1. Apakah yang dihasilkan oleh
matahari?

2. Matahari menghasilkan tenaga
dalam bentuk bahangan atau
sinaran yang dipancarkan kepada 9
planet dalam sistem suria.

3. Mengapa matahari boleh
mengeluarkan tenaga ?
• Matahari terdiri gas
hidrogen dan helium.
• 72 % hidrogen dan 27
% helium
• Punca tenaga terhasil
daripada perubahan
hidrogen kepada
helium dalam teras
matahari.

4. Apakah bentuk tenaga yang
dihasilkan oleh matahari ?
• Tenaga matahari adalah dalam bentuk
gelombang elektromagnet yang
dipancarkan terus diangkasa lepas.
• Tenaga matahari atau tenaga sinaran ini
dikenali sebagai bahangan matahari.

5. Berapakah jarak gelombang tenaga
matahari ?
• Berdasarkan hukum wein , objek yang
mempunyai suhu yang tinggi
menghasilkan tenaga yang berjarak
gelombang pendek.
• Suhu matahari 6000o C , jarak gelombang
elektromagnetnya ialah 0.2 mikron hingga
0.4 mikron.

6. Apakah proses-proses yang
mempengaruhi pemindahan
haba suria ke permukaan
bumi

7. Adakah bumi mengeluarkan
bahangan?

8. Bahangan bumi
• Setelah menyerap bahangan matahari
pada waktu siang , bumi juga
membebaskan bahangannya pada waktu
malam.

9. Apakah jarak gelombang bahangan
bumi ?
• Oleh kerana bumi mempunyai suhu yang
lebih rendah daripada matahari maka
jarak gelombang bahangan bumi lebih
panjang .
• Jarak gelombang sinaran matahari 20 kali
lebih pendek daripada jarak gelombang
bahangan bumi .

10. Apakah yang berlaku kepada
bahangan bumi dan matahari
apabila melalui atmosfera?
Bahangan manakah yang lebih
banyak dihalang?

11. Proses yan g berlaku dalam lapisan
atmosfera

12. Dalam lapisan atmosfera
• Lapisan atmosfera bersifat lutsinar kepada
bahangan matahari iaitu membenarkan
bahangan matahari menembusinya.
• Lapisan atmosfera menyerap banyak bahangan
bumi atau melambatkan kehilangan tenaga dari
bumi .
• Fungsi atmosfera yang membenarkan bahangan
matahari masuk dan menghalang bahangan
bumi dinamakan kesan rumah hijau .

13. Apakah yang terkandung
dalam lapisan atmosfera?
Adakah bahan-bahan ini
mempengaruhi proses yang berlaku
terhadap bahangan bumi dan
matahari?

14. Bahan-bahan dalam atmosfera

15. Bahan-bahan dalam lapisan
atmosfera
• Dalam atmosfera terdapat wap-wap air
• Gas-gas seperti karbon dioksida dan
nitrogen dioksida
• Debu-debu dan habuk
• Litupan awan dan titisan air.

16. Mengapa langit berwarna biru
pada waktu siang / pagi ?
Mengapa langit berwarna
kekuningan pada waktu petang
atau senja ?

17. Warna langit waktu siang and senja

18. Proses serakan
• Bahan-bahan pepejal yang terampai
dalam atmosfera seperti debu / habuk
bertindak menyerakkan bahangan
matahari .
• Pada waktu pagi partikel-partikel dalam
atmosfera adalah lebih kecil daripada
jarak gelombang bahangan matahari .
• Proses serakan ini dinamakan serakan
Rayleigh

19. Proses serakan rayleigh
• Proses ini menyebabkan lebih banyak
cahaya berwarna biru yang dapat
memasuki mata kita.
• Ini menyebabkan langit berwarna biru .

20. Proses serakan pada lewat petang
• Pada waktu petang lebih banyak partikel-
partikel terampai dalam udara dan saiz
partikel juga lebih besar.
• Apabila saiz partikel lebih besar daripada
jarak gelombang bahangan matahari
maka serakan mie berlaku .
• Serakan ini menyebabkan lebih banyak
cahaya warna merah memasuki mata.
Oleh itu langit kelihatan merah.

21. Apakah proses serakan yang
berlaku dalam keadaan di bawah ?

22. Semasa jerebu
• Jerebu yang berlaku daripada letusan gunung
berapi , pembebasan asap kenderaan dan
kilang serta pembakaran hutan menyebabkan
partikel-partikel bersaiz besar banyak terampai
dalam udara .
• Ini menyebabkan serakan mie berlaku .
• Contohnya letusan gunung berapi Pinatubo
memuntahkan debu beberapa kilometer tinggi
menyebabkan serakan mie.

23. Berdasarkan rajah di bawah
• Kawasan manakah
yang menerima
pancaran matahari
lebih banyak ?
• Mengapa ?

24. Peranan litupan awan
• Wap air dan gas karbon dioksida
melakukan proses serapan .
• Gas-gas ini cenderung untuk memilih
jenis-jenis gelombang suria yang hendak
diserap .
• Keupayaan penyerapan bergantung
kepada jarak-jarak gelombang.
• Ini dinamakan serapan terpilih.

25. Apakah yang dilakukan oleh lapisan
di bawah terhadap bahangan
matahari

26. Proses yang dilakukan oleh ozon
• Ozon menyerap sebahagian bahangan matahari
yang merbahaya iaitu UV.

27. Apakah yang berlaku kepada
sinaran matahari apabila terkena
manik-manik hujan

28. Proses pembalikkan
• Juga dikenali proses pantulan
• Bahangan matahari apabila terkena
partikel-partikel seperti manik-manik hujan
akan dipantulkan ke angkasa lepas .
• Proses ini adalah tidak selektif maka
semua gelombang dalam spektrum
elektromagnet akan dipantulkan .

