Φυσικά Ε΄ - Ατμοσφαιρική πίεση

1. Η ατμοσφαιρική πίεση
Φύλλο Εργασίας 10
8. Μηχανική

2. Τι είναι η ατμοσφαιρική πίεση ;
Ατμοσφαιρική λέγεται η πίεση που ασκεί ο αέρας της
ατμόσφαιρας εξαιτίας του βάρους του.
Η ατμοσφαιρική πίεση εξαρτάται από το υψόμετρο στο οποίο
βρίσκεται ένα σώμα.

3. Πώς μετράμε την
ατμοσφαιρική πίεση ;
Ο ατμοσφαιρικός αέρας έχει μεγαλύτερη πυκνότητα όσο πλησιάζουμε
στην επιφάνεια της θάλασσας και μικρότερη όσο ανεβαίνουμε πιο
ψηλά.
Η ατμοσφαιρική πίεση μετριέται με ειδικά όργανα που λέγονται
βαρόμετρα.
Λέμε ότι η ατμοσφαιρική πίεση στην επιφάνεια της θάλασσας είναι
μία (1) ατμόσφαιρα (1 atm). Η ατμοσφαιρική πίεση εξαρτάται από το
υψόμετρο στο οποίο βρίσκεται ένα σώμα.

4. Πώς αντιμετωπίζει το σώμα μας την
ατμοσφαιρική πίεση ;
Στην επιφάνεια της θάλασσας 1 τ.μ. δέχεται πίεση 10 τόνων.
Το σώμα ενός ενήλικα ανθρώπου δέχεται πίεση που ισούται με
βάρος 12.000- 15.000 κιλά (12 – 15 τόνους). Μόνο η παλάμη του
χεριού του πιέζεται με 150 κιλά.
Παρ' όλα αυτά το σώμα μας δε συντρίβεται επειδή η πίεση στο
εσωτερικό του σώματός μας είναι ίση με την ατμοσφαιρική. Γι’
αυτό και ο άνθρωπος δεν μπορεί να επιβιώσει χωρίς ειδική στολή σε
περιβάλλον που δεν έχει πίεση.

5. Ποιοι παράγοντες επηρεάζουν την
ατμοσφαιρική πίεση ;
Το υψόμετρο.
Όταν ανεβαίνουμε κατά 10,5m πάνω από την επιφάνεια της
θάλασσας η ατμοσφαιρική πίεση ελαττώνεται κατά 1mm Ηg (1
χιλιοστό της στήλης υδραργύρου), για μικρά ύψη.
Η πυκνότητα του αέρα.
Η σύσταση του αέρα.
Η θερμοκρασία του αέρα

6. Εφαρμογές της ατμοσφαρικής πίεσης
στην καθημερινή μας ζωή
Η βεντούζα. Όταν κολλάμε σε μια λεία
επιφάνεια μια βεντούζα παρατηρούμε ότι
μπορούμε να κρεμάσουμε από αυτήν
αντικείμενα που έχουν κάποιο βάρος.
Αυτό συμβαίνει επειδή ανάμεσα στη
βεντούζα και τον τοίχο δεν υπάρχει αέρας
και από την άλλη, η ατμοσφαιρική πίεση
που ασκείται στη βεντούζα είναι αρκετά
μεγάλη ώστε να κρεμάμε από αυτή
αντικείμενα χωρίς να πέφτει. Αν
προσπαθήσουμε να την ξεκολλήσουμε θα
χρειαστεί να καταβάλουμε αρκετή δύναμη,
αν όμως προσπαθήσουμε να
ανασηκώσουμε ένα άκρο της, τότε θα
ξεκολλήσει πολύ εύκολα.

7. Εφαρμογές της ατμοσφαρικής πίεσης
στην καθημερινή μας ζωή
Το καλαμάκι. Αν βυθίσουμε ένα καλαμάκι σε ένα ποτήρι με νερό ή χυμό
θα παρατηρήσουμε ότι το νερό ή ο χυμός μπαίνουν στο καλαμάκι και
φτάνουν μέχρι ένα ορισμένο ύψος. Αν αφαιρέσουμε το αέρα που
βρίσκεται στο καλαμάκι, το νερό θα ανεβεί μέχρι τα χείλη μας. Στη
συνέχεια βάζουμε το δάχτυλό μας στην ελεύθερη άκρη και τραβάμε το
καλαμάκι πάνω από την ελεύθερη επιφάνεια του νερού ή του χυμού,
πάνω από το πτήρι. Παρατηρούμε ότι το υγρό θα παραμείνει μέσα στο
καλαμάκι. Αν τραβήζουμε το δάχτυλό μας από το καλαμάκι, τότe το
υγρό θα χυθεί μέσα στο ποτήρι.

8. Εφαρμογές της ατμοσφαιρικής πίεσης
στην καθημερινή μας ζωή
Η πίεση στ’ αφτιά μας. Το αφτί μας
δέχεται πίεση από τον αέρα όταν
πετάμε με αεροπλάνο σε μεγάλο
ύψος. Στις απότομες μεταβολές του
ύψους, η εξωτερική πίεση
ελαττώνεται και η πίεση στο
εσωτερικό τμήμα του τύμπανου είναι
μεγάλη. Και στις δύο περιπτώσεις η
πίεση πρέπει να εξισορροπηθεί.
Αυτό το πετυχαίνουμε όταν
καταπίνουμε. Και αυτό γιατί το
εσωτερικό μέρος του αυτιού
επικοινωνεί με τον φάρυγγα μέσω
της ευσταχιανής σάλπιγγας.
Καταπίνοντας λοιπόν,
εξισορροπείται η εξωτερική με την
εσωτερική πίεση και ο κίνδυνος να
σπάσει το τύμπανο απομακρύνεται.

