Predicción y prevención frente a los riesgos. Análisis del riesgo y sus factores. Gestión del riesgo natural.

1. P R E V E N C I Ó N E
C O R R E C C I Ó N D E
R I S C O S
* D E F I N I C I Ó N S
* C L A S I F I C A C I Ó N
* F A C T O R E S D O R I S C O
* P L A N I F I C A C I Ó N D O R I S C O : P R E D I C I Ó N E P R E V E N C I Ó N

2. D E F I N I C I Ó N S
• Risco = evento que pode causar
danos personais, económicos e no
medio ambiente
• Catástrofe = cando un risco
produce efectos moi notorios sobre
unha poboación
• Desastre = a catástrofe produce tal
destrución que se require axuda
externa
• Calamidade = o desastre se
prolonga indefinidamente

3. C L A S I F I C A C I Ó N D O S R I S C O S

4. R I S C O S B I O L Ó X I C O S
• Enfermidades producidas por axentes infecciosos e parásitos
• Efectos das pragas
• Afeccións debidas a animais velenosos)

5. R I S C O S
Q U Í M I C O S
• Productos químicos presentes nos alimentos, na
auga e no aire de forma natural

6. R I S C O S F Í S I C O S
• Debidos a radiacións, ruído, incendios, frío, calor,
incluíndo os debidos ao clima, aos fenómenos xeolóxicos
e a os fenómenos cósmicos

7. Riscos físicos debidos a fenómenos meteorolóxicos:
Furacáns, tormentas, raios, gota fría, secas, frío.

8. Riscos físicos debidos a fenómenos cósmicos:
son os procedentes do espazo como a caída de meteoritos, as
tormentas solares, as variacións de radiación solar, etc.

9. Riscos físicos debidos a fenómenos xeolóxicos internos e externos:
erupcións volcánicas, terremotos, movementos de ladeira, etc.

10. R I S C O S T E C N O L O X Í C O S
( C U L T U R A I S )
• Debidos á intervención humana
• Causados polo uso das máquinas, o escape de productos químicos e tóxicos
(mareas negras e escapes radiactivos), os comportamentos perigosos (condución
temeraria ou a drogadición).

11. R I S C O S M I X T O S
• Son aqueles debidos á combinación dos riscos naturais coa intervención humana
• A intervención humana acelera ou aumenta a gravidade dalgúns fenómenos naturais.

12. V A L O R A C I Ó N D O R I S C O :
F A C T O R E S D O R I S C O
• RISCO = PERIGOSIDADE x VULNERABILIDADE x
EXPOSICIÓN

13. V A L O R A C I Ó N D O R I S C O .
F A C T O R E S D O R I S C O : A P E R I G O S I D A D E
• Perigosidade = Probabilidade de que ocurra un fenómeno potencialmente
perigoso nun lugar determinado e nun período de tempo específico

14. V A L O R A C I Ó N D O R I S C O .
F A C T O R E S D O R I S C O : A P E R I G O S I D A D E
• Dentro da perigosidade hai que ter en conta:
• A SEVERIDADE (magnitude da catástrofe), que pode medirse por graos de
perigosidade (escala de 0 a 5 ou de forma máis sinxela, hipótese de risco
máximo ou hipótese de risco medio)
• O TEMPO DE RETORNO (a frecuencia da ocurrencia da catástrofe)
• A DISTRIBUCIÓN XEOGRÁFICA (lugar e extensión afectados pola catástrofe)

15. V A L O R A C I Ó N D O R I S C O .
F A C T O R E S D O R I S C O : A E X P O S I C I Ó N
• Exposición = Total de persoas ou bens (económicos, culturais,
ecolóxicos) que poden sufrir un determinado risco

16. V A L O R A C I Ó N D O R I S C O .
F A C T O R E S D O R I S C O : A V U L N E R A B I L I D A D E
• Vulnerabilidade = Grao de dano (% ou tanto por un) de perdas respecto ao total exposto a un
determinado evento.
• Valor de probabilidade 1 supón perda total, p = 0 , ausencia de danos.
• Os recursos económicos, a educación fronte ao risco, a tecnoloxía, a información, diminúen a
vulnerabilidade

17. V A L O R A C I Ó N D O R I S C O .
V U L N E R A B I L I D A D E E R E S I L I E N C I A
• A resiliencia = capacidade de resistencia e de recuperación fronte as adversidades (incluíndo
as catástrofes naturais) que teñen as persoas, as comunidades, os países.
• A resiliencia diminúe a vulnerabilidade fronte ao risco.
• Isto conséguese grazas a unha axeitada predición e prevención de riscos, así como unha boa
organización e suficiente capacidade económica que permita a recuperación tralos desastres.