29. Proses pembalikkan
• Proses ini tidak akan mempengaruhi
warna langit.
• Hanya keamatan cahaya sahaja yang
berkurang.
• Langit kelihatan gelap apabila terdapat
pantulan yang tinggi seperti waktu hujan .
• Semakin tebal awan maka semakin tinggi
kadar pembalikkan.

30. Apabila sampai dipermukaan
bumi , adakah semua bahangan
bumi akan diserap oleh permukaan
bumi?

31. Proses albedo
• Tidak semua sinar suria yang tiba
dipermukaan bumi akan diserap dan
digunakan oleh hidupan .
• Sebahagian sinar suria akan dipantulkan
oleh permukaan bumi secara langsung.
• Proses pantulan oleh permukaan bumi
secara terus dikenali sebagai albedo.

32. Proses albedo
• Proses albedo bergantung kepada darjah
keputihan atau kecerahan sesuatu
permukaan .
• Semakin cerah sesuatu permukaan maka
semakin banyak sinaran yang dipantulkan
.

33. Manakah mempunyai kadar albedo
yang lebih tinggi?
• Salji atau litupan ais
yang putih
menyebabkan kadar
albedo lebih tinggi .
• Kadar albedo oleh
salji ialah 45 – 75 %
• Kawasan berhutan
mempunyai albedo 13
– 20 %

34. Manakah mempunyai albedo lebih
tinggi?
• Albedo di kawasan
gurun lebih rendah
kerana awan nipis.
• Kawasan litupan
awan albedo ialah 50
-55 %
• Albedo kawasan
gurun ialah 28 %

35. Manakah mempunyai kadar albedo
lebih tinggi?
• Kawasan jalan raya ,
lebuh raya , lapangan
terbang mempunyai
kadar albedo yang
lebih rendah .5 – 10
%
• Maka lebih banyak
bahangan matahari
yang diserap.
• Ini menyebabkan
suhu lebih tinggi .

36. Adakah bumi menerima 100 %
bahangan matahari?

37. Bolehkah anda senaraikan proses-
proses yang berlaku kepada
bahangan matahari apabila melalui
lapisan atmosfera ?
proses
Serapan Serakkan Balikan

38. Penerimaan bahangan matahari
oleh bumi
• Tidak semua jumlah tenaga sinaran
matahari yang memasuki sistem
atmosfera akan tiba ke permukaan bumi .
• Bahangan matahari akan diserak , diserap
dan dipantulkan .

39. Adakah bumi membebaskan 100 %
bahangan yang diserapnya?

40. Pembebasan bahangan bumi
• Bukan semua bahangan bumi dibebaskan
ke angkasa lepas.
• Bahangan bumi yang dibebaskan akan
mengalami diserap , diserak dan
dibalikkan semula ke permukaan bumi.

41. Bajet tenaga
Apakah bajet tenaga

42. Bajet tenaga
• Cara-cara nilai sinaran matahari itu
digunakan .
• Ada tenaga digunakan untuk serakan ,
serapan dan dibalikkan.

43. Imbangan Haba
Apakah imbangan haba?

44. Imbangan haba
• Imbangan haba merujuk kepada
keseimbangan yang berlaku antara
jumlah bahangan matahari yang masuk ke
sistem bumi –atmosfera dengan jumlah
bahangan bumi yang dibebaskan semula
ke angkasa.
• Apakah berlaku jika tiada keseimbangan
haba ?

45. Imbangan haba

46. Sinaran matahari yang masuk
Jumlah sinaran yang masuk 100%
Serakan oleh habuk 5
Balikan oleh awan 21
Pembalikan langsung oleh bumi 6
Jumlah yang dibalikkan oleh sistem bumi-atmosfera 32
Penyerapan tenaga oleh awan 3
Penyerapan tenaga oleh wap air, Co2 15
Penyerapan tenaga oleh permukaan bumi 50
Jumlah diserap oleh sistem bumi – atmosfera 68
Jumlah yang dibalik dan diserap 100

47. Sinaran yang dikeluarkan (gelombang
panjang)
Sinaran dari permukaan bumi 98
Hilang secara langsung 8
Diserap oleh atmosfera 90
Sinaran dipancarkan oleh atmosfera 137
Hilang ke ruang 60
Dihantar ke bumi sebagai sinaran songsang 77
Sinaran bersih dari permukaan bumi 21
Sinar bersih dari atmosfera 47
Sinar bersih dari sistem bumi-atmosfera 68

48. Contoh soalan stpm 2002
• (a)Apakah yang dimaksudkan dengan
bajet haba ? (5m)
• (b)dengan bantuan gambar rajah huraikan
bagaimana bajet haba berlaku ?(10m)
• (c )jelaskan fenomena yang menyebabkan
berlakunya ketidakseimbangan bajet
haba. (10m)

49. Bajet haba
• Jumlah haba yang diterima oleh
permukaan bumi daripada bahangan
matahari berbanding dengan jumlah haba
yang dikeluarkan semula oleh bahangan
bumi .Sebelum diterima oleh permukaan
bumi bahangan matahari ini melalui
pelbagai proses seperti serapan , serakan
balikan oleh pelbagai lapisan dan
komponen dalam atmosfera.

50. Bajet haba
• Dalam keadaan semulajadi bahangan
matahari dalam bentuk gelombang
pendek yang diterima oleh permukaan
bumi adalah seimbang dengan bahangan
bumi yang dibebaskan semula ke
angkasa dalam bentuk gelombang
panjang .Namun bajet haba boleh menjadi
tidak seimbang apabila berlaku perubahan
dalam sistem atmosfera-bumi.