması ve riskin azaltılması için uygulanabilinecek yöntemlerin
olup olmamasına ve bunların uygun olup olmadıklarına.

19. R SK DE ERLEND R LMESİ Ğ İ İ İ
D: risk çok yüksek - Derhal önlem alınması için hemen en yakın amire veya ilgiliye duyurulacak. Üst yönetim
duruma müdahale ederek, gerekti inde işi durduracak ve tehlike ortadan kaldırılıncaya veyağ risk kabul edilebilir
düzeye indirilinceye kadar çalışmalar sürdürülecek.
: risk yüksek –İ vedilikle ilgililere iletilecek; üst yönetimce, tehlikeyi giderici veyaİ riski kabul edilebilir düzeye
indirecek çalışmalar, en geç birkaç gün içinde sonuçlandırılacak.
Ö: risk var – Öncelikli durum. Kötü sonuçların önlenmesi için hemen geçici önlem alınacak (kişisel korunma
araçlarının da ıtılması gibi); en yakın amirlerce, riski kabul edilebilir düzeye indirecek çalışmalar en geç bir haftağ
içinde
sonuçlandırılacak.
S: risk az – Sakıncalı durum. Amirlere veya yetkililere duyurulacak ve riski kabul edilebilir düzeye indirecek
çalışmalar en geç bir ay içinde sonuçlandırılacak.

20. R SK DE ERLEND R LMESİ Ğ İ İ İ
Riskin azaltılmasının iki ana seçene i vardır;ğ
1)Tehlike olasılı ını ortadan kaldırmakğ
2)Bir tehlikenin do uraca ını riskleri azaltmakğ ğ
Riskin ortadan kaldırılması veya azaltılmasındaki ana amacın, daima tehlikenin ortadan
kaldırılması oldu u gözden kaçırılmamalıdır. Risk kontrol yöntemleri devreye girdiktenğ
sonra, bunların özenle sürdürülmesini sa lamak da çok önemlidir.ğ

21. SONUÇ
En temel çözüm, kuruluştaki herkese güvenli iş yapma kültürünün aşılanmasıdır.
Örne in, tam kilitleme/etiketlemenin (lockout/tagout) bakımcılar açısından yaşamsalğ
önemi vardır.Ancak, ilgili mevzuatın çalışanlara aktarılmasının beklenileni
veremeyece i unutulmamalıdır. Günümüzde, çokluortam (multi-media) yeni olanaklarğ
getirmektedir. Bunlardan ve etkileşimli bilgisayar destekli e itimden yararlanılması çokğ
yerinde olursa da, günümüzün olanaklarından yararlanılması, kişilerin sınıflarda
toplanarak kendilerine video veya benzerinin gösterilmesi de ildir. E itimin, özellikleğ ğ
işbaşı sınamalarla ne denli yararlı oldu unu görmeden personeli yeterli saymak, kendiğ
baþına bir risktir.