18. V A L O R A C I Ó N D O R I S C O .
P A R Á M E T R O S C U A N T I T A T I V O S E C U A L I T A T I V O S .
• Parámetros cuantitativos: número de persoas afectadas, hectáreas afectadas, perdas
económicas valoradas en euros, dólares, etc.
• Parámetros cualitativos: mídese o dano causado por diferentes graos de afectación (nulo,
baixo, medio, alto, moi alto)

19. V A L O R A C I Ó N D O R I S C O . A L G Ú N S E X E M P L O S .
• A erupción do ano 70 D.C. foi moi violenta, expulsó toneladas de cinzas e pedra pómez, que
sepultó as cidades de Pompeia e Herculano (perigosidade alta)
• A importante poboación de Pompeia vivia aos pés do Vesubio (exposición alta)
• A poboación ignoraba como comportarse frente o forte perigo do volcán (vulnerabilidade alta)

20. V A L O R A C I Ó N D O R I S C O . A L G Ú N S E X E M P L O S .
• A erupción de 1980 foi moi violenta (perigosidade alta)
• Zona afectada pouco poboada (exposición baixa)
• A escasa poboación foi evacuada semanas antes da erupción (vulnerabilidade baixa)
• RISCO BAIXO
Volcán Saint Hellens, 1980

21. M E D I D A S F R O N T E A O R I S C O

22. P L A N I F I C A C I Ó N D O R I S C O : P R E D I C I Ó N E P R E V E N C I Ó N .
• Son as medidas para facerlle fronte ao risco.
• Predición: anunciar o risco con anticipación
• Prevención : prepararse con anticipación ao risco

23. P L A N I F I C A C I Ó N D O R I S C O : M E D I D A S D E P R E D I C I Ó N .
• A predicción pretende anunciar o evento con anticipación: averiguar o
lugar, intensidade e momento.
• Inclúe: predición sísmica e de volcáns, predición de derrubamentos,
predicións meteorolóxicas e elaboración de mapas de risco.
Mapa
meteorolóxico que
predice unha
tesmpestade

24. P L A N I F I C A C I Ó N D O R I S C O : M E D I D A S D E P R E D I C I Ó N .
M A P A S D E R I S C O
• Son representacións cartográficas onde se reflictan o grao de perigosidade, a distribución xeográfica, o
tempo de retorno dun risco concreto.
• Están baseados na recollida de datos históricos de anteriores eventos e no coñecemento dos tipos de
riscos.
• Soen ter cores de diferente intensidade: canto máis severo sea o evento máis intenso será a cor.

25. V A L O R A C I Ó N D O R I S C O : M E D I D A S D E P R E V E N C I Ó N
• Son medidas axeitadas para mitigar os danos ou eliminar os efectos
orixinados polos diferentes riscos.
• Consisten nunha preparación previa ao evento
P R E S A “ S A B O ” P A R A MI T I G A R O S D A N O S D O S L A H A R E S

26. V A L O R A C I Ó N D O R I S C O :
C L A S I F I C A C I Ó N D A S M E D I D A S D E P R E V E N C I Ó N
• ESTRUTURAIS: implican
construcións ou modificación de
estruturas
• NON ESTRUTURAIS: sen
modificación de estruturas nin
construcións

27. M E D I D A S D E P R E V E N C I Ó N E S T R U T U R A I S
• Poden reducir a perigosidade: construción de desaguadoiros, de presas, de muros e redes de
contención,etc.
• Poden reducir a vulnerabilidade: edificación sismorresistente, colocación de pararraios, vacinas,
epidemias, cimentación axeitada para as inundacións, etc.

28. M E D I D A S D E P R E V E N C I Ó N N O N E S T R U T U R A I S
• EDUCACIÓN PARA O RISCO
• ORDENACIÓN DO TERRITORIO
• PROTECCIÓN CIVIL
• ESTABLECEMENTO DE
SEGUROS
• ANÁLISE CUSTO / BENEFICIO

29. M E D I D A S D E P R E V E N C I Ó N N O N E S T R U T U R A I S :
E D U C A C I Ó N P A R A O R I S C O
• O coñecemento de como actuar en caso de situacións perigosas reduce a
vulnerabilidade
• É necesario realizar simulacros de evacuación e explicacións do xeito de
actuación segundo o tipo de risco

30. M E D I D A S D E P R E V E N C I Ó N N O N E S T R U T U R A I S :
O R D E N A C I Ó N D O T E R R I T O R I O
• Leis que plantexan restricións nos usos do territorio e do solo, prohibindo ou limitando os
asentamentos humanos nas zonas de risco, o que reduce a exposición
• Difíciles de aplicar, xa que a poboación tende a asentarse nas zonas máis propensas ós
riscos: veigas dos ríos, zonas próximas aos volcáns, etc.

31. M E D I D A S D E P R E V E N C I Ó N N O N E S T R U T U R A I S :
A P R O T E C I Ó N C I V I L
• Inclúe estratexias para optimizar a prevención e protexerse dos danos (sistemas de
vixiancia e de emerxencia, planos de evacuación, protocolos de actuación, etc.)
• Serve tamén para restablecer a normalidade tralo evento catastrófico
• Para que sexa operativa é necesario a existencia de infraestructuras axeitadas
(carreteras de evacuación, vehículos, tecnoloxía para a vixiancia, etc.) e unha boa
preparación técnica dos profesionais.

32. M E D I D A S D E P R E V E N C I Ó N N O N E S T R U T U R A I S :
E S T A B L E C E M E N T O D E S E G U R O S
• Cubren parte das perdas económicas cando as catástrofes son inevitables
• Son de difícil aplicación en rexións pobres

33. M E D I D A S D E P R E V E N C I Ó N N O N E S T R U T U R A I S :
A N Á L I S E C U S T O - B E N E F I C I O
• Coste económico das medidas de prevención e predición fronte beneficios (diminución de
danos personáis, económicos e ecolóxicos)
• Coste xerado polos danos fronte coste das medidas de predición ou prevención
• Polo xeral sae máis barato evitar unha catástrofe que reparar os danos que produce
Praia danada pola marea
negra orixinada polo Prestige