9. Η ατμοσφαιρική πίεση
Γιατί παραμορφώνεται το κουτί,
καθώς πίνουμε τον χυμό;

10. Η ατμοσφαιρική πίεση
Δέσε στο μέσο ενός χάρακα
έναν σπάγκο, όπως βλέπεις
στην εικόνα. Άνοιξε στο φύλλο
μιας εφημερίδας μία τρύπα και
πέρασε τον σπάγκο μέσα από
αυτήν. Τοποθέτησε τον χάρακα
στο θρανίο σου και άπλωσε
πάνω του το φύλλο της
εφημερίδας.
Πίεσε με τα χέρια σου την
εφημερίδα, ώστε να μην υπάρχει
αέρας ανάμεσα στο φύλλο της
εφημερίδας και στο θρανίο.

11. Η ατμοσφαιρική πίεση
• Τράβηξε απότομα τον σπάγκο
προς τα πάνω. Τι παρατηρείς;
• Με ένα ψαλίδι άνοιξε όσες
περισσότερες τρύπες μπορείς
στο φύλλο της εφημερίδας και
επανάλαβε το πείραμα. Τι
παρατηρείς;
Η εφημερίδα σηκώνεται πολύ δύσκολα.
Η εφημερίδα σηκώνεται πολύ εύκολα.

12. Η ατμοσφαιρική πίεση
Για το πείραμα αυτό θα
χρειαστείς μία μικρή βεντούζα.
• Πίεσε τη βεντούζα σε μία
λεία και σε μία τραχιά
επιφάνεια. Τι παρατηρείς;
• Πίεσε τη βεντούζα στο
θρανίο σου. Πώς μπορείς να
ξεκολλήσεις τη βεντούζα από
το θρανίο ασκώντας μικρή
δύναμη;
Στη λεία επιφάνεια η βεντούζα κολλάει, ενώ στην τραχιά δεν
κολλάει.
Αν σηκώσω λίγο τη βεντούζα από το πλάι, μπορώ να την
ξεκολλήσω εύκολα.

13. Η ατμοσφαιρική πίεση
Σύγκρινε τις παρατηρήσεις σου στα δύο προηγούμενα πειράματα. Ποια
ομοιότητα διαπιστώνεις;
Αν αφήσω τον αέρα να μπει κάτω από την εφημερίδα ή κάτω από
τη βεντούζα, μπορώ εύκολα να ανασηκώσω την εφημερίδα ή τη
βεντούζα

14. Η ατμοσφαιρική πίεση
Τοποθέτησε περίπου δέκα βιβλία με διαφορετικό πάχος στο θρανίο σου, το
ένα πάνω στο άλλο.
Τοποθέτησε τα πιο χοντρά βιβλία χαμηλά και τα λεπτότερα πιο ψηλά.
Φτιάξε μερικές όμοιες μικρές μπάλες από πλαστελίνη. Τοποθέτησε μία
μπάλα ανάμεσα στο θρανίο σου και στα βιβλία. Τις υπόλοιπες μπάλες
τοποθέτησέ τις ανάμεσα στα βιβλία σε διαφορετικά ύψη. Τι παρατηρείς;

15. Η ατμοσφαιρική πίεση
Παρατηρώ ότι, όσο πιο ψηλά βρίσκεται η μπάλα από πλαστελίνη,
τόσο λιγότερο πιέζεται.

16. Η ατμοσφαιρική πίεση
Η ατμοσφαιρική πίεση δεν είναι ίδια σε όλους τους τόπους. Με τη
βοήθεια της δασκάλας ή του δασκάλου σου και με βάση την
παρατήρησή σου στο προηγούμενο πείραμα σημείωσε στην εικόνα τα
μέρη στα οποία η ατμοσφαιρική πίεση είναι μεγαλύτερη και εκείνα
στα οποία είναι μικρότερη.

17. Η ατμοσφαιρική πίεση
Ο αέρας έχει βάρος. Λόγω του βάρους του ο αέρας
προκαλεί πίεση που ονομάζεται ατμοσφαιρική. Η
ατμοσφαιρική πίεση μειώνεται όσο το ύψος από την
επιφάνεια της θάλασσας αυξάνεται.

18. Η ατμοσφαιρική πίεση
1. Γιατί παραμορφώνεται το κουτί, καθώς πίνουμε τον χυμό;
Το κουτί τσαλακώνεται λόγω της
ατμοσφαιρικής πίεσης, αφού στο
εσωτερικό του δεν υπάρχει αέρας.

19. Η ατμοσφαιρική πίεση
2. Αν ανοίξουμε στο κουτί μία δεύτερη τρύπα, θα παραμορφώνεται,
καθώς πίνουμε τον χυμό; Μπορείς να εξηγήσεις την απάντησή σου;
Αν ανοίξουμε μια δεύτερη τρύπα στο κουτί,
δε θα τσαλακωθεί, αφού η πίεση θα είναι ίδια
και στο εσωτερικό του.

20. Η ατμοσφαιρική πίεση
3. Η Σελήνη δεν έχει ατμόσφαιρα. Μπορεί ο αστροναύτης να
χρησιμοποιήσει τη βεντούζα;
Δεν μπορεί να χρησιμοποιήσει τη
βεντούζα, γιατί δεν υπάρχει αέρας ο
οποίος να ασκεί δύναμη.

21. Η ατμοσφαιρική πίεση
Καλό διάβασμα !
Τα Σαΐνια 2018 / 